Inleiding Hoofdstuk 2: Positie van de leidinggevenden op middenkaderniveau

Transcriptie

1 Inhoud Inleiding... 9 Hoofdstuk 1: Managen versus leidinggeven Management Leiding geven Competenties en taakaspecten van de leidinggevende Samenvattend Hoofdstuk 2: Positie van de leidinggevenden op middenkaderniveau Middenkader tussen management en uitvoerende medewerkers Operationele aansturing Kruispunt in de organisatie Competenties van de leidinggevende Hoofdstuk 3: Besluitvorming en beslissingsbevoegdheid Besluitvorming binnen de organisatie Niveaus van beslissingsbevoegdheid Strategische beslissingen Dirigerende beslissingen Verhouding beleid organisatie (voorziening) en beleid van de dienst/afdeling Wie neemt welke beslissingen? Proces van besluitvorming Kwaliteit van besluitvorming Samenvattend Hoofdstuk 4: Coördineren Begripsafbakening Coördinatie van zorg Integratie en afstemming Onderliggende processen Elementen van de coördinatiefunctie Leidinggevende functie Organiserende functie Planningfunctie Regulerende functie De leidinggevende als coördinator INHOUD 3

2 4.5 Coördinatiemiddelen en -voorzieningen Samenvattend Hoofdstuk 5: Plannen, ordenen en structureren Plannen maken Doel Noodzaak van een afdelingsbeleidsplan Doel en functies van een afdelingsbeleidsplan Aandachtsgebieden Hoofdstuk 6: Delegeren van werkzaamheden Een begripsafbakening Wanneer delegeren Welke taken moeten gedelegeerd worden Bevoegdheden en verantwoordelijkheid Verantwoordelijkheid Voorwaarden om te delegeren Hoe delegeren Delegatieoverzicht De controle Fouten worden overal gemaakt Moeilijkheden die bij het delegeren kunnen ontstaan Overbelasting Onenigheid over de uitvoering Stagnatie in taakuitvoering Onvoldoende vakbekwaamheid bij de leidinggevende Oorzaken om niet te delegeren Hoofdstuk 7: Samenwerken Samenwerken en samenwerkingsgedrag Visie op samenwerken Voorbeeld van visie op samenwerking Indicatoren m.b.t. samenwerken Rollen en procedures Communicatieve vaardigheden en adequate communicatie Machtsgelijkheid zonder arrogantie en territoriumdrift Leren onderhandelen Definities en kenmerken van samenwerken Effectieve communicatie INHOUD

3 7.4.2 Wederzijdse beïnvloeding Gemeenschappelijke waarden en doelen Evenredige werk- en taakverdeling Context van de samenwerking Samenwerking in teamverband Effectiviteit van teams Samenwerking tussen professionele werkers van verschillende teams Interdisciplinaire samenwerking Condities voor interdisciplinaire samenwerking Basale, genuanceerde communicatie- en samenwerkingsvaardigheden Stapsgewijs bevorderen van de kwaliteit van de samenwerking en de communicatie Voorbeeldgedrag van de leidinggevende Bestaand overleg verbeteren door aparte aandacht voor de kwaliteit van het overleg Ontwikkeling van sociaal-communicatieve samenwerkingsvaardigheden Efficiënte en effectieve besluitvorming Conflicthantering Wanneer is er sprake van een conflict? De verantwoordelijkheid voor het oplossen van een conflict Modellen om conflicten op te lossen Aandachtspunten bij het oplossen van conflicten Onderhandelen Groepsconflicten Niet-partij zijn in een conflict Partij zijn in een conflict Minder effectieve reacties Het voorkomen van conflicten Leren onderhandelen De praktijk Werkkader voor onderhandelingssituaties Onderhandelingsregels Samenvattend Bibliografie Top 20: verrijkingsliteratuur m.b.t. coördineren en samenwerken INHOUD 5

4 Bijlage 1: Praktijkcasus Systematische verbetering van de kwaliteit van overleg- en communicatievormen: Ontwikkeling methodiek training on the job (deel 1) Inleiding Training on the job Methodiek en werkwijze Methodiek training on the job Integratie van leren en werken Werkwijze training on the job Didactische aanpak De praktijk Kader van de training Rol van de leidinggevende Begeleiding en ondersteuning Algemene reflecties Instrument training on the job Vertrouwensrelatie Verantwoordelijkheden Opmaak van de balans Ontwikkelings- en resultaatgericht traject Enkele conclusies Bijlage 2: Praktijkcasus Systematische verbetering van de kwaliteit van overleg- en communicatievormen: Ontwikkeling methodiek training on the job (deel 2) Inleiding Opvolgen en onderhouden Resultaten Meten is weten Ervaringsgegevens Hertekening overlegstructuur Discussie Ter afsluiting Bronnen en verrijkingsliteratuur Bijlage: Didactische aanpak Didactische principes INHOUD

5 Bijlage 3: Efficiënt en effectief overleg voeren Minder is méér: zo kunt u effectief vergaderen Efficiënter vergaderen Het rendement vergroten Effectief voorzitten van vergaderingen Bijlage 4: Teamontwikkeling Definitie van een team Kenmerken van een team Samenstellen van een team Ontwikkeling van teams in vier stappen Teamrollen Belbin onderscheidt negen teamrollen Bijlage 5: Zelfsturende teams Wat zijn zelfsturende teams? Waarom zelfsturende teams? Doelstellingen Wat betekent zelfsturing voor een medewerker? Wat betekent zelfsturing voor een team? Wat betekenen zelfsturende teams voor het afdelingsof diensthoofd? Aandachtspunten bij de ontwikkeling en invoering van zelfsturende teams Weerstand tegen veranderingen Angst voor fouten Beperkte vaardigheden en mogelijkheden Teamleden moeten de bereidheid hebben Bijlage 5.1: Stappenplan van team naar zelfsturend team Stap 1: Een team als een verzameling individuen Stap 2: Er begint een groep te ontstaan Stap 3: Een team met eigen normen en waarden Stap 4: Het zelfsturende team Hoe te gebruiken Bijlage 6: Leren onderhandelen Inleiding Werkkader voor onderhandelingssituaties Voorbereiding De onderhandelingen Onderhandelingsregels INHOUD 7

6 Bijlage 7: Overzicht kaders en oefendocumenten Kaders Oefendocumenten INHOUD