ERASMUS@WORK DE STAAT VAN HET NIEUWE WERKEN: RESULTATEN VAN DE NATIONALE HNW Title BAROMETER goes here 2012 Nick Erasmus@Work van der Meulen Research Briefing #4 November 2012 Nick van der Meulen, MSc.
INDEX: HET NIEUWE WERKEN VRAGEN & ANTWOORDEN 2 Click 1. Waarom to add text is er een Het Nieuwe Werken Barometer? p. 3 2. Wat houdt Het Nieuwe Werken in? 3. Wie gaat er over Het Nieuwe Werken? 4. Wat levert Het Nieuwe Werken op? 5. Welke obstakels zijn er te verwachten? 6. Wat is de staat van Het Nieuwe Werken? 7. Hoe ziet de toekomst van Het Nieuwe Werken eruit? 8. Hoe kan de overheid Het Nieuwe Werken stimuleren? p. 7 p.11 p.12 p.16 p.18 p.25 p.26
WAAROM IS ER EEN HET NIEUWE WERKEN BAROMETER? 3 Click Het Nieuwe to add text Werken (HNW): een bekende term omringd door onduidelijkheid. 75% 67% 50% 12% van de deelnemers in ons onderzoek geeft aan dat de term Het Nieuwe Werken onduidelijk is en verwarring oproept van de HNW oriënterende organisaties geeft aan niet goed te weten wat HNW inhoudt en wat het de organisatie oplevert van de deelnemers in ons onderzoek is van mening dat HNW weerstand en/of negatieve associaties oproept van de deelnemers in ons onderzoek is van mening dat HNW weerstand en/of negatieve associaties oproept
NATIONALE HNW BAROMETER IN HET KORT 4 Click De to Nationale add text Het Nieuwe Werken Barometer heeft als doel het inzichtelijk maken van HNW in de praktijk. Overwegingen, implementatiekeuzes en ervaringen komen aan bod; de HNW Barometer kan daardoor worden gebruikt als benchmark en oriëntatie instrument. Ontwikkeld in 2010 door de Rotterdam School of Management, Novay, en het Center for People and Buildings. Ondersteund door Stichting TelewerkForum Het Nieuwe Werken, Microsoft Nederland, ECP-EPN, en de campagne 'Het Nieuwe Werken doe je zelf!'- een initiatief van Slim Werken Slim Reizen en Natuur&Milieu. Jaarlijkse metingen, tot dusverre gebaseerd op data van meer dan 250 Nederlandse organisaties. Data mag vrij worden hergebruikt onder bronvermelding.
TITLE >250 GOES DEELNEMENDE HERE ORGANISATIES 5 Click Organisatiegrootte to add text (aantal werknemers): 18% 1-50 10% 51-100 23% 101-500 49% >500 HNW Implementatieniveau: 2011 2012 1) HNW is nu niet belangrijk/hnw wordt niet ingevoerd 11% 5% 2) Oriëntatie/voorbereiding op invoering van HNW 46% 42% 3) Pilots/gedeeltelijke invoering van HNW 25% 40% 4) Volledige integratie van HNW in manier van werken 18% 13%
TITLE >250 GOES DEELNEMENDE HERE ORGANISATIES 6 Sectoren: Click to add text
TITLE WAT GOES HOUDT HEREHET NIEUWE WERKEN IN? 7 Click to add text Top 5 Componenten van Het Nieuwe Werken 1. Thuiswerken toestaan 2. Open kantooromgeving met flexibele werkplekken 3. Aanbieden nieuwe IT voorzieningen (hardware/software) 4. Digitaal documenten beheer ( paperless office ) 5. Stimuleren van autonomie en verantwoordelijkheid
COMPONENTEN VAN HET NIEUWE WERKEN 8 Click Percentage to add van textorganisaties dat een HNW component in zal voeren / in heeft gevoerd: HNW invoering nog niet afgerond! HNW invoering afgerond! 100! 90! 80! 70! 60! 50! 40! 30! 10! 0! Thuiswerken toestaan! Open, flexibele kantooromgeving! Nieuwe IT voorzieningen! Digitaal documentbeheer (paperless)! Stimuleren autonomie en verantwoordelijkheid! Stimuleren kennisdeling! Activiteitgericht werken! Resultaatgericht managen! Stimuleren openheid en transparantie! Modernisatie van de kantooromgeving! Werken op satellietlocaties van organisatie! Duurzaam reizen stimuleren! Thuiswerken actief faciliteren! Nieuwe samenwerkingsvormen! Duurzame verbouwing kantoor! Werken op externe locaties! Introductie multifunctionele/zelfsturende teams!
COMPONENTEN VAN HET NIEUWE WERKEN 9 Click Organisaties to add text die de invoering van HNW nog niet hebben afgerond, verwachten gemiddeld 8 componenten op te nemen in het HNW concept. 8 Organisaties die de invoering van HNW hebben afgerond, hebben 10 gemiddeld 10 componenten opgenomen in het HNW concept. De verschillende componenten zijn sterk met elkaar verweven. Zo gaat bijvoorbeeld het toestaan van thuiswerken in 83% van de organisaties samen met het invoeren van nieuwe IT-voorzieningen, en gaat de open kantooromgeving met flexibele werkplekken in 95% van de organisaties samen met het toestaan van thuiswerken. Clusters van componenten geven een indicatie van HNW strategieën
HET NIEUWE WERKEN STRATEGIEËN 10 Click Percentage to add van textde organisaties dat een bepaalde HNW strategie volgt: HNW Duurzame strategie 11% Basiscomponenten + (onder andere) -Duurzame verbouwing van het kantoor -Duurzaam reizen stimuleren -Thuiswerken actief faciliteren (door meubilair, vergoedingen enzovoort) HNW Combinatiestrategie 27% Combineert zoveel mogelijk aspecten van de overige drie strategieën HNW Basisstrategie 35% -Open, flexibele kantooromgeving -Tijd- en Plaats onafhankelijk werken -Nieuwe IT voorzieningen -Stimuleren autonomie en verantwoordelijkheid HNW Samenwerkingsstrategie 27% Basiscomponenten + (onder andere) -Introductie van multifunctionele en zelfsturende teams -Stimuleren van kennisdeling -Nieuwe samenwerkingsvormen
WIE GAAT ER OVER HET NIEUWE WERKEN? 11 Click to add text In 16% van de organisaties heeft het management een duidelijke top-down visie voor wat betreft HNW. In 31% van de organisaties bestaat de implementatie uit bottom-up initiatieven van de medewerkers. Meer dan de helft van de organisaties (53%) ziet HNW echter als een gezamenlijke ontdekkingsreis zonder duidelijke eindbestemming. Organisatieonderdeel dat Het Nieuwe Werken op de agenda heeft gezet:
TITLE WAT GOES LEVERT HEREHET NIEUWE WERKEN OP? 12 Click Wanneer to add we text het (verwachte) jaar van HNW invoering afzetten tegen de houding van het management ten aanzien van HNW, dan zien we dat het maken van een business case steeds belangrijker wordt: 2006 2008 2010 2012 2014 2016 Management is overtuigd: er is geen business case nodig 86% 42% 51% 41% 24% 17% Management is enigszins overtuigd: er is een globale business case met afspraken op hoofdlijnen nodig Management moet overtuigd worden: er is een uitgewerkte business case met duidelijke afspraken en resultaten nodig 14% 32% 26% 31% 57% 58% 0% 26% 23% 28% 19% 25%
HOGE VERWACHTINGEN 13 Click to add text Top 5 Verwachtingen van Het Nieuwe Werken 1. Verhoogde werknemerstevredenheid 2. Verbetering van de werk/privé balans van werknemers 3. Aantrekkelijker werkgeversimago 4. Verhoogde productiviteit van werknemers 5. Besparing op huisvestingskosten
MOEILIJK TE REALISEREN 14 Click to add text 1/3 Uit een lijst met 20 mogelijke effecten van HNW, verwachten organisaties er gemiddeld 9 te realiseren. Achteraf blijkt dat gemiddeld slechts 1/3 van de verwachtingen is waargemaakt. Meten is weten Meetbare effecten zoals kostenbesparingen worden vaker gerealiseerd gemeld dan meer abstracte effecten. Organisaties die onderzoekspartners betrekken bij hun invoering van HNW hebben doorgaans minder verwachtingen, maar geven vaker aan deze te realiseren.
EFFECTEN VAN HET NIEUWE WERKEN 15 Click Percentage to add van textde organisaties dat een HNW effect verwacht/heeft gerealiseerd: Verwacht! Gerealiseerd! 100! 90! 80! 70! 60! 50! 40! 30! 10! 0! Verhoogde werknemerstevredenheid! Verbetering werk/privé balans van werknemers! Aantrekkelijker werkgeversimago! Verbeterd werknemerswelzijn! Verhoogde flexibiliteit van de organisatie! Verbeterde communicatie en samenwerking! Verhoogde productiviteit! Bevordering van kennisdeling! Realisatie van leiderschapsverandering! Besparing huivestingskosten! Besparing mobiliteitskosten! Verbeterde creativiteit en innovativiteit! Verbeterd competitief vermogen! Besparing reis- en verblijfskosten! Verlaging ziekteverzuim en/of verloop! Sociaal bewuster ondernemen! Duurzamer ondernemen! Verhoogde klanttevredenheid! Besparing IT kosten! Ontwikkeling van intrapreneurs!
WELKE OBSTAKELS ZIJN TE VERWACHTEN? 16 Click to add text Top 5 Obstakels bij invoering van Het Nieuwe Werken 1. Angst om de vaste werkplek te verliezen 2. Managementstijl past niet bij HNW 3. Angst om contact met collega s te verliezen 4. Organisatiecultuur past niet bij HNW 5. Hoge weerstand van managers tegen verandering
OBSTAKELS BIJ INVOERING VAN HET NIEUWE WERKEN 17 Click Percentage to add van textde organisaties dat een HNW obstakel heeft ervaren: HNW invoering nog niet afgerond! HNW invoering afgerond! 100! 90! 80! 70! 60! 50! 40! 30! 10! 0! Angst verlies vaste werkplek! Managementstijl past niet bij HNW! Angst verlies contact met collega's! Organisatiecultuur past niet bij HNW! Weerstand van managers tegen verandering! IT infrastructuur/ondersteuning is ontoereikend! Gebrek zelfsturende vaardigheden medewerkers! Weerstand van medewerkers tegen verandering! Problemen m.b.t. informatie beveiliging! Management is niet overtuigd! Fysieke werkomgeving is ontoereikend! Problemen om aan regelgeving te voldoen! Onvoldoende budget beschikbaar! Angst voor verslechterde werk/privé balans! Onvoldoende expertise beschikbaar! Onvoldoende fysieke voorzieningen beschikbaar! Management vreest fragmentatie/solisme! Problemen t.a.v. arbeidsvoorwaarden! Management vreest onbeheersbaar project! Geen business case mogelijk! Angst dat het werk te veel zal 'verzakelijken'! Angst problemen professionele ontwikkeling! Taakstelling past niet bij HNW!
WAT IS DE STAAT VAN HET NIEUWE WERKEN? 18 Click HNW Index to add (schaal text 1-10) van deelaspecten, 2011 vs. 2012: Werkomgeving IT Cultuur & Mentaal HNW invoering nog niet afgerond [2011] 3,7 4,7 5,5 HNW invoering nog niet afgerond [2012] 4,3 4,8 5,0 HNW invoering afgerond [2011] 5,9 6,1 6,5 HNW invoering afgerond [2012] 6,5 6,3 6,6
DE STAAT VAN HET NIEUWE WERKEN: WERKOMGEVING 19 Click HNW invoering to add text nog niet afgerond: 0% 20% 40% 60% 80% 100% De werklocatie is volledig gericht op flexibel werken! 1 45! 2 14! 7! De werklocatie wordt als inspirerend gezien! 18! 40! 27! 1 3! De werklocatie is gericht op het bevorderen van samenwerking! 14! 31! 28! 25! De werklocatie in ingericht volgens het activity-based working principe! 25! 2 27! 18! 8! Het aantal beschikbare en benodigde werkplekken is in balans! 27! 41! 16! 14! De kantoorpanden zijn duurzaam ontworpen/ingericht! 35! 29! 14! De organisatie ondersteunt actief het thuiswerken van medewerkers! 14! 29! 37! 18! De organisatie biedt (e-werk) faciliteiten aan in de buurt van de medewerker! 33! 43! 1 8! 4! Geheel mee oneens! Mee oneens! Neutraal! Mee eens! Geheel mee eens!
DE STAAT VAN HET NIEUWE WERKEN: WERKOMGEVING 20 Click HNW invoering to add text afgerond: 0% 20% 40% 60% 80% 100% De werklocatie is volledig gericht op flexibel werken! 16! 26! 38! De werklocatie wordt als inspirerend gezien! 16! 40! 2 De werklocatie is gericht op het bevorderen van samenwerking! 10! 30! 38! 2 De werklocatie in ingericht volgens het activity-based working principe! 6! 16! 1 34! 3 Het aantal beschikbare en benodigde werkplekken is in balans! 3 26! 30! 1 De kantoorpanden zijn duurzaam ontworpen/ingericht! 6! 38! 18! 18! De organisatie ondersteunt actief het thuiswerken van medewerkers! 8! 34! 36! 2 De organisatie biedt (e-werk) faciliteiten aan in de buurt van de medewerker! 3 18! 24! 16! 10! Geheel mee oneens! Mee oneens! Neutraal! Mee eens! Geheel mee eens!
TITLE DE STAAT GOES HERE VAN HET NIEUWE WERKEN: IT 21 Click HNW invoering to add text nog niet afgerond: 0% 20% 40% 60% 80% 100% IT voorzieningen stellen medewerkers in staat om altijd & overal (samen) te werken! 1 35! 16! 31! 6! Social media wordt gebruikt om samenwerking en sociale cohesie te stimuleren! 14! 49! 14! 3! Alle werkgerelateerde informatie in digitaal beschikbaar! 6! 39! 31! 4! Kennis en informatie wordt openlijk gedeeld (tenzij schadelijk voor de organisatie)! 8! 29! 37! 26! Medewerkers hoeven zich amper aan te passen aan bestaande IT voorzieningen! 5! 55! 16! 4! De organisatie streeft naar een duurzaam gebruik van IT ('Green IT')! 1 45! 35! 8! Geheel mee oneens! Mee oneens! Neutraal! Mee eens! Geheel mee eens!
TITLE DE STAAT GOES HERE VAN HET NIEUWE WERKEN: IT 22 Click HNW invoering to add text afgerond: 0% 20% 40% 60% 80% 100% IT voorzieningen stellen medewerkers in staat om altijd & overal (samen) te werken! 4! 2 46! 28! Social media wordt gebruikt om samenwerking en sociale cohesie te stimuleren! 10! 24! 26! 28! 1 Alle werkgerelateerde informatie in digitaal beschikbaar! 16! 36! 28! Kennis en informatie wordt openlijk gedeeld (tenzij schadelijk voor de organisatie)! 1 30! 3 24! Medewerkers hoeven zich amper aan te passen aan bestaande IT voorzieningen! 10! 4 34! 10! 4! De organisatie streeft naar een duurzaam gebruik van IT ('Green IT')! 2 40! 26! 10! Geheel mee oneens! Mee oneens! Neutraal! Mee eens! Geheel mee eens!
DE STAAT VAN HET NIEUWE WERKEN: CULTUUR & MENTAAL 23 Click HNW invoering to add text nog niet afgerond: 0% 20% 40% 60% 80% 100% Medewerkers worden in staat gesteld om autonoom te werken! 8! 31! 37! 4! Medewerkers kunnen hun eigen werktijden bepalen! 10! 43! 25! Er zijn geen strikt gedefinieerde rollen en taakomschrijvingen! 37! 35! 6! Informatie over fouten of mislukkingen wordt openlijk gedeeld om van te leren! 6! 49! 23! 2 De organisatie stimuleert openheid in het dagelijks werk! 10! 18! 39! 31! Er bestaat een balans tussen wederzijds vertrouwen en controle van medewerkers! 6! 33! 49! 1 Medewerkers worden afgerekend op afgesproken resultaten! 1 33! 31! 2 De rol van het management wordt gezien als faciliterend (i.p.v. dirigerend)! 14! 37! 43! 6! Management van de organisatie staat open voor initiatieven van de medewerkers! 6! 14! 47! 29! 4! De organisatie heeft een duidelijke visie/missie (die richting geeft)! 6! 29! 43! Medewerkers kunnen trainingen volgen over diverse aspecten van HNW! 16! 33! 29! 18! 4! Geheel mee oneens! Mee oneens! Neutraal! Mee eens! Geheel mee eens!
DE STAAT VAN HET NIEUWE WERKEN: CULTUUR & MENTAAL 24 Click HNW invoering to add text afgerond: 0% 20% 40% 60% 80% 100% Medewerkers worden in staat gesteld om autonoom te werken! 4! 34! 44! 18! Medewerkers kunnen hun eigen werktijden bepalen! 6! 54! Er zijn geen strikt gedefinieerde rollen en taakomschrijvingen! 8! 34! 3 24! Informatie over fouten of mislukkingen wordt openlijk gedeeld om van te leren! 2 36! 36! 6! De organisatie stimuleert openheid in het dagelijks werk! 14! 26! 5 8! Er bestaat een balans tussen wederzijds vertrouwen en controle van medewerkers! 18! 44! 26! 1 Medewerkers worden afgerekend op afgesproken resultaten! 10! 30! 46! 1 De rol van het management wordt gezien als faciliterend (i.p.v. dirigerend)! 14! 4 36! 8! Management van de organisatie staat open voor initiatieven van de medewerkers! 38! 38! 2 De organisatie heeft een duidelijke visie/missie (die richting geeft)! 8! 24! 50! 18! Medewerkers kunnen trainingen volgen over diverse aspecten van HNW! 4! 28! 2 34! 1 Geheel mee oneens! Mee oneens! Neutraal! Mee eens! Geheel mee eens!
HOE ZIET DE TOEKOMST VAN HET NIEUWE WERKEN ERUIT? 25 Click to add text 72% van de deelnemers in ons onderzoek beschouwt Het Nieuwe Werken als een term die niet snel zal verdwijnen 42% 25% 95% van de oriënterende organisaties denkt dat het noodzakelijk zal zijn om binnen 2 jaar te starten met het invoeren van HNW van de oriënterende organisaties denkt dat een invoering van HNW (op termijn) niet noodzakelijk is van de deelnemers in ons onderzoekt geeft aan dat de overheid een actieve rol moet spelen om HNW te stimuleren
HOE KAN DE OVERHEID HET NIEUWE WERKEN STIMULEREN? 26 Click to add text Top 5 Randvoorwaarden om HNW te stimuleren 61% 1. Aanpassen van ARBO wet- en regelgeving 2. Fiscaal belonen van gewenst gedrag inzake flexibel werken 41% 40% 3. Mobiliteitsmaatregelen in het kader van bereikbaarheid 4. Overheid vervult voortrekkersrol door zelf HNW in te voeren 38% 33% 5. Flexibel werken opnemen in de CAOs
ERASMUS@WORK 27 Click De Nationale to add text Het Nieuwe Werken Barometer is onderdeel van Erasmus@Work: een interdisciplinair onderzoeksprogramma van het Erasmus Research Institute of Management (ERIM), gericht op het onderzoeken van de effecten van nieuwe manieren van werken voor individuen, teams, en organisaties. Voor meer informatie, vragen of opmerkingen omtrent de Nationale Het Nieuwe Werken Barometer kunt u contact opnemen met Nick van der Meulen (dmeulen@rsm.nl). Voor meer informatie, vragen of opmerkingen omtrent Erasmus@Work, kunt u contact opnemen met Marcel van Oosterhout (moosterhout@rsm.nl). @ @ WWW.HNWBAROMETER.NL WWW.NEWWORLDSOFWORK.NL