De spraakbanaan. De spraakbanaan zoals ReSound hem neerzet
|
|
- Elias de Ridder
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De spraakbanaan Tijdens een van mijn lessen Casuïstiek kreeg ik de opmerking dat ik wel erg makkelijk door de bocht ging door te stellen dat het spraakgebied van ± 300Hz tot ruim 4000Hz zou lopen. Omdat ik geen spraakbanaan voorhanden had, ben ik de dag erna eens het internet opgegaan om te kijken of er wat voorbeelden te vinden zijn die mijn redenering ondersteunden. Een simpele zoekopdracht bij Google t.w. spraakbanaan laat een scala van hits zien, die vaak ook een plaatje erbij hebben, waarop deze spraakbanaan staat afgebeeld. De tekst die je erbij vindt is veelal geschreven voor leken en gaat voor ons doel niet diep genoeg in op de materie. Hoe men aan de grafische voorstelling van de spraakbanaan is gekomen staat vrijwel nooit te lezen, terwijl je toch vele voorstellingen regelmatig ziet terugkeren bij verschillende sites. De spraakbanaan zoals ReSound hem neerzet De eerste spraakbanaan (overigens zonder banaan) kunnen we terugvinden in de aanpassoftware van ReSound. Het audiogram dat we erin zien staan is willekeurig en heeft verder niets met dit verhaal te maken. De letters staan op de positie in het audiogram waar hun dominante frequentie ligt om de desbetreffende klank goed te kunnen verstaan. Op die manier kunnen we de frequentie herleiden en ook de gemiddelde intensiteit waarmee deze letter in normale spraak wordt uitgesproken. Bij iedere letter moeten we eraan denken dat we hem classificeren zoals hij wordt uitgesproken. Voorbeeld de f: moet worden bezien als een Onder de voortanden door, en over de bovenlippen geblazen geluid en dus niet als ef. Bedenk u dat het vaak helemaal niet meevalt om een juiste voorstelling in gedachten te nemen van een bepaalde letter zonder deze gewoon te produceren. 1
2 Daarnaast zijn er geluiden, bijvoorbeeld de plofklanken of stemloze klanken, die je helemaal niet zo makkelijk kunt maken zonder ze in een woord te plaatsen. Denk aan de letters p en h. Het plaatje van ReSound zou ons kunnen vertellen dat spraak grofweg gezocht moet worden in het frequentiegebied tussen 250 en 6000 Hz, met een intensiteit tussen de 30 en 60 db De spraakbanaan van Siemens Binnen de spraakbanaan van Siemens vinden we bij benadering de letters zoals bij ReSound gezien globaal terug. Het enige verschil zit hem in het feit dat de banaan een veel groter gebied bestrijkt dan de letters. We kunnen ons dat in richting van intensiteit nog wel goed voorstellen als zijnde het verschil tussen zacht praten en hard praten, waardoor er een zekere reserve in de spraakbanaan zou moeten zitten. Zodra we kijken naar de frequentiespreiding moeten we meer denken aan het verschil in stemmen. Je hebt hoge stemmen en lage stemmen. Ook dan is een zekere spreiding te verklaren. 2
3 De voorstelling van de NVVS inzake geluid De hierboven afgebeelde illustratie is te vinden op de site van de NVVS. Hier is iemand erin geslaagd een beeld te geven van de plek van geluid om ons heen inclusief alle spraakklanken. Hij is op zijn minst creatief te noemen en doet me een beetje denken aan een grafische voorstelling die ik ooit eens gezien heb t.b.v. Ewing testen. Eveneens de NVVS Ook bovenstaande, simpele voorstelling van spraak is te vinden op de NVVS site. Wat hier vooral bij opvalt is de geringe dynamiek waaraan gedacht wordt, terwijl de spraakklanken op een wezenlijk andere plek liggen dan bij Siemens en ReSound. Daarnaast concluderen we dat de banaan ver voor de 125Hz begint en ver voorbij de 8000 Hz eindigt. 3
4 Nog een van de NVVS Op de site van de NVVS zijn er nogal wat spraakbananen te vinden. Bovenstaande wat meer serieuze voorstelling komt in de buurt van wat we eerder zaken bij ReSound en Siemens, maar wat hier weer opvalt is de dynamiek van spraak die doorloopt tot 75 db. Laperre uit Belgie Een spraakbanaan die ik u niet wil onthouden is bovenstaande van Laperre uit België, die zich er wel heel makkelijk afmaakt door slechts onderscheid te maken in klinkers en medeklinkers. Afgezien van de eenvoud is de benadering ook niet echt juist te noemen omdat klinkers niet per definitie in het laag maar ook best in het hoog zitten. 4
5 Benadering van geluid door Phonak Ook op de site van Phonak is een aardige illustratie te vinden omtrent een spraakbanaan in combinatie met geluid, zoals u ook al bij de NVVS zag. Voor wat betreft de pictogrammen van de hogere geluidsintensiteiten vraag ik toch aandacht voor het feit dat er nergens bij staat wat de afstand tot de geluidsbron is. Bij een pneumatische hamer kan ik me voorstellen dat het gaat om de persoon die ermee werkt, maar bij een vliegtuig ontbreekt me de fantasie of hij overkomt op 500 meter hoog, of dat we er naast staan als hij opstijgt. Wat bovenal opvalt in deze voorstelling is dat de spraakbanaan zo ver doorloopt voor de 125 Hz en na de 8000 Hz. Met name het plaatje van Phonak prikkelde mijn nieuwsgierigheid om toch weer wat meer naar geluid te gaan kijken en dan wel hoe het is opgebouwd. Om die reden toch even kijken op audiologieboek.nl waar ik bovenstaande illustratie aantrof. 5
6 De spraakbanaan volgens Binnen de spraakbanaan zijn de klanken voor een deel gerubriceerd op de Belgische manier, klinkers en medeklinkers en voor een deel in formanten. Ook hier valt het op dat de banaan zich in alle breedte uitbreidt van ver voor de 125 Hz, tot ver voorbij de 8000 Hz. De dynamiek loopt van 30 tot 70 db. Het gebied van de F0 betreft het gebied waar de grondtoon van de stembanden te vinden is. Deze is voor mannen om en nabij de 125 Hz en voor vrouwen ligt deze grofweg een octaaf hoger dus gemiddeld rond de 250 Hz. De grondtoon wordt om die reden wel bij de spraakbanaan gerekend, maar speelt geen rol voor het verstaan van specifieke klanken. Door het aanzetstuk (keel, tong, mondholte, mond en tanden) zodanig te vormen kunnen we de klank van het geluid doen variëren. Hierbij blijft de grondtoon gelijk en worden luchtstromingen zodanig beïnvloed, dat we er specifieke klanken van maken, die spraak kunnen vormen. Dan blijft toch de vraag hoeveel specifieke frequentiegebieden nou bijdragen aan het verstaan van spraak. Hiertoe is reeds in 1959 onderzoek gedaan door ene meneer of mevrouw Taselaar, die door het opdelen van de frequentieband in octaven en middels een lijst van spondeeën (twee lettergrepige woorden) tot de ontdekking kwam dat verschillende frequentiegebieden verschillende bijdrage leveren aan het spraakverstaan. Onderstaand grafiek illustreert het belang van elke frequentieband in een bijdrage-percentage tot het spraakverstaan. 6
7 Illustratie bijdrage spraakverstaan volgens We zien hierin de resultaten van twee onderzoeken die niet geheel los van elkaar zijn verricht. Het verschil zit hem in gekozen uitgangspunt. Rood zo rond de 300 Hz als beginfrequentie en groen rond de 400 Hz als beginfrequentie. De blauwe lijn is de omhullende en resultante van deze twee metingen. Het resultaat van beide onderzoeken komt met elkaar overeen en als zodanig vullen ze elkaar ook mooi aan. Voor iedere frequentieband kunt u zien hoeveel procent deze toonhoogte (per band) bijdraagt aan het verstaan van spraak. We kunnen dus zeggen dat de meeste informatie te vinden is rond de 1000 en 2000 Hz. De laagste en hoogste frequentiebanden dragen weldegelijk bij aan het verstaan van spraak, maar hebben een duidelijk kleinere (procentuele) invloed dan de middenfrequenties. Conclusie: We zien in de documentatie die ons dagelijks omringd een heleboel spraakbananen terug. We zien dat deze veelal verschillende vormen kennen. We kennen de bedoeling die ze willen uitstralen, het in beeld brengen van een frequentie en intesiteitsgebied dat belangrijk is voor ons spraakverstaan. Mijn conclusie is dan ook om de aangeboden spraakbananen met een korreltje zout te nemen en de intentie van wat zij bedoelen primair te willen stellen aan de grafische voorstelling. 7
1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt, maar identificeer minimaal drie in het oog springende patronen in het spectrogram.
OPDRACHT 1: Stappenplan opstellen voor het lezen van spectrogrammen. NODIG: Bijgeleverde spectrogrammen (zie bijlage), potloden, schaar, plakband. 1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt,
Nadere informatieAnalyse spraakspectrogram
Analyse spraakspectrogram Heidi Holvoet - Online studiebegeleiding Inhoudsopgave 1 Omschrijving 2 2 Spraakklanken registreren 3 2.1 Signaal.................................... 3 2.2 Spectrum..................................
Nadere informatieZo hoor ik. Een kijkje in het leven van jonge kinderen met gehoorverlies. www.nsdsk.nl
Zo Zo hoor ik Als een kind doof of slechthorend is, heeft dat vaak hoor grote impact op het gezin. Achter elk kind met gaat een verhaal schuil. Over de oorzaak, de onzekerheid, de zorgen, het onbegrip,
Nadere informatieM629 M650 M665 M686 M628
Juni 2017 "INRAD microfoons en transmissie van the menselijke stem" Geschreven door het INRAD personeel met de hulp van Mary C. Rhodes, M.S. spraaktaalpathologie, Universiteit van Tennessee. Vertaald en
Nadere informatieMaarten heeft een fors perceptief gehoorverlies. Sanne heeft auditieve verwerkingsproblemen.
Les 1 Wat heb ik eigenlijk? Maarten heeft een fors perceptief gehoorverlies. Sanne heeft auditieve verwerkingsproblemen. Weet jij wat dat betekent? Zodra je begint met een nieuwe opleiding in het mbo zul
Nadere informatiemaken de kinderen een waterorgel en laten elke lettergreep uit een lied horen op dit orgel. Groep 1 Groep 2 samengestelde woorden in
7. Raar maar waar! Tijdens deze activiteit: maken de kinderen een waterorgel en laten elke lettergreep uit een lied horen op dit orgel. Taal Ontluikende en beginnende geletterdheid Fonemisch bewustzijn
Nadere informatieWoord vooraf...9. Inleiding
Inhoudsopgave Woord vooraf...9 Inleiding 1 Objectief en subjectief...13 2 Geluid...18 2.1 Wat is geluid?...18 2.2 Eigenschappen van een toon...18 2.3 Harmonischen: grondtoon en boventonen...20 2.4 De invloed
Nadere informatieNaam Klas: Repetitie trillingen en geluid HAVO ( 1 t/m 6)
Naam Klas: Repetitie trillingen en geluid HAVO ( 1 t/m 6) Vraag 1 Een luidspreker en een microfoon zijn in principe op dezelfde manier opgebouwd. Alleen werken ze in omgekeerde richting. Wat bij een luidspreker
Nadere informatieHandleiding bij werkbladen uitspraak
Handleiding bij werkbladen uitspraak Er zijn drie kopieerbladen voor de uitspraak: overzicht van de klinkers overzicht van de lastige medeklinkers oefentips voor de uitspraak van de r De eerste twee lichten
Nadere informatieOorstukjes en fixaties
Oorstukjes en fixaties 1 Inleiding Hoe occlusie onstaat lijkt ons voldoende bekend bij audiciens. Derhalve willen wij daar niet al te zeer op inzoomen. Wel willen we stilstaan bij de praktische uitwerking
Nadere informatieKernvraag: Hoe maken we geluid?
Kernvraag: Hoe maken we geluid? Naam leerling: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Geluid voelen Je kunt ook zelf geluid maken. Probeer maar. Houd je vingers tegen je keel als je neuriet. Wat
Nadere informatieGeluidsanalyse: de Hollandse en de Marokkaanse [z]
een beknopte handleiding voor het werken met PRAAT Werken met PRAAT PRAAT is een programma dat werd ontwikkeld aan de Universiteit van Amsterdam. Hoewel het is gemaakt om spraak te analyseren, heeft het
Nadere informatieVersterking, Compressie en Maximale Output
Versterking, Compressie en Maximale Output Om de versterking van een hoortoestel goed in te kunnen stellen heb je de volgende waarden in je audiogram nodig: Drempel gehoorverlies Beengeleiding Onaangename
Nadere informatieCorrectievoorschrift HAVO 2015
Correctievoorschrift HAVO 2015 l Natuur, leven en technologie Tijdvak 1 Vrijdag 29 mei 09.00 11.00 uur College-examen schriftelijk 1 1 Voor het antwoord op een open vraag worden alleen hele punten toegekend
Nadere informatieDe leermachines. Gerard van Winkel.
De leermachines Gerard van Winkel www.gopher.nl Ik ben aan het dagdromen. Filosofeer over de vrije wil. Als je aan tien verschillende mensen vraagt wat ze onder het begrip vrije wil verstaan, dan krijg
Nadere informatie4 Geluid. 4.1 Een knikker als lawaaimaker 4.3 Zelf een muziekinstrument maken
4 Geluid DO-IT Datum 4. Een knikker als lawaaimaker 4.3 Zelf een muziekinstrument maken PARAGRAFEN Datum 4. Opdrachten -9 4.2 Opdrachten -24 4.3 Opdrachten -27 4.4 Opdrachten -8 Test jezelf 4 PRACTICUM
Nadere informatiePlaats van de frets op een gitaar
Plaats van de frets op een gitaar Praktische Opdracht Wiskunde Door: Martijn de Bruijn en Ramon Handulle Klas: 4HN5 Bronnen. Encyclopie van muziekinstrumenten, uitgeverij Helmond B.V. Helmond 977. Bladzijde
Nadere informatieNagalmproblemen in Sportaccommodaties. ing. T. Appeldoorn Acour Lawaaibestrijding B.V.
Nagalmproblemen in Sportaccommodaties Door: ing. T. Appeldoorn Acour Lawaaibestrijding B.V. Inleiding: Sportaccommodatie zijn vaak ruimtes met zeer veel nagalm. Dit is de consequentie van het grote volume
Nadere informatieDe opbouw van notenladders
De opbouw van notenladders Door Dirk Schut Voorwoord Iedereen kent de notennamen wel: a, bes, b, c, cis, d, es, e, f, fis, g en gis, maar wat stellen deze namen voor en waarom vinden we juist deze noten
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Fysica: Geluid 10/6/2014. dr. Brenda Casteleyn
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Fysica: Geluid 10/6/2014 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Atheneum van Veurne (http://www.natuurdigitaal.be/geneeskunde/fysica/wiskunde/wiskunde.htm), Leen
Nadere informatieNieuwsbrief groep 3 oktober 2015
Nieuwsbrief groep 3 oktober 2015 Hierbij ontvangt u van ons de nieuwsbrief van oktober. Door middel van de nieuwsbrief houden we u op de hoogte van alles wat er in de groep gebeurd. Ook vertellen we wat
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Fysica: Geluid. 4 november Brenda Casteleyn, PhD
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Fysica: Geluid 4 november 2017 Brenda Casteleyn, PhD Met dank aan: Atheneum van Veurne, Leen Goyens (http://users.telenet.be/toelating) 1. Inleiding Dit oefeningenoverzicht
Nadere informatieEvaluatie van de hoortoestelaanpassing
Evaluatie van de hoortoestelaanpassing Niek Versfeld klinisch fysicus audioloog Universitair Audiologisch Centrum VUmc Amsterdam Casus: korte anamnese Vrouw 68 jaar, reuma Rechts matig hoge-tonenverlies
Nadere informatieHoofdstuk 2 GEHOORSTOORNISSEN. Inleiding. Gehoorstoornissen. Soorten gehoorverlies
Hoofdstuk 2 GEHOORSTOORNISSEN Inleiding Een kan verschillende oorzaken hebben. De gevolgen en de behandeling van de stoornis hangen af van de oorzaak. Dit hoofdstuk beschrijft kort de soorten, de graden
Nadere informatieViool RVDH Rob van der Haar Sneek Blz. 1
Viool RVDH 2012 Akoustische analyse van deze viool: Blz 2 en 3 uitleg van de methode Blz 4 algemene metingen klankkast Blz 5 t/m 8 metingen per snaar Blz 9 conclusies 2017 Rob van der Haar Sneek Blz. 1
Nadere informatieZINGEN BRAINSTORM MET DE KLAS BELANGRIJK BIJ DE KEUZE VAN EEN LIED
ZINGEN Zang mag niet ontbreken in de BZTband XXL! Daarom zijn we op zoek naar een klas die graag samen zingt. Zing je al vaak met je klas, dan kun je meteen aan de slag. Zo niet, dan heb je hopelijk iets
Nadere informatieMondharmonica is gemerkt: G (De laagste bluesharp) G# A A# B C C# D D# E F F# (De hoogste Bluesharp)
Introductie Veel bluesmuzikanten zijn autodidact. Dat past goed in de traditie en de sfeer van de bluesmuziek. Een beetje hulp kan natuurlijk altijd handig zijn. Er zijn bluesharplessen te vinden op het
Nadere informatieAlgemene Taalwetenschap. Hogeschool van Amsterdam Josefien Sweep
Algemene Taalwetenschap Hogeschool van Amsterdam Josefien Sweep Fonetiek en Fonologie Fonetiek en fonologie gaan over spraak (klanken): het gebruik van de stem om te communiceren. Spraak is het belangrijkste
Nadere informatieLuc Cielen BAS KUNSTLER LEEST. HET BEGIN. Dag 9
Dag 9 van de eerste taalperiode 1. Muzikale opmaat (25 minuten). Zang en blokfluit. 2. Mondelinge herhaling en ritmiek (25 minuten in de 1e klas, later 15 minuten). Spreken, klappen, stappen enz. van reeksen,
Nadere informatieNieuws sites hebben een krantachtige vormgeving; de informatie staat voorop.
Be e ldsche rmvormge ving & We bde sign Doelstelling & Doelgroepverkenning Kijk naar verschillende websites om je doelgroep te verkennen. Ze hebben allemaal een andere doelstelling en roepen een bepaalde
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1-2 vwo 2001-I
Eindexamen natuurkunde -2 vwo 200-I 4 Antwoordmodel Opgave Armbrusterium antwoord: 70 207 277 Zn + Pb 30 82 2 Ab notatie nieuwe isotoop keuze voor de 70 Zn-isotoop aantal nucleonen links en rechts kloppend
Nadere informatieRapport inzake het onderzoek naar laagfrequent geluid in Zuidhorn
Rapport inzake het onderzoek naar laagfrequent geluid in Zuidhorn 2 Inhoud 1 Inleiding... 3 1.1 Onderzoeksvragen... 3 1.2 Onderzoeksmethode... 3 2 Analyse en resultaten... 5 3 Conclusies en aanbevelingen...
Nadere informatieTemporele verwerking van prelinguaal en postlinguaal dove CI-gebruikers. Anke de Ruiter Klinisch fysicus-audioloog i.o.
Temporele verwerking van prelinguaal en postlinguaal dove CI-gebruikers Anke de Ruiter Klinisch fysicus-audioloog i.o. Inhoud Spraakverstaan CI-gebruikers Normaalhorenden Onderzoeksvraag I Methode, resultaat,
Nadere informatieInhoud. Inleiding 7. 1. Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17
Inhoud Inleiding 7 1. 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17 2. Zorgvraag verhelderen 21 - Recepten 22 - Zelfzorgvragen 31 3. Geneesmiddelen 37 - Medicijnen tegen keelklachten 38 4. Bereiden
Nadere informatieSamenvatting NaSk H7 geluid
Samenvatting NaSk H7 geluid Samenvatting door F. 1082 woorden 30 september 2017 5,4 15 keer beoordeeld Vak Methode NaSk Nova 1. Geluidsbron = een voorwerp dat geluid maakt. Geluidsgolf = een afwisselende
Nadere informatie1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt, maar identificeer minimaal drie in het oog springende patronen in het spectrogram.
OPDRACHT 1: Stappenplan opstellen voor het lezen van spectrogrammen. NODIG: Bijgeleverde spectrogrammen (zie bijlage), potloden, schaar, plakband. 1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt,
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1 vwo 2001-I
Eindexamen natuurkunde vwo 200-I 4 Antwoordmodel Opgave Hoogspanningskabel uitkomst:,4 0 3 (draden) methode ρl ρl 7 0-9 3,0 0 3 Uit R = volgt A kabel = = = 7,08 0-4 m 2. A R 7,2 0-2 Er geldt A draad =
Nadere informatieEigenschappen van hoortoestellen. Inleiding. Het principe van een hoortoestel. De microfoon
Eigenschappen van hoortoestellen Inleiding In Nederland zijn er bij benadering 25 merken hoortoestellen en elk merk heeft misschien wel 40 verschillende types. Dat betekent dat we thans een keuze kunnen
Nadere informatieakoestische grootheden luchtgeluidsisolatie
akoestische grootheden luchtgeluidsisolatie a. In het akoestisch laboratorium: de grootheden R & Rw Tussen de zendruimte en de ontvangstruimte zit een opening van 12 m² waartussen de te testen wanden opgebouwd
Nadere informatieLesbrief. Vliegende Koe (4+) De Stilte Nederland
Lesbrief Vliegende Koe (4+) De Stilte Nederland Spelen is leuk en ernstig tegelijk. Als je er helemaal in opgaat, kan alles. Twee meisjes en een jongen gaan op de vleugels van de verbeelding de strijd
Nadere informatieJAARGANG 8 / NUMMER 4 DECEMBER Mede mogelijk dankzij:
JAARGANG 8 / NUMMER 4 DECEMBER 2013 Partners: Mede mogelijk dankzij: VRAAG 1 Huh? Nijmeegse onderzoekers ontdekten een woord dat in alle talen ter wereld in ongeveer dezelfde vorm voorkomt: huh? Dat is
Nadere informatieG. Dingemanse, J. Feenstra Gehoor- en Spraak Centrum, afdeling KNO Erasmus MC, Rotterdam, Nederland
G. Dingemanse, J. Feenstra Gehoor- en Spraak Centrum, afdeling KNO Erasmus MC, Rotterdam, Nederland Real Ear Metingen Meten van geluidsniveau bij het trommelvlies Inhoud Waarom Real Ear Metingen? Uitvoering
Nadere informatieDe hele noot Deze noot duurt 4 tellen
HERHALING KLAS 1. In de eerste klas heb je geleerd hoe je een melodie of een ritme moet spelen. Een ritme is een stukje muziek dat je kunt klappen of op een trommel kunt spelen. Een ritme bestaat uit lange
Nadere informatieGolven. 4.1 Lopende golven
Golven 4.1 Lopende golven Samenvatting bladzijde 158: Lopende golf Transversale golf http://www.pontes.nl/~natuurkunde/vwogolf164/transversale_golfsimulation.html Longitudinale golf http://www.pontes.nl/~natuurkunde/vwogolf164/longitudinale_golfsimulation.html
Nadere informatie6. Indexatie: Zijn de verschillende pagina s binnen de site geïndexeerd door Google?
PIMPTER WEBSHOP http://www.nailsprinter.com http://www.pimpter.com/ http://www.salonique.com/nail-printers.html http://www.nagelstudiocenc.nl/shop.php http://www.yournail.nl/webwinkel-category-1127889/nagelprinter.html
Nadere informatieGrafiek 8.1a Bezoek aan verschillende bedrijventerreinen in Leiden, in procenten van alle Leidenaren 35% 14% 13% 12%
8 BEDRIJVENTERREINEN Leiden kent tien bedrijventerreinen. Het bezoek dat Leidenaren brengen aan de verschillende terreinen en de redenen waarom, vormen het onderwerp van dit hoofdstuk. Daarbij wordt ook
Nadere informatieDigitale Media Handleiding Tool. Judith Koedam DBKV 1A
Digitale Media Handleiding Tool Judith Koedam 0838338 DBKV 1A Inhoudsopgave Inleiding Het maken van de site (stappenplan) Stroomschema Beschrijving website Lay out Website Inleiding Voor de opdracht van
Nadere informatieHard of zacht pianostemmen wat is het verschil voor de oren? Wim Soede, Lumc Hans Troost, Pianostemmer te Soest
Hard of zacht pianostemmen wat is het verschil voor de oren? Wim Soede, Lumc Hans Troost, Pianostemmer te Soest De pianostemmer Stemtechniek Aanleiding (zorgvraag Hans Troost) Hard of zacht, wat is het
Nadere informatieLESBRIEF: MOL IN DE PUT
LESBRIEF: MOL IN DE PUT Tips die de leerkracht kan geven aan ouders van kleuters die al interesse hebben in lezen Lees de letters voor zoals je kind dat op school leert: m: niet em maar mmm zoals mmm,
Nadere informatieInhoud. Inleiding Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17
Inhoud Inleiding 7 1. 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17 2. De intake 21 - Ernst van de klachten 22 - Het intakegesprek 24 3. Geneesmiddelen 29 - Medicijnen tegen keelklachten 30 4. Medisch
Nadere informatieWerkblad: Gedrag van honden
Werkblad: Gedrag van honden Wat ga je doen? Je gaat het gedrag van honden bekijken als ze buiten lopen, op straat of in een park. Wat is het doel? Deel I. Onderzoeken hoe honden zich gedragen. Vragen hierbij
Nadere informatieNaSk overal en extra opgaven
NaSk overal en extra opgaven Opg. 1. Extra opgaven Deel 1: Opgave 1: In de les heeft je docent een experiment uitgevoerd, waarbij een metalen liniaal in trilling gebracht werd. Bij het eerste experiment
Nadere informatieHet houden van een spreekbeurt
Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat
Nadere informatieinhoud blz. 1. Een wereld vol letters 2. Letters 3. Plaatjes lezen 4. Het pictogram 5. Van plaatje naar teken 6. Letters en klanken
Letters Letters inhoud blz. 1. Een wereld vol letters 3 2. Letters 4 3. Plaatjes lezen 5 4. Het pictogram 6 5. Van plaatje naar teken 7 6. Letters en klanken 8 7. Overal letters 9 8. Rome 10 9. Vreemde
Nadere informatieOpleiding Duurzaam Gebouw :
Opleiding Duurzaam Gebouw : Akoestiek : ontwerp en realisatie Leefmilieu Brussel Definities en grootheden Manuel Van Damme Acoustical Expert VK Group Doelstelling(en) van de presentatie Evalueren en Definiëren
Nadere informatieToonladders en 3-klanken. Toonladders en 3-klanken. Toonladders en 3-klanken. PHCC-G Walk-in. Beginselen van muziek-theo-rie.
Toonladders en 3-klanken PHCC-G Walk-in Beginselen van muziek-theo-rie Noodzakelijke kennis bij gebruik van muziekprogramma's Akkoorden-hulpje bij melodiën Theo Henrichs - 29 Toonladders en 3-klanken Agenda
Nadere informatieEenheden. In het dagelijks leven maken we van talloze termen gebruik, waarvan we ons de werkelijke herkomst eigenlijk niet goed realiseren.
Eenheden In het dagelijks leven maken we van talloze termen gebruik, waarvan we ons de werkelijke herkomst eigenlijk niet goed realiseren. Hoe we grote getallen klein maken Als we naar de groenteboer gaan
Nadere informatieWilt u laten weten wat u van deze TLPST vond? Hebt u tips voor de volgende aflevering? Mail ons:
Lesbrief 54: januari 2019 Wilt u laten weten wat u van deze TLPST vond? Hebt u tips voor de volgende aflevering? Mail ons: redactie@onzetaal.nl. Alarm! 3660 talen worden bedreigd! Uit een recent onderzoek
Nadere informatieSyllabus PDF van www.snelgitaarles.nl. Introductie
Syllabus PDF van www.snelgitaarles.nl Introductie Deze documentatie is bedoeld als naslagwerk voor de online gitaarlessen op www.snelgitaarles.nl. Het is documentatie waarin de lessen nader toegelicht
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20932 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20932 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Haar, Sita Minke ter Title: Birds and babies : a comparison of the early development
Nadere informatieKernvraag: Hoe kunnen we onszelf beschermen tegen te veel lawaai?
Kernvraag: Hoe kunnen we onszelf beschermen tegen te veel lawaai? Naam: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Gevaarlijke decibellen 1. Geef voorbeelden van harde geluiden waar je zelf mee te maken
Nadere informatiehoort bij activiteiten: praten, muziek informatiedrager: bel, telefoon, sirene Effecten van geluid op een mens:
Geluid; functies Positief: hoort bij activiteiten: praten, muziek informatiedrager: bel, telefoon, sirene Negatief: als geen verband met of storing eigen activiteiten bevat ongewenste informatie Geluid;
Nadere informatie. Dat kun je het beste doen in een donkere ruimte. Dan gebruik je een stroboscooplamp die de hele korte licht fitsen maakt van 0,5 sec.
Samenvatting door Jelino 1367 woorden 19 oktober 2015 7 3 keer beoordeeld Vak NaSk Natuur-scheikunde H7 + H8 7.1 beweging vastleggen Bewegingen vastleggen doe je met een stroboscoopcamera. Dat kun je het
Nadere informatieOm te beginnen vormen de longen de motor van de spraak door de opbouw van luchtdruk.
Spraakakoestiek Gerrit Bloothooft Te gebruiken bij het college Fonetiek van de Inleiding Taalwetenschap. Tekst met een klein lettertype is optioneel. Dat geldt ook voor de paragrafen 8 en 9. November 28
Nadere informatieBevindingen In totaal hebben we de test afgenomen bij 9 mensen. Helaas door beperkte aanwezigheid van vrouwen zijn dit enkel mannen geweest.
Bevindingen In totaal hebben we de test afgenomen bij 9 mensen. Helaas door beperkte aanwezigheid van vrouwen zijn dit enkel mannen geweest. Wel hebben we gekeken om verschillende profielen en leerjaren
Nadere informatieSpreken en Verstaan: Inleiding in de Fonetiek
Spreken en Verstaan: Inleiding in de Fonetiek Prakticum: deelverslag 1 14-12-2009 Martijn van den Heuvel CKI 3020355 Opdracht A.7.1. Allereerst moest voor deze opdracht het fragment zinleven1 ingeladen
Nadere informatieWat maakt uw website vindbaar?
Wat maakt uw website vindbaar? Mainport Art Productions 2010 Dit document mag -uitsluitend in ongewijzigde vormonbeperkt worden verspreid en vermenigvuldigd. Wat maakt uw website vindbaar? Vaak krijgen
Nadere informatieBloom. Taxonomie van. in de praktijk
Bloom Taxonomie van in de praktijk De taxonomie van Bloom kan worden toegepast als praktisch hulpmiddel bij het differentiëren in denken en doen. Het helpt je om in je vraagstelling een plaats te geven
Nadere informatieExamentraining Natuurkunde havo Subdomein B1. Informatieoverdracht
Examentraining Natuurkunde havo 2015 Subdomein B1. Informatieoverdracht Een trilling is een periodieke beweging rond een evenwichtsstand Kenmerkende grootheden: trillingstijd T (in s). Uit T is de frequentie
Nadere informatieFonemisch Bewustzijn
Fonemisch Bewustzijn Ellen van der Veen Welkom en Agenda 1. Introductie 2. Fonemisch Bewustzijn 3. Vragen en praktijkervaringen Doelstellingen van vandaag 1. De deelnemers kennen de begrippen taalbewustzijn,
Nadere informatieen doe dit steeds maar weer opnieuw, elke keer als je opmerkt dat je aandacht afdwaalt van je ademhaling 1min
Zitmeditatie 45min Je begint nu enige tijd te zitten in milde en open aandacht 5 Je oefent in wakkerheid, in aanwezig zijn, zonder iets te moeten 4 Je oefent in niet-doen 4 Neem als het kan een vaste plek
Nadere informatieBiofysisch Practicum Geluid Spraakanalyse Richtinghoren Gehoortest
Biofysisch Practicum Geluid Spraakanalyse Richtinghoren Gehoortest Denise van Barneveld SprintUp Radboud Universiteit Nijmegen Geluiden opnemen In dit practicum zullen jullie je eigen stem gaan analyseren.
Nadere informatieIn figuur 1 zie je de eerste twee plaatjes van een cartoon die enige tijd geleden in de Volkskrant stond.
Hoogopgeleid? In figuur 1 zie je de eerste twee plaatjes van een cartoon die enige tijd geleden in de Volkskrant stond. figuur 1 Om de discussie in deze twee plaatjes te modelleren gebruiken we de volgende
Nadere informatieNieuwsbrief groep 3 oktober 2017
Nieuwsbrief groep 3 oktober 2017 Nieuws uit de groep: Woensdag 4 oktober deden we met maar liefst 4 teams mee met het korfbaltoernooi voor groep 3 en 4. De kinderen hebben het ontzettend goed gedaan! Wat
Nadere informatiekorte analyse geluid openlucht dance festival vliegveld Twenthe, Enschede
korte analyse geluid openlucht dance festival vliegveld Twenthe, Enschede 2 Colofon: Datum rapport : 13 juli 2016 Opgesteld door : dbcontrol Marcel Kok De Corantijn 27-J 1689 AN ZWAAG (NL) Aanvrager :
Nadere informatieDe aanzet. De plaats waar de punt van de tong tegen de achterzijde der boventanden geplaatst moet worden, is afhankelijk van:
De aanzet Een goed uitgevoerde aanzet is een combinatie van 3 factoren: a. voorbereiding van de juiste toonhoogte d.m.v. het embouchure b. dosering van de juiste hoeveelheid adem c. het gebruik van de
Nadere informatie1) Meld je eerst aan met je Google account
Google Keyword tool: korte handleiding 1) Meld je eerst aan met je Google account Dit doe je door rechtsboven op aanmelden te klikken. Doe je dit voor de eerste keer, dan zal je nog een paar gegevens moeten
Nadere informatieGoed voorbeeld is muziekinstrumenten. Snaar gitaar trilt, blokfluit lucht trilt, trommel, vlies trilt.
Samenvatting door een scholier 1120 woorden 21 maart 2005 6,1 89 keer beoordeeld Vak NaSk Horen en gehoord worden (geluid) Geluid heeft alles te maken met trillingen hoeft niet altijd direct te worden
Nadere informatieActiviteit Doel Beschrijving doel Planning Uitvoering
Hier vind je een overzicht van de lesdoelen die worden aangeboden in dit project. Houd er rekening mee dat je tijdens de uitvoering van de lessen waarschijnlijk met méér doelen bezig zult zijn, voortkomend
Nadere informatieGELUIDSONDERZOEK JULIANAKERK DORDRECHT T.B.V. ORGELVOLUME ONDER DE ACHTERGALERIJ
GELUIDSONDERZOEK JULIANAKERK DORDRECHT T.B.V. ORGELVOLUME ONDER DE ACHTERGALERIJ Ing. C.W. Doornhein / mei 2015 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 2. GELUIDSONDERZOEK 3. METINGEN 4. ANALYSE GELUIDSVOLUME ONDER
Nadere informatieTentamen Spraakherkenning en -synthese
Tentamen Spraakherkenning en -synthese Rob van Son 25 maart 2008 Vermeld op iedere pagina je naam, je studentnummer en het volgnummer per pagina. Gebruik voor elke opgave (1-5) een apart vel. Als je voor
Nadere informatieSchriftelijk tentamen Spraakherkenning en spraaksynthese (do. 23 december 2004, 13.30 16.30 u; zaal C.206)
Schriftelijk tentamen Spraakherkenning en spraaksynthese (do. 23 december 2004, 13.30 16.30 u; zaal C.206) Vermeld op iedere pagina je naam, je studentennummer en het vervolgnummer per pagina. Als je voor
Nadere informatieScratch les 2: Vissen vangen!
Scratch les 2: Vissen vangen! Diep in de zee Gerrie de diepzeevis heeft honger! Hij lust graag andere visjes, maar zorg dat hij zich niet verslikt in giftige vissen! Dit materiaal is gemaakt door Felienne.
Nadere informatieAls praten niet vanzelf gaat
Libra R&A locatie AC Eindhoven Als praten niet vanzelf gaat Niet alle kinderen leren vanzelf goed praten. Daar kunnen verschillende oorzaken voor zijn. In deze folder leest u waar u op moet letten en wat
Nadere informatie6,2. Boekverslag door een scholier 1587 woorden 16 juni keer beoordeeld. Eerste uitgave 2007 Nederlands
Boekverslag door een scholier 1587 woorden 16 juni 2009 6,2 609 keer beoordeeld Auteur Genre Joyce Pool Jeugdboek Eerste uitgave 2007 Vak Nederlands B.1 Tijdens een schooluitstap in Londen raken Jamal
Nadere informatieLesbrief. Traverse (6+) Cie. Arcosm Frankrijk
Lesbrief Traverse (6+) Cie. Arcosm Frankrijk In de geborgenheid van een overvol huis zien we een man, alleen en geheel in beslag genomen door de dagelijkse beslommeringen. Identieke handelingen die hij
Nadere informatieExamen HAVO. wiskunde A. tijdvak 2 woensdag 17 juni 13.30-16.30 uur
Examen HAVO 2015 tijdvak 2 woensdag 17 juni 13.30-16.30 uur wiskunde A Dit examen bestaat uit 22 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 80 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met
Nadere informatieDraaiboek Workshop Merkbare vaardigheden
Draaiboek Workshop Merkbare vaardigheden november 2017 Inleiding In het advies van platform onderwijs 2032 staat als één van de punten Niet alleen toetsen wat meetbaar is, ook wat merkbaar is. Als voorbeelden
Nadere informatieAkkoorden spelen. o1 PIANO
Akkoorden spelen o1 PIANO Een lied bestaat uit een melodie die begeleid wordt door harmonie. Een leuke goedklinkende melodie zal mooier worden en meer karakter krijgen als er passende harmonieuze akkoorden
Nadere informatieGELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN
WAAROM??? DAAROM!!! Soms sta je met je mond vol tanden, wanneer je kind je met een vraag overvalt. "Waarom zijn de bomen groen?", "Waarom regent het vandaag?" Waarom... waarom..., steeds weer waarom. De
Nadere informatieBen jij Vindingrijk? Kolom
Ben jij Vindingrijk? Hoe vind jij het om: met je eigen fantasie, op je eigen manier, en door uit te proberen of te onderzoeken nieuwe ideeën, oplossingen, of dingen te bedenken of te maken? Aan welke les,
Nadere informatieLaagfrequente geluidroosters ir. Chris van Dijk (Alara-Lukagro) Huijgensweg 3, 2964 LL Groot-Ammers 0184-661700 ch.van.dijk@alara-lukagro.
Laagfrequente geluidroosters ir. Huijgensweg 3, 2964 LL Groot-Ammers 0184-661700 ch.van.dijk@alara-lukagro.com, Een akoestisch rooster dient altijd twee doelen. Enerzijds is er een geluidseis en anderzijds
Nadere informatieAkoestiek. Geluid zichtbaar gemaakt. Golfvormen. Geluid zichtbaar gemaakt. Golfvormen. Golfvormen. Overzicht
Akoestiek Geluid zichtbaar gemaakt Overzicht 1. Geluid zichtbaar gemaakt 2. 3. Spectra, spectrogrammen en formanten Geluid zichtbaar gemaakt Oscillogram: weergave van de luchtdrukverstoringen (db) Spectrogram:
Nadere informatieDennis Wagenaar 19-04-10 v 1.0
Ontwerprapport Save Energy Leiden Dennis Wagenaar 19-04-10 v 1.0 Inhoudsopgave Inleiding...4 1 Grafisch Ontwerp...5 1.1 De website...5 1.2 Header...6 1.3 Menu...6 1.4 Content...7 1.5 Grafieken...7 1.5
Nadere informatieLogopedie Sophie Gortzak maart 2010
Logopedie Sophie Gortzak maart 2010 Inleiding Ik doe mijn werkstuk over logopedie omdat ik het een interessant onderwerp vond en mijn moeder is logopedist. Mijn hoofdstukken zijn: 1Wat is logopedie? 2Wie
Nadere informatieLawaai & occasionele blootstelling
Lawaai & occasionele blootstelling Lawaai & occasionele blootstelling - Versie: 01/08/2012 Pagina 1 / 8 LAWAAI & OCCASIONELE BLOOTSTELLING Inleiding : In de wereld van de luchtvaart worden heel wat werknemers
Nadere informatieNa het bekijken van de video en het bestuderen van bovenstaande illustratie, moet je de onderstaande vragen kunnen maken.
Je hebt naar de Mythbusters video praten tegen planten gekeken. Het Mythbusterteam doet in deze video onderzoek naar de invloed van praten op de kiemsnelheid en groeisnelheid van planten. De Mythbusters
Nadere informatieHinderlijkheid van laagfrequent geluid
AKOESTIEK BOUWFYSICA BRANDVEILIGHEID LAWAAIBEHEERSING MILIEUTECHNOLOGIE Hinderlijkheid van laagfrequent geluid Martijn Vercammen! Laagfrequent geluid (LF) criteria Nationale wetgeving in db(a) LF hindersituaties
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Nadere informatie