Spreken en Verstaan: Inleiding in de Fonetiek

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Spreken en Verstaan: Inleiding in de Fonetiek"

Transcriptie

1 Spreken en Verstaan: Inleiding in de Fonetiek Prakticum: deelverslag Martijn van den Heuvel CKI

2 Opdracht A.7.1. Allereerst moest voor deze opdracht het fragment zinleven1 ingeladen worden en de stiltes aan het begin en eind verwijderd worden. De stiltes zijn gelukkig eenvoudig te herkennen omdat een stilte geen amplitude heeft en het dus een kwestie was van het verwijderen van de rechte lijnen aan het begin en eind. Hierna moesten de woorden en fonemen onderscheiden en gelabeld worden. De woorden waren vrij eenvoudig te onderscheiden op oog en oor, de fonemen was wat lastiger maar ook goed te onderscheiden. Hieronder zal ik omschrijven hoe ik het onderscheiden van de woorden heb gedaan en heb ervaren: Het: Duidelijk te onderscheiden met zowel oor (woord wordt los uitgesproken), als het oog; na het woord is de amplitude klein. Leven: Het begin is duidelijk te onderscheiden, het eind heeft een soort overlap met het woord is, waardoor die grens lastig te bepalen is met zowel het oor als op het oog. Is: Het woord is duidelijk te zien in het oscillogram, ook duidelijk te horen, maar de i klank lijkt niet expliciet voor te komen. Mooi: Het begin is goed met het oog te onderscheiden, het eind loopt over in als en is dus lastig met het oog te bepalen maar nog enigszins nauwkeurig met het oor, hoewel er wel overlap is. Als: Het begin is goed te onderscheiden, s-klank loopt over in de d-klank van de en er is dus geen echt exacte grens. De: Het begin en eind zijn goed te bepalen, hoewel de s-klank van als nog hoorbaar is over de d-klank van de. Zon: Goed te bepalen, de z springt er duidelijk uit in het oscillogram en de eindgrens is goed te onderscheiden door de duidelijke s van schijnt in het oscillogram (net als bij de z ). Schijnt: Het begin is goed te bepalen, het oscillogram laat duidelijk de s zien. Het eind loopt tot de (verwijderde) stilte. Voor het onderscheiden van de fonemen heb ik onder andere gebruik gemaakt van Wikipedia 1, omdat daar goede voorbeelden van woorden bij de fonemen gegeven worden. Hierdoor is het eenvoudiger het foneem te herkennen in de gebruikte zin. Opvallend bij het onderscheiden van de fonemen was dat de i van is eigenlijk niet gehoord wordt en ik daar dus geen foneem aan heb toegekend. Over de tweeklank van ij in schijnt was enige twijfel maar na beredenering en discussie is er voor Ei gekozen omdat de hoofdletter-i van EI meer nadruk legt op de i, dan bij de lange ij van schijnt het geval is. Figuur 1 toont het uiteindelijk resultaat van het oscillogram en het TextGrid voor de woorden en de fonemen. Ik ga niet verder in op het opslaan als EPS bestand, hoewel dit prima gelukt is, is er weinig meer over te zeggen dan de werkwijze waarop dit is gedaan. Ik vond deze opdracht niet te lastig om te doen en dit was een goede basis om een eerste indruk van de software te krijgen en ermee vertrouwd te raken. 1

3 Figuur 1: Oscillogram en TextGrid met woorden en fonemen van Het leven is mooi als de zon schijnt. Opdracht A.7.2 Voor deze opdracht moeten er sinusgolven gecreëerd worden met verschillende frequenties en amplituden. Gelukkig is dit eenvoudig te doen in Praat door een geluid te maken aan de hand van een formule. Een sinusgolf is hier dus uitermate geschikt voor. Bij elke sinusgolf is de random gauss weggehaald uit de formule. De x in de formule is volgens de tutorial de tijd, en voor de consistentie van alle formules heb ik dit bij de default (gewoon x) gelaten. Er moeten vier verschillende sinusgolven gemaakt worden: a. Sinusgolf met een frequentie van 440 Hz en een relatieve amplitude van 0.25 (van het maximum). De formule om deze golf te maken is: 0.25 * sin(2*pi*440*x). Het bestand is daarna opgeslagen als sine_a.wav. b. Sinusgolf met een frequentie van 1200 Hz en een relatieve amplitude van 1. De formule om deze golf te maken is: 1 * sin(2*pi*1200*x). Het bestand is daarna opgeslagen als sine_b.wav. c. Sinusgolf met een frequentie van 1200 Hz en een relatieve amplitude 6 db lager dan sine_b. Om 6 db minder intensiteit te krijgen, moet de amplitude gehalveerd worden. Halveren van de amplitude van sine_b betekent een amplitude van 0.5. De formule voor deze sinusgolf wordt dan: 0.5 * sin(2*pi*1200*x). Hierna is het bestand opgeslagen als sine_c.wav. d. Sinusgolf met een frequentie twee octaven hoger en een relatieve amplitude 6 db hoger dan sine_a. Twee octaven hoger betekent tweemaal een verdubbeling van frequentie, dus uiteindelijk 1760 Hz. Een 6 db hogere intensiteit betekent dat de amplitude verdubbeld moet worden en dus op 0.5 uitkomt. De formule die hierbij hoort is dan: : 0.5 * sin(2*pi*1760*x). Hierna is het geluid opgeslagen als sine_d.wav.

4 Vergelijken van de signalen: Sine_a klinkt een beetje als een kiestoon van een telefoon. Sine_b is harder en scheller dan sine_a door de hogere frequentie en amplitude. Sine_c is duidelijk zachter, hoewel 6dB slechts een klein verschil is (maar de amplitude van de golf gehalveerd wordt). Sine_d klinkt ongeveer even hard als sine_c terwijl de amplitude daar verdubbeld is. Ook de frequentie is tweemaal verdubbeld, waardoor het hoorbare geluid ondanks de hogere amplitude even hard klinkt. Ik vond dit een erg interessante opdracht. Er blijkt vooral uit wat voor invloed een hogere frequentie en amplitude hebben op de hoorbare intensiteit van de signalen, terwijl de vorm van het signaal (sinus) gelijk blijft. Ik had niet verwacht dat het verhogen van de frequentie de waargenomen intensiteit zo expliciet zou verlagen bij het gelijk blijven van de amplitude of zelfs het verhogen van de amplitude. Als sine_a vergeleken wordt met sine_d, dan klinkt sine_d niet harder, terwijl de amplitude daar tweemaal zo hoog is. Dit is iets wat ik van tevoren niet verwacht had. Opdracht A.7.3. Bij deze opdracht wordt er verder gewerkt met een sinusgolf (sine_a) uit de vorige opgave. Er worden bewerkingen gedaan op de golf en de invloed van deze bewerkingen moet bekeken worden aan de hand van het hoorbare geluid en het spectrogram behorende bij de bewerkte signalen. De positie van de cursor is wél genoteerd tijdens het prakticum, maar lijkt me niet relevant om in dit verslag te melden. a. Inzoomen op de sinusgolf en een halve periode selecteren van maximum tot minimum en deze halve periode verwijderen. Het klinkt alsof het signaal opnieuw begint op de plek waar de halve periode is weggehaald. Er is een soort storing of tik te horen op het punt waar geknipt is, zoals het geluid van vuiltje op een oude LP. In het spectrogram is dit ook duidelijk te zien in de vorm van een verticale zwarte balk op de plek waar de periode is verwijderd. Figuur 2 toont deze balk duidelijk. Figuur 2: Oscillogram en spectrogram na verwijderen van een halve periode (maximum tot minimum).

5 b. Inzoomen op de sinusgolf en een halve periode selecteren en verwijderen; van het punt waar de nullijn doorsneden wordt (positief), tot het volgende punt van doorsnijden van de nullijn (negatief). Deze punten zijn zero-crossings. Dit signaal klinkt ongeveer net als het vorige signaal, maar soepeler. De storing/tik is minder extreem, waarschijnlijk omdat de sprong in amplitude kleiner is bij dit fragment. Dit is ook terug te zien in het spectrogram; de verticale balk op het punt van verwijderen van de halve periode is wederom aanwezig, maar nu grijs en dus minder zwart. Figuur 3 toont de lichtere verstoring in het spectrogram duidelijk. Figuur 3: Oscillogram en spectrogram na verwijderen van een halve periode (zero-crossing tot zero-crossing). c. Inzoomen op de sinusgolf en een hele periode selecteren en verwijderen. De selectie loopt van een positieve zero-crossing tot aan de volgende positieve zero-crossing. Het verwijderen van een hele periode is niet te merken in het hoorbare geluid, het hele fragment wordt alleen één periode korter. Er is dus geen verstoring te horen, omdat er ook geen abrupte sprongen in amplitude zijn als er op exact deze punten geknipt wordt. Om deze reden is er ook niets opvallends aan het spectrogram te zien, echter na verder inzoomen op het spectrogram is er toch een lichte verstoring te zien. Deze is niet hoorbaar en zou er in theorie ook niet moeten zijn als de bewerking zeer nauwkeurig gedaan zou zijn; figuur 4 toont dit.

6 Figuur 4: Oscillogram en spectrogram na verwijderen van een gehele periode. Dit was een erg interessante opdracht. Ik heb voorheen vaker met geluidsgolven gewerkt zonder echte ervaring en het viel me op dat ik vaak te maken kreeg met de tikken zoals waargenomen bij a en b. Nu is me duidelijk waardoor dit ontstaat en kan ik hier in de toekomst rekening mee houden. Ik had niet verwacht dat er tóch een verstoring te zien was bij het laatste spectrogram; hieruit blijkt dat zelfs bij een vrij nauwkeurige bewerking aan een dergelijke golf alsnog een verandering waarneembaar is in het spectrogram. Opdracht A.7.4. Bij deze opdracht wordt er gewerkt met een deel van de geluiden welke ingesproken zijn in de geluidscabines op Janskerkhof. a. Gebruik de syllaben /ka/, /sλ/, /tε/, /li/ en /de/ en voeg deze samen tot het woord delicatesse en label de syllaben. Het was lastig om de tonen tot een vloeiend geheel te krijgen. Dat is dan ook niet gelukt waardoor het woord wat houterig klinkt. Ook de klemtoon klopt uiteraard niet. Hier had ik eventueel rekening mee kunnen houden tijdens de opname als ik van tevoren wist welk woord er mee gemaakt ging worden. Toch zou het dan alsnog lastig geweest zijn het woord vloeiend te krijgen. Figuur 5 toont de uiteindelijke oscillogram met syllaben eronder. Figuur 5: Oscillogram van het woord delicatessen met syllaben eronder gelabeld.

7 b. Gebruik de zin De degelijke linkse politicus had genoeg van het kabaal van zijn tekkel en knip de onderstreepte syllaben los, om daarmee het woord delicatessen te vormen. Omdat het bij de vorige opdracht niet vloeiend genoeg ging, heb ik deze syllaben dichter op elkaar geplakt. Hierdoor werd het niet beter en volgden de syllaben elkaar onnatuurlijk op, waardoor het woord klinkt alsof het achteruit uitgesproken wordt. Dit kan ook te maken hebben met de uitspraak op de opname of het knipwerk in de complete zin. Toch is het woord redelijk te verstaan. Figuur 6 toont het oscillogram met de labels van de syllaben. Te zien is dat er minder duidelijke pauzes tussen de syllaben zitten. De /de/-syllabe klinkt los meer als /we/, waarschijnlijk door de uitspraak van de voor degelijke. Ik begrijp niet echt waarom de explosie in die klink minder is, maar het zal ongetwijfeld beïnvloed zijn door het voorgaande woord de en het opnemen van de zin. Echter, in het geheel na het toevoegen van de andere syllaben klinkt het toch weer als /de/. De /li/ van linkse lijkt niet dezelfde syllabe als van lied. Blijkbaar heb ik een minder nette articulatie waardoor ik geen kabaal zeg, maar kebaal, wat uiteraard van grote invloed is op de /ka/-syllabe. Figuur 6: Oscillogram van het woord delicatessen, met syllaben eronder gelabeld. c. Gebruik het opgenomen woord delicatessen. Dit woord verschilt duidelijk van de vorige kunstmatige versies van het woord. Dat is ook niet zo verwonderlijk omdat dit gewoon op natuurlijke wijze is ingesproken. Voor de vorm heb ik dit woord ook gelabeld met syllaben, hoewel dit niet expliciet in de opdracht stond. Figuur 7 toont de oscillogram met labels.

8 Figuur 7: Oscillogram van het opgenomen woord delicatessen met bijbehorende labels. Na dit signaal vind ik het woord wat gemaakt is uit de los ingesproken syllaben het best klinken en als laatste het woord wat gecombineerd is uit de geknipte syllaben. Ik had verwacht dat de kunstmatig gemaakte woorden een stuk slechter zouden klinken dan dat ze uiteindelijk zijn geworden, maar merk wel dat bijvoorbeeld klemtoon ook van groot belang is om een woord natuurlijk te laten doen klinken. Als ik de pauzes vergelijk tussen de syllaben in figuur 7 en figuur 5 zou door het aanpassen van die pauzes bij de kunstmatige woorden het woord misschien wat natuurlijker kunnen klinken. Opdracht A.6.1. Bij deze opdracht moet er wederom gebruik gemaakt worden van het fragment zinleven1. Er moet een stemhebbende klank, bijvoorbeeld van een klinker, en een stemloze (medeklinker) geanalyseerd worden. Dit gebeurt door in te zoomen in het oscillogram tot verschillende perioden onderscheiden kunnen worden. Het valt op dat bij een stemhebbende klank van een klinker (ik heb de [e] van leven genomen) een regelmatig, herhalend patroon waar te nemen is. De stemloze medeklinker (ik heb de [s] van schijnt gebruikt) heeft dit juist niet. Dit is een onregelmatig signaal zonder duidelijk waar te nemen periode en herhaling. Toch zijn er wel (redelijk) regelmatige pieken te onderscheiden in dit signaal, maar na nauwkeurigere analyse durf ik hier geen daadwerkelijke periode uit af te leiden. Figuur 8 toont ongeveer vier perioden van elk afzonderlijk oscillogram; links de klinker, rechts de medeklinker. Het is duidelijk te zien dat het klinkersignaal veel regelmatiger is en het medeklinkersignaal onregelmatig en compact (hoogfrequent).

9 Figuur 8: Gecombineerd oscillogram van [e] (links) en [s] (rechts). Opdracht B.6.1 Hoe is het mogelijk een bandpass- danwel notch-filter te creëren uit een high-pass filter en een low-pass filter? Moeten deze dan in serie of parallel staan? Een high-pass filter en low-pass filter zijn relatief simpele filters welke respectievelijk de hoge frequenties doorlaten (en dus de intensiteit van de lagere frequenties dempen) en de lage frequenties doorlaten (en dus de intensiteit van de hogere frequenties dempen). Figuren 9 en 10 tonen een high-pass filter en een low-pass filter. Figuur 9: High-pass filter. Figuur 10: Low-pass filter.

10 Door een high-pass filter te combineren met een low-pass filter, kan een bandwidth filter verkregen worden. De frequentieband die niet gedempt wordt is dan de bandbreedte die doorgelaten wordt. De frequenties boven deze bandbreedte worden gedempt door de lowpass filter, de frequenties onder de bandbreedte gedempt door de high-pass filter. Hierbij staat de low-pass filter dus als het ware na (in termen van frequenties) de highpass filter zodat de vereniging van beide filters één frequentiegebied oplevert. Figuur 11 toont een voorbeeld van een bandpassfilter. Bij een notch-filter is het precies omgekeerd. Hierbij dempt de vereniging van beide filters één frequentieband waardoor er dus twee frequentiebanden níet gedempt worden (en dus doorgelaten worden). Figuur 12 toont een notch-filter. Figuur 11: Bandpass-filter. De filters moeten temporeel tegelijk filteren waardoor deze intuïtief parallel geplaatst dienen te worden. Dit zal echter betekenen dat het signaal in twee identieke signalen wordt Figuur 12: Notch-filter. gesplitst, waarvan één filter de ene kopie filtert en het andere filter de andere kopie waardoor uiteindelijk het signaal alsnog niet gefilterd wordt. Door het in serie zetten van de filters zal de eerste filter het signaal filteren terwijl de tweede filter het reeds gefilterde signaal nog eens filtert, waardoor er als het ware in twee stappen in de frequenties gesneden wordt. Deze opdracht versterkte mijn beeld wat ik had van signaalfilters; ze werken in principe vrij simpel en zijn prima te combineren. Opdracht B.6.3 Bij deze opdracht moeten geluidsfragmenten van klinkers geladen worden en bewerkt, zodat er een steady state fragment overblijft. Na het knippen en het selecteren van 30ms heb ik het spectrum laten tekenen van elk fragment. Hierin zijn grofweg de pieken te onderscheiden in het spectrum om zo de formanten te benaderen. De figuren 13 tot en met 17 laten de spectra zien van de bewerkte geluidsfragmenten. Met de rode stippen heb ik de formantpieken aangegeven met een benadering van de frequenties, welke ik geselecteerd heb in edit -modus om zo de frequentie te achterhalen.

11 Figuur 13: Het spectrum van oo, waarbij F1 en F2 respectievelijk op ongeveer 550 en 1000 Hz liggen. Figuur 14: Spectrum van aa, waarbij F1 en F2 respectievelijk op ongeveer 800 en 1500 Hz liggen.

12 Figuur 15: Spectrum van ee, waarbij F1 en F2 respectievelijk op ongeveer 500 en 1900 Hz liggen. Figuur 16: Spectrum van ii, waarbij F1 en F2 respectievelijk op ongeveer 300 en 2200 Hz liggen.

13 Figuur 17: Spectrum van oe, waarbij F1 en F2 respectievelijk op ongeveer 300 en 2200 Hz liggen. Omdat het me helaas niet goed wil lukken om het in een grafiek te krijgen, heb ik het in een tabel gezet. Hierdoor is het vergelijken met figuur 2.14 uit de opdracht minder makkelijk maar het is momenteel beter dan niets. Klinker F1 (Hz) F2 (Hz) aa ee ii oe oo Figuur 18: Tabel met benaderde formantfrequenties. Figuur 19: Afbeelding 2.14 uit de tutorial Als deze formantfrequenties vergeleken worden met figuur 2.14 uit de tutorial (zie figuur 19), dan zien we dat de meeste klanken behoorlijk overeen komen. Er zit soms wat minieme afwijking in maar voor het grootste deel komen de klanken aardig in de buurt. De enige die echt afwijkt is de oe. De formantfrequenties welke ik heb gevonden zijn exact hetzelfde als van ii, en dat zou betekenen dat deze klanken op zijn minst op elkaar moeten lijken op gehoor. Dat is niet echt zo, dus is daar vast iets niet goed gegaan met het spectrum. Blijkbaar zou deze klank als eerste formantfrequentie ongeveer 500Hz moeten hebben en als tweede formantfrequentie ongeveer 1600 Hz. De gevonden waarden wijken daar behoorlijk vanaf en ik heb daar eigenlijk geen goede verklaring voor.

14 Opdracht B.6.4 Voor deze opdracht moet er witte ruis gemaakt worden, ernaar luisteren en het spectrum ervan maken. Witte ruis is in Praat makkelijk te maken met de reeds genoemde formulegeluidsgenerator. Door alleen randomgauss(m,s) te gebruiken wordt ruis gegenereerd. Naar aanleiding van de tutorial zijn m en s op respectievelijk 0 en 0.25 gezet. Dit leverde het spectrum op in figuur 20. Figuur 20: Spectrum van witte ruis. Te zien is dat de intensiteit ongeveer gelijk is voor alle frequenties, en dat zo ongeveer alle frequenties voorkomen. Dit is juist de eigenschap van witte ruis. Het verschil met roze ruis is dat bij roze ruis de intensiteit afneemt naarmate de frequentie hoger wordt (3 db verval per octaaf). Figuur 21 uit de tutorial geeft dit duidelijk weer in het rechter deel van de afbeelding. Figuur 21: Het verschil tussen witte ruis (boven) en roze ruis (onder). Roze ruis kan dan dus verkregen worden uit witte ruis door de intensiteit met 3 db per octaaf af te laten nemen, wat we kunnen doen door er een deemphasis filter van 20 Hz overheen te gooien. Dit levert dan het spectrogram in figuur 22.

15 Figuur 22: Het spectrogram van roze ruis. Opdracht B.6.5 Voor deze opdracht moet witte ruis gedownload worden en het oscillogram vergeleken worden met het oscillogram van aa. In het oscillogram van de ruis is totaal geen structuur te herkennen, terwijl aa een herhalende golf is. Nu moet er ingezoomd worden en een selectie van 20ms vergeleken worden. De signalen verschillen dan nog steeds enorm; zie ook figuur 23 en 24. De ruis is niet periodiek of regelmatig te noemen, terwijl de stemhebbende klinker dat wel is, we zien in afbeelding 24 dan ook bijna twee periodes. Figuur 23: Selectie van 20ms van het fragment ruis.aiff.

16 Figuur 24: Selectie van 20ms van het fragment aa.wav. Het spectrum van de ruis en van norma is te zien in de figuren 25 en 26. Hierbij is te zien dat figuur 24 veel lijkt op het spectrum van de witte ruis in figuur 20, wat niet zo verwonderlijk is. Het spectrum van norma is echter volledig anders en stopt ongeveer na 5000 Hz, terwijl de witte ruis tot het eind van het frequentiebereik doorloopt. De menselijke stem kan uiteraard ook maar een beperkt bereik van frequenties genereren (en versterken) dus dat zou goed verklaren waarom het spectrum stopt bij 5000 Hz. Als het de bedoeling was om het spectrum uitsluitend van de selecties van 0.01 seconde te maken heb ik de opdracht niet goed begrepen. In dat geval zouden de frequenties in het spectrum van norma alsnog niet boven de 5000 Hz uitkomen en die van de witte ruis wel. Figuur 25: Het spectrum van de witte ruis uit ruis.aiff.

17 Figuur 26: Het spectrum van de a uit het bestand norma.aiff. Opdracht B.6.6 Voor deze opdracht heb ik het fragment ii.wav gebruikt. Hiervan is 50ms geselecteerd en geëxporteerd, om het spectrum er van te tekenen. Dit is te zien in figuur 27. Figuur 27: Het spectrum van 50ms van de klinker /i/ zonder Hanning toepassing. Daarna is deze zelfde selectie van 50ms door een Hanningvenster gehaald en is er wederom een spectrum van getekend. Dit is te zien in figuur 28.

18 Figuur 28: Het spectrum van 50ms van de klinker /i/ met Hanning toepassing. Er is weinig verschil te zien tussen de spectra. Het spectrum wat geen Hanning-venster heeft gezien lijkt wat donkerder, wat betekent dat de frequentieresolutie hoger is in het spectrum. Dit kan ook wel kloppen, een Hanning-venster verkleint namelijk de frequentieresolutie omdat dit venster aan de randen de amplitude verkleint. Opdracht B.6.8 Voor deze opdracht heb ik gebruik gemaakt van het bestand telefoon.wav uit de verzameling van geluidsbestanden. Het bijbehorende spectrum is te zien in figuur 29. Figuur 29: Spectrum van het onbewerkte fragment telefoon.wav. Met behulp van een Hann band-pass filter kan de doorgelaten frequentieband van 300 tot 3400 Hz ingesteld worden. Het klinkt nu als Beatrix die een oud Nederlands tekstfragment voorleest. Dit was ook de bedoeling volgens de opdracht. Het bijbehorende spectrum in figuur 30 laat zien dat de filter zijn werk goed gedaan heeft.

19 Figuur 30: Spectrum van telefoon.wav na het toepassen van een band-pass filter.

VERSLAG PRACTICUM SPREKEN EN VERSTAAN

VERSLAG PRACTICUM SPREKEN EN VERSTAAN VERSLAG PRACTICUM SPREKEN EN VERSTAAN Naam student : Maaike de Kleijn Studentnummer : 329849 Inleiding Dit practicumverslag is geschreven ten behoeve van de cursus Spreken aan verstaan aan de universiteit

Nadere informatie

Woord vooraf...9. Inleiding

Woord vooraf...9. Inleiding Inhoudsopgave Woord vooraf...9 Inleiding 1 Objectief en subjectief...13 2 Geluid...18 2.1 Wat is geluid?...18 2.2 Eigenschappen van een toon...18 2.3 Harmonischen: grondtoon en boventonen...20 2.4 De invloed

Nadere informatie

Analyse spraakspectrogram

Analyse spraakspectrogram Analyse spraakspectrogram Heidi Holvoet - Online studiebegeleiding Inhoudsopgave 1 Omschrijving 2 2 Spraakklanken registreren 3 2.1 Signaal.................................... 3 2.2 Spectrum..................................

Nadere informatie

Handleiding opnemen laagfrequent geluid Van een lid van de vereniging Leefmilieu, september 2014

Handleiding opnemen laagfrequent geluid Van een lid van de vereniging Leefmilieu, september 2014 Handleiding opnemen laagfrequent geluid Van een lid van de vereniging Leefmilieu, september 2014 Een lid van de vereniging Leefmilieu heeft een handleiding gemaakt voor het zelf meten van laagfrequent

Nadere informatie

M629 M650 M665 M686 M628

M629 M650 M665 M686 M628 Juni 2017 "INRAD microfoons en transmissie van the menselijke stem" Geschreven door het INRAD personeel met de hulp van Mary C. Rhodes, M.S. spraaktaalpathologie, Universiteit van Tennessee. Vertaald en

Nadere informatie

HANDLEIDING AUDACITY

HANDLEIDING AUDACITY HANDLEIDING AUDACITY Inhoudsopgave 1 Wat is Audacity... 3 2 Audacity installeren... 3 3 De belangrijkste knoppen... 5 4 Sporen... 6 5 Effecten... 7 6 Opslaan... 8 1 Wat is Audacity Iedereen wil wel eens

Nadere informatie

Door Josse van Dobben de Bruyn & Jelle van Mourik

Door Josse van Dobben de Bruyn & Jelle van Mourik Door Josse van Dobben de Bruyn & Jelle van Mourik Inhoud. Installatie.... Gain (volume).... Aantal banden.... Amplitude per frequentie... 5. Piekfrequenties.... Bandbreedte... Nummer piekfrequentie Piek

Nadere informatie

Audio Sporen en Clips. Kanalen, Sporen en Clips. Een spoor in clips opdelen

Audio Sporen en Clips. Kanalen, Sporen en Clips. Een spoor in clips opdelen Audio Sporen en Clips Een Audacity project kan meerdere audio sporen bevatten. Een spoor is normaal gesproken een ononderbroken sectie, zoiets als een one-take video, echter Audacity kan een spoor, binnen

Nadere informatie

Biofysisch Practicum Geluid Spraakanalyse Richtinghoren Gehoortest

Biofysisch Practicum Geluid Spraakanalyse Richtinghoren Gehoortest Biofysisch Practicum Geluid Spraakanalyse Richtinghoren Gehoortest Denise van Barneveld SprintUp Radboud Universiteit Nijmegen Geluiden opnemen In dit practicum zullen jullie je eigen stem gaan analyseren.

Nadere informatie

huiswerkvragen Spreken en Verstaan ( )

huiswerkvragen Spreken en Verstaan ( ) huiswerkvragen Spreken en Verstaan (200300287) Hugo Quené Opleiding Taalwetenschap UU H.Quene@uu.nl 28 okt 2009 Let op: Je moet als huiswerk alle onderstaande vragen beantwoorden, volgens het tijdsschema

Nadere informatie

Audacity. Het bewerken van audio bestanden. Gratis te downloaden op : http://audacity.sourceforge.net/?lang=nl

Audacity. Het bewerken van audio bestanden. Gratis te downloaden op : http://audacity.sourceforge.net/?lang=nl Audacity Het bewerken van audio bestanden Gratis te downloaden op : http://audacity.sourceforge.net/?lang=nl Een bestand openen of opnemen Ofwel kan je een bestand openen : Bestand >> openen >> ( een wav

Nadere informatie

De spraakbanaan. De spraakbanaan zoals ReSound hem neerzet

De spraakbanaan. De spraakbanaan zoals ReSound hem neerzet De spraakbanaan Tijdens een van mijn lessen Casuïstiek kreeg ik de opmerking dat ik wel erg makkelijk door de bocht ging door te stellen dat het spraakgebied van ± 300Hz tot ruim 4000Hz zou lopen. Omdat

Nadere informatie

Akoestiek. Geluid zichtbaar gemaakt. Golfvormen. Geluid zichtbaar gemaakt. Golfvormen. Golfvormen. Overzicht

Akoestiek. Geluid zichtbaar gemaakt. Golfvormen. Geluid zichtbaar gemaakt. Golfvormen. Golfvormen. Overzicht Akoestiek Geluid zichtbaar gemaakt Overzicht 1. Geluid zichtbaar gemaakt 2. 3. Spectra, spectrogrammen en formanten Geluid zichtbaar gemaakt Oscillogram: weergave van de luchtdrukverstoringen (db) Spectrogram:

Nadere informatie

Foto s verbeteren met enkele eenvoudige bewerkingen

Foto s verbeteren met enkele eenvoudige bewerkingen Foto s verbeteren 1 Computerclub Volwassenen, Jeugd en Informatica vzw www.vji.be Fotogroep VJI Digitale fotografie Foto s verbeteren met enkele eenvoudige bewerkingen Stefan Cruysberghs www.scip.be Juli

Nadere informatie

Trillingen & Golven. Practicum 1 Resonantie. Door: Sam van Leuven 5756561 Jiri Oen 5814685 Februari 2008-02-24

Trillingen & Golven. Practicum 1 Resonantie. Door: Sam van Leuven 5756561 Jiri Oen 5814685 Februari 2008-02-24 Trillingen & Golven Practicum 1 Resonantie Door: Sam van Leuven 5756561 Jiri Oen 5814685 Februari 2008-02-24 In dit verslag wordt gesproken over resonantie van een gedwongen trilling binnen een LRC-kring

Nadere informatie

VoIP is een oorzaak. Deel 1: geluid en het menselijk gehoor

VoIP is een oorzaak. Deel 1: geluid en het menselijk gehoor VoIP is een oorzaak Deel 1: geluid en het menselijk gehoor Er is en wordt binnen de IT-wereld veel geschreven over VoIP, want de potentie van deze technologie voor het bedrijfsleven is enorm. Migratiestrategieën,

Nadere informatie

Geluid : hoe en wat? 1. Wat is Geluid

Geluid : hoe en wat? 1. Wat is Geluid Geluid : hoe en wat? Het moet zowat eind jaren 70 geweest zijn dat ik mij, mede door de opkomst van de Tascam en Fostex portastudio s en multitrackers, begon bezig te houden met het opnemen van instrumenten

Nadere informatie

Viool RVDH Rob van der Haar Sneek Blz. 1

Viool RVDH Rob van der Haar Sneek Blz. 1 Viool RVDH 2012 Akoustische analyse van deze viool: Blz 2 en 3 uitleg van de methode Blz 4 algemene metingen klankkast Blz 5 t/m 8 metingen per snaar Blz 9 conclusies 2017 Rob van der Haar Sneek Blz. 1

Nadere informatie

Tabellenboek. Gitaar

Tabellenboek. Gitaar 4T versie 1 Natuur- en scheikunde 1, Geluid Werk netjes en nauwkeurig Geef altijd een duidelijke berekening of een verklaring Veel succes, Slj en Zan Tabellenboek 1. Neem de volgende tabel netjes over

Nadere informatie

De horizontale lijnen geven de normale luchtdruk weer. Boven de horizontale lijn verhoogt de luchtdruk, onder de lijn vermindert de luchtdruk.

De horizontale lijnen geven de normale luchtdruk weer. Boven de horizontale lijn verhoogt de luchtdruk, onder de lijn vermindert de luchtdruk. Audio Introductie Geluid is een trilling van deeltjes, die zich voortplant in lucht of in een ander medium, zoals water. Een andere definitie: geluid is een voortschrijdende verandering van luchtdruk.

Nadere informatie

Flitsend Spellen en Lezen 1

Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden, om te beginnen bij de klanklettercombinaties. Doelgroep Flitsend

Nadere informatie

Windows Movie maker. Inhoud. 1. Installeren van Windows Movie Maker. FILM http://goo.gl/hto21t

Windows Movie maker. Inhoud. 1. Installeren van Windows Movie Maker. FILM http://goo.gl/hto21t Windows Movie maker. Inhoud 1. Installeren van Windows Movie Maker... 1 2. Vooraf rekening mee houden... 3 3. Aan de slag... 3 3.1 De werkruimte... 3 3.2 Een nieuw project starten... 4 3.3 Aanpassen van

Nadere informatie

Begeleiding bij Acoustic Voice Quality Index v.02.03

Begeleiding bij Acoustic Voice Quality Index v.02.03 Begeleiding bij Acoustic Voice Quality Index v.02.03 Youri Maryn De Acoustic Voice Quality Index (i.e., AVQI) werd recent volledig geïmplementeerd in het programma Praat (Boersma & Weenink, 2013) door

Nadere informatie

NaSk overal en extra opgaven

NaSk overal en extra opgaven NaSk overal en extra opgaven Opg. 1. Extra opgaven Deel 1: Opgave 1: In de les heeft je docent een experiment uitgevoerd, waarbij een metalen liniaal in trilling gebracht werd. Bij het eerste experiment

Nadere informatie

Voor dat je begint controleer je of je microfoon en koptelefoon goed aangesloten zijn op de computer. De roze aansluiting is voor de microfoon stekker

Voor dat je begint controleer je of je microfoon en koptelefoon goed aangesloten zijn op de computer. De roze aansluiting is voor de microfoon stekker Handleiding. Voor dat je begint controleer je of je microfoon en koptelefoon goed aangesloten zijn op de computer. De roze aansluiting is voor de microfoon stekker De groene aansluiting is voor de koptelefoon

Nadere informatie

Digitale Image Processing

Digitale Image Processing 6-7 Digitale Image Processing Labo 1 : Verwijderen van periodische ruis uit beelden Bart Vanrumste Alexander Alderweireldt 1 Maak gebruik van periodic.m en maak een som van 5 verschillende sinussen. Kies

Nadere informatie

Geluidsanalyse: de Hollandse en de Marokkaanse [z]

Geluidsanalyse: de Hollandse en de Marokkaanse [z] een beknopte handleiding voor het werken met PRAAT Werken met PRAAT PRAAT is een programma dat werd ontwikkeld aan de Universiteit van Amsterdam. Hoewel het is gemaakt om spraak te analyseren, heeft het

Nadere informatie

Opdracht ICT-trainer Reeks 2 Computergebruik. 2A Start en info

Opdracht ICT-trainer Reeks 2 Computergebruik. 2A Start en info 2A Start en info De software op een computer bepaalt welke bewerkingen je kunt uitvoeren. In de opdrachten bij ICT-trainer Basiscursus wordt gebruik gemaakt van een hele reeks softwarepakketten. Zonder

Nadere informatie

Audiobestanden. maken. Inleiding

Audiobestanden. maken. Inleiding maken Audiobestanden Bron afbeelding: http://web.uvic.ca/hcmc/clipart/ Inleiding In deze handleiding leert u hoe u digitale audiobestanden kunt creëren en hoe u streaming audiobestanden van een website

Nadere informatie

Controls en parameters - Reverb Handleiding Elke Reverb heeft bijna dezelfde knoppen en instellingen.

Controls en parameters - Reverb Handleiding Elke Reverb heeft bijna dezelfde knoppen en instellingen. Wat is Galm (Reverb) in de muziek? Veel mensen vragen zich af wat Galm is, maar in feite, horen we het elke dag! Alle geluiden, zelfs een eenvoudig gesprek, raakt eerst een aantal oppervlakken (muren bijvoorbeeld)

Nadere informatie

Geluidsbewerking met AUDACITY. Deze elektrische puls wordt op ons computerscherm voorgesteld als een geluidsgolf.

Geluidsbewerking met AUDACITY. Deze elektrische puls wordt op ons computerscherm voorgesteld als een geluidsgolf. Geluidsbewerking met AUDACITY 1. Wat is geluid Van gierende banden tot trillende snaren. Alles wat geluid maakt, beweegt en verplaatst daardoor kleine beetjes lucht. Geluidsgolven kan je niet zien, maar

Nadere informatie

Meten van de Impuls response

Meten van de Impuls response Meten van de Impuls response Als opdracht voor het vak S&S2 hebben we de opdracht gekregen om van een akoestisch instrument de impuls response te meten. De vier AoS studenten waar onder ik hebben gekozen

Nadere informatie

Download DIGIPRAAT in de Google playstore! Zoek naar eu.desmidt om DIGIPRAAT en DIGITAAL te vinden!

Download DIGIPRAAT in de Google playstore! Zoek naar eu.desmidt om DIGIPRAAT en DIGITAAL te vinden! Download DIGIPRAAT in de Google playstore! Zoek naar eu.desmidt om DIGIPRAAT en DIGITAAL te vinden! Inhoud Hoe werkt het:... 1 Aanmaken van een nieuwe groep met eigen afbeelding, tekst en spraak... 4 Instellingen...

Nadere informatie

WAT GEHOORVERLIES EIGENLIJK BETEKENT

WAT GEHOORVERLIES EIGENLIJK BETEKENT WAT GEHOORVERLIES EIGENLIJK BETEKENT Hoe weet u of u gehoorverlies heeft? De kans is groot dat u de laatste bent die dat weet. De meeste gehoorverliezen ontwikkelen zich namelijk zo geleidelijk dat u het

Nadere informatie

GELUID VAN PLATEN EN CASSETTES DIGITALISEREN

GELUID VAN PLATEN EN CASSETTES DIGITALISEREN 06-03-08 Geluid digitaiseren Copyirght J.Smits- Keerbergen 11.11.11 1 GELUID VAN PLATEN EN CASSETTES DIGITALISEREN Een presentatie van 06-03-08 Geluid digitaiseren Copyirght J.Smits- Keerbergen 11.11.11

Nadere informatie

Flitsend Spellen en Lezen 1

Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden, om te beginnen bij de klanklettercombinaties. Doelgroep Flitsend

Nadere informatie

Algemene Taalwetenschap. Hogeschool van Amsterdam Josefien Sweep

Algemene Taalwetenschap. Hogeschool van Amsterdam Josefien Sweep Algemene Taalwetenschap Hogeschool van Amsterdam Josefien Sweep Fonetiek en Fonologie Fonetiek en fonologie gaan over spraak (klanken): het gebruik van de stem om te communiceren. Spraak is het belangrijkste

Nadere informatie

HANDLEIDING BEMESTING-ONLINE. Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met:

HANDLEIDING BEMESTING-ONLINE. Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met: HANDLEIDING BEMESTING-ONLINE Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met: Inhoudsopgave: Inhoud Inloggen:... 2 Beginpagina... 2 Bedrijfsgegevens... 3 Stappenplan voor het maken van een grafiekreeks:...

Nadere informatie

Acoustics. The perfect acoustics of a car. Jan Hoekstra

Acoustics. The perfect acoustics of a car. Jan Hoekstra Acoustics The perfect acoustics of a car. Jan Hoekstra Onderwerpen: Wat is geluid? Een stukje theorie. Acoustics. Toepassingen. Vragen? Bedankt. Wat is geluid? Geluid is een verstoring van de atmosfeer

Nadere informatie

Avatar. http://www.webdesign.org/photoshop/photo-editing/na-vi-avatar-photo-manipulation-exclusivetutorial.18015.html

Avatar. http://www.webdesign.org/photoshop/photo-editing/na-vi-avatar-photo-manipulation-exclusivetutorial.18015.html http://www.webdesign.org/photoshop/photo-editing/na-vi-avatar-photo-manipulation-exclusivetutorial.18015.html Avatar We proberen een foto om te toveren tot een Na'vi een personage gebaseerd op de film

Nadere informatie

Flitsend Spellen en Lezen 1

Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden, om te beginnen bij de klanklettercombinaties. Doelgroep Flitsend

Nadere informatie

Ben je klaar met de installatie download dan ook de LAME encoder om te kunnen werken met het MP3 formaat.

Ben je klaar met de installatie download dan ook de LAME encoder om te kunnen werken met het MP3 formaat. Wat is Audacity Audacity is open-source geluidsbewerkingssoftware waarmee het mogelijk is WAV-, AIFF-, Ogg Vorbis-, en MP3-bestanden te maken en te bewerken. Audacity is beschikbaar voor meerdere platforms,

Nadere informatie

Grafieken in Word. Soort 1 2 5 10 12 15 20 30 Leven 4,8 4,9 5,1 5,5 5,6 5,8 6,0 6,2 Annuïteiten 4,9 5,1 5,3 5,7 5,8 6,0 6,2 6,5

Grafieken in Word. Soort 1 2 5 10 12 15 20 30 Leven 4,8 4,9 5,1 5,5 5,6 5,8 6,0 6,2 Annuïteiten 4,9 5,1 5,3 5,7 5,8 6,0 6,2 6,5 Les 16 Grafieken in Word In deze les leert u hoe u gegevens weergeeft in de vorm van een grafiek. Ook past u het uiterlijk, de schaal en het type grafiek aan. Een grafiek maken Eén plaatje zegt meer dan

Nadere informatie

Impuls Response Meting

Impuls Response Meting Impuls Response Meting Doel van de meting Het doel van de meting die ik gedaan heb is het meten van de akoestische eigenschappen van een ruimte. In dit geval de frequentie response van deze ruimte. Geanalyseerd

Nadere informatie

Sluit een micro aan op je computer. Zorg ervoor dat je boxen niet te luid staan anders krijg je feed-back (piepen).

Sluit een micro aan op je computer. Zorg ervoor dat je boxen niet te luid staan anders krijg je feed-back (piepen). Audacity Opnemen van een geluid met een micro. Aansluiten van de micro. Sluit een micro aan op je computer. Zorg ervoor dat je boxen niet te luid staan anders krijg je feed-back (piepen). Steek de rode

Nadere informatie

OPTIKA - Maken van selecties in Photoshop

OPTIKA - Maken van selecties in Photoshop 1. Maken van selecties Door het maken van selecties kunnen we bewerkingen uitvoeren op een gedeelte van de foto. Zoals in de meeste computertoepassingen kan je ook in Photoshop selecties kopiëren (Ctrl+C)

Nadere informatie

Handleiding bij werkbladen uitspraak

Handleiding bij werkbladen uitspraak Handleiding bij werkbladen uitspraak Er zijn drie kopieerbladen voor de uitspraak: overzicht van de klinkers overzicht van de lastige medeklinkers oefentips voor de uitspraak van de r De eerste twee lichten

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 - Transformaties

Hoofdstuk 3 - Transformaties Hoofdstuk - Transformaties Voorkennis: Standaardfuncties bladzijde 70 V-a f () = g () = sin h () = k () = log m () = n () = p () = b D f = [0, en B f = [0, ; D g = en B g =[, ] ; D h = en B h = 0, ; D

Nadere informatie

In eerdere edities van TIPS & TRUCS hebben we al 2 van de belangrijkste. en meest gebruikte processoren besproken, EQ & Compressie.

In eerdere edities van TIPS & TRUCS hebben we al 2 van de belangrijkste. en meest gebruikte processoren besproken, EQ & Compressie. In eerdere edities van TIPS & TRUCS hebben we al 2 van de belangrijkste en meest gebruikte processoren besproken, EQ & Compressie. In deze TIPS & TRUCS zullen we de effecten doornemen en uitleggen hoe

Nadere informatie

mailgroep photoshop Copyright

mailgroep photoshop Copyright http://psd.fanextra.com/tutorials/photo-effects/photo-manipulate-a-surreal-apple-habitat-scene/ Appelhuisje Nodig: achtergrond ; boomstronk ; appel ; oud venster1 ; oud venster2 ; ladder ; licht penselen

Nadere informatie

Bijsluiter Presets 2014 t.b.v. NLT-module Sound Design

Bijsluiter Presets 2014 t.b.v. NLT-module Sound Design Bijsluiter Presets 2014 t.b.v. NLT-module Sound Design Nov 2014 Hier vind je de belangrijkste nieuwe functies en eigenschappen van WaveWizard en enkele opmerkingen over de opdrachten van de module Sound

Nadere informatie

1 normaal belicht 1 onderbelicht 1 overbelicht

1 normaal belicht 1 onderbelicht 1 overbelicht High Dynamic Range (HDR) Deze techniek zorgt ervoor dat afbeeldingen die een dynamisch bereik hebben dat niet in een digitaal fotobestand past, worden gecomprimeerd zodat er meer detail wordt weergegeven

Nadere informatie

. Dat kun je het beste doen in een donkere ruimte. Dan gebruik je een stroboscooplamp die de hele korte licht fitsen maakt van 0,5 sec.

. Dat kun je het beste doen in een donkere ruimte. Dan gebruik je een stroboscooplamp die de hele korte licht fitsen maakt van 0,5 sec. Samenvatting door Jelino 1367 woorden 19 oktober 2015 7 3 keer beoordeeld Vak NaSk Natuur-scheikunde H7 + H8 7.1 beweging vastleggen Bewegingen vastleggen doe je met een stroboscoopcamera. Dat kun je het

Nadere informatie

INSTITUUT VOOR DEELTIJD HTO

INSTITUUT VOOR DEELTIJD HTO INSTITUUT VOOR DEELTIJD HTO Hogeschool van Amsterdam Studentenhandleiding Eigenschappen van klanken OPLEIDING ELEKTROTECHNIEK Project: Behorend bij blok I-3 Opgesteld door: Pieter Beerthuizen Datum: Oktober

Nadere informatie

Cool Edit handleiding voor gebruikers

Cool Edit handleiding voor gebruikers Cool Edit handleiding voor gebruikers 1 Programma opnemen op MP3 Opnemen van een bandprogramma in mp3 kan in beide studio s. Dit doe je met het programma Cool Edit Pro. Dubbelklik op het volgende icoontje

Nadere informatie

Handleiding genormeerde tekstenbank

Handleiding genormeerde tekstenbank Handleiding genormeerde tekstenbank Voor leesvaardigheid zijn op internet veel oude examens beschikbaar om mee te oefenen. Niet alle teksten zijn even moeilijk, daarom is het lastig de betekenis van de

Nadere informatie

Tips & Trucs ARCHICAD 103: Eigenschappen weergeven met behulp van de Graphic_Overrides

Tips & Trucs ARCHICAD 103: Eigenschappen weergeven met behulp van de Graphic_Overrides Tips & Trucs ARCHICAD 103: Eigenschappen weergeven met behulp van de Graphic_Overrides In deze Tip & Truc wordt beschreven hoe de Graphic Overrides ingesteld kunnen worden. Gebruik Graphic Overrides om

Nadere informatie

Correctievoorschrift HAVO 2015

Correctievoorschrift HAVO 2015 Correctievoorschrift HAVO 2015 l Natuur, leven en technologie Tijdvak 1 Vrijdag 29 mei 09.00 11.00 uur College-examen schriftelijk 1 1 Voor het antwoord op een open vraag worden alleen hele punten toegekend

Nadere informatie

Verder had ik toch nog graag een paar misverstanden de wereld uitgeholpen :

Verder had ik toch nog graag een paar misverstanden de wereld uitgeholpen : Vorige maand hebben we een paar basisbegrippen van geluid behandeld, waaronder de sinusgolf, harmonischen en het begrip fase. Deze maand wil ik nog dieper ingaan op de harmonischen en faseverschijnselen.

Nadere informatie

Samenvatting Natuurkunde Samenvatting 4 Hoofdstuk 4 Trillingen en cirkelbewegingen

Samenvatting Natuurkunde Samenvatting 4 Hoofdstuk 4 Trillingen en cirkelbewegingen Samenvatting Natuurkunde Samenvatting 4 Hoofdstuk 4 rillingen en cirkelbewegingen Samenvatting door Daphne 1607 woorden 15 maart 2019 0 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Natuurkunde overal Samenvatting

Nadere informatie

Hoe maak je een HDR-foto?

Hoe maak je een HDR-foto? Hoe maak je een HDR-foto? De eerste vraag is natuurlijk; wat is HDR. HDR staat voor High Dynamic Range en betekent niets meer en minder dat je gewoon een heel groot verschil van donker naar licht in je

Nadere informatie

Nu de BMP goed is voorbereid kunnen we naar PE Design en kies voor Design Center.

Nu de BMP goed is voorbereid kunnen we naar PE Design en kies voor Design Center. Basiscursus PE DESIGN deel 2 Caroline van Langeveld www.cvanlangeveld.nl Deze les is voor alle versies van PE Design te gebruiken, de verschillen tussen de versies komen pas vanaf stadium 4 tot uiting

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv V-a Hoofdstuk - Transformaties Voorkennis: Standaardfuncties bladzijde 70 f () = g () = sin h() = k () = log p () = m () = n () = b D f = [0, en B f = [0, ; D g = en B g =[, ] ; D h = en B h = 0, ; D k

Nadere informatie

Sommering van geluidsdruk bijdragen met onderling gelijke drukamplitude P:

Sommering van geluidsdruk bijdragen met onderling gelijke drukamplitude P: Reactie op: *** Waarom niet? Wat ik interessant vind, is dat je kennelijk een nieuwe formule nodig hebt om een verklaring te accepteren. Waarom? Ik kan het aantonen met een grafiek, waarom zou ik me druk

Nadere informatie

Excel Van rookie tot wizard. Willem De Meyer Hans Vanlanduyt. Acco Leuven / Den Haag

Excel Van rookie tot wizard. Willem De Meyer Hans Vanlanduyt. Acco Leuven / Den Haag Excel 2016 Van rookie tot wizard Willem De Meyer Hans Vanlanduyt Acco Leuven / Den Haag Inleiding Excel is een elektronisch rekenblad. Het programma laat toe om tabellen op te bouwen. Dit kunnen eenvoudige

Nadere informatie

Radio & Security. Complete Security BVBA. Niet alle 868 MHZ alarmsystemen zijn gelijkwaardig!

Radio & Security. Complete Security BVBA. Niet alle 868 MHZ alarmsystemen zijn gelijkwaardig! 2 Complete Security BVBA Radio & Security Niet alle 868 MHZ alarmsystemen zijn gelijkwaardig! De meest gebruikte frequentie voor SRD (Short Range Device) is 433 MHz. Naast alarmsystemen wordt deze frequentie

Nadere informatie

Handleiding DIY HiFi Acoustic treatment test cd

Handleiding DIY HiFi Acoustic treatment test cd Handleiding DIY HiFi Acoustic treatment test cd Elke luisterruimte heeft een eigen respons door ruimte mode s en afwerking. Met deze door Mutrox HiFi Acoustics samengestelde test cd is het mogelijk om

Nadere informatie

Assignment impulse measurement door David Cok

Assignment impulse measurement door David Cok Assignment impulse measurement door David Cok Introduction Het doel van deze opdracht is om een impulse respons te meten van een bepaald akoestisch systeem. Het leek mij interessant om een impuls respons

Nadere informatie

Deel 22: db. Wat zijn db s? Maes Frank

Deel 22: db. Wat zijn db s? Maes Frank Deel 22: db Wat zijn db s? Maes Frank 0476501034 frank.maes6@telenet.be MAES Frank inleiding db 's 1 1. Waarom rekenen met db s? Er wordt heel veel over db gesproken en iedereen denkt dat dit een eenheid

Nadere informatie

WiskuNde in-zicht. Wiskunde in muziek. Pieter Belmans Matthias Roels

WiskuNde in-zicht. Wiskunde in muziek. Pieter Belmans Matthias Roels WiskuNde in-zicht Wiskunde in muziek Pieter Belmans (pieter.belmans@uantwerpen.be) Matthias Roels (matthias.roels@uantwerpen.be) Voor we beginnen Log-in en wachtwoord computers: US214User, We downloaden

Nadere informatie

Groepen inrichten en bewerken

Groepen inrichten en bewerken Groepen inrichten en bewerken Inhoud: Door middel van een a-selecte steekproef worden leerlingen en docenten in 5 stappen aan elkaar gekoppeld. Dit geldt voor een x-y-onderzoek, waarbij x= leerling; y=docent.

Nadere informatie

Combinatorische Algoritmen: Binary Decision Diagrams, Deel III

Combinatorische Algoritmen: Binary Decision Diagrams, Deel III Combinatorische Algoritmen: Binary Decision Diagrams, Deel III Sjoerd van Egmond LIACS, Leiden University, The Netherlands svegmond@liacs.nl 2 juni 2010 Samenvatting Deze notitie beschrijft een nederlandse

Nadere informatie

WiskuNde in-zicht. Wiskunde in muziek. Pieter Belmans Matthias Roels

WiskuNde in-zicht. Wiskunde in muziek. Pieter Belmans Matthias Roels WiskuNde in-zicht Wiskunde in muziek Pieter Belmans (pieter.belmans@uantwerpen.be) Matthias Roels (matthias.roels@uantwerpen.be) Voor we beginnen Log-in en wachtwoord computers: US214User, We downloaden

Nadere informatie

Tentamen Inleiding Meten Vakcode 8E020 22 april 2009, 9.00-12.00 uur

Tentamen Inleiding Meten Vakcode 8E020 22 april 2009, 9.00-12.00 uur Tentamen Inleiding Meten Vakcode 8E april 9, 9. -. uur Dit tentamen bestaat uit opgaven. Indien u een opgave niet kunt maken, geeft u dan aan hoe u de opgave zou maken. Dat kan een deel van de punten opleveren.

Nadere informatie

akoestische grootheden luchtgeluidsisolatie

akoestische grootheden luchtgeluidsisolatie akoestische grootheden luchtgeluidsisolatie a. In het akoestisch laboratorium: de grootheden R & Rw Tussen de zendruimte en de ontvangstruimte zit een opening van 12 m² waartussen de te testen wanden opgebouwd

Nadere informatie

Videoclub Bedum. Geluid in video

Videoclub Bedum. Geluid in video Videoclub Bedum Geluid in video Videoclub Bedum Geluid in video Wat is geluid en hoe versterkt geluid het beeld. Voorbeeldfilmpje Let op de microfoon. Vragen: 1. Wat vind je van het geluid? 2. Hoe zou

Nadere informatie

HiFi over 8,33 khz channel spacing? Ik dacht het niet.

HiFi over 8,33 khz channel spacing? Ik dacht het niet. HiFi over 8,33 khz channel spacing? Ik dacht het niet. Op veler verzoek heb ik me verdiept in het fenomeen 8,33 khz. Waarom komt dit op ons af, en wat betekent dit voor de techniek van zenders en ontvangers.

Nadere informatie

David Weenink. Instituut voor Fonetische Wetenschappen ACLC Universiteit van Amsterdam. Spraakverwerking per computer.

David Weenink. Instituut voor Fonetische Wetenschappen ACLC Universiteit van Amsterdam. Spraakverwerking per computer. Instituut voor Fonetische Wetenschappen ACLC Universiteit van Amsterdam AMSTERDAM CENTER FOR LANGUAGE AND C O M M U N I C A T I O N Het spectrogram Het representeert een acoustische tijd-frequentie representatie

Nadere informatie

1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt, maar identificeer minimaal drie in het oog springende patronen in het spectrogram.

1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt, maar identificeer minimaal drie in het oog springende patronen in het spectrogram. OPDRACHT 1: Stappenplan opstellen voor het lezen van spectrogrammen. NODIG: Bijgeleverde spectrogrammen (zie bijlage), potloden, schaar, plakband. 1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt,

Nadere informatie

1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt, maar identificeer minimaal drie in het oog springende patronen in het spectrogram.

1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt, maar identificeer minimaal drie in het oog springende patronen in het spectrogram. OPDRACHT 1: Stappenplan opstellen voor het lezen van spectrogrammen. NODIG: Bijgeleverde spectrogrammen (zie bijlage), potloden, schaar, plakband. 1) Bekijk spectrogram 1. Denk niet aan wat er gezegd wordt,

Nadere informatie

Trillingen en geluid wiskundig

Trillingen en geluid wiskundig Trillingen en geluid wiskundig 1 De sinus van een hoek 2 Radialen 3 Uitwijking van een harmonische trilling 4 Macht en logaritme 5 Geluidsniveau en amplitude 1 De sinus van een hoek Sinus van een hoek

Nadere informatie

Invloeden van schok en trillingen op product en verpakkingen

Invloeden van schok en trillingen op product en verpakkingen Invloeden van schok en trillingen op product en verpakkingen Er zijn diverse invloeden die schade kunnen veroorzaken aan producten tijdens transport. Temperatuur, luchtvochtigheid, trillingen en schokken.

Nadere informatie

mailgroep photoshop Copyright Lesje: Stel je eigen kamer samen -

mailgroep photoshop Copyright Lesje: Stel je eigen kamer samen - Lesje: Stel je eigen kamer samen - http://www2.hku.nl/~fotoshop/img-tutorial5 In deze les gaan we een drie-dimensionale ruimte bouwen, in dit geval een gezellige woonkamer. Uiteraard mag je deze zelf in

Nadere informatie

Herkansing 1 e Deeltentamen Spraakherkenning en -synthese

Herkansing 1 e Deeltentamen Spraakherkenning en -synthese Herkansing 1 e Deeltentamen Spraakherkenning en -synthese Rob van Son 10-13 uur, 20 december 2007 GEBP/P2.27 Dit is een herkansing van het eerste deeltentamen. Je moet deze opgaven alleen maken als je

Nadere informatie

Tussentoets spraakherkenning en -synthese (1)

Tussentoets spraakherkenning en -synthese (1) - Tussentoets spraakherkenning en -synthese (1) 28 oktober 2010 Zet op iedere pagina je naam, je studentnummer en het volgnummer per pagina. Gebruik voor elke opgave ( 1-4) een apart vel. Als je voor 16.00

Nadere informatie

EE 2521: Digitale Signaalbewerking

EE 2521: Digitale Signaalbewerking EE 2521: Digitale Signaalbewerking 12. Week 1: Introductie, herhaling begrippen en eigenschappen (sampling, -transformatie, DTFT, convolutie) Week 2/3: Tijdsdiscrete filterstructuren (realisaties) Week

Nadere informatie

De Riemann-hypothese

De Riemann-hypothese De Riemann-hypothese Lars van den Berg 3 september 202 Laat ik je gelijk enthousiast maken om dit stukje te lezen: wie de Riemannhypothese oplost wint een miljoen. Wel zijn er waarschijnlijk eenvoudigere

Nadere informatie

Handleiding videobewerking met Windows Moviemaker

Handleiding videobewerking met Windows Moviemaker Handleiding videobewerking met Windows Moviemaker 1 Inleiding 2 2 Vereiste apparatuur 2 3 Stappenplan videobewerking 2 4 Windows Moviemaker 3 4.1 Indeling van het programma 3 4.2 Mogelijkheden op de tabbladen

Nadere informatie

Het gebruik van de QuickScan knop

Het gebruik van de QuickScan knop QuickScan on-line help Het gebruik van de QuickScan knop QuickScan setting Voorkeursinstellingen Het gebruik van de QuickScan knop Doormiddel van de QuickScan knop kunt u snel beelden scannen en automatisch

Nadere informatie

Eindexamen natuurkunde / scheikunde 1 compex vmbo gl/tl 2006 - I

Eindexamen natuurkunde / scheikunde 1 compex vmbo gl/tl 2006 - I BEOORDELINGSMODEL Vraag Antwoord Scores Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. PAAL BIJT HOND 1 maximumscore 2 Er heeft een stroom gelopen. (Dus moet de weerstand klein

Nadere informatie

Dit is een artikel uit de Peter van Olmen serie: Handleidingen Voor Iedereen AUDACITY HANDLEIDING. Voor audacity versie 1.2.6

Dit is een artikel uit de Peter van Olmen serie: Handleidingen Voor Iedereen AUDACITY HANDLEIDING. Voor audacity versie 1.2.6 AUDACITY HANDLEIDING Voor audacity versie 1.2.6 Inhoudsopgave 1.1: Installatie 1.2: Mp3 bestanden mogelijk maken 2.1: Een bestand openen 2.2: Uitleg knoppen 2.3: Een deel selecteren 2.4: Verwijderen 2.5:

Nadere informatie

Kleuters leren lezen

Kleuters leren lezen Kleuters leren lezen Lerespel Inhoudsopgave INLEIDING... 3 STAP 1: KINDEREN MOETEN EERST BESEFFEN WAT LEZEN IS EN WAAROM HET HANDIG IS OM HET TE KUNNEN.... 4 STAP 2: DE VOORBEREIDING OP HET ZELF LEZEN;

Nadere informatie

Frequentie specifieke ABR

Frequentie specifieke ABR Frequentie specifieke ABR Krista Willeboer UMC Utrecht Estimation of the pure-tone audiogram by the auditory brainstem response: a review David R. Stapells & Peggy Oates Audiology & Neuro-otology 1997;

Nadere informatie

Offective > CRM > Vragenlijst

Offective > CRM > Vragenlijst Offective > CRM > Vragenlijst Onder het menu item CRM is een generieke vragenlijst module beschikbaar, hier kunt u zeer uitgebreide vragenlijst(en) maken, indien gewenst met afhankelijkheden. Om te beginnen

Nadere informatie

http://www.msebel.nl

http://www.msebel.nl LES 8: Photo Story 3 Vandaag ga je beginnen met het maken van de voorlichtingsdiashow. Hiervoor ga je het programma Photo Story 3 gebruiken. Het programma staat al geïnstalleerd op de schoolcomputers.

Nadere informatie

Realistische werken met maasvulling maken

Realistische werken met maasvulling maken Realistische werken met maasvulling maken Ariel Garaza Díaz Ariel is geboren in Montevideo, Uruguay en woont en werkt in Madrid, Spanje. Sinds 1980 is hij professioneel ontwerper en sinds 1989 gebruiker

Nadere informatie

Meisje en schil. http://www.creativepro.com/article/create-amazing-escher-face-photoshop

Meisje en schil. http://www.creativepro.com/article/create-amazing-escher-face-photoshop http://www.creativepro.com/article/create-amazing-escher-face-photoshop Meisje en schil Hieronder de eindoplossing. De oefening kan met om het even welke versie van Adobe Photoshop gemaakt worden. Stap

Nadere informatie

Audacity cd bewerken voor dans

Audacity cd bewerken voor dans Audacity cd bewerken voor dans Doel: We willen een bestaand lied van een cd gaan hermixen. We kunnen intro langer maken door deze 2 maal te laten spelen, refrein en strofes van plaats veranderen of kopiëren,

Nadere informatie