1 Spreek tweemaal uit tussen twee [i] s: 2 Spreek tweemaal uit: 3 Spreek kort en lang uit tussen [k] en [f]: 4 Spreek tweemaal uit:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "1 Spreek tweemaal uit tussen twee [i] s: 2 Spreek tweemaal uit: 3 Spreek kort en lang uit tussen [k] en [f]: 4 Spreek tweemaal uit:"

Transcriptie

1 Proeftoets Fonetiek 2. Deze proeftoets krijg je mee naar huis in college 32, en wordt besproken in college 33. Vragen 1 t/m 5 zijn mondeling, en apart per persoon (15 minuten); de overige vragen zijn schriftelijk, en gezamenlijk (in college 34 ). 1 Spreek tweemaal uit tussen twee [i] s: β ð z ʑ ʒ ʐ ʝ ɣ ʁ ʕ ʢ ɦ 2 Spreek tweemaal uit: at l a itⁿe éɓa!oː!a!oː a ʈʼɑm pɑkʼ qɔf n os 3 Spreek kort en lang uit tussen [k] en [f]: a ɛ e i ɶ œ ø y ɑ ʌ ɤ ɯ ɒ ɔ o u 4 Spreek tweemaal uit: hʉːs nɜkst b ɐɹɐt tɨːp aβ oɰað o tχyc 5 Spreek tweemaal uit: vʊndɐ skriəs ɾæt tʀaʋaʎe ʋl k ʃtʲɛstʲiː 65

2 (de volgende opdracht betreft de luistertoets, in college 34 tijdens de eindtoets) 6 Transcribeer: a. b. c. d. e. f. g. h. i. j. k. l. m. n. o. p. q. r. s. t. 66

3 7 Geef IPA-transcripties voor: a. stemhebbende uvulaire fricatief b. velaire approximant c. geronde half-open voorklinker d. genasaliseerde ongeronde half-gesloten achterklinker e. bilabiale triller 8 Nu omgekeerd: geef omschrijvingen voor de volgende IPA-symbolen: a. ð b. ɟ c. ʍ d. ø 9 e. ɔ Stel je voor dat het symbool [ʊ] niet bestond, en je wou de klank toch transcriberen. Verzin twee alternatieve transcripties. 10 Voeg aan elk van de volgende natuurlijke klassen een ontbrekende klank toe. Benoem elke klasse. a. ɒ o u b. k g x c. l n r d. ɦ ʔ 67

4 e. y ʉ 68

5 11 Geef van de drie belangrijkste uitwendige tongspieren aan waar ze de tong heentrekken. Geef bij elk een voorbeeld van een typische klinker en medeklinker waar ze bij gebruikt worden. a. genioglossus b. hyoglossus c. styloglossus 12 Welke spier(en) trek je aan als je je tong uitsteekt? Welke moet je ontspannen? 13 Welke van de volgende periodieke bewegingen zijn passief (bv. als gevolg van een luchtstroom), welke actief (bv. als gevolg van ritmische spieractiviteit)? a. stembandtrilling b. tongpunttrilling als in [r] c. liptrilling als in [ʙ] d. kaaktrilling als bij het klappertanden e. huigtrilling als in [ʀ] f. ademhaling 14 Welke twee soorten spraakklanken kunnen worden gemaakt zonder dat de longen druk hoeven uit te oefenen? Waar komt de energie voor deze geluiden dan respectievelijk vandaan? 69

6 15 Welke drie articulatieplaatsen worden gebruikt door de dorsale articulator (dus de tongrug)? 16 Als je een [b] probeert uit te spreken, maar je laat per ongeluk je velum omlaag, welke klank krijg je dan? 17 Als je een [b] probeert uit te spreken, maar je trekt per ongeluk je cricoarytenoideus posterior aan, welke klank krijg je dan? 18 Het Nederlandse woord aankaarten kan worden uitgesproken met [aːnkaː] of met [aːŋkaː]. Er zijn drie respectivelijk twee relevante articulatoren boven de glottis. Welke (denk aan tong- en velumafsluitingen)? Teken van beide kandidaten een schema met wat er in de tijd gebeurt met deze articulatoren. Orden de 6 (resp. 4) bewegingen (d.w.z. de 6 of 4 overgangen tussen de standen van de articulatoren) op een plausibele wijze (zonder dat ze gelijktijdig worden). Als je [aːŋkaː] zegt, wat win je dan in vergelijking met [aːnkaː]? En wat verlies je? 70

7 19 Zet de volgende klanken op volgorde van geschiktheid voor het maken van een tooncontrast (d.w.z. een goed hoorbaar verschil tussen hoge en lage tonen): a b ɓ f m o p u v. Verklaar je antwoord. 20 Beschouw de klank [akʼa]. Geef bij de pijltjes de volgende gebeurtenissen aan (de tijd loopt van links naar rechts): go: de glottis gaat open gd: de glottis gaat dicht do: de dorsale afsluiting gaat open dd: de dorsale afsluting gaat dicht lo: de larynx begint omhoog (op) te gaan ln: de larynx begint omlaag (neer) te gaan Gebeurtenis: Tijd: Druk: Stroom: Teken op de onderste twee lijnen de luchtdruk in de keel en de dorso-velaire luchtstroom. 71

1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt, maar identificeer minimaal drie in het oog springende patronen in het spectrogram.

1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt, maar identificeer minimaal drie in het oog springende patronen in het spectrogram. OPDRACHT 1: Stappenplan opstellen voor het lezen van spectrogrammen. NODIG: Bijgeleverde spectrogrammen (zie bijlage), potloden, schaar, plakband. 1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt,

Nadere informatie

Algemene Taalwetenschap. Hogeschool van Amsterdam Josefien Sweep

Algemene Taalwetenschap. Hogeschool van Amsterdam Josefien Sweep Algemene Taalwetenschap Hogeschool van Amsterdam Josefien Sweep Fonetiek en Fonologie Fonetiek en fonologie gaan over spraak (klanken): het gebruik van de stem om te communiceren. Spraak is het belangrijkste

Nadere informatie

1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt, maar identificeer minimaal drie in het oog springende patronen in het spectrogram.

1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt, maar identificeer minimaal drie in het oog springende patronen in het spectrogram. OPDRACHT 1: Stappenplan opstellen voor het lezen van spectrogrammen. NODIG: Bijgeleverde spectrogrammen (zie bijlage), potloden, schaar, plakband. 1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt,

Nadere informatie

De aanzet. De plaats waar de punt van de tong tegen de achterzijde der boventanden geplaatst moet worden, is afhankelijk van:

De aanzet. De plaats waar de punt van de tong tegen de achterzijde der boventanden geplaatst moet worden, is afhankelijk van: De aanzet Een goed uitgevoerde aanzet is een combinatie van 3 factoren: a. voorbereiding van de juiste toonhoogte d.m.v. het embouchure b. dosering van de juiste hoeveelheid adem c. het gebruik van de

Nadere informatie

ZINGEN BRAINSTORM MET DE KLAS BELANGRIJK BIJ DE KEUZE VAN EEN LIED

ZINGEN BRAINSTORM MET DE KLAS BELANGRIJK BIJ DE KEUZE VAN EEN LIED ZINGEN Zang mag niet ontbreken in de BZTband XXL! Daarom zijn we op zoek naar een klas die graag samen zingt. Zing je al vaak met je klas, dan kun je meteen aan de slag. Zo niet, dan heb je hopelijk iets

Nadere informatie

Logopedische behandeling bij kinderen met een schisis. in de basisschoolleeftijd

Logopedische behandeling bij kinderen met een schisis. in de basisschoolleeftijd 06-03-17 Logopedische behandeling bij kinderen met een schisis. in de basisschoolleeftijd Schisisteam Amsterdam Arianne van der Kooij Klinisch Logopedist Spraak-taalpatholoog Thema s Over welke spraakstoornissen

Nadere informatie

Akoestiek. Geluid zichtbaar gemaakt. Golfvormen. Geluid zichtbaar gemaakt. Golfvormen. Golfvormen. Overzicht

Akoestiek. Geluid zichtbaar gemaakt. Golfvormen. Geluid zichtbaar gemaakt. Golfvormen. Golfvormen. Overzicht Akoestiek Geluid zichtbaar gemaakt Overzicht 1. Geluid zichtbaar gemaakt 2. 3. Spectra, spectrogrammen en formanten Geluid zichtbaar gemaakt Oscillogram: weergave van de luchtdrukverstoringen (db) Spectrogram:

Nadere informatie

ADEMHALING GAAT OVER INGAANDE LUCHT, VOORDAT JE ZINGT OF SPREEKT ADEMSTEUN IS DE CONTROLE OVER DE UITGAANDE LUCHT, TIJDENS HET ZINGEN OF SPREKEN

ADEMHALING GAAT OVER INGAANDE LUCHT, VOORDAT JE ZINGT OF SPREEKT ADEMSTEUN IS DE CONTROLE OVER DE UITGAANDE LUCHT, TIJDENS HET ZINGEN OF SPREKEN HALING Als aan willekeurige mensen gevraagd wordt wat ademsteun is, valt al heel snel de term 'buikademhaling' en de zin 'ademen met je buik'. Feitelijk zijn deze termen onjuist, omdat zich in de buik

Nadere informatie

Syrisch-Arabisch Zahraa Attar, Sohaila Amer

Syrisch-Arabisch Zahraa Attar, Sohaila Amer Syrisch-Arabisch Zahraa Attar, Sohaila Amer 1. Taalbeschrijving Het Syrisch Arabisch is één van de variaties van de Arabische taal en wordt gesproken door circa 18 miljoen mensen, volgens een Wikipedia

Nadere informatie

huiswerkvragen Spreken en Verstaan ( )

huiswerkvragen Spreken en Verstaan ( ) huiswerkvragen Spreken en Verstaan (200300287) Hugo Quené Opleiding Taalwetenschap UU H.Quene@uu.nl 28 okt 2009 Let op: Je moet als huiswerk alle onderstaande vragen beantwoorden, volgens het tijdsschema

Nadere informatie

Woord vooraf...9. Inleiding

Woord vooraf...9. Inleiding Inhoudsopgave Woord vooraf...9 Inleiding 1 Objectief en subjectief...13 2 Geluid...18 2.1 Wat is geluid?...18 2.2 Eigenschappen van een toon...18 2.3 Harmonischen: grondtoon en boventonen...20 2.4 De invloed

Nadere informatie

PROEFTENTAMEN KLANKLEER. Bij dit tentamen mag je een fonologische featuretabel gebruiken, maar geen IPA tabellen

PROEFTENTAMEN KLANKLEER. Bij dit tentamen mag je een fonologische featuretabel gebruiken, maar geen IPA tabellen PROEFTENTAMEN KLANKLEER Aantal vragen: 30 Bij dit tentamen mag je een fonologische featuretabel gebruiken, maar geen IPA tabellen Vul de antwoorden in op het losse antwoordformulier 1. Een fonoloog en

Nadere informatie

gebruik van de fonetische transcriptie Marta Nováková

gebruik van de fonetische transcriptie Marta Nováková De mogelijkheden en grenzen van het gebruik van de fonetische transcriptie bij de verwerving van het Nederlands Marta Nováková Ben je bang voor de dokter? [bε bαŋk vo:r d d dçkt r?] Uitspraakonderwijs

Nadere informatie

Tentamen Spraakherkenning en -synthese

Tentamen Spraakherkenning en -synthese Tentamen Spraakherkenning en -synthese Rob van Son 25 maart 2008 Vermeld op iedere pagina je naam, je studentnummer en het volgnummer per pagina. Gebruik voor elke opgave (1-5) een apart vel. Als je voor

Nadere informatie

14 SPREKEN EN VERSTAAN - SPRAAKKLANKEN 1

14 SPREKEN EN VERSTAAN - SPRAAKKLANKEN 1 1 14 SPREKEN EN VERSTAAN - SPRAAKKLANKEN 1 Louis C.W. Pols Er zijn diverse software pakketten op de markt om teksten in te spreken in een computer in plaats van deze in te voeren via het toetsenbord. Dergelijke

Nadere informatie

Klanken 1. Tekst en spraak. Colleges en hoofdstukken. Dit college

Klanken 1. Tekst en spraak. Colleges en hoofdstukken. Dit college Tekst en spraak Klanken 1 Representatie van spraak vereist representaties van gedeeltes die kleiner dan woorden zijn. spraaksynthese (tekst-naar-spraak) rijtje letters! akoestische golfvorm http://www.fluency.nl/

Nadere informatie

Pools L. van der Zijden-Holstvoogd

Pools L. van der Zijden-Holstvoogd Pools L. van der Zijden-Holstvoogd 1. Taalbeschrijving Het Pools is een West-Slavische taal en behoort tot de Slavische tak van de Indo-Europese taalfamilie. Het Pools wordt door Jassem (2003) gekarakteriseerd

Nadere informatie

Fonologie. inleiding taalkunde 2012/13 30 mei 2013

Fonologie. inleiding taalkunde 2012/13 30 mei 2013 Fonologie inleiding taalkunde 2012/13 30 mei 2013 Tekst en spraak Representatie van spraak vereist representaties van gedeeltes die kleiner dan woorden zijn. spraaksynthese (tekst-naar-spraak) rijtje letters

Nadere informatie

Resonans oefeningen. Vooroefeningen :

Resonans oefeningen. Vooroefeningen : Vooroefeningen : Resonans oefeningen Zoem de M en houd hem enige seconden aan Bij gesloten lippen de kaak laten zakken zodat de mond van binnen ruim wordt De tong blijft vlak liggen en wordt niet opgetrokken

Nadere informatie

Mondharmonica is gemerkt: G (De laagste bluesharp) G# A A# B C C# D D# E F F# (De hoogste Bluesharp)

Mondharmonica is gemerkt: G (De laagste bluesharp) G# A A# B C C# D D# E F F# (De hoogste Bluesharp) Introductie Veel bluesmuzikanten zijn autodidact. Dat past goed in de traditie en de sfeer van de bluesmuziek. Een beetje hulp kan natuurlijk altijd handig zijn. Er zijn bluesharplessen te vinden op het

Nadere informatie

Wat is de beste transcriptie voor het Nederlands?

Wat is de beste transcriptie voor het Nederlands? Wat is de beste transcriptie voor het Nederlands? Carlos Gussenhoven Radboud Universiteit Nijmegen 1 augustus 2006 Herzien 15 mei 2007 Herzien 24 juli 2007 1 Abstract A transcription system for the pronunciation

Nadere informatie

Ken mèn t rotte hoe of jenut spelt!!

Ken mèn t rotte hoe of jenut spelt!! Ken mèn t rotte hoe of jenut spelt!! Een vergelijking van de orthografische diepte van het Standaardnederlands en het Haagse stadsdialect Jurriën H. Timmerman Bacheloreindwerkstuk Opleiding: Bachelor Taalwetenschap

Nadere informatie

Het Nederlands substraat van het Brussel-Frans klanksysteem

Het Nederlands substraat van het Brussel-Frans klanksysteem Het Nederlands substraat van het Brussel-Frans klanksysteem L. Grootaers bron L. Grootaers, Het Nederlands substraat van het Brussel-Frans klanksysteem. In: De Nieuwe Taalgids 46 (1953), p. 38-41. Zie

Nadere informatie

Papiamento M. Browne en L. van der Zijden-Holstvoogd

Papiamento M. Browne en L. van der Zijden-Holstvoogd Papiamento M. Browne en L. van der Zijden-Holstvoogd 1. Taalbeschrijving Het Papiamento is een Creoolse taal gebaseerd op het Portugees en/of Spaans. De taal wordt gesproken op het eiland Aruba. Een variant

Nadere informatie

Hoe hoog of laag je de toon moet spelen kun je zien aan de plek van de noot op de notenbalk.

Hoe hoog of laag je de toon moet spelen kun je zien aan de plek van de noot op de notenbalk. Als je muziek gaat opschrijven moet je van elke toon het volgende aangeven: De toonhoogte: - Hoe hoog/laag moet je de toon spelen Het ritme: - Hoe lang moet je de toon laten doorklinken - Wanneer precies

Nadere informatie

Zorg voor eigen stem

Zorg voor eigen stem Zorg voor eigen stem Afdeling keel-, neus- en oorheelkunde Veel mensen die hun stem dagelijks (professioneel) gebruiken hebben nog weinig inzicht in de functie van de stem: om stemproblemen te voorkomen

Nadere informatie

THEMA 6 Gaswisseling EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN 4 VMBO-bk

THEMA 6 Gaswisseling EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN 4 VMBO-bk Examentrainer Vragen vmbo-bk Uitademing meten Bij een onderzoek naar de conditie van een aantal leerlingen wordt gemeten hoeveel lucht ze kunnen uitademen. Hierbij wordt gebruikgemaakt van een spirometer.

Nadere informatie

Handleiding voor Envelop - PP 2007

Handleiding voor Envelop - PP 2007 Handleiding voor Envelop - PP 2007 TIP : Via Beeld het liniaal en rasterlijnen instellen om makkelijker te werken. Hieronder een screenshot van de uiteengetrokken envelop. Je ziet dat deze uit 5 gelijkbenige

Nadere informatie

Oefeningen bij osteoporose

Oefeningen bij osteoporose Oefeningen bij osteoporose Algemeen In deze folder staan oefeningen die u kunt doen bij osteoporose. Tips voor het uitvoeren van de oefeningen Ademt u rustig door tijdens de oefeningen (adem niet vasthouden

Nadere informatie

Welke vinger te gebruiken? Niet zomaar een reeks over vingerzettingen op de mandoline Deel 2

Welke vinger te gebruiken? Niet zomaar een reeks over vingerzettingen op de mandoline Deel 2 Welke vinger te gebruiken? Niet zomaar een reeks over vingerzettingen op de mandoline Deel 2 Het onderwerp van het eerste deel was dat er meer dan één vingerzetting mogelijk is voor een bepaalde passage

Nadere informatie

Speakaboo. Een observatie-instrument voor de (spraak)ontwikkeling in de thuistaal. TOS-ASS Kennisdag, ,

Speakaboo. Een observatie-instrument voor de (spraak)ontwikkeling in de thuistaal.  TOS-ASS Kennisdag, , Speakaboo Een observatie-instrument voor de (spraak)ontwikkeling in de thuistaal www.speakaboo.io TOS-ASS Kennisdag, 10-02-2017, Mastersclass meertaligheid Mirjam Blumenthal Eefje van der Linden-Graafland,

Nadere informatie

Uitgebreid stemonderzoek door de logopedist

Uitgebreid stemonderzoek door de logopedist Uitgebreid stemonderzoek door de logopedist 2 Uw KNO-arts heeft voorgesteld om vanwege uw stemklachten een uitgebreid stemonderzoek door de logopedist te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie

Nadere informatie

Handleiding bij werkbladen uitspraak

Handleiding bij werkbladen uitspraak Handleiding bij werkbladen uitspraak Er zijn drie kopieerbladen voor de uitspraak: overzicht van de klinkers overzicht van de lastige medeklinkers oefentips voor de uitspraak van de r De eerste twee lichten

Nadere informatie

Stemproblemen bij volwassenen

Stemproblemen bij volwassenen Stemproblemen bij volwassenen Afdeling keel-, neus- en oorheelkunde In deze folder informeren wij u over stemproblemen bij volwassenen. Hoe maakt u stemgeluid? Geluid ontstaat in het strottenhoofd (adamsappel).

Nadere informatie

Analyse spraakspectrogram

Analyse spraakspectrogram Analyse spraakspectrogram Heidi Holvoet - Online studiebegeleiding Inhoudsopgave 1 Omschrijving 2 2 Spraakklanken registreren 3 2.1 Signaal.................................... 3 2.2 Spectrum..................................

Nadere informatie

ARTICULATORY SETTINGS IN HET NEDERLANDS EN IN HET TSJECHISCH 1

ARTICULATORY SETTINGS IN HET NEDERLANDS EN IN HET TSJECHISCH 1 BRÜNNER BEITRÄGE ZUR GERMANISTIK UND NORDISTIK 26 / 2012 / 1 2 MARTA KOSTELECKÁ (MASARYK UNIVERSITEIT, BRNO) ARTICULATORY SETTINGS IN HET NEDERLANDS EN IN HET TSJECHISCH 1 Abstract: This article discusses

Nadere informatie

Muziekvakexamens 2010

Muziekvakexamens 2010 Muziekvakexamens 2010 Speciale onderwijsleer Methodiek Solozang - Lichte muziek Vrijdag 10 december Tijdstip: 12.00-13.30 uur Naam: Woonplaats: Gebruik het bijgevoegde gelinieerde papier voor beantwoording

Nadere informatie

Luc Cielen BAS KUNSTLER LEEST. HET BEGIN. Dag 2

Luc Cielen BAS KUNSTLER LEEST. HET BEGIN. Dag 2 Dag 2 van de eerste taalperiode Deze dag en al de volgende dagen verlopen op identiek dezelfde wijze als de 1e dag van de taalperiode, met één verschil: na de introductie van het dagthema volgt onmiddellijk

Nadere informatie

ACHTTIENDE LEIDSE TAALKUNDE OLYMPIADE

ACHTTIENDE LEIDSE TAALKUNDE OLYMPIADE ACHTTIENDE LEIDSE TAALKUNDE OLYMPIADE II. Ket Het Ket is een Yeniseïsche taal die in Centraal-Siberië gesproken wordt. Met nog maar ongeveer 50 competente sprekers wordt de taal ernstig met uitsterven

Nadere informatie

Laarbeeklaan Brussel. Oncologisch Handboek. Richtlijnen KNO. Larynx

Laarbeeklaan Brussel. Oncologisch Handboek. Richtlijnen KNO. Larynx Laarbeeklaan 101 1090 Brussel Oncologisch Handboek Richtlijnen KNO Larynx V2.2011 Larynxcarcinoom ICD-O C32.0, 1, 2, C10.1 Volgende regio s en subregio s worden beschreven: 1. Supraglottis (C32.1): Suprahyoidale

Nadere informatie

van delen tot het geheel. Hij kan bijvoorbeeld zijn kleding binnenstebuiten aantrekken, of zijn kopje naast de tafel zetten.

van delen tot het geheel. Hij kan bijvoorbeeld zijn kleding binnenstebuiten aantrekken, of zijn kopje naast de tafel zetten. Afasie Als iemand een beroerte krijgt gebeurt dat bijna altijd plotseling. De schok is groot. Men heeft zich niet kunnen voorbereiden en men weet niet wat hen overkomt. Het dagelijkse leven wordt verstoord.

Nadere informatie

Installatie- en programmeerhandleiding. Voor Somfy io-homecontrol producten

Installatie- en programmeerhandleiding. Voor Somfy io-homecontrol producten Installatie- en programmeerhandleiding Voor Somfy io-homecontrol producten Afstelling met een lokale bediening (1W zender) Automatische afstelling - Motor is NIET afgesteld door de fabrikant 1 Neem de

Nadere informatie

Handleiding Envelop - PowerPoint 2003

Handleiding Envelop - PowerPoint 2003 Handleiding Envelop - PowerPoint 2003 Hieronder een screenshot van de uiteengetrokken envelop. Je ziet dat deze uit 5 gelijkbenige driehoeken bestaat + een rechthoek of vierkant. TIP : Om nauwkeuriger

Nadere informatie

In balans door. centreren

In balans door. centreren In balans door centreren Centreren Om je lichaam en geest op een lijn te brengen is centreren een belangrijke vaardigheid. In eerste instantie is centreren je aandacht naar je een punt 3 tot 5 centimeter

Nadere informatie

Inleiding. We have ways of making you talk

Inleiding. We have ways of making you talk Inleiding We have ways of making you talk Britse filmmakers hebben een fijne neus voor uitspraak als middel om een personage neer te zetten. Wanneer ze een buitenlandse boef nodig hebben, kiezen ze Jeroen

Nadere informatie

Heeft u minimaal 28 vragen correct beantwoord, dan heeft u een voldoende behaald.

Heeft u minimaal 28 vragen correct beantwoord, dan heeft u een voldoende behaald. Logopedie Examennummer: 74495 Datum: 23 maart 2013 Tijd: 10:00 uur - 11:30 uur Dit examen bestaat uit 8 pagina s. De opbouw van het examen is als volgt: - 40 meerkeuzevragen (maximaal 40 punten) Heeft

Nadere informatie

Overzicht Dit project wordt ontwikkeld door Harry Hendriks Muziek & Onderwijs i.s.m. basisschool De Mussenberg in Horn en stichting SIEN.

Overzicht Dit project wordt ontwikkeld door Harry Hendriks Muziek & Onderwijs i.s.m. basisschool De Mussenberg in Horn en stichting SIEN. MUZITAAL Taalregels aanleren m.b.v. muziek groep 6/7 T Overzicht Dit project wordt ontwikkeld door Harry Hendriks Muziek & Onderwijs i.s.m. basisschool De Mussenberg in Horn en stichting SIEN. Vraag/Idee

Nadere informatie

BROCHURE:-LEZEN? JA-GRAAG!-

BROCHURE:-LEZEN? JA-GRAAG!- -! BROCHURE:-LEZEN? JA-GRAAG!- Lezen? ja graag! Kinderen lezen tegenwoordig veel minder, vinden lezen lastig of beginnen er niet eens aan. Misschien lijkt het lezen van een boek teveel op een schoolopdracht,

Nadere informatie

Rekenen: Getallen groep 5 en hoger. Rekenen en schattingen ontdekken. Algebra groep 5 en hoger. Patronen en relaties ontdekken.

Rekenen: Getallen groep 5 en hoger. Rekenen en schattingen ontdekken. Algebra groep 5 en hoger. Patronen en relaties ontdekken. Activiteit 4 Kaarten truc Fout opsporen & herstellen Samenvatting Wanneer data worden opgeslagen op een harde schijf of worden verzonden van de ene computer naar de andere, nemen we aan dat de data niet

Nadere informatie

Vrijmaken van geblokkeerde ademhalingswegen. of niet bij bewustzijn is Azië/Pacific

Vrijmaken van geblokkeerde ademhalingswegen. of niet bij bewustzijn is Azië/Pacific Section Three Skill Development Vrijmaken van geblokkeerde ademhalingswegen bij volwassene die wel of niet bij bewustzijn is Azië/Pacific Uitvoeringsvereiste Demonstreer hoe je een volwassen patiënt die

Nadere informatie

Een eerste kennismaking

Een eerste kennismaking 27-2-2006 1 W erkstukken m a ken m et Po w erpo int Een eerste kennismaking PowerPoint is het presentatieprogramma van Microsoft waarmee we informatie, d.m.v. dia s, op een duidelijke manier kunnen presenteren.

Nadere informatie

De namen van de noten komen uit het alfabet. We gebruiken de eerste zeven letters: A B C D E F G Na de G komt opnieuw de noot A.

De namen van de noten komen uit het alfabet. We gebruiken de eerste zeven letters: A B C D E F G Na de G komt opnieuw de noot A. blz. 1 Toonhoogte a Eeuwen lang hebben mensen gezocht naar een goede manier om muziek op te schrijven. De eerste voorbeelden van genoteerde muziek komen uit de 9e eeuw. Deze vorm van muziekschrift was

Nadere informatie

Herhalingsles Het lichaam. Ademhaling. Benoem de aangeduide delen op onderstaande tekeningen aan.

Herhalingsles Het lichaam. Ademhaling. Benoem de aangeduide delen op onderstaande tekeningen aan. Herhalingsles Het lichaam Ademhaling Benoem de aangeduide delen op onderstaande tekeningen aan. Als we ademen, stroomt er lucht binnen in ons lichaam. Welke weg legt deze lucht af? Vul het schema aan.

Nadere informatie

Waarom een tracheostoma? Tracheostoma

Waarom een tracheostoma? Tracheostoma Tracheostoma 2 Uw familielid of naaste is opgenomen op de intensive care en heeft ondersteuning van de ademhaling nodig. Deze folder geeft u informatie over het aanleggen van een tracheostoma. Het is aanvullende

Nadere informatie

Libra R&A locatie AC Tilburg/Breda. Mondademen en mondmotoriek

Libra R&A locatie AC Tilburg/Breda. Mondademen en mondmotoriek Libra R&A locatie AC Tilburg/Breda Mondademen en mondmotoriek Mondademen en mondmotoriek Bevorderen van neusademhaling en verbetering van de mondmotoriek bij kinderen Er zijn veel kinderen die door de

Nadere informatie

Om te beginnen vormen de longen de motor van de spraak door de opbouw van luchtdruk.

Om te beginnen vormen de longen de motor van de spraak door de opbouw van luchtdruk. Spraakakoestiek Gerrit Bloothooft Te gebruiken bij het college Fonetiek van de Inleiding Taalwetenschap. Tekst met een klein lettertype is optioneel. Dat geldt ook voor de paragrafen 8 en 9. November 28

Nadere informatie

YOGA LIFESTYLE. verbinding met jezelf. Whatever comes. Let it come. Whatever stays. Let it stay. Whatever goes. Let it go

YOGA LIFESTYLE. verbinding met jezelf. Whatever comes. Let it come. Whatever stays. Let it stay. Whatever goes. Let it go YOGA LIFESTYLE FEBRUARI 2017 YOGA & MEDITATIE Geef jezelf de aandacht en de liefde die je verdient! Maak verbinding met jezelf Ga mee op reis in dit avontuur van zelfontwikkeling en persoonlijke groei!

Nadere informatie

De gesloten, ongeronde, palatale [ i ] < Wgm. a (met umlaut) hengst < Wgm. e schrik < Wgm. i vis

De gesloten, ongeronde, palatale [ i ] < Wgm. a (met umlaut) hengst < Wgm. e schrik < Wgm. i vis 6. Herkomst van de Assese klinkers (Asses < Wgm.) 6.1. De korte éénklinkers De gesloten, ongeronde, palatale [ i ] < Wgm. a (met umlaut) hengst < Wgm. e schrik < Wgm. i vis De half-gesloten, ongeronde,

Nadere informatie

Oefenschema MCI CWK. Deze oefening is voor het verbeteren van precisie en controle, en NIET voor het verbeteren van kracht.

Oefenschema MCI CWK. Deze oefening is voor het verbeteren van precisie en controle, en NIET voor het verbeteren van kracht. Oefenschema MCI CWK 1. Korte knik beweging: gecoördineerde spieractiviteit in ruglig: Deze oefening is voor het verbeteren van precisie en controle, en NIET voor het verbeteren van kracht. Ga op de rug

Nadere informatie

7 fijne yogahoudingen

7 fijne yogahoudingen 7 fijne yogahoudingen voor kinderen Bloesem kinderyoga - Ben je jonger dan 7 jaar dan doe je de oefening zonder het benoemen van de ademhaling. - Yoga kan best een uitdaging zijn, dat is ok. Het is belangrijk

Nadere informatie

Uw nachtrust terug met een anti-snurkbeugel

Uw nachtrust terug met een anti-snurkbeugel Uw nachtrust terug met een anti-snurkbeugel marinadental.nl Snurken kan de slaap flink verstoren, met slaapapneu (OSAS), oververmoeidheid, hoofdpijn, concentratieverlies en hoge bloeddruk tot gevolg. Bovendien

Nadere informatie

Luc Cielen BAS KUNSTLER LEEST. HET BEGIN. Dag 6

Luc Cielen BAS KUNSTLER LEEST. HET BEGIN. Dag 6 Dag 6 van de eerste taalperiode 1. Muzikale opmaat (25 minuten). Zang en blokfluit. 2. Mondelinge herhaling en ritmiek (25 minuten in de 1e klas, later 15 minuten). Spreken, klappen, stappen enz. van reeksen,

Nadere informatie

OMDAT JIJ HET WAARD BENT VOOR ONDERNEMENDE MENSEN

OMDAT JIJ HET WAARD BENT VOOR ONDERNEMENDE MENSEN OMDAT JIJ HET WAARD BENT VOOR ONDERNEMENDE MENSEN Vijf daagse Experience WERKBOEK Hartelijk welkom bij De Ontwikkel Cirkel en onze Experience Omdat JIJ Het Waard Bent! Wij zijn Linda en Annemiek en wij

Nadere informatie

MUZIEK EN WISKUNDE: samen klinkt het goed! INTERVALLEN: KWINT EN OCTAAF

MUZIEK EN WISKUNDE: samen klinkt het goed! INTERVALLEN: KWINT EN OCTAAF LES 1 INTERVALLEN: KWINT EN OCTAAF Basis notenleer We hebben 7 notennamen: do re mi fa- sol la si (-do) Deze notennamen kunnen we ook wel in letters weergeven: C D E F G A B (-C) Als we dan terug bij do

Nadere informatie

Het Dansende dierenbos

Het Dansende dierenbos Het Dansende dierenbos Kinder-yoga op muziek Jasper Merle & Hester van Toorenburg SPECTRUM over yoga, kinderen & dit boek In Het dansende dierenbos komen dieren, muziek en yoga samen. Er kan worden gedanst,

Nadere informatie

ACTIEF STUDEREN IN 6 STAPPEN

ACTIEF STUDEREN IN 6 STAPPEN ACTIEF STUDEREN IN 6 STAPPEN Stap 1 Weet wat je moet leren Stap 4 Leerstof instuderen Stap 2 Leerstof verkennen Stap 5 Leerstof controleren Stap 3 Leerstof verwerken Stap 6 Leerstof herhalen ACTIEF STUDEREN

Nadere informatie

AG eerste hulp opleidingen Best 0499-397404 agopleiding@gmail.com

AG eerste hulp opleidingen Best 0499-397404 agopleiding@gmail.com AG eerste hulp opleidingen Best 0499-397404 agopleiding@gmail.com Algemeen De mens kan ongeveer normaal 1 minuut zonder zuurstof. Hersenen zijn het meest gevoelig voor een tekort aan zuurstof. Typerend

Nadere informatie

Basiswiskunde_Week_1_2.nb 1. Week 1_2. P.4 Functies en hun grafieken P.5 Combineren van functies

Basiswiskunde_Week_1_2.nb 1. Week 1_2. P.4 Functies en hun grafieken P.5 Combineren van functies Basiswiskunde_Week_1_2.nb 1 Week 1_2 P.4 Functies en hun grafieken P.5 Combineren van functies Basiswiskunde_Week_1_2.nb 2 P.4 Functies en grafieken Een functie f van verzameling D in verzameling S is

Nadere informatie

Mandibulair Repositie Apparaat (MRA)

Mandibulair Repositie Apparaat (MRA) Mandibulair Repositie Apparaat (MRA) Anti-snurkbeugel marinaclinic.nl Snurken kan de slaap flink verstoren, met slaapapneu (OSAS), oververmoeidheid, hoofdpijn, concentratieverlies en hoge bloeddruk tot

Nadere informatie

De complete Centerline oefening

De complete Centerline oefening De complete Centerline oefening 1. Voorkant: onderste, middelste, bovenste Dantian 2. Handen boven het hoofd 3. Achterkant: onderste, middelste, bovenste Dantian 4. Handen boven het hoofd 5. Zijkant: bovenste,

Nadere informatie

Maarten Stevens

Maarten Stevens Maarten Stevens www.feest.co Volg ons! Speel je ons spel en wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten of wil je kans maken op leuke acties en aanbiedingen? Volg ons dan op Twitter en like ons op

Nadere informatie

Routes voor Sygic maken en aanpassen met ITN Converter

Routes voor Sygic maken en aanpassen met ITN Converter Routes voor Sygic maken en aanpassen met ITN Converter Er zijn veel manieren (lees: programma s) om een route te maken, maar het gemakkelijkste gaat het met ITN Converter. Hiermee kun je ook een bestaande

Nadere informatie

4 Geluid. 4.1 Een knikker als lawaaimaker 4.3 Zelf een muziekinstrument maken

4 Geluid. 4.1 Een knikker als lawaaimaker 4.3 Zelf een muziekinstrument maken 4 Geluid DO-IT Datum 4. Een knikker als lawaaimaker 4.3 Zelf een muziekinstrument maken PARAGRAFEN Datum 4. Opdrachten -9 4.2 Opdrachten -24 4.3 Opdrachten -27 4.4 Opdrachten -8 Test jezelf 4 PRACTICUM

Nadere informatie

In 3 stappen naar een ONTSPANNEN ADEMHALING

In 3 stappen naar een ONTSPANNEN ADEMHALING In 3 stappen naar een ONTSPANNEN ADEMHALING Stel je voor dat je eindelijk kan zingen zonder enige moeite. Dat je die hoge noot haalt zonder te knijpen en geen last krijgt van je stem? Hoe zou je je dan

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Voorwoord. Hoofdstuk één: Welke soorten r en zijn er en hoe worden deze gevormd? 1.1. Conclusie deelvraag één 4-10

INHOUDSOPGAVE. Voorwoord. Hoofdstuk één: Welke soorten r en zijn er en hoe worden deze gevormd? 1.1. Conclusie deelvraag één 4-10 INHOUDSOPGAVE Voorwoord Hoofdstuk één: Welke soorten r en zijn er en hoe worden deze gevormd? 1.1. Conclusie deelvraag één Hoofdstuk twee: Welke r spreken de verschillende groepen allochtonen in hun moedertaal?

Nadere informatie

Geschiedenis en Techniek Groep 7

Geschiedenis en Techniek Groep 7 Geschiedenis en Techniek Groep 7 Water verplaatsen Grieken en Romeinen Groep 7 Handleiding voor de leerkracht Deze handleiding en de opdrachten zijn bedoeld als aanvulling op de geschiedenislessen over

Nadere informatie

Logopedie bij laryngectomie

Logopedie bij laryngectomie hoofd, hals en zenuwstelsel info voor de patiënt Logopedie bij laryngectomie UZ Gent, Dienst Neus-, Keel- en Oorheelkunde en Hoofd- en Halschirurgie Logopedie bij laryngectomie Inleiding In deze brochure

Nadere informatie

Eperimentele fonetiek. Fonetiek: de wetenschap van die het proces van spreken en verstaan onderzoekt.

Eperimentele fonetiek. Fonetiek: de wetenschap van die het proces van spreken en verstaan onderzoekt. Eperimentele fonetiek Fonetiek: de wetenschap van die het proces van spreken en verstaan onderzoekt. Verstaan is het correct herkennen van de spraakelementen in de juiste volgorde. Begrijpen is de betekenis

Nadere informatie

OPWARMINGSOEFENINGEN & STEMVORMENDE OEFENINGEN

OPWARMINGSOEFENINGEN & STEMVORMENDE OEFENINGEN Carolien De Schrijver 2 BaLO A OPWARMINGSOEFENINGEN & STEMVORMENDE OEFENINGEN Lesdoelen - De leerlingen warmen hun gezichtsspieren op aan de hand van allerlei oefeningen. - De leerlingen verbeteren de

Nadere informatie

Twee rolluiken lokaal en centraal bedienen

Twee rolluiken lokaal en centraal bedienen Twee rolluiken lokaal en centraal bedienen 0B1. Beschrijving: In de woonkamer en in de keuken hebben we telkens een rolluik. We plaatsen in die ruimtes ook telkens een 2-voudige drukknop. Kort links drukken

Nadere informatie

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17 Inhoud Waarom dit boek? 7 1 De ik-fabriek, wat is dat? 10 2 Lichaamsseintjes 14 3 Je lichaam is net een fabriek 17 4 De ik-fabriek, hoe ziet die eruit? 18 4.1 De eerste verdieping: voelen 20 4.2 De tweede

Nadere informatie

De spraakbanaan. De spraakbanaan zoals ReSound hem neerzet

De spraakbanaan. De spraakbanaan zoals ReSound hem neerzet De spraakbanaan Tijdens een van mijn lessen Casuïstiek kreeg ik de opmerking dat ik wel erg makkelijk door de bocht ging door te stellen dat het spraakgebied van ± 300Hz tot ruim 4000Hz zou lopen. Omdat

Nadere informatie

Handleiding wijzigingen in Kindkans

Handleiding wijzigingen in Kindkans Handleiding wijzigingen in Kindkans 14 november 2014 Inhoudsopgave 1. Toelaatbaarheidsverklaringen... 3 Nieuw tabblad bij Hulpvraag... 3 Evaluatie toevoegen... 5 Standaardbrief genereren... 7 Status TLV

Nadere informatie

Vuist maken, binnekant en buitenkant arm bekloppen (losse polsen) Schedel bekloppen

Vuist maken, binnekant en buitenkant arm bekloppen (losse polsen) Schedel bekloppen Do In Staand, voeten 50cm uit elkaar. Stevig afstrijken binnenkant arm van schouder naar pols, gevolgd door buitenkant arm van pols naar schouder, zowel rechterarm als linkerarm Vuist maken, binnekant

Nadere informatie

Er zijn geen financiële en/of personele consequenties verbonden aan dit voorstel.

Er zijn geen financiële en/of personele consequenties verbonden aan dit voorstel. : 0 C 0. z z. F z. z z. z. ë. z z,. z ( z).. z. z,. 0. z. z z ë / q..... : 0 U 0; : 3.7 ; :.,,.... 0000 0 0 /. z z. F z. z z. z. ë. z z,. z ( z).. z. z,. 0. z. z z ë / q.... 0000 0.,,....,.... 0000 0 z

Nadere informatie

David Weenink. First semester 2005

David Weenink. First semester 2005 Institute of Phonetic Sciences University of Amsterdam First semester 2005 Colleges: donderdags van 12 14 Practicum: donderdags 14.30-16.30 Wekelijkse opdrachten Alle opdrachten moeten voldoende voor tentamen

Nadere informatie

LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT: MIJN KAR MOOIE KAR

LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT: MIJN KAR MOOIE KAR LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT: MIJN KAR MOOIE KAR Omschrijving van de activiteit De leerlingen tunen een papieren schaalmodel van een auto op basis van geschreven instructies. Fase Overgang fase alfabetisering

Nadere informatie

Turks L. Verbeek & L. van der Zijden-Holstvoogd

Turks L. Verbeek & L. van der Zijden-Holstvoogd Turks L. Verbeek & L. van der Zijden-Holstvoogd 1. Taalbeschrijving Turks is een van de Turkse talen uit de Altaïsche taalfamilie. Het is de officiële taal in Turkije en wordt wereldwijd door zo n 70 miljoen

Nadere informatie

Zwart-wit en grijstinten

Zwart-wit en grijstinten Zwart-wit en grijstinten 1. Kleur elk vakje dat een stukje lijn bevat zwart. Opdracht 1 is een eenvoudige opdracht vergelijkbaar met wat de computer op het beeldscherm ook doet. Normaal zie je dit niet

Nadere informatie

ontdekken de kinderen hoe een regenboog ontstaat en maken daarbij aantekeningen.

ontdekken de kinderen hoe een regenboog ontstaat en maken daarbij aantekeningen. 3. De regenboog! Tijdens deze activiteit: ontdekken de kinderen hoe een regenboog ontstaat en maken daarbij aantekeningen. Inrichting speelleeromgeving De activiteit start in de grote kring bij het digibord

Nadere informatie

Combinatoriek en rekenregels

Combinatoriek en rekenregels Combinatoriek en rekenregels Les 4: Rekenregels (deze les sluit aan bij de paragraaf 8 van Hoofdstuk 1 Combinatoriek en Rekenregels van de Wageningse Methode, http://www.wageningsemethode.nl/methode/het-lesmateriaal/?s=y456v-d)

Nadere informatie

Fonemisch Bewustzijn

Fonemisch Bewustzijn Fonemisch Bewustzijn Ellen van der Veen Welkom en Agenda 1. Introductie 2. Fonemisch Bewustzijn 3. Vragen en praktijkervaringen Doelstellingen van vandaag 1. De deelnemers kennen de begrippen taalbewustzijn,

Nadere informatie

Thema 2 Activiteit 11 Beat it! 6 Auteur Kristoff Vosters van Radiowaka.be Coördinatie Yves Bondue en Steef Coorevits. Doelen. ET GO!

Thema 2 Activiteit 11 Beat it! 6 Auteur Kristoff Vosters van Radiowaka.be Coördinatie Yves Bondue en Steef Coorevits. Doelen. ET GO! Thema 2 Activiteit 11 Beat it! Auteur Kristoff Vosters van Radiowaka.be Coördinatie Yves Bondue en Steef Coorevits beweging - drama / muzisch taalgebruik - beeld - muziek - media 2 x 50' Doelen 1 De kinderen

Nadere informatie

De Taalfanfare groep 3

De Taalfanfare groep 3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Systeemvereisten... 3 Installatie van het programma op een netwerk... 3 Het leerlingenprogramma... 3 A. Woorden slepen... 6 B. Plaatjes slepen.... 7 C. Letters

Nadere informatie

J. Schipper P. Favier Bovenbouw Lichaam, Rap, Muziek, Biologie, Menselijk lichaam 30 minuten of 2 x 15 minuten 20 minuten Biologie en ICT

J. Schipper P. Favier Bovenbouw Lichaam, Rap, Muziek, Biologie, Menselijk lichaam 30 minuten of 2 x 15 minuten 20 minuten Biologie en ICT LESBRIEF pagina 1 van 5 Mama, k heb de h Tekst en muziek Arrangement Groep Thema Lesduur Extra opdracht Te combineren met J. Schipper P. Favier Bovenbouw Lichaam, Rap, Muziek, Biologie, Menselijk lichaam

Nadere informatie

Spreken en Verstaan: Inleiding Fonetiek

Spreken en Verstaan: Inleiding Fonetiek 2011-2012, blok 2 Spreken en Verstaan: Inleiding Fonetiek Hugo Quené Taalwetenschap UU huishoudelijk webpagina: www.hugoquene.nl > Spreken en Verstaan 2011-12 docenten: Hugo Quené (colleges, coördinatie)

Nadere informatie

Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Adviezen & oefeningen. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis

Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Adviezen & oefeningen. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Adviezen & oefeningen Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Inleiding U bent patiënt op de afdeling neurologie van het IJsselland Ziekenhuis. Er

Nadere informatie

Verstaanbaar spreken Bij Parkinson of atypisch parkinsonisme

Verstaanbaar spreken Bij Parkinson of atypisch parkinsonisme Verstaanbaar spreken Bij Parkinson of atypisch parkinsonisme afdeling logopedie Deze folder is bedoeld voor mensen met de ziekte van Parkinson of een vorm van atypisch parkinsonisme. In deze folder vindt

Nadere informatie

werkboek Bij deze lessen kan je ook Het Grote Voortplantingsspel gebruiken. ISBN

werkboek Bij deze lessen kan je ook Het Grote Voortplantingsspel gebruiken. ISBN go G ed el ge ez ke en ur en d do or werkboek Bij deze lessen kan je ook Het Grote Voortplantingsspel gebruiken. ISBN 978-90-301-2711-6 9 789030 127116 Puberteit 1 Duid met een boogje de periode aan en

Nadere informatie

De opnamemogelijkheden van audioapparatuur zinvol gebruiken ET GO! OVSG VVKBAO 2.2, 6.3*, 6.4* 2.3*, 2.5, 6.2*, 6.5* 2.1, 6.1*, 2.

De opnamemogelijkheden van audioapparatuur zinvol gebruiken ET GO! OVSG VVKBAO 2.2, 6.3*, 6.4* 2.3*, 2.5, 6.2*, 6.5* 2.1, 6.1*, 2. Veggie (W)rap 0 drama/muzisch taalgebruik 0 beeld 0 muziek 0 beweging 0 media Titel: Geluid met effect! Geplande onderwijstijd: 2x 50 minuten Doelen Kinderen kunnen klanken en geluiden nabootsen. De kinderen

Nadere informatie