4 Geluid. 4.1 Een knikker als lawaaimaker 4.3 Zelf een muziekinstrument maken

Transcriptie

1 4 Geluid DO-IT Datum 4. Een knikker als lawaaimaker 4.3 Zelf een muziekinstrument maken PARAGRAFEN Datum 4. Opdrachten Opdrachten Opdrachten Opdrachten -8 Test jezelf 4 PRACTICUM Datum 4. Practicum Practicum Practicum Practicum Practicum Practicum Practicum Practicum 2 REKENVAARDIGHEID Datum Opdrachten Boek.indb :47

2 4.3 Hoge en lage tonen Lees de vraag in de intro van de paragraaf in je leerboek op bladzijde 6. Mijn antwoord op de introvraag is: A de toon van het linkerglas B de toon van het rechterglas C beide tonen klinken even hoog Wat is frequentie? >> Zie leerboek blz De trillende snaar op de foto in bron in je leerboek heeft een frequentie van 00 Hz. Hoe vaak trilt de snaar in één seconde? 3 Vul in. a Hoe sneller iets trilt, des te is de toon. b Als iets langzamer gaat trillen, dan wordt de toon c Het aantal trillingen per seconde heet d Je hoort een hogere toon als iets sneller 4 Vul in. grootheid eenheid symbool frequentie 5 Kleur de trilling met de hoogste toon groen en de trilling met de laagste toon geel. 000 Hz 750 Hz Hz 20 Hz 50 Hz 75 Hz Hoe verander je de toonhoogte? >> Zie leerboek blz a Op de plank in de tekening zijn snaren gespannen. Ze zijn even strak gespannen. Tim zegt dat de langste snaar de laagste toon heeft. Leg uit waarom Tims opmerking niet juist hoeft te zijn. 2 3 b De snaren zijn even strak gespannen en even dik. Schrijf op welke snaar de hoogste toon geeft. snaar 40 >> 4 Geluid 9673 Boek.indb :47

3 7 Op de foto zie je de Erasmusbrug. Tijdens een storm zijn de draden van de brug heftig gaan trillen. 8 Maak de tekening van de brug verder af. Teken de draden die in de hoogste frequentie zijn gaan trillen blauw. Teken de draden met een lage frequentie rood. knop Op de klankkast hierboven is een snaar gespannen. Met de knop kun je de spanning van de snaar veranderen. Wat gebeurt er met de toonhoogte als je de snaar wat minder strak spant? Omcirkel het juiste antwoord. A De toonhoogte wordt hoger. B De toonhoogte blijft gelijk. C De toonhoogte wordt lager. 9 Waar of niet waar? Omcirkel het juiste antwoord. a Een basgitaar is groter dan een gewone gitaar. b Een basgitaar heeft dikkere snaren dan een gewone gitaar. waar / niet waar waar / niet waar c Een basgitaar heeft dunnere snaren dan een gewone gitaar. waar / niet waar 0 Het meisje in bron 3 in je leerboek sluit de gaten van de blokfluit af. Vul de ontbrekende woorden in. Kies uit: hoger lager korter langer a Als ze meer gaten afsluit, wordt de luchtkolom b Als ze meer gaten afsluit, wordt de toon c Als ze minder gaten afsluit, wordt de luchtkolom d Als ze minder gaten afsluit, wordt de toon Zet de volgende muziekinstrumenten op de juiste plaats in de tabel. blokfluit contrabas gitaar kerkorgel klarinet piano trommel trompet viool xylofoon snaarinstrument blaasinstrument slaginstrument 4.3 Hoge en lage tonen >> Boek.indb :47

4 Welke tonen horen mensen? >> Zie leerboek blz Je ziet hieronder een getallenlijn. Op de getallenlijn zijn de frequenties van 0 tot Hz aangegeven. a Geef op de lijn met rood de onderste gehoorgrens van de mens aan. b Geef ook met rood de bovenste gehoorgrens van de mens aan. c Kleur de afstand tussen deze twee punten rood frequentie (Hz) > 3 In bron 4 in je leerboek staat het gehoorbereik van een aantal dieren. a Geef op de getallenlijn hierboven het gehoorbereik van de hond met blauw aan. b Geef met groen het gehoorbereik van de dolfijn aan. 4 Bekijk bron 4 in je leerboek. Zet een rood kruis door het oor als een mens het geluid niet kan horen. a Vleermuizen zoeken hun prooi door geluiden te maken van Hz. b Olifanten maken tonen van 0 Hz. c Een mug heeft een vleugelslag van 000 Hz. d Een oorlogsschip zoekt een onderzeeër met geluid van Hz. e Een tak zwiept in de wind met een frequentie van 5 Hz. 5 a Zoek in de grafiek van bron 5 in je leerboek de onderste en bovenste gehoorgrens voor elke leeftijd. Vul de tabel in. leeftijd ( jaar) onderste gehoorgrens (Hz) bovenste gehoorgrens (Hz) b Vanaf welke twee leeftijden is de terugloop van de bovenste gehoorgrens het grootst? 2 6 Kijk in de grafiek van bron 5 in je leerboek. a De gehoorgrens van een 5 jarige is b De bovenste gehoorgrens van Dorus is 8000 Hz. De leeftijd van Dorus is ongeveer Hz. jaar. 42 >> 4 Geluid 9673 Boek.indb :47

5 7 Vul in. onderste gehoorgrens bovenste gehoorgrens gehoorbereik dolfijn hond mens vleermuis 8 De kat krijgt een gehoortest. Schrijf op wat je nodig hebt voor een gehoortest. 9 Bij Klaas wordt een gehoortest afgenomen met behulp van een toongenerator. De resultaten staan in de tabel hieronder. In de bovenste rij staat de frequentie in Hz en in de onderste rij de minimale geluidssterkte in db, waarbij Klaas het geluid nog net kan horen. frequentie (Hz) geluidssterkte (db) a Teken hieronder de grafiek van deze tabel. geluidssterkte (db) > frequentie (Hz) > b c Kleur het vlak in het diagram met de frequenties die Klaas kan horen. Geef met twee verticale lijnen het bereik van de menselijke stem aan. d Klaas hoort het best bij een frequentie van een geluidssterkte van 20 Waarom liggen de pieptonen bij een gehoortest voor mensen tussen 20 Hz en Hz? db. Hz en 4.3 Hoge en lage tonen >> Boek.indb :47

6 2 Je wilt bij een hond een gehoortest afnemen. Tussen welke twee frequenties moeten de pieptonen van het gehoortestapparaat liggen? De pieptonen moeten liggen tussen Hz en Hz. Kun je met geluid iets zien? >> Zie leerboek blz Welk systeem hebben de mensen van potvissen afgekeken? a Streep de letters van de naam van dat systeem op volgorde van links naar rechts door in: S E O C N H A O R b De letters die niet door gestreept zijn vormen het woord 23 Het vak hieronder stelt de oceaan voor op twee kilometer diepte. a Teken er een potvis in. Teken ook een pijlinktvis op enige afstand van de potvis. b De potvis maakt geluid om de pijlinktvis op te sporen. Laat met lijntjes zien hoe het geluid van de potvis zich in het water verspreidt. Kleur de lijn van het geluid waarmee de potvis de pijlinktvis waarneemt. Kun je van beeld weer geluid maken? >> Zie leerboek blz Kleur de benodigdheden die nodig zijn om te leren praten met een computer. beeldscherm microfoon luidspreker sonar toetsenbord computer 25 Het dove meisje in bron 7 in je leerboek gebruikt een computer om woorden goed te leren uitspreken. Daarbij doorloopt ze verschillende stappen. Zet de stappen in de juiste volgorde door ze te nummeren van tot en met 5. Ze probeert het geluid van het woord te maken. Ze oefent tot het beeld van haar geluid gelijk is aan het beeld van het goede geluid. Ze leest een woord op het scherm van de computer. Ze ziet het beeld van het geluid zoals het woord moet klinken. Het geluid dat ze maakt, komt in beeld op de computer. 44 >> 4 Geluid 9673 Boek.indb :47

7 EXTRA Twee oren 26 Schrijf onder elk plaatje waar je denkt dat de leerling het geluid vandaan hoort komen. Kies uit: links achter rechts achter midden achter linkeroor dicht beide oren open rechteroor dicht a b c 27 Teken zes luidsprekers zoals je ze in bron 8 in je leerboek ziet. Knip de luidsprekers uit. Plak ze in de tekening van de kamer op de plaats waar je de zes boxen van de homevideoset het beste kunt neerzetten. TV 4.3 Hoge en lage tonen >> Boek.indb :47

8 4.3 PRACTICUM Geluid van glazen Wat ga je onderzoeken? Je onderzoekt de toon van bekerglazen. Wat heb je nodig? stemvork vier verschillende bekerglazen toongenerator met luidspreker rubber hamertje Wat moet je doen? a Zet de toongenerator aan. b Sla de stemvork aan. c Stel de toongenerator zo af dat de toon gelijk is aan de toon van de stemvork. d Zet de glazen in volgorde van grootte en nummer ze. e Tik tegen het grootste glas. f Stel de toongenerator af op de toon van het glas. Schrijf de toonhoogte in de tabel. g Herhaal de proef met de andere glazen. Vul steeds de tabel in. Wat is je resultaat? nummer toonhoogte (Hz) Wat is je conclusie? 2 a Grotere glazen geven een hogere / lagere toon dan kleine glazen. b Elk voorwerp heeft zijn eigen 46 >> 4 Geluid Pr Boek.indb :47

9 4.3 PRACTICUM 2 Gehoortest Wat ga je onderzoeken? Je onderzoekt de gehoorgrenzen van een leerling. Wat heb je nodig? toongenerator koptelefoon Wat moet je doen? a Sluit de koptelefoon aan op de toongenerator. b Zet de koptelefoon op en stel het volume van de toongenerator zo in dat je het geluid goed hoort. c Zet de toongenerator uit. d Laat een andere leerling de koptelefoon opzetten. Hij gaat zo zitten dat hij de toongenerator niet kan zien. e De leerling steekt de hand op zodra hij een toon hoort en hij laat de hand zakken als hij geen toon meer hoort. f Zet de toongenerator op willekeurige momenten aan en uit. g Controleer of de leerling de toon hoort. h Noteer de frequentie of hij het geluid wel of niet hoort. i Zet de toongenerator uit en stel hem in op een andere toon. Verander het volume niet. Voer e tot en met h opnieuw uit. j Herhaal onderdeel i tot je de onderste en bovenste gehoorgrens van de leerling hebt gevonden. Wat zijn je resultaten? toonhoogte (Hz) waargenomen ja nee Wat is je conclusie? 2 a De onderste gehoorgrens van de leerling is ongeveer Hz. b De bovenste gehoorgrens van de leerling is ongeveer Hz Pr-03 Practicum >> Boek.indb :47