lesbrieven werkbladen Lesbrief 3: avonturenpakket de uitvinders en het

Transcriptie

1 lesbrieven werkbladen Lesbrief 3: GELUIDSGOLVEN avonturenpakket de uitvinders en het VERBORGEN OOG Copyright De Uitvinders Uitgave 2014 Versie 3.0

2 geluidsgolven Geluid Proef 1 Geluid door je vingers en de tafel Materialen (per 2 leerlingen) Touwtje Vork Kookwekker BENODIGDHEDEN Opdracht 1. Maak de vork vast in het midden van het touw. 2. Wind het touw voorzichtig twee keer om je wijsvingers (niet te strak). 3. Laat de vork tegen de tafel aan botsen en luister goed naar het geluid. 4. Doe nu je wijsvingers met touw in je oren en laat opnieuw de vork tegen de tafel botsen. Luister naar het geluid. 5. Draai de kookwekker op en zet die op je tafel. 6. Leg je oor een stuk van de kookwekker af op de tafel en luister naar het tikken. 2

3 Vragen Hoor je verschil tussen het geluid als je wel of niet je vingers in je oren hebt? Hoe komt dat denk je? Door welke materialen kan geluid heen? Schrijf er een aantal op. Gaat geluid door water? Bedenk waarom geluiden onder water anders klinken dan boven water? Heb je wel eens onderwater naar geluid geluisterd? 3

4 Proef 2 Het luchtkanon Materialen (per 2 leerlingen) Petflessen van 0,5 L (de bodem moet er afgeknipt worden, een volwassene moet hiervoor het begin maken) Ballon BENODIGDHEDEN Gereedschap en hulpmiddelen (per 2 leerlingen) Schaar Als doelwit: een hangende opgeblazen ballon of stuk papier Opdracht 1. Als er een dop op de fles zit haal deze er dan af. 2. Knip de bodem van de fles af. 3. Knoop de lege ballon dicht. 4. Knip een klein stukje van de onderkant van de ballon af. 5. Schuif de ballon om de onderkant van de fles. Zorg dat hij strak en stevig zit. 6. Richt met de opening op een doelwit (bijvoorbeeld een hangende ballon of een hangend stuk papier). Trek aan de knoop van de ballon en laat los. Probeer om het doelwit te laten bewegen. 7. Probeer het doelwit eerst van dichtbij te raken en loop daarna steeds verder weg. 4

5 Vragen Lukt het om een doelwit te raken? Moet je daarvoor goed richten? Het doelwit gaat niet meteen bewegen als je er met lucht op geschoten hebt, hoe komt dat? Als je een vliegtuig over ziet vliegen hoor je soms pas later het geluid. Hoe komt dat? Geluid reist met een snelheid van 340 meter per seconde (dat is ongeveer 1225 km/h), het doet er dus 3 seconden over om 1 km af te leggen. Dit kun je handig gebruiken bij onweer. Bij een blikseminslag ontstaat het licht en het geluid tegelijk. Het licht zie je meteen maar het geluid heeft tijd nodig om bij je oren te komen. Tel nadat je de bliksem hebt gezien het aantal seconden dat het duurt voordat je de donder hoort. Als de blikseminslag op 2 km was dan duurt het 2 x 3 sec = 6 seconden voordat je het geluid hoort. Door hout, ijzer en water kan geluid veel sneller reizen en ook ook veel verder komen dan door de lucht. Zo konden vroeger de indianen door de rails horen of er een trein aankwam. Door water reist geluid ruim 4 keer zo snel als door de lucht. Dolfijnen maken daar handig gebruik van, hierdoor kunnen ze makkelijk over grote afstanden met elkaar communiceren en geluid gebruiken om prooien mee te vangen. In het volgende proefje leer je daar meer over. 5

6 Proef 3 Een geluidspuzzel Materialen (per 2 leerlingen) Schoenendoos met deksel Twee houten blokjes (breedte ongeveer 1/3 van de breedte van de doos) BENODIGDHEDEN Gereedschap en hulpmiddelen (Dubbelzijdig) plakband Schaar Knikker Je gaat een puzzel maken voor je buurman of buurvrouw. Je plakt twee blokjes in een schoenendoos en de ander moet raden waar de blokjes zitten. Het raden gaat door goed te luisteren. Opdracht 1. Neem de schoenendoos en plak 2 blokjes op de bodem van de doos vast met plakband. 2. Doe de knikker erbij en doe de deksel op de doos. 3. Geef de doos aan de ander. Hij of zij laat nu de knikker door de doos heen rollen en luistert waar de knikker tegen het blokje tikt. 4. Als je goed luistert kun je raden waar de blokjes zitten. Teken waar de blokjes zitten Teken waar de blokjes zitten 5. Kijk samen of het goed geraden is. 6. Wissel nu om, diegene die net geraden heeft mag nu de blokjes op de bodem plakken. 6

7 Vragen Heb je de plaats van de blokjes goed geraden? Hoe kun je horen waar een blokje zit? Weet je voorbeelden te noemen waarbij geluid wordt gebruikt om de plaats van voorwerpen (of dieren) te bepalen? Ruim al je spullen weer netjes op! 7

8 8