Muziekvakexamens 2010

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Muziekvakexamens 2010"

Transcriptie

1 Muziekvakexamens 2010 Speciale onderwijsleer Methodiek Solozang - Lichte muziek Vrijdag 10 december Tijdstip: uur Naam: Woonplaats: Gebruik het bijgevoegde gelinieerde papier voor beantwoording van de vragen. Vermeld telkens nauwkeurig het nummer van de vraag waarop een gegeven vraag betrekking heeft. Het examen dient duidelijk (met ballpoint, fijne schrijfstift of scherp potlood) te worden ingevuld.

2 Blad I Methodiek Zang Lichte muziek Anatomie en Fysiologie Vraag 1 Vraag 2 In welke delen kan het zanginstrument opgesplitst worden? Noem alle kraakbeenderen van het strottenhoofd en geef deze aan op de illustratie.

3 Blad 2 Vraag 3 Vraag 4 Wat is het belang van het Os Hyoideum m.b.t. de stemgeving? Benoem de strottenhoofdspieren en hun functie en geef ze aan in de illustratie Vraag 5 Vraag 6 Hoe heet het membraan aan de binnenkant van de trachea? a) Hoe heet de ruimte tussen de stemplooien en hoe is deze onder te verdelen? b) Geef een schematische weergave van de opening tussen de stemplooien bij gewone ademhaling fluisterstand bij hoge tonen bij lage tonen

4 Blad 3 Stemproblemen Vraag 7 Een persoon meldt zich bij u voor zangles. Bij een eerste les hoort u aan de stem dat er vermoedelijk sprake kan zijn van stembandknobbeltjes. a) Wat zijn stembandknobbels en hoe kunnen deze ontstaan? b) Wat hoort u aan de stem? c) Wat gaat u wel en niet doen met deze persoon in de les? d) Hoe kunnen stembandknobbels verholpen worden? e) Stel, de leerling is nu geholpen aan de knobbels. Wat gaat u met de leerling vooral doen om te voorkomen dat de knobbels terugkomen? Vraag 8 Wat is het effect van roken op de stemplooien en op het stemgeven? Wat is er te verwachten m.b.t. het stemgeven in de eerste periode nadat iemand is gestopt met roken? De Ademhaling Vraag 9 a) Noem 3 ademhalingstypen. b) Welke ademhaling heeft de voorkeur bij het Belten en waarom? Vraag 10 Vraag 11 Vraag 12 Vraag 13 Welke ademspieren kennen we en wat is hun functie? Wat houdt het begrip ademsteun in en geef hiervoor een oefening. Wat verstaan we onder het begrip vitale capaciteit van de longen en in welke 3 onderdelen kan dat begrip nog gesplitst worden? Wat is het risico van zingen met te veel ademdruk en wat voor oefening geeft u in dat geval? Registers Vraag 14 Vraag 15 Wat gebeurt er op stemplooi-niveau bij zwaar registreren en wat bij licht registreren? a) Wat gebeurt er bij een ongeschoolde stem op de klinker AA rond de noot e? Verklaar. b) Hoe wil een popzanger met dit gegeven omgaan? Wat is zijn doel? Vraag 16 Vraag 17 Beschrijf wat er gebeurt wanneer men luid van laag naar hoog zingt. Wat gebeurt er wanneer iemand in de hoogte knijpt en wat kan men daar aan doen?

5 Blad 4 Articulatie en klinkers Vraag 18 Vraag 19 Vraag 20 Vraag 21 Vraag 22 Wat verstaan we onder de term formant? Wat is een klinker? Door welke factoren wordt een klinker bepaald? Verklaar aan de hand van het formantenprincipe waarom het voor een hoge sopraan zo moeilijk is om in de hoogte een echte IE te zingen. Rond hoeveel Hertz klinkt het wanneer iemand flink twangt? Voor welk technisch probleem zou u de volgende medeklinkers kunnen gebruiken en geef aan of ze stemhebbend of stemloos zijn: H, J, P, M. Stemclassificatie Vraag 23 Vraag 24 Vraag 25 Vraag 26 Vraag 27 Hoe noemt CVT het stemgebruik van zangeres Anouk? Welke twee EVTS figuren worden gebruikt in zowel Lost van Anouk en in Bleeding Love van Luena Lewis, als in vele nummers van Mariah Carey? (U mag eventueel ook beschrijven wat er op stemplooiniveau gebeurt.) Noem 2 sterke Belters. Wat verstaan we onder de term legit in de musicalwereld en noem 2 stukken uit musicals die men op die manier uitvoert. Omschrijf het stemgebruik van Stevie Wonder volgens de EVTS, of CVT. Dit was het laatste blad van dit examen

6 Muziekvakexamens 2010 Speciale onderwijsleer Historische ontwikkeling Solozang - Lichte muziek Vrijdag 10 december Tijdstip: uur Naam: Woonplaats: Gebruik het bijgevoegde gelinieerde papier voor beantwoording van de vragen. Vermeld telkens nauwkeurig het nummer van de vraag waarop een gegeven vraag betrekking heeft. Het examen dient duidelijk (met ballpoint, fijne schrijfstift of scherp potlood) te worden ingevuld.

7 Blad I (van 1) Historische Ontwikkeling Zang Lichte muziek Vraag 1 a) In welke geschriften vinden we de eerste aanwijzingen om de stem te scholen? b) Voor wie waren die bedoeld? c) Wat was de belangrijkste tip? Vraag 2 a) Wie was de eerste belangrijke pedagoog in Italië? b) Hoe heette zijn traktaat? c) Rond welke tijd werd dit geschreven en waarom was er juiste nu behoefte aan richtlijnen? d) Noem minstens 3 pedagogische aanwijzingen van deze pedagoog. Vraag 3 Vraag 4 Vraag 5 Vraag 6 Vraag 7 Vraag 8 Vraag 9 Vraag 10 Vraag 11 Vraag 12 Vraag 13 Vraag 14 Waarom was de castraatstem zo bijzonder? Waar komen de termen falsettist, haut contre, altus en counter tenor vandaan (verklaar de termen afzonderlijk) en wat hebben ze gemeenschappelijk? Welke Italiaanse pedagoog spreekt voor het eerst van register-egalisatie? Beschrijf de inzichten van minstens 3 zangpedagogen omtrent registers in de zangstem. Wat is het dekken van de stem? Wanneer begon men dit toe te passen en waarom? Wanneer leefde Manuel García en welke uitvinding deed hij? Hoe denkt men in de historie, en heden ten dage over de harde stemaanzet, oftewel de glottisslag? Welke ontwikkeling hebben de inzichten over de stand van de mond doorgemaakt in de historie van de castratentijd tot nu? Welke pedagoog werkte nauw samen met Richard Wagner? Wat is zijn bijdrage geweest voor de zangkunst in Duitsland? Waarom is er zo weinig geschreven over de techniek van de zangstem in de lichte zang? In 1949 werd de term R&B voor het eerst gelanceerd door het toonaangevende vakblad Billboard. Wat is het verschil tussen R&B vroeger en nu? Noem uit beide perioden een zanger of zangeres. Verklaar vanuit de geschiedenis waarom een Jazz-zanger zijn repertoire bijna altijd zal transponeren. Dit was het laatste blad van dit examen

Muziekvakexamens 2015

Muziekvakexamens 2015 Muziekvakexamens 2015 Speciale onderwijsleer Methodiek Zang - Lichte muziek Vrijdag 11 december Tijdstip: 12.00-13.30 uur Naam: Woonplaats: Gebruik het bijgevoegde gelinieerde papier voor beantwoording

Nadere informatie

Muziekvakexamens 2015

Muziekvakexamens 2015 Muziekvakexamens 2015 Speciale onderwijsleer Methodiek Zang - Klassiek Vrijdag 11 december Tijdstip: 12.00-13.30 uur Naam: Woonplaats: Gebruik het bijgevoegde gelinieerde papier voor beantwoording van

Nadere informatie

Muziekvakexamens 2015

Muziekvakexamens 2015 Muziekvakexamens 2015 Speciale onderwijsleer Methodiek Fluit - Klassiek Vrijdag 11 december Tijdstip: 12.00-13.30 uur Naam: Woonplaats: Gebruik het bijgevoegde gelinieerde papier voor beantwoording van

Nadere informatie

Muziekvakexamens 2015

Muziekvakexamens 2015 Muziekvakexamens 2015 Speciale onderwijsleer Methodiek Piano - Lichte muziek Vrijdag 11 december Tijdstip: 12.00-13.30 uur Naam: Woonplaats: Gebruik het bijgevoegde gelinieerde papier voor beantwoording

Nadere informatie

Muziekvakexamens 2010

Muziekvakexamens 2010 Muziekvakexamens 2010 Speciale onderwijsleer Methodiek Piano - Lichte muziek Vrijdag 10 december Tijdstip: 12.00-13.30 uur Naam: Woonplaats: Gebruik het bijgevoegde gelinieerde papier voor beantwoording

Nadere informatie

Muziekvakexamens 2015

Muziekvakexamens 2015 Muziekvakexamens 2015 Speciale onderwijsleer Methodiek Gitaar - Lichte muziek Vrijdag 11 december Tijdstip: 12.00-13.30 uur Naam: Woonplaats: Gebruik het bijgevoegde gelinieerde papier voor beantwoording

Nadere informatie

Muziekvakexamens 2014

Muziekvakexamens 2014 Muziekvakexamens 2014 Speciale onderwijsleer Methodiek Orgel - klassiek Vrijdag 12 december Tijdstip: 12.00-13.30 uur Naam: Woonplaats: Gebruik het bijgevoegde gelinieerde papier voor beantwoording van

Nadere informatie

Muziekvakexamens 2008

Muziekvakexamens 2008 Muziekvakexamens 2008 Speciale Onderwijsleer Methodiek Gitaar Vrijdag 19 december 2008 11.00-13.00 uur Naam: Woonplaats: Gebruik het bijgevoegde gelinieerde papier voor beantwoording van de vragen. Vermeld

Nadere informatie

Muziekvakexamens 2010

Muziekvakexamens 2010 Muziekvakexamens 2010 Speciale onderwijsleer Methodiek Gitaar - Lichte muziek Vrijdag 10 december Tijdstip: 12.00-13.30 uur Naam: Woonplaats: Gebruik het bijgevoegde gelinieerde papier voor beantwoording

Nadere informatie

Muziekvakexamens 2015

Muziekvakexamens 2015 Muziekvakexamens 2015 Speciale onderwijsleer Methodiek Piano - Klassiek Vrijdag 11 december Tijdstip: 12.00-13.30 uur Naam: Woonplaats: Gebruik het bijgevoegde gelinieerde papier voor beantwoording van

Nadere informatie

ZINGEN BRAINSTORM MET DE KLAS BELANGRIJK BIJ DE KEUZE VAN EEN LIED

ZINGEN BRAINSTORM MET DE KLAS BELANGRIJK BIJ DE KEUZE VAN EEN LIED ZINGEN Zang mag niet ontbreken in de BZTband XXL! Daarom zijn we op zoek naar een klas die graag samen zingt. Zing je al vaak met je klas, dan kun je meteen aan de slag. Zo niet, dan heb je hopelijk iets

Nadere informatie

Woord vooraf...9. Inleiding

Woord vooraf...9. Inleiding Inhoudsopgave Woord vooraf...9 Inleiding 1 Objectief en subjectief...13 2 Geluid...18 2.1 Wat is geluid?...18 2.2 Eigenschappen van een toon...18 2.3 Harmonischen: grondtoon en boventonen...20 2.4 De invloed

Nadere informatie

Muziekopdracht. 1950-heden. Naam: Klas: Docent:

Muziekopdracht. 1950-heden. Naam: Klas: Docent: Muziekopdracht 1950-heden Naam: Klas: Docent: Muziekopdracht: 20ste eeuw (1950-heden) Ga naar http://www.sitepalace.com/develsteinhavo4/muziek.html. Hier vind je links naar muziek(clips) die je nodig hebt

Nadere informatie

Complete Vocal Technique

Complete Vocal Technique Complete Vocal Technique Wat is CVT? CVT staat voor Complete Vocal Technique, een zangtechniek voor alle stijlen zang. Waar komt het vandaan? Het is ontwikkeld door de Deense zangpedagoge Cathrine Sadolin.

Nadere informatie

Uitgebreid stemonderzoek door de logopedist

Uitgebreid stemonderzoek door de logopedist Uitgebreid stemonderzoek door de logopedist 2 Uw KNO-arts heeft voorgesteld om vanwege uw stemklachten een uitgebreid stemonderzoek door de logopedist te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie

Nadere informatie

Handleiding bij werkbladen uitspraak

Handleiding bij werkbladen uitspraak Handleiding bij werkbladen uitspraak Er zijn drie kopieerbladen voor de uitspraak: overzicht van de klinkers overzicht van de lastige medeklinkers oefentips voor de uitspraak van de r De eerste twee lichten

Nadere informatie

Is classificatie van de zangstem zinvol?

Is classificatie van de zangstem zinvol? Is classificatie van de zangstem zinvol? Gerrit Bloothooft UiL-OTS Universiteit Utrecht stemklassificatie 22-09-03 2 Overzicht Wie vraagt om classificatie Stemtypen Waarin verschillen stemmen Fysiologie

Nadere informatie

Is classificatie van de zangstem zinvol?

Is classificatie van de zangstem zinvol? Is classificatie van de zangstem zinvol? Gerrit Bloothooft UiL-OTS Universiteit Utrecht Overzicht Wie vraagt om classificatie Stemtypen Waarin verschillen stemmen Fysiologie en akoestiek Stemtraining en

Nadere informatie

Scriptie Biologie Stembanden

Scriptie Biologie Stembanden Scriptie Biologie Stembanden Scriptie door een scholier 2672 woorden 30 maart 2002 5,9 90 keer beoordeeld Vak Biologie Laryngectomie Bij een laryngectomie wordt het gehele strottenhoofd tezamen met de

Nadere informatie

ADEMHALING GAAT OVER INGAANDE LUCHT, VOORDAT JE ZINGT OF SPREEKT ADEMSTEUN IS DE CONTROLE OVER DE UITGAANDE LUCHT, TIJDENS HET ZINGEN OF SPREKEN

ADEMHALING GAAT OVER INGAANDE LUCHT, VOORDAT JE ZINGT OF SPREEKT ADEMSTEUN IS DE CONTROLE OVER DE UITGAANDE LUCHT, TIJDENS HET ZINGEN OF SPREKEN HALING Als aan willekeurige mensen gevraagd wordt wat ademsteun is, valt al heel snel de term 'buikademhaling' en de zin 'ademen met je buik'. Feitelijk zijn deze termen onjuist, omdat zich in de buik

Nadere informatie

JE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935

JE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935 JE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935 1 Wat moet je doen? 1. Maak een presentatie over hoe jouw buurt er omstreeks 1935 uitzag of over de mensen die in die tijd in jouw buurt leefden. Wat kun je te weten komen

Nadere informatie

Proefhoofdstuk Zang. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be. info@centrumvoorafstandsonderwijs.

Proefhoofdstuk Zang. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be. info@centrumvoorafstandsonderwijs. Proefhoofdstuk Zang Kom je cursus inkijken: Antwerpen, Frankrijklei 127, 2000 Gent, Oude Brusselseweg 125, 9050 Hasselt, Simpernelstraat 27, 3511 Brussel, Timmerhoutkaai 4, 1000 Maak van je opleiding zang

Nadere informatie

REIMSREISJE. Lesmateriaal

REIMSREISJE. Lesmateriaal REIMSREISJE Lesmateriaal LES 1 OPDRACHT 1: WAT IS...? Bekijk het filmpje Opera, wat is dat? Hierin zie je wie en wat er allemaal nodig is om een opera te maken. Wat is een opera eigenlijk? A Een voorstelling

Nadere informatie

Geef jezelf een vocal Zangh boost!

Geef jezelf een vocal Zangh boost! Geef jezelf een vocal Zangh boost! Tarievenlijst Proefles/introductieles á 60 minuten Benieuwd wat CVT voor jou kan betekenen onder mijn begeleiding? Kom dan snel een keer langs. Individuele zangles Duo-zangles

Nadere informatie

Preface by Mara Behlau, PhD 11

Preface by Mara Behlau, PhD 11 Inhoud 5 Inhoud Preface by Mara Behlau, PhD 11 Situering 13 Louis Heylen, Hoofdstuk 1: Wat weten we over de stem? 15 Deel 1: Aspecten van de stem 15 Louis Heylen 1. De stem: geluid en spiegel 15 2. Zoveel

Nadere informatie

COMPLETE VOCAL TECHNIQUE

COMPLETE VOCAL TECHNIQUE COMPLETE VOCAL TECHNIQUE Complete Vocal Technique (CVT) is een zangmethode ontwikkeld door Cathrine Sadolin. CVT is een revolutionaire zangtechniek en word wereldwijd gebruikt door professionele zangers

Nadere informatie

Lesbrief thema: Identiteit

Lesbrief thema: Identiteit Lesbrief na Loser! Lesbrief thema: Identiteit Deze lesbrief is onderdeel van het na programma van de voorstelling Loser! van Theaterhart. Deze begeleidende brief is voor het thema: identiteit en hoort

Nadere informatie

Complete Zangtechniek in vier bladzijden

Complete Zangtechniek in vier bladzijden Complete Zangtechniek in vier bladzijden Zingen is niet moeilijk en iedereen kan het leren. Ik heb zangtechniek ingedeeld in vier onderwerpen, zoals je hieronder kunt lezen. Door het combineren van elementen

Nadere informatie

Stemproblemen bij volwassenen

Stemproblemen bij volwassenen KNO-heelkunde Stemproblemen bij volwassenen Oorzaken en behandeling van een hese stem U bent bij de KNO-arts geweest i.v.m. stemproblemen. In deze folder informeren wij u over stemproblemen bij volwassen

Nadere informatie

Handleiding profielwerkstuk HAVO examen 2016

Handleiding profielwerkstuk HAVO examen 2016 1. INLEIDING. Handleiding profielwerkstuk HAVO examen 216 Een van de onderdelen van het schoolexamen (SE) is het profielwerkstuk (PWS). Het PWS kun je beschouwen als een uitgebreide praktische toets. Het

Nadere informatie

In 3 stappen naar een ONTSPANNEN ADEMHALING

In 3 stappen naar een ONTSPANNEN ADEMHALING In 3 stappen naar een ONTSPANNEN ADEMHALING Stel je voor dat je eindelijk kan zingen zonder enige moeite. Dat je die hoge noot haalt zonder te knijpen en geen last krijgt van je stem? Hoe zou je je dan

Nadere informatie

Lees voor meer informatie over de verschillende adem- en stemproblemen hieronder verder.

Lees voor meer informatie over de verschillende adem- en stemproblemen hieronder verder. 1 Problemen met adem en stem Mensen praten dan hees, schor, hebben pijn bij het praten of zijn de stem helemaal kwijt en kunnen alleen nog maar fluisteren. Zowel kinderen als volwassenen kunnen problemen

Nadere informatie

lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs

lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs Wordle van respect Duur Materialen een computer met internetverbinding Introductie Op 8 november is het de Dag van Respect. Deze

Nadere informatie

Muziekvakexamens 2015

Muziekvakexamens 2015 Muziekvakexamens 2015 Algemene Onderwijsleer Donderdag 4 juni Tijdstip: 14.00-15.30 uur Naam: Woonplaats: Advies: - Vult u uw naam in op het voorblad en het eerste blad, de overige bladen graag voorzien

Nadere informatie

Argus Clou Geschiedenis Groep 4 Proeflessen [kop hoofdstuk] Malmberg, s-hertogenbosch 2

Argus Clou Geschiedenis Groep 4 Proeflessen [kop hoofdstuk] Malmberg, s-hertogenbosch 2 Geschiedenis Proeflessen Leerling Groep 4 Thema 2 Grappen en trommels Argus Clou Geschiedenis Groep 4 Proeflessen [kop hoofdstuk] Malmberg, s-hertogenbosch 2 Argus Clou Geschiedenis Groep 4 Proeflessen

Nadere informatie

TIPS EN TRUCS VOOR GELUID

TIPS EN TRUCS VOOR GELUID TECHNIEKSCENARIO'S VOOR DE MUSICAL (GROEP 8) Praktisch Techniek helpt het basisonderwijs door middel van activiteiten en producten met het techniekonderwijs. Dit document hoort bij een serie documenten

Nadere informatie

SOLFEGE GEHOORVORMING

SOLFEGE GEHOORVORMING SOLFEGE GEHOORVORMING TIPS & TRICKS ArtEZ Conservatorium Reinier Maliepaard 1 INHOUDSOPGAVE 1. intervallen 2. toonladders 3. melodie 4. meerstemmigheid 5. horen en lezen ArtEZ Conservatorium Reinier Maliepaard

Nadere informatie

COACHEN EN TRAINEN Korte weergave

COACHEN EN TRAINEN Korte weergave COACHEN EN TRAINEN Korte weergave Geschreven door: Freek Verbeet Body2Coach 1. Wat is coaching? In mijn eigen nieuwe boek, waar ik nog mee bezig ben, schrijf ik over coaching. Door middel van verschillende

Nadere informatie

Stem. Informatie over logopedie

Stem. Informatie over logopedie Stem Onder deze noemer zal een aantal problemen besproken worden die samenhangen met stemgeving. Voor een goed stemgeluid zijn onder andere de volgende aspecten van belang: houding en adem. De logopedist

Nadere informatie

Auditieve oefeningen thema: theater

Auditieve oefeningen thema: theater Auditieve oefeningen thema: theater Boek van de week: 1; Angelina Ballerina; muziektheater en pop-up boek 2; De verkleedkist; Dick Bruna 3; Hoe word ik een ballerina 4; Nijntje danst; Dick Bruna 5; Poppentheater;

Nadere informatie

Muziekvakexamens 2008

Muziekvakexamens 2008 Muziekvakexamens 2008 Muziekgeschiedenis Klassieke muziek Dinsdag 17 juni 2008 11.00-14.00 uur Naam: Woonplaats: Dit examen dient duidelijk leesbaar, dus met vulpen, ballpoint, fijne schrijfstift of scherp

Nadere informatie

Spreken Wat is een dysartrie?

Spreken Wat is een dysartrie? Dysartrie 2 Dysartrie is de algemene term voor een motorische spraakstoornis als gevolg van neurologische problematiek. Deze folder is bedoeld voor patiënten met een dysartrie en hun omgeving. Er staat

Nadere informatie

GELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK

GELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK GELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. TOELICHTING Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot democratie te komen.

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF STEM STEM BEHAA. Editie 13, jaargang 10. Onze nieuwsbrief verschijnt één keer per jaar en is bedoeld

NIEUWSBRIEF STEM STEM BEHAA. Editie 13, jaargang 10. Onze nieuwsbrief verschijnt één keer per jaar en is bedoeld Onze nieuwsbrief verschijnt één keer per jaar en is bedoeld voor klanten, verwijzers en andere betrokkenen. Editie 13, jaargang 10 KWAL ITE T O E T SI T S BEHAA LD STE NIEUWSBRIEF VOLGENS MARJOLEINE Met

Nadere informatie

Activiteit: Filosoferen met kinderen over taal

Activiteit: Filosoferen met kinderen over taal Activiteit: Filosoferen met kinderen over taal Doelgroep groepen 5 t/m 8 Materialen handleiding Filosoferen met kinderen, informatie en tips schoolbord of flip-over schrijf- of tekenpapier pennen, potloden

Nadere informatie

Competentie-opdrachten

Competentie-opdrachten Competentie-opdrachten Deel 1 B: Toezichthouder Onderdeel van de eenheid Lifeguard van de beroepsopleiding Allround zwembadmedewerker (Aqua & Leisure Host) Opdracht 1: Toezichthouden in je eigen zwembad.

Nadere informatie

HELDER! SPREKEN. Een praktische voorbereiding voor beroepssprekers. Marieke Dooper

HELDER! SPREKEN. Een praktische voorbereiding voor beroepssprekers. Marieke Dooper HELDER! SPREKEN HELDER! SPREKEN Een praktische voorbereiding voor beroepssprekers Marieke Dooper Dooper, Marieke Helder! Spreken: Een praktische voorbereiding voor beroepssprekers 2014 Marieke Dooper

Nadere informatie

Dysartrie bij volwassenen

Dysartrie bij volwassenen Dysartrie bij volwassenen Inleiding U bent door uw huisarts of specialist doorverwezen naar de logopedist voor de behandeling van uw spraakstoornis dysartrie. In deze folder wordt u uitgelegd wat dysartrie

Nadere informatie

maken de kinderen een elfje, een gedicht met 11 woorden, rondom dit thema.

maken de kinderen een elfje, een gedicht met 11 woorden, rondom dit thema. 17. Een elfje Tijdens deze activiteit: maken de kinderen een elfje, een gedicht met 11 woorden, rondom dit thema. Inrichting speelleeromgeving U kunt de activiteit starten aan een tafel waar de kinderen

Nadere informatie

Algemene mededelingen Resultaten van de enquete welkom voelen op school. 28% van de ouders heeft de enquête ingevuld

Algemene mededelingen Resultaten van de enquete welkom voelen op school. 28% van de ouders heeft de enquête ingevuld Weekbrief 19 september 2016 Algemene mededelingen Resultaten van de enquete welkom voelen op school 28% van de ouders heeft de enquête ingevuld gemiddeld rapportcijfer ouders/leerlingen ouders 8 81% 18%

Nadere informatie

LA KOL Bijeenkomst

LA KOL Bijeenkomst LA KOL Bijeenkomst 1 12-13 Verkennen LA KOL op N@tschool Verkennen themadossiers Planning Subjectief concept leren Bekijken LA op N@tschool Trigger: straks bekijken Competenties m.b.t. leren: Vakinhoudelijk

Nadere informatie

Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden

Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden Soorten vragen, vraagwoorden, signaal- en sleutelwoorden Schema 1 Soorten vragen Open vraag

Nadere informatie

Stemproblemen bij volwassenen

Stemproblemen bij volwassenen Stemproblemen bij volwassenen 2 Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw stemklachten een onderzoek en of behandeling door de KNO-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie over

Nadere informatie

Activiteit: Leerlingen bekijken propaganda posters. Ze delen de posters in onder verschillende categorieën.

Activiteit: Leerlingen bekijken propaganda posters. Ze delen de posters in onder verschillende categorieën. Onderwerp: Propaganda In Nazi Duitsland Inleiding: Je kunt op You Tube verschillende filmpjes vinden de een sterk gekleurd karakter hebben propaganda. Stel b.v. de vraag wat er nu werkelijk inhoudelijk

Nadere informatie

DieDrie: Lesbrief Drop of Dronder

DieDrie: Lesbrief Drop of Dronder DieDrie: Lesbrief Drop of Dronder Binnenkort gaan jullie kijken naar Drop of Dronder, een super swingende talentenshow. Muziektalenten strijden met elkaar en de winnaar wordt misschien wel wereldberoemd.

Nadere informatie

Doe Je Mee. LeSBRieF LieD. Martijje. TeR GeLeGeNHeiD VaN De ondertekening VaN MuZieKaKKooRD DRenTHe. 20 JuNi Lesbrief Doe je mee Martijje

Doe Je Mee. LeSBRieF LieD. Martijje. TeR GeLeGeNHeiD VaN De ondertekening VaN MuZieKaKKooRD DRenTHe. 20 JuNi Lesbrief Doe je mee Martijje Martijje TeR GeLeGeNHeiD VaN De ondertekening VaN MuZieKaKKooRD DRenTHe 20 JuNi 2019 Illustratie en vormgeving: arjensnijder.design 1 Lesbrief Doe je mee Martijje Liedtekst Doe je mee Martijje Doe je mee,

Nadere informatie

1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt, maar identificeer minimaal drie in het oog springende patronen in het spectrogram.

1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt, maar identificeer minimaal drie in het oog springende patronen in het spectrogram. OPDRACHT 1: Stappenplan opstellen voor het lezen van spectrogrammen. NODIG: Bijgeleverde spectrogrammen (zie bijlage), potloden, schaar, plakband. 1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt,

Nadere informatie

ONTDEKKINGSREIZIGERS en AVONTURIERS. Van:

ONTDEKKINGSREIZIGERS en AVONTURIERS. Van: ONTDEKKINGSREIZIGERS en AVONTURIERS Van: Ieder groepje gaat op ontdekkingsreis, deze gebieden worden verdeeld: heelal, de zee, een onderaards gebied, een vulkanisch gebied, een bergachtig gebied, een woestijn

Nadere informatie

Wat heeft dit kind nodig?

Wat heeft dit kind nodig? ADHD PDD-NOS Leerstoornis Gedragsstoornis Team Wat heeft dit kind nodig? Lynn leest in haar leesboek. Tegelijkertijd tikt ze constant met haar pen op haar tafel. Dat doet ze wel vaker. De kinderen van

Nadere informatie

les 1 The sunshine doel

les 1 The sunshine doel 44 Moet je doen muziek groep 7 les 1 zingen luisteren spelen vastleggen bewegen The sunshine De les begint met het zingen van een zomers lied over activiteiten in de zon. Daarna beelden de leerlingen met

Nadere informatie

PATIËNTENINFORMATIE LOGOPEDIE BIJ STEMPROBLEMEN

PATIËNTENINFORMATIE LOGOPEDIE BIJ STEMPROBLEMEN PATIËNTENINFORMATIE LOGOPEDIE BIJ STEMPROBLEMEN LOGOPEDIE BIJ STEMPROBLEMEN Algemeen Door middel van deze informatiefolder wil Maasstad Ziekenhuis u informeren over logopedie bij stemproblemen. Wij adviseren

Nadere informatie

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering.

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. Bij SNAP leren we ouders en kinderen vaardigheden om problemen op te lossen en meer zelfcontrole te ontwikkelen. Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. SNAP (STOP

Nadere informatie

2e editie. hoofd staat recht boven je schouders; de kin is evenwijdig aan de grond;

2e editie. hoofd staat recht boven je schouders; de kin is evenwijdig aan de grond; Zingen SPIEKBRIEF 2e editie Zingen is een kunst en een vak. En dat vak wordt kunstiger als je meer aandacht besteedt aan het vakmanschap. Vakkundig zingen betekent aandacht besteden aan ademhaling en houding.

Nadere informatie

DOCENT. Thema: verhalen HIER STOND EEN KASTEEL! groep 3 en 4. Stadshagen

DOCENT. Thema: verhalen HIER STOND EEN KASTEEL! groep 3 en 4. Stadshagen Het thema verhalen staat voor groep 3 en 4 in het teken van de Middeleeuwen. De leerlingen ontdekken dat er vroeger een echt kasteel op de plek stond, waar nu hun woonwijk ligt. De eerste stappen tot historisch

Nadere informatie

Informatie. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma. voor GROEP 5 van het basisonderwijs Gemeente. Woudrichem BROCHURE. www.cultuurpuntaltena.

Informatie. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma. voor GROEP 5 van het basisonderwijs Gemeente. Woudrichem BROCHURE. www.cultuurpuntaltena. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma www.cultuurpuntaltena.nl Informatie voor van het basisonderwijs Gemeente Woudrichem 019500_BIBLIOTHEEK_ALTENA_brochure_CPA_MuziekWijzer_Altena_A5.indd 16-17

Nadere informatie

Aanvullende informatie ter voorbereiding op de TGN A1. Inleiding. Hoe maakt u de TGN?

Aanvullende informatie ter voorbereiding op de TGN A1. Inleiding. Hoe maakt u de TGN? Aanvullende informatie ter voorbereiding op de TGN A1 Inleiding Dit is informatie over de Toets Gesproken Nederlands (of TGN) 1. De TGN maakt deel uit van het inburgeringsexamen buitenland. Moet u de TGN

Nadere informatie

Algemene doelstellingen voor lessenreeks De Tijdmachine

Algemene doelstellingen voor lessenreeks De Tijdmachine De Tijdmachine Mu1/2a Algemene doelstellingen voor lessenreeks De Tijdmachine - Leerlingen begrijpen het verschil tussen hun zang-, spreek- en gedachtenstem - Leerlingen ontdekken dat je je stem op heel

Nadere informatie

Kernvraag: Hoe maken we geluid?

Kernvraag: Hoe maken we geluid? Kernvraag: Hoe maken we geluid? Naam leerling: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Geluid voelen Je kunt ook zelf geluid maken. Probeer maar. Houd je vingers tegen je keel als je neuriet. Wat

Nadere informatie

Stemproblemen bij volwassenen

Stemproblemen bij volwassenen Keel-, Neus- en Oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe maakt u geluid?... 3 Stemstoornissen... 3 Oorzaken... 3 Ontsteking van de stembanden... 3 Irritatie van

Nadere informatie

STEMPROBLEMEN BIJ VOLWASSENEN

STEMPROBLEMEN BIJ VOLWASSENEN STEMPROBLEMEN BIJ VOLWASSENEN 1018 Inleiding U bent op de polikliniek Keel-, Neus- en Oorheelkunde wegens stemproblemen. Bij stemproblemen kunt u in uw spreken en dus in uw functioneren worden belemmerd.

Nadere informatie

Je doel behalen met NLP.

Je doel behalen met NLP. Je doel behalen met NLP. NLP werkt het beste als al je neurologische niveaus congruent zijn. Met andere woorden: congruent zijn betekent wanneer je acties en woorden op 1 lijn zijn met je doelen, overtuigingen,

Nadere informatie

Nr. HANDLEIDING PORTFOLIO GROEPSLESDOCENT INFORMATIE VOOR DE CURSIST / EXAMENKANDIDAAT

Nr. HANDLEIDING PORTFOLIO GROEPSLESDOCENT INFORMATIE VOOR DE CURSIST / EXAMENKANDIDAAT Nr. HANDLEIDING PORTFOLIO GROEPSLESDOCENT INFORMATIE VOOR DE CURSIST / EXAMENKANDIDAAT Stappenplan Proeve van Bekwaamheid Fit!vak Groepslesdocent Portfolio Groepslesdocent Fit!vak Deelopdrachten 1: Het

Nadere informatie

CVT-introductie. Opmerkingen. Let op!

CVT-introductie. Opmerkingen. Let op! CVT-introductie CVT introductie HIE - neutral met lucht, zacht (J)IE - neutral zonder lucht, zacht OO - overdrive, hard EE - overdrive, hard È - overdrive + twang --> edge Uh/ò/i - curbing Opmerkingen

Nadere informatie

Examen HAVO. wiskunde A1,2

Examen HAVO. wiskunde A1,2 wiskunde A1,2 Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 2 juni 13.30 16.30 uur 20 05 Voor dit examen zijn maximaal 83 punten te behalen; het examen bestaat uit 21 vragen. Voor

Nadere informatie

Van huidige situatie ------------ naar --------------------------------- gewenste situatie

Van huidige situatie ------------ naar --------------------------------- gewenste situatie Doelen stellen NLP is een doelgerichte, praktische en mensvriendelijke techniek. NLP = ervaren, ervaren in denken, voelen en doen. Middels een praktisch toepasbaar model leren we om de eigen hulpmiddelen,

Nadere informatie

Inleiding. Beste cursist, ... Waarom deze cursus?

Inleiding. Beste cursist, ... Waarom deze cursus? INLEIDING Inleiding Beste cursist, Waarom deze cursus? Er kunnen verschillende redenen zijn waarom je wilt leren noten lezen: Misschien ben je een zanger(es) die het fijn vindt om mee te kunnen lezen tijdens

Nadere informatie

Van de voorzitter Elena Vink

Van de voorzitter Elena Vink NV bulletin n u m m e r 14 j u n i 2009 Van de voorzitter Elena Vink Het einde van het onderwijsjaar in zicht Deze tijd, de maanden mei en juni, is voor de meeste zangdocenten een periode vol leuke spanning.

Nadere informatie

Liedbijlage. Groepen 1-2. Cd Pyramide 2006-I track 45

Liedbijlage. Groepen 1-2. Cd Pyramide 2006-I track 45 Liedbijlage Deze liedbijlage is samengesteld door: Studenten van Immie Klaver, docent aan de afdeling Docent Muziek aan het Prins Claus Conservatorium te Groningen, inclusief de bijbehorende didactische

Nadere informatie

Introductie: Brom en Bram

Introductie: Brom en Bram ! Activiteit 43 Brom, Bram en Brim Ontwikkelingsaspecten De kleuters doen ervaringen op met het onderscheiden van klanken (auditieve discriminatie). Materiaal kopies van de tekeningen van Brom en Bram

Nadere informatie

JAAROVERZICHT 2014. Stichting

JAAROVERZICHT 2014. Stichting JAAROVERZICHT 2014 Stichting In 2014 organiseerde Stichting Opera aan de Schie Vier maal de bootcamp La Mélodie Française o.l.v. Jean-Baptiste Milon Zes maal het Klassiek Open Podium Een tweedaagse workshop

Nadere informatie

Juf Sabine en juf Maaike

Juf Sabine en juf Maaike Je moet daar heel wat voor kunnen: - Je moet goed kunnen lezen - En ook goed begrijpen wat je leest - Je moet goed kunnen opzoeken - En goed kunnen kiezen wat je wel en niet nodig hebt. - Je moet je verhaal

Nadere informatie

Hoekenwerk sector metaal en technologie bedienden opdracht 1

Hoekenwerk sector metaal en technologie bedienden opdracht 1 Hoekenwerk sector metaal en technologie bedienden opdracht 1 Opdracht 1: teamleader (voor de leerkracht) Omschrijving van het beroep Een teamleader zorgt ervoor dat een team goed samenwerkt en dat de beschikbare

Nadere informatie

Tips bij slechthorendheid

Tips bij slechthorendheid Libra R&A Audiologie Tips bij slechthorendheid Deze folder is bedoeld voor mensen die met elkaar in gesprek willen gaan en waarbij een van de gesprekspartners slechthorend is. Technische hulpmiddelen,

Nadere informatie

Functies van kleding en mode, subculturen, doelgroepn, inspiratieboek Designers, haute couture, concepten

Functies van kleding en mode, subculturen, doelgroepn, inspiratieboek Designers, haute couture, concepten Omschrijving van het vak Bij het vak modevorming leer je alles over mode. Je leert inspiratie verzamelen, een concept schrijven en dit om te zetten in een ontwerpschets. Je leert alles over beeldelementen

Nadere informatie

VRIJHEID. Inleiding. Vrijheid. Zonder handen, zonder tanden. Lesbrief voor Voortgezet Onderwijs, onderbouw/bovenbouw

VRIJHEID. Inleiding. Vrijheid. Zonder handen, zonder tanden. Lesbrief voor Voortgezet Onderwijs, onderbouw/bovenbouw VRIJHEID Lesbrief voor Voortgezet Onderwijs, onderbouw/bovenbouw Inleiding Vrijheid is een begrip dat iedereen kent. Maar wat betekent vrijheid eigenlijk? Hoe ziet vrijheid er voor jou uit? En betekent

Nadere informatie

Handleiding leerkracht

Handleiding leerkracht Meer van Galilea Inleiding Thema: het Meer van Galilea en de watervoorziening. Er komt aan de orde waar het Meer van Galilea ligt, bijzonderheden van het meer, het Meer Galilea van de Bijbel en het meer

Nadere informatie

Stemwerkschrift. Inhoud

Stemwerkschrift. Inhoud Stemwerkschrift Inhoud Allerlei dingen, die slecht zijn voor je stem Schreeuwen Voor je ouders Schreeuwen Schrapen en kuchen Voor je ouders Schrapen en kuchen Gekke stemmetjes nadoen Voor je ouders Gekke

Nadere informatie

Lesvoorbereidingsformulier. Naam: René Schols Datum: Groep: 3/4 Begeleider: Vivian Knols Volgnummer:

Lesvoorbereidingsformulier. Naam: René Schols Datum: Groep: 3/4 Begeleider: Vivian Knols Volgnummer: Lesvoorbereidingsformulier Naam: René Schols Datum: 16-12-2013 Groep: 3/4 Vivian Knols Volgnummer: 20131216 Thema / Onderwerp het Berenlied Hoofddoel (wat wil je de leerlingen leren) Muziek: In de vorige

Nadere informatie

Reglement Bezoekers Studiezaal

Reglement Bezoekers Studiezaal Reglement Bezoekers Studiezaal W elkom bij het Nationaal Archief. Een wereld aan informatie wordt hier bewaard. U kunt al deze informatie kosteloos raadplegen maar U dient zich wel aan de regels voor de

Nadere informatie

Ken je stem. Voor U. Docenten, telefonistes, verkopers, vertegenwoordigers, coaches, trainers, instructeurs, zangers...

Ken je stem. Voor U. Docenten, telefonistes, verkopers, vertegenwoordigers, coaches, trainers, instructeurs, zangers... Ken je stem In Nederland werken meer mensen met hun stem dan met hun handen. Er zijn tientallen beroepen waar de stem het belangrijkste instrument is. Een aantal beroepssectoren bestaat uitsluitend bij

Nadere informatie

Tip: plan van achter naar voor. Bepaal de datum en uur van je activiteit en plan zo verder naar voor. Methodieken Voorbereiding Brainstorm

Tip: plan van achter naar voor. Bepaal de datum en uur van je activiteit en plan zo verder naar voor. Methodieken Voorbereiding Brainstorm Methodieken Voorbereiding Brainstorm 1. Draaiboek- plan Welke activiteit je ook organiseert, maak een plan op hoe je de activiteit zal organiseren. Maak daarbij zeker ook een schets hoe de dag zal verlopen.

Nadere informatie

Hoe wij uw organisatie verjongen! Anders Denken Anders Doen. Speelruimte Energie Trots

Hoe wij uw organisatie verjongen! Anders Denken Anders Doen. Speelruimte Energie Trots Hoe wij uw organisatie verjongen! Anders Denken Anders Doen. Over Vitalavie Waarom de reis. Verleden Heden Top Down Bottom up 60% deelname 100% deelname Deelnemer Eigenaar Bedenker Creator Mismatch Match

Nadere informatie

Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO

Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO Hieronder vind je een lesvoorbereiding voor twee lesuren rond lichaamsbeeld bij kinderen van 10 tot 12 jaar. Het bevat verschillende

Nadere informatie

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen Hoe belangrijk is spreken? Spreken is bij mensen het meest gebruikte communicatiemiddel. In veel beroepen moeten

Nadere informatie

Iedereen kan last krijgen van stemproblemen en het komt zowel bij kinderen als bij volwassenen voor.

Iedereen kan last krijgen van stemproblemen en het komt zowel bij kinderen als bij volwassenen voor. Stem Adem-/ en stemproblematiek Heesheid Adembeheersing als voorbereiding op zingen Hyperventilatie Spreken in het openbaar Stemproblemen en stemverandering bijv. bij transseksualiteit, pubertijd Symptomen:

Nadere informatie

FEEDBACK ARTISTIEKE COMPETENTIES. Erik Schrooten UCLL COMPETENT IN ARTISTIEKE COMPETENTIES. Feedback Erik Schrooten

FEEDBACK ARTISTIEKE COMPETENTIES. Erik Schrooten UCLL COMPETENT IN ARTISTIEKE COMPETENTIES. Feedback Erik Schrooten FEEDBACK COMPETENT IN ARTISTIEKE COMPETENTIES ARTISTIEKE COMPETENTIES Erik Schrooten UCLL GOEDE FEEDBACK = V O E D E N D GOEDE FEEDBACK HEEFT EFFECT GOEDE FEEDBACK = ONMIDDELLIJK MONDELINGE FEEDBACK?

Nadere informatie

PROGRAMMABOEKJE BREDE SCHOOL GORTER ACADEMIE

PROGRAMMABOEKJE BREDE SCHOOL GORTER ACADEMIE PROGRAMMABOEKJE BREDE SCHOOL GORTER ACADEMIE BREDE SCHOOLACTIVITEITEN SCHOOLJAAR 2014/2015 Blok 1 Voorwoord Voor jullie ligt het programma van de Brede schoolactiviteiten, voor schooljaar 2014/2015 De

Nadere informatie

Zorg voor eigen stem

Zorg voor eigen stem Zorg voor eigen stem Afdeling keel-, neus- en oorheelkunde Veel mensen die hun stem dagelijks (professioneel) gebruiken hebben nog weinig inzicht in de functie van de stem: om stemproblemen te voorkomen

Nadere informatie

In gesprek met medewerkers over verzuim

In gesprek met medewerkers over verzuim TIP: dit is een interactieve pdf. de inhoudsopgave en het menu onder aan de pagina s zijn clickable. In gesprek met medewerkers over verzuim Inhoud 1. verzuim bespreken met medewerkers Het is belangrijk

Nadere informatie

Herkansing 1 e Deeltentamen Spraakherkenning en -synthese

Herkansing 1 e Deeltentamen Spraakherkenning en -synthese Herkansing 1 e Deeltentamen Spraakherkenning en -synthese Rob van Son 10-13 uur, 20 december 2007 GEBP/P2.27 Dit is een herkansing van het eerste deeltentamen. Je moet deze opgaven alleen maken als je

Nadere informatie