Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 05 december 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/82620 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave Een dag zonder elektriciteit Vooraf Kennisbank Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Stap5 Stap6 Over dit lesmateriaal Pagina 1
Een dag zonder elektriciteit Vooraf Leerdoelen Wat hebben een lampje, een verwarming, een mobieltje en een koelkast met elkaar te maken? Het antwoord: ze doen het niet zonder stroom. Elektriciteit is zo vanzelfsprekend dat je er niet bij stilstaat, tot de stroom uitvalt of de accu leeg is. In deze opdracht sta je stil bij onze afhankelijkheid van elektriciteit en je leert over je eigen elektriciteitsgebruik. Aan het eind van deze opdracht kun je: aangeven hoeveel elektriciteit jij gebruikt en hoeveel dat kost. het verschil tussen grijze en groene stroom omschrijven. de begrippen dag- en nachtstroom en dag- en nachttarief omschrijven. Eindproduct Als eindproduct schrijf je alleen of samen met een klasgenoot een kort opstel. Je probeert je voor te stellen hoe een dag zonder elektriciteit eruit zou zien. Schrijf een opstel van minstens een half A4'tje en maximaal een heel A4 (tussen de 300 en 600 woorden, tekengrootte 10). In het opstel laat je zien dat je de leerdoelen hebt behaald. Beoordeling Bij de beoordeling let de docent op: de inhoud: laat het opstel zien dat je begrepen hebt hoe belangrijk en onmisbaar elektriciteit is? de vorm: is het opstel met zorg gemaakt? Is het leesbaar en boeiend geschreven? taalfouten: bevat het opstel niet te veel taalfouten? Activiteiten Stap Groepsgrootte Activiteit Kennisbank Alleen Bestudeer de Kennisbank Energieverbruik. Beantwoord vragen over de energiemix en het energiegebruik. Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Alleen Alleen Alleen Alleen Noteer thuis een week lang de meterstanden en bereken het elektriciteitsgebruik. Bereken de kosten van het elektriciteitsgebruik. Vergelijk het elektriciteitsgebruik met klasgenoten, Nederland en de wereld. Bekijk een filmpje over grijze en groene stroom en beantwoord vragen. Pagina 2
Stap 5 Alleen Maak de toets. Stap 6 Alleen of samen Schrijf een opstel over een dag zonder elektriciteit. Tijd Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 lesuren nodig. Kennisbank Bestudeer het volgende onderdeel uit de Kennisbank. KB: Energieverbruik Beantwoord de volgende vragen: 1. Leg uit waarom de energiemix per land verschilt. 2. Wat is de belangrijkste reden voor de stijging van het energieverbruik? Bespreek de antwoorden met een klasgenoot. Stap1 Elektriciteit Bekijk het filmpje. Video: Elektriciteit We kunnen niet zonder elektriciteit. Hoeveel elektriciteit verbruik je zelf? En hoeveel wordt er bij jou thuis verbruikt? Om daarachter te komen, doe je een kort onderzoek. Je houdt één week lang de elektriciteitsmeter in de gaten. Begin op zondag. Noteer de meterstand en doe dat een week lang elke dag op dezelfde tijd. De meeste meters geven één stand aan. Sommige meters geven twee standen: een stand voor het gebruik van stroom overdag, een andere voor het gebruik 's nachts. Zo'n dubbele elektriciteitsmeter houdt het gebruik overdag en s nachts apart bij. s Nachts is stroom goedkoper dan overdag. Je hebt in dat geval een dag- en een nachttarief. Als jullie twee standen hebben, tel je ze bij elkaar op. Hoeveel elektriciteit gebruik je? Na een week kijk je eerst of er een bepaalde dag uitspringt. Gebruiken jullie thuis elke dag ongeveer evenveel? Is het gebruik in het weekend hoger? Of juist door de week? Bereken nu het daggemiddelde voor alle leden van je huishouden samen en dat voor jezelf. Dat doe je zo: Stel jullie zijn thuis met z n vieren. Dan tel je de gebruikte elektriciteit van de hele week op. Je deelt Pagina 3
dat door zeven: dat is het daggemiddelde voor jullie gezin. Dat daggemiddelde deel je door vier (= het aantal huisgenoten): het resultaat is het daggemiddelde per persoon. Bewaar je berekening, want in Stap 3 heb je die weer nodig. Stap2 Hoeveel kost de gebruikte elektriciteit? In Stap 1 heb je uitgerekend hoeveel elektriciteit jij gemiddeld per dag gebruikt, maar we hebben het nog niet gehad over de kosten daarvan. Ga naar www.watkosteenkilowattstroom.nl/hoeveel-kost-stroom. Daar zie je een overzicht van diverse energieleveranciers. Kies de goedkoopste: de nummer 1. De stroom wordt per kwh (kilowatt per uur) afgerekend. Vermenigvuldig de prijs van één kwh met het daggemiddelde per persoon dat je hebt uitgerekend. Zo weet je wat één dag voor één persoon kost. Vermenigvuldig dat met 365 en je weet ook wat jouw stroomgebruik voor een heel jaar kost. Bewaar deze berekingen voor Stap 3. Stap3 Hoe gemiddeld ben jij? In Stap 1 heb je uitgerekend hoeveel elektriciteit jij gemiddeld per dag gebruikt en in Stap 2 heb je uitgerekend hoeveel de stroom kost die jij gemiddeld per dag en in een heel jaar gebruikt. Maar hoe gemiddeld ben jij eigenlijk? Vergelijk met je klasgenoten Bereken eerst het gemiddelde elektriciteitsgebruik in de klas. Tel alle daggemiddelden op en deel dat door het aantal leerlingen in de klas. Zit je er boven of eronder? Vergelijk met andere Nederlanders Gebruik jij meer of minder dan de gemiddelde Nederlander? Om dat te weten, vergelijk je jouw elektriciteitsgebruik met dat van de Nederlanders in de tabel. Stroomgebruik per huishouden en per persoon in Nederland Een huishouden met... personen Gemiddeld gebruik per jaar... kwh Gemiddeld gebruik per persoon... kwh Gemiddeld gebruik per persoon per dag... kwh 1 2010 2010/1 = 2010 2010/365 5,50 Pagina 4
2 3360 3360/2 = 1680 1680/365 4,60 3 4120 4120/3 1373 1373/365 3,76 4 4580 4580/4 = 1145 1145/365 3,14 5 5450 5450/5 = 1090 1090/365 2,99 Let op! Er is een verschil tussen het gemiddelde energiegebruik per huishouden per persoon en het gemiddelde energiegebruik per hoofd van de bevolking. Het gemiddelde energiegebruik per huishouden per persoon betreft alleen de stroom die mensen thuis gebruiken. Bij het gemiddelde energiegebruik per hoofd van de bevolking wordt alle gebruikte elektriciteit in een land (woningen, winkels, bedrijven, fabrieken) opgeteld en gedeeld door alle inwoners. Vergelijk met andere wereldburgers Gebruik jij meer of minder dan de gemiddelde wereldburger? Kijk voor een antwoord op deze vraag in de Grote Bosatlas of zoek op internet naar gegevens van het laatste jaar. Wat is je conclusie? Bekijk de volgende vier stellingen over stroomgebruik. Zijn de stellingen waar of niet waar? Zoek het antwoord eventueel op. 1. Het bedrag dat je per persoon aan stroom betaalt, is lager als je met meer personen in een huis woont. Tip: gebruik bovenstaande tabel. 2. Een Nederlander gebruikt meer elektriciteit dan de meeste inwoners op de wereld. 3. Vanaf 1960 gebruikt de gemiddelde Nederlander elk jaar meer elektriciteit. 4. Het verschil in elektriciteitsgebruik tussen Nederland en de rest van de wereld is sinds 1971 alleen maar groter geworden. Vergelijk je antwoorden met de antwoorden van een klasgenoot. Stap4 Grijze en groene stroom Hoe zie je het verschil tussen grijze en groene stroom? Het antwoord is natuurlijk: het verschil kun je niet zien. Het verschil tussen grijze en groene stroom zit in de manier waarop de energie wordt opgewekt. Bekijk het filmpje over groene en grijze stroom. https://youtu.be/qxphkgbxauu Beantwoord nu de volgende vragen. 1. Van welke energiebronnen wordt grijze stroom gemaakt? 2. Van welke energiebronnen wordt groene stroom gemaakt? 3. Wat is het verschil tussen die beide energiebronnen? 4. Hoort kernenergie bij groene of bij grijze stroom? Pagina 5
5. Waarom is kernenergie slecht voor het milieu? 6. Wat gebruiken jullie thuis? Grijze of groene stroom? Stap5 Toets Maak ter afsluiting van deze opdracht de toets 'Een dag zonder energie'. De toets bestaat uit gesloten vragen. Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score. Klik op de knop 'Start' om te beginnen. Een dag zonder energie maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/2674719 1 van 5 Lees de vier stellingen. Klik de stellingen aan die waar zijn. a. De energiemix van een land is afhankelijk van de beschikbaarheid van energiebronnen. b. De energiemix van een land is afhankelijk van de keuzes die een land maakt op gebied van energiewinning. c. De energiemix van een land hangt af van de bevolkingsdichtheid. d. De energiemix is niet per land te bepalen. 2 van 5 Wat was in Nederland rond 2010 de belangrijkste energiebron? a. aardgas b. biomassa c. kolen d. olie e. uranium f. wind g. zon 3 van 5 De energievraag in de wereld zal de komende jaren waarschijnlijk nog meer stijgen. In welke landen zal de energievraag het meeste toenemen? Pagina 6
a. In westerse landen in Amerika, zoals de VS. b. In westerse landen in Europa, zoals Nederland en Duitsland. c. In ontwikkelingslanden, zoals India en China. 4 van 5 Wat is de belangrijkste oorzaak van een sterke stijging van de energievraag in landen als India en China? a. Groei van de bevolking. b. Toename van de welvaart. c. Grotere beschikbaarheid van energiebronnen. 5 van 5 Lees de drie stellingen. Klik de stelling aan die waar is. a. Het gemiddelde energieverbruik per huishouden per persoon betreft alle gebruikte elektriciteit in een land gedeeld door alle inwoners van dat land. b. Kernenergie is een voorbeeld van grijze stroom. c. Groene stroom levert meer energie dan grijze stroom. Stap6 Een kort opstel over een dag zonder elektriciteit Je schrijft samen met een klasgenoot of alleen een kort opstel, oftewel een verslag. Je probeert je voor te stellen hoe een dag zonder elektriciteit eruit zou zien. Op 13 maart 2013 drong een rat een transformatorstation in Sebaldeburen (Groningen) binnen. Daar werd hij geroosterd en het transformatorstation vloog in brand. Het gevolg was een stroomstoring in Grootegast en omgeving. Tussen de 6.000 en 7.000 huishoudens hadden 24 uur geen stroom. Wat betekent het voor jou en voor iedereen in jouw dorp of stad als je een hele dag geen elektriciteit hebt? Schrijf in verhaalvorm op wat je overkomt op een dag zonder elektriciteit, vanaf het moment dat je wakker wordt tot je weer gaat slapen. Word je bijvoorbeeld wel op tijd wakker? Kun je wel naar school? Geeft het alleen maar ellende of komen er ook mooie dingen uit voort? Kom je op nieuwe ideeën? Zijn er goede alternatieven? Ga er eens goed voor zitten en als je met zijn tweeën werkt, neem dan kort de tijd om daarover te brainstormen. Pagina 7
Verslag schrijven Een verslag is een goede manier om een onderzoek te beschrijven dat je hebt uitgevoerd. Klaar? Laat het eindproduct beoordelen door jullie docent. Bij de beoordeling let de docent op: de inhoud: laat het opstel zien dat je begrepen hebt hoe belangrijk en onmisbaar elektriciteit is? de vorm: is het opstel met zorg gemaakt? Is het leesbaar en boeiend geschreven? taalfouten: bevat het opstel niet te veel taalfouten? Pagina 8
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 05 december 2017 om 12:32 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau Leerinhoud en doelen Eindgebruiker Moeilijkheidsgraad Studiebelasting Trefwoorden VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO gemengde leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3; Energie; Globalisering; Middelen van bestaan; Aardrijkskunde; Duurzaamheid; leerling/student gemiddeld 2 uur en 0 minuten leerlijn, rerrangeerbare Gebruikte Wikiwijs Arrangementen Reisgids digitaal materiaal. (2017). Reisgids digitaal leermateriaal. https://maken.wikiwijs.nl/105906/ Reisgids_digitaal_leermateriaal VO-, content. (z.d.). Extra opgaven vmbo-kgt34. https://maken.wikiwijs.nl/90910/extra_opgaven_v mbo_kgt34 Pagina 9