VERKEERSKUNDIGE VARIANTENSTUDIE STATIONSTUNNEL EINDRAPPORTAGE Opdrachtgever: Projectnr: Gemeente Roermond ROE336 Datum: 17 maart 2016
Gemeente Roermond Verkeerskundige variantenstudie Stationstunnel Eindrapportage Projectnummer: ROE336 Rapportnummer: 0001 Status: Definitief Datum: Maart 2016 Opsteller: PH Verificatie: MKE Validatie: GH......
Gemeente Roermond Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Huidige situatie... 2 2.1 Karakteristiek...2 2.2 Resultaten verkeerstelling...4 2.2.1 Donderdag 14 januari 2016 6.00u 18.00u...4 2.2.2 Zaterdag 16 januari 2016 9.00u 17.00u...7 2.3 Conclusies verkeerstellingen...9 3 Toekomstige situatie: drie varianten... 10 3.1 Drie varianten... 10 3.2 Verkeerskundige effecten van deze varianten... 11 3.2.1 Variant 1... 11 3.2.2 Variant 2... 12 3.2.3 Variant 3... 13 4 Afweging voorkeursvariant... 14 Geraadpleegde bronnen... 17 Bijlagen Bijlage 1 Totaaloverzicht verkeerstellingen... 1 Tabellenlijst Tabel 1: Multi-criteria analyse 15 Afbeeldingenlijst Afbeelding 1: Ligging stationstunnel in Roermond (bron: Google Maps) 2 Afbeelding 2: Oostelijke entree stationstunnel (bron: Cyclomedia) 3 Afbeelding 3: Westelijke entree stationstunnel (bron: Cyclomedia) 3 Afbeelding 4: Fietsbewegingen oostzijde tunnel 4 Afbeelding 5: Voetgangersbewegingen oostzijde tunnel 5 Afbeelding 6: Fietsbewegingen westzijde tunnel 6 Afbeelding 7: Voetgangersbewegingen westzijde tunnel 6 Afbeelding 8: Fietsbewegingen oostzijde tunnel 7 Afbeelding 9: Voetgangersbewegingen oostzijde tunnel 7 Afbeelding 10: Fietsbewegingen westzijde tunnel 8 Afbeelding 11: Voetgangersbewegingen westzijde tunnel 8 Afbeelding 12: Variant 1: huidige indeling handhaven: fietsers en voetgangers in beide tunnelbuizen 10 Afbeelding 13: Variant 2: voetgangers in noordelijke tunnelbuis, fietsers in zuidelijke tunnelbuis 10 Afbeelding 14: Variant 3: fietsers in noordelijke tunnelbuis, voetgangers in zuidelijke tunnelbuis 11 i
Gemeente Roermond Inleiding 1 Inleiding In 1952 zijn de eerste ontwerpen voor de Stationstunnel in Roermond vervaardigd. Daadwerkelijke realisatie van de tunnel vond plaats in 1954 waarmee Roermond destijds een revolutionair project had afgerond om twee stadsdelen aan weerszijden van het spoor met elkaar te verbinden. Anno 2016 wordt deze tunnel echter eerder onprettig dan comfortabel ervaren, waardoor de tunnel niet bijdraagt aan een prettige en veilige entree van de binnenstad vanuit de oostelijke stadsdelen van Roermond. Nu heeft de gemeente Roermond het project Verbeteren entree binnenstad stationstunnel in het leven geroepen, waarmee wordt beoogd de oostelijke entree van de binnenstad via het voorziene vervoersknooppunt station te verbeteren. Voor de lange termijn zet Roermond in op een oostelijke ontsluiting van het station met de bijbehorende voetgangersverbinding. Zo lang die ontsluiting nog niet is gerealiseerd vormt de stationstunnel een essentiële schakel in de bereikbaarheid van het station (en de binnenstad) vanuit het oostelijk deel van Roermond. De gemeente Roermond is dan ook voornemens deze verbinding aantrekkelijker te maken. Bureau Eyckveld uit Delft heeft in september 2015 een belevingsonderzoek uitgevoerd van het gehele stationsgebied in Roermond. In dit onderzoek is ook specifiek gekeken naar de stationstunnel. Dit onderzoek bevestigt de gevoelens van de gemeente dat de tunnel en omgeving door verschillende gebruikersgroepen als onprettig wordt ervaren. In het onderzoek wordt als één van de verbetermogelijkheden, voorgesteld de stromen fietsers en voetgangers uit elkaar te halen. Bijvoorbeeld de fietsers in de noordelijke tunnelbuis en de voetgangers in de zuidelijke tunnelbuis, of omgekeerd. Dit is voor de gemeente Roermond de aanleiding om de varianten diepgaander op haalbaarheid en oplossend vermogen te onderzoeken, waarbij concreet onderstaande varianten worden onderzocht: - Variant 0: huidige situatie handhaven: fietsers en voetgangers in beide tunnelbuizen. - Variant 1: fietsers in de noordelijke tunnelbuis en voetgangers in de zuidelijke tunnelbuis. - Variant 2: fietsers in de zuidelijke tunnelbuis en voetgangers in de noordelijke tunnelbuis. Het onderzoek naar de haalbaarheid en oplossend vermogen van deze varianten spitst zich op hoofdlijnen toe op de volgende aspecten: - Logica in te volgen routes, met name aan beide uiteinden van de stationstunnel. Directheid (in de zin van de kortste route) speelt hierbij, naast het gevoelsmatige aspect, een belangrijke rol. - Aantrekkelijkheid: comfort voor de diverse verkeersdeelnemers. - Verkeersveiligheid: in welke mate komen de diverse verkeersdeelnemers met elkaar in conflict? - Sociale veiligheid: in hoeverre voelt men zich in en rond de tunnel veilig als verkeersdeelnemer? Voordat varianten worden beoordeeld en tegen elkaar worden afgewogen is eerst informatie verzameld over het huidige gebruik van de stationstunnel. Daartoe heeft op donderdag 14 januari 2016 en zaterdag 16 januari 2016 een telling plaatsgevonden van het aantal fietsers en voetgangers dat van de stationstunnel gebruik maakt. 1
Huidige situatie Gemeente Roermond 2 Huidige situatie 2.1 Karakteristiek In de huidige situatie vervult de stationstunnel een belangrijke functie als schakel in de verplaatsingen tussen Roermond-Oost en de binnenstad en station vice versa. Voor gemotoriseerd verkeer is de tunnel vooral een belangrijke schakel in het hoofdwegennet van de stad en voor langzaam verkeer vervult de tunnel eveneens een belangrijke schakel in een verplaatsing richting centrum en terug of van huis naar werk vice versa. Onderstaande kaart geeft de ligging van de tunnel in het Roermonds wegennet weer. Afbeelding 1: Ligging stationstunnel in Roermond (bron: Google Maps) Gilde Opleidingen Centrum Station Ziekenhuis Gilde Opleidingen Centrum De tunnel is voorzien van drie tunnelbuizen: - een noordelijke buis voor fietsers van oost naar west en voetgangers in twee richtingen; - een middenbuis voor gemotoriseerd verkeer in twee richtingen; - een zuidelijke buis voor fietsers van west naar oost en voetgangers in twee richtingen. Aan weerszijden van de tunnel zijn aan de noord- en zuidzijde van de Oranjelaan trappen, zodat voetgangers (al dan niet met fiets in de hand) vanuit alle richtingen snel boven of beneden zijn. Vooral aan de zijde van het station bieden de trappen aan weerszijden van de Oranjelaan een gewenste kortsluiting voor voetgangers van en naar het station en andere hoger gelegen voorzieningen. Tevens liggen aan weerszijden van de tunnel een met verkeerslichten geregeld kruispunt (Maria Theresialaan aan de oostzijde en de Willem II Singel / Stationsplein aan de westzijde). 2
Gemeente Roermond Huidige situatie Afbeelding 2: Oostelijke entree stationstunnel (bron: Cyclomedia) Afbeelding 3: Westelijke entree stationstunnel (bron: Cyclomedia) 3
Huidige situatie Gemeente Roermond 2.2 Resultaten verkeerstelling Onderstaande afbeeldingen geven per dag en per richting het totaal aantal verkeersbewegingen van de fietsers en de voetgangers weer. In bijlage 1 is een totaaloverzicht weergegeven van alle richtingen per uur per locatie. 2.2.1 Donderdag 14 januari 2016 6.00u 18.00u Oostzijde tunnel Afbeelding 4: Fietsbewegingen oostzijde tunnel Toelichting: de blauwe pijlen geven weer hoeveel fietsers de tunnel inrijden. Hier dus alleen via de noordelijke tunnelbuis. Er zijn wel enkele fietsers die via de zuidelijke tunnelbuis tegen de stroom in fietsen, maar dit aantal is op het totaal aantal fietsers verwaarloosbaar. De rode pijlen geven aan hoeveel fietsers via de zuidelijke tunnelbuis de tunnel verlaten. 4
Gemeente Roermond Huidige situatie Afbeelding 5: Voetgangersbewegingen oostzijde tunnel Toelichting: de blauwe pijlen geven in dit plaatje weer hoeveel voetgangers via de noordelijke tunnelbuis in en uit lopen. De rode pijlen geven het aantal voetgangers weer dat via de zuidelijke tunnelbuis de tunnel in en uit loopt. Tunnel ingaand is onderscheid gemaakt naar de herkomst zkh (ziekenhuis), mout (Moutfabriek) en Vv (Vrijveld). Tevens is weergegeven het aantal voetgangers dat van beide trappen gebruik maakt en een relatie met de tunnel heeft. Zo lopen er bijvoorbeeld 87 mensen vanuit de zuidelijke tunnelbuis de zuidelijke trap op en verder richting Moutfabriek. 100 voetgangers maken de omgekeerde beweging. 5
Huidige situatie Gemeente Roermond Westzijde tunnel Aan de westzijde van de tunnel zijn de fietsers- en voetgangersstromen op dezelfde wijze weergegeven. Afbeelding 6: Fietsbewegingen westzijde tunnel Afbeelding 7: Voetgangersbewegingen westzijde tunnel Aanvullend: 44x met de fiets omhoog via beide trappen richting station en fietsenstalling. 6
Gemeente Roermond Huidige situatie 2.2.2 Zaterdag 16 januari 2016 9.00u 17.00u Oostzijde tunnel Afbeelding 8: Fietsbewegingen oostzijde tunnel Afbeelding 9: Voetgangersbewegingen oostzijde tunnel 7
Huidige situatie Gemeente Roermond Westzijde tunnel Afbeelding 10: Fietsbewegingen westzijde tunnel Afbeelding 11: Voetgangersbewegingen westzijde tunnel Aanvullend: 19x met de fiets trap op richting station en fietsenstalling. 8
Gemeente Roermond Huidige situatie 2.3 Conclusies verkeerstellingen Uit deze verkeerstellingen kunnen op hoofdlijnen enkele belangrijke conclusies worden getrokken. Deze luiden als volgt: - De meeste voetgangers van/naar het centrum lopen via de zuidelijke tunnelbuis; - De meeste voetgangers in de noordelijke tunnelbuis hebben een relatie met het station (trap) en in iets mindere mate met het centrum; - In de noordelijke tunnelbuis wordt iets meer gefietst dan in de zuidelijke tunnelbuis; - Aan de oostzijde is de grootste relatie met het ziekenhuis, de parkeergarage Stationspark en de scholen(gemeenschappen) verderop (vooral op de donderdag); - Aan de westzijde is de grootste relatie met het centrum; - Het gebruik is conform de gecreëerde structuur! Vanwege de trappen aan weerszijden van de tunnel en het feit dat voetgangers in beide richtingen van beide tunnelbuizen gebruik kunnen maken leidt dit tot een logisch gebruik van beide tunnelbuizen en aangrenzende infrastructuur. - De trappen zijn dus essentieel in de wijze van gebruik van de tunnel en de afzonderlijke tunnelbuizen! Hierdoor vinden nauwelijks onlogische of ongewenste bewegingen in en rond de tunnel plaats. Enige uitzondering is dat fietsers en voetgangers vanuit de noordelijke tunnelbuis richting centrum illegaal oversteken naar het centrum, waarbij zij niet zoals het hoort rechtsaf slaan om vervolgens via de reguliere verkeerslichtenregeling over te steken. Concreet gaat het hier om de volgende percentages illegale overstekers: - fietsers donderdag: 4% - voetgangers donderdag: 27% - fietsers zaterdag: 7% - voetgangers zaterdag: 17% Deze constatering is met name van belang voor de verdere planvorming rondom het station, de tunnel en de Singelring en is mede van invloed op de onderbouwing van te maken keuzes en afwegingen. 9
Toekomstige situatie: drie varianten Gemeente Roermond 3 Toekomstige situatie: drie varianten 3.1 Drie varianten Ten aanzien van de gewenste toekomstige situatie waarbij de tunnel als oostelijke entree van de binnenstad wordt verfraaid, wordt nagedacht over een aanpassing van de verkeersstromen in de tunnel op netwerkniveau. Daarbij liggen in eerste instantie drie varianten op voor: Afbeelding 12: Variant 1: huidige indeling handhaven: fietsers en voetgangers in beide tunnelbuizen Afbeelding 13: Variant 2: voetgangers in noordelijke tunnelbuis, fietsers in zuidelijke tunnelbuis 10
Gemeente Roermond Toekomstige situatie: drie varianten Afbeelding 14: Variant 3: fietsers in noordelijke tunnelbuis, voetgangers in zuidelijke tunnelbuis 3.2 Verkeerskundige effecten van deze varianten In deze paragraaf wordt dieper ingegaan op de voor- en nadelen van de drie gepresenteerde varianten. Daarbij wordt in eerste instantie vooral naar de verkeerskundige component gekeken, die feitelijk uiteen valt in twee aspecten: - verkeersveiligheid voor fietsers en voetgangers in en om de tunnel; - consequenties voor de verkeersstructuur voor fietser en voetgangers in een groter gebied. Daarbij gaat het vooral om logica, directheid en comfort van een bepaalde verplaatsing waarin de tunnel een schakel is. Denk hierbij in eerste instantie aan een verplaatsing van/naar het centrum en/of het station, maar ook van/naar bijvoorbeeld het ziekenhuis, scholen of de oostelijke woongebieden van Roermond. 3.2.1 Variant 1 In variant 1 blijft de huidige verkeersstructuur ongewijzigd. Dat betekent dat alle bijbehorende voor- en nadelen blijven bestaan. Denk bij de voordelen vooral aan een maximale bereikbaarheid via de meest directe route van bijvoorbeeld centrum en station. In de huidige situatie kiezen voetgangers immers vooraf hun tunnelbuis, afhankelijk van herkomst en bestemming, om na de tunnel via de meest directe / logische route hun weg te vervolgen. Juist vanwege deze keuzemogelijkheid hoeft men niet elders buiten de tunnel extra te gaan oversteken of om te lopen om de route te vervolgen. Ten aanzien van de verkeersstructuur is dit dus de meest optimale variant. Echter, ten aanzien van de verkeersveiligheid ervaren de verschillende gebruikersgroepen (fietsers en voetgangers) een gevoel van onveiligheid. Daarbij wordt niet zozeer gedoeld op het aspect sociale veiligheid, maar vooral op het feit dat vanwege de grote voetgangersstromen in twee richtingen op relatief smalle trottoirs het veelvuldig voorkomt dat voetgangers via het fietspad moeten uitwijken om de tegemoetkomende voetgangers te passeren. Dit leidt tot conflicten tussen fietsers en voetgangers op het fietspad in de tunnel. Hiermee wordt de beschikbare fysieke ruimte voor de fietser verder ingeperkt. Deze ruimte is vanwege de obstakelafstand tot aan de wand en vanwege de verhoogde afscheiding met het voetpad toch al krap te noemen. Een andere vormgeving van de gecombineerde tunnelbuizen wordt bij keuze voor variant 1 dan ook aanbevolen, waarbij er weliswaar sprake is van een scheiding tussen fietsers en voetgangers, maar waarbij deze scheiding minder hard is. 11
Toekomstige situatie: drie varianten Gemeente Roermond 3.2.2 Variant 2 In de tweede variant maken voetgangers uitsluitend gebruik van de noordelijke tunnelbuis en fietsers uitsluitend van de zuidelijke tunnelbuis. Het veiligheidsprobleem zoals hierboven omschreven behoort daarmee tot het verleden, want voetgangers worden van de fietsers gescheiden. Daar komt echter wel een ander veiligheidsprobleem voor terug, want dit betekent dat fietsers in twee richtingen gebruik maken van één tunnelbuis. Gelet op de grote stroom fietsers en het feit dat de beschikbare ruimte voor een fietspad wordt ingeperkt door fysieke obstakels aan weerszijden, betekent dat tegemoetkomende fietsers elkaar niet comfortabel kunnen passeren. De zuidelijke tunnelbuis is met 3,65m immers het smalst. Gelet op de fysieke obstakels aan weerszijden van het fietspad zou eigenlijk 5m nodig moeten zijn om elkaar veilig en comfortabel te kunnen passeren. Tevens geldt als nadeel dat de illegale oversteek vanuit de noordelijke tunnelbuis rechtdoor richting centrum hiermee in stand blijft. Gelet op het belang van de zuidelijke tunnelbuis voor voetgangers mag zelfs verwacht worden dat het aantal illegale overstekers gaat toenemen. Voordeel van deze variant is dat, gelet op het huidige gebruik, de bereikbaarheid van het station voor voetgangers maximaal gewaarborgd blijft. De voetgangersrelatie met bijvoorbeeld de parkeergarage Stationspark en de scholen en andere woon-werklocaties aan de oostzijde van de tunnel worden via de noordelijke tunnelbuis optimaal bediend. Echter, de drukke voetgangersstroom die nu via de zuidelijke tunnelbuis gaat, vooral van en naar het centrum, moet in deze variant via de noordelijke tunnelbuis worden afgewikkeld. Deze voetgangers worden, weliswaar beperkt, geconfronteerd met een extra oversteek of een iets langere looproute. Wel wordt opgemerkt dat de zuidelijke trap aan de westzijde van de tunnel richting station in deze variant voor de voetgangers geen functie meer heeft bij het vervallen van de voetgangersstroom door de zuidelijke tunnelbuis. De fietser vanuit het centrum kan weliswaar gebruik maken van de meest directe route via de zuidelijke tunnelbuis, maar komende vanuit Roermond-Oost moet de fietser richting centrum en station ter plaatse van het kruispunt Maria Theresialaan oversteken om de weg te vervolgen via de zuidelijke tunnelbuis. Wel biedt dit kansen om aan de zuidzijde van de Oranjelaan het fietspad in twee richtingen door te trekken tot aan de Lindelaan. Daarmee ontstaat aan de zuidzijde van de Oranjelaan een sterke fietsas in twee richtingen tussen Centrum en de Sint Wirosingel en alle voorzieningen die daartussen liggen (bijvoorbeeld Gilde Opleidingen en het ziekenhuis). In vergelijking met de huidige situatie wordt dus het in de huidige situatie ervaren probleem van de verkeersonveiligheid opgelost, anderzijds komt er een verkeersveiligheidsprobleem voor terug wanneer in de smalle zuidelijke tunnelbuis fietsers in twee richtingen worden toegestaan. Tevens wordt, ondanks kansen voor een sterke oost-west fietsas aan de zuidzijde van de Oranjelaan, inbreuk gedaan op logica en directheid in fietsroutes, omdat fietsers alleen nog maar via de zuidelijke tunnelbuis mogen fietsen met als gevolg dat op onverwachte locaties fietsers moeten gaan oversteken. 12
Gemeente Roermond Toekomstige situatie: drie varianten 3.2.3 Variant 3 In variant 3 worden fietsers via de noordelijke tunnelbuis afgewikkeld en voetgangers via de zuidelijke tunnelbuis. De voordelen van het ontvlechten van fietsers en voetgangers komen grotendeels overeen met de reeds benoemde voordelen in variant 2. Het in de huidige situatie ervaren gevoel van verkeersonveiligheid als gevolg van fietsers en voetgangers in dezelfde tunnelbuis wordt opgelost. Daar staat tegenover dat ook in deze variant fietsers in twee richtingen door één tunnelbuis worden afgewikkeld. Weliswaar is de noordelijke tunnelbuis iets breder (4,0m) dan de zuidelijke tunnelbuis, maar feit blijft dat de beschikbare ruimte gelet op de obstakelafstand te krap is om fietsersverkeer in twee richtingen vlot en veilig af te kunnen wikkelen. Hoewel de drukste voetgangersstroom (vooral op zaterdagen) optimaal wordt gefaciliteerd via de veelgebruikte zuidelijke tunnelbuis, worden voetgangers met herkomst of bestemming bij het station ook gedwongen van de zuidelijke tunnelbuis gebruik te maken. Dit levert aan weerszijden van de tunnel extra oversteekbewegingen op en voetgangers van en naar het station worden gedwongen gebruik te maken van de smalle zuidelijke trap. De noordelijke trap heeft immers voor de voetganger geen functie meer, want die sluit in deze variant aan op een fietspad. Voor de duidelijkheid zou het beter zijn deze trap op te heffen voor beide gebruikersgroepen. Fietsers vanuit Roermond-Oost richting centrum / station behouden hun directe route. Echter, fietsers vanuit het centrum richting Roermond-Oost moeten in deze variant ook via de noordelijke tunnelbuis. Dit betekent dat aan de zijde van het Stationsplein een nieuwe oversteek richting noordelijke tunnelbuis moet worden gerealiseerd. Tevens moeten deze fietsers aan de oostzijde van de tunnel weer opnieuw oversteken om vervolgens verder te fietsen richting bijvoorbeeld ziekenhuis of Gilde Opleidingen. Het is weliswaar mogelijk om aan de noordzijde van de Oranjelaan het fietspad in twee richtingen tot voorbij de Bredeweg door te trekken, maar de aansluiting op bestaande structuren en voorzieningen ligt minder logisch voor de hand dan bij variant 2. De voorzieningen met de meeste fietsaantrekkende werking liggen immers aan de zuidzijde van de Oranjelaan. Tevens dient men vanaf de noordzijde Oranjelaan nog ergens over te steken naar de zuidzijde om verder te fietsen richting Sint Wirosingel. 13
Afweging voorkeursvariant Gemeente Roermond 4 Afweging voorkeursvariant Ten aanzien van de totale structuur van de langzaam verkeer verbindingen in en om de tunnel beantwoordt de huidige indeling van de tunnel het beste aan de behoeften van de gebruikers. Het feit dat voetgangers in beide richtingen van beide tunnelbuizen gebruik kunnen maken leidt tot de meest directe en logische routes. Datzelfde geldt voor de fietsers. Juist vanwege het feit dat fietsers aan weerszijden van de Oranjelaan in één richting door de tunnel worden afgewikkeld leidt tot een heldere en logische fietsstructuur zonder onnodige, onlogische of onverwachte oversteekbewegingen. Enige nadeel van de huidige inrichting vormt het conflict tussen voetgangers en fietsers. Vooral wanneer als gevolg van drukke voetgangersstromen voetgangers gaan uitwijken via het fietspad of tegemoetkomende voetgangers te passeren. Hierdoor wordt de fysieke ruimte voor fietsers verder beperkt. Een andere invulling van de tunnelbuis door middel van het scheiden van fietser en voetgangers lost dit probleem weliswaar op, maar leidt ertoe dat een ander verkeersveiligheidsprobleem wordt opgeroepen, namelijk tegemoetkomende fietsersstromen in één tunnelbuis. Gelet op de beperkte breedte (zeker in de zuidelijke tunnelbuis) leidt dit ook tot onveilige en oncomfortabele fietsverplaatsingen door de tunnel. Daarnaast wordt met het scheiden van fietsers en voetgangers ingegrepen in de verkeersstructuur. De vraag moet dan ook worden gesteld hoe groot het huidige verkeersveiligheidsprobleem daadwerkelijk is en in hoeverre ingrepen in de verkeersstructuur met alle benoemde nadelen ten aanzien van logica en directheid te rechtvaardigen zijn om deze problematiek op te lossen. Dat is, los van haalbaarheid en kosteneffectiviteit, het spanningsveld waarin de afweging van de varianten moet plaatsvinden. Om te komen tot een beoordeling van de drie varianten is gebruik gemaakt van een multi-criteria analyse. Deze afwegingsmethodiek worden, al dan niet met toekenning van gewichten aan ieder afzonderlijk criterium, kwalitatieve scores toegekend aan ieder criterium. Daarmee wordt in basis gekomen tot een rangschikking in de varianten, waarbij naast de verkeerskundige afwegingen ook bestuurlijk-maatschappelijke afwegingen een rol kunnen spelen. De aspecten geven kwalitatieve scores (plussen en minnen), waarbij de opmerking wordt geplaatst dat nog geen gewichten zijn toegekend aan ieder criterium. 14
Gemeente Roermond Afweging voorkeursvariant Onderstaande tabel geeft kwalitatieve scores voor de onderscheiden verkeerskundige criteria. Tabel 1: Multi-criteria analyse Criterium Variant 1: Verkeersveiligheid in de tunnel voor voetgangers Verkeersveiligheid in de tunnel voor fietsers Comfort in de tunnel voor voetgangers Comfort in de tunnel voor fietsers huidige situatie Variant 2: voetgangers noord, fietsers zuid Variant 3: fietsers noord, voetgangers zuid ++ ++ +/ ++ + +/ Sociale veiligheid +/ +/ +/ Logica en directheid voor voetgangers Logica en directheid voor fietser ++ ++ Conclusie: de huidige ervaren veiligheidsproblematiek als gevolg van voetgangers en fietsers in dezelfde tunnelbuis weegt niet op tegen de voordelen van de bestaande indeling: de meest directe en logische routes voor voetgangers en fietsers in alle richtingen zonder dat daarbij elders extra moet worden overgestoken of moet worden omgelopen / omgefietst. Tevens is er door het loskoppelen van fiets- en voetgangersstromen geen winst in verkeersveiligheid voor de fietser (intensief fietsverkeer in twee richtingen in een te smalle tunnelbuis) waardoor, los van extra kosten en ruimtelijke inpassing inclusief alle bijbehorende procedures ten behoeve van de realisatie, ingrijpen in de verkeersstructuur niet opweegt tegen de huidige ervaren problematiek. Verbeteringen ten aanzien van de verschijningsvorm van de tunnelbuizen Het handhaven van de huidige indeling van de beide tunnelbuizen wil niet zeggen dat de situatie niet verbeterd kan worden. Er heerst immers een gevoel van onveiligheid onder vooral de fietser, omdat de ruimte wordt ingeperkt door fysieke obstakels en er regelmatig een conflict is met de voetganger. Omdat de constructie van de tunnel niet gewijzigd kan worden dient met name winst gezocht te worden in het verbeteren van de verschijningsvorm van de infrastructuur in de tunnelbuizen voor fietsers en voetgangers. Hierbij moet met name worden gedacht aan het anders vormgeven van het onderscheid tussen trottoir en fietspad, waarbij als uitgangspunt geldt dat het onderscheid tussen beide verkeersruimten wel duidelijk aanwezig blijft. Zo kan gekozen worden voor: - het afschuinen van het hoogteverschil tussen fietspad en trottoir, zodat de schrikruimte voor de fietser wordt verruimd. Een vergevingsgezinde scheiding maakt het immers mogelijk voor fietsers om in geval van nood uit te wijken naar het voetpad, maar waarbij het voor de voetganger toch duidelijk is dat het voetpad is afgebakend; - het aanbrengen van kleurverschil tussen fietspad en voetpad; - kiezen voor onderscheid in materialisering. Bij voorkeur wordt uit oogpunt van comfort gekozen voor gesloten verharding op de fietspaden, maar hier dient rekening gehouden te worden met de ligging van kabels en leidingen. 15
Afweging voorkeursvariant Gemeente Roermond Zijn er nog andere varianten denkbaar? De varianten die tot nu toe zijn beschouwd gaan allemaal uit van het handhaven van de bestaande indeling van de tunnel. Vanwege de constructie van de tunnel mag er niet worden getornd aan de huidige indeling van de tunnel met drie afzonderlijke tunnelbuizen. Het is dus niet haalbaar om bijvoorbeeld 1 of 2 tunnelbuizen op te heffen om zo extra ruimte te creëren voor de fietser en/of de voetganger. Het zou in theorie wel haalbaar kunnen zijn om de structuur van het autoverkeer te veranderen. Zo wordt bijvoorbeeld nagedacht over het instellen van éénrichtingsverkeer voor gemotoriseerd verkeer in de tunnel, aansluitend op het éénrichtingsverkeer op de Singelring. Hiermee zou de stationstunnel ook in functie kunnen worden afgewaardeerd naar de functie van erftoegangsweg. Ongeacht welke rijrichting moet worden ingesteld kan dit betekenen dat bijvoorbeeld de fietser met het gemotoriseerd verkeer wordt gemengd in de middelste tunnelbuis. De beide andere tunnelbuizen staan dan volledig ten dienste van de voetgangers. Uiteraard is een dergelijke variant met een aantal ingrijpende consequenties verweven. Het is immers een rigoureuze ingreep in het vekeersnetwerk van Roermond. Vanwege het éénrichtingsverkeer betekent dit dat verkeer moet omrijden waardoor elders meer verkeer verwerkt moet worden. Tevens moet worden nagegaan hoe moet worden omgegaan met bussen en calamiteitenverkeer, temeer omdat in de directe nabijheid van de tunnel scholen en het ziekenhuis liggen die nu direct bereikbaar zijn en ontsloten worden via de tunnel. Deze variant is op korte termijn niet realiseerbaar, maar is wel de moeite van het overdenken waard wanneer over de scope van deze studie heen gekeken wordt. 16
Gemeente Roermond Afweging voorkeursvariant Geraadpleegde bronnen Eyckveld Toegangsportaal tot de stad, Beleving Stationstunnel Roermond, Delft, september 2015 17
Bijlagen Gemeente Roermond Verkeerskundige variantenstudie Stationstunnel Eindrapportage
Gemeente Roermond Bijlagen Bijlage 1 Totaaloverzicht verkeerstellingen Donderdag 14 januari 2016 Oostzijde tunnel (Spoorlaan Noord) Zuidelijke tunnelbuis, INgaand 6.00-7.00 7.00-8.00 8.00-9.00 9.30-10.00 10.00-11.0011.00-12.0012.30-13.0013.00-14.0014.00-15.0015.00-16.0016.00-17.00 17.00-18.00 Totaal 2 7 12 5 10 6 11 11 8 10 12 6 100 Zuidelijke trap af vanuit de Moutfabriek Zuidelijke trap af vanuit het Vrijveld 0 0 2 1 0 0 0 3 1 0 1 0 8 Voetgangers vanuit het ziekenhuis 6 26 44 44 46 65 53 102 106 155 148 102 897 Fietsers vanuit het Ziekenhuis 0 0 0 1 2 2 0 0 3 1 0 0 9 Voetgangers vanuit het Vrijveld 1 0 1 2 3 3 0 5 1 1 0 0 17 Fietsers vanuit het Vrijveld 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1 Voetgangers vanuit de Moutfabriek 4 19 22 11 8 21 11 43 20 25 38 59 281 Fietsers vanuit de Moutfabriek 0 0 1 1 2 1 0 2 0 6 1 2 16 Zuidelijke tunnelbuis, UITgaand 6.00-7.00 7.00-8.00 8.00-9.00 9.30-10.00 10.00-11.0011.00-12.0012.30-13.0013.00-14.0014.00-15.0015.00-16.0016.00-17.00 17.00-18.00 Totaal 0 2 7 6 4 12 7 20 6 7 8 8 87 Zuidelijke trap op naar de Moutfabriek Zuidelijke trap op naar het Vrijveld 1 1 0 0 0 0 1 3 6 2 5 4 23 Voetgangers rechtdoor richting Ziekenhuis 2 62 167 36 55 50 29 96 100 66 100 93 856 Fietsers rechtdoor richting Ziekenhuis 9 67 403 47 52 61 20 79 98 82 140 144 1202 Voetgangers linksaf richting Vrijveld 0 2 2 2 3 5 3 15 21 8 8 14 83 Fietsers linksaf richting Vrijveld 0 7 74 11 5 9 1 9 4 16 17 18 171 Voetgangers rechtsaf richting Moutfabriek 3 30 27 7 16 20 13 85 35 24 26 33 319 Fietsers rechtsaf richting Moutfabriek 1 6 4 4 4 6 2 4 8 12 14 9 74 Noordelijke tunnelbuis, INgaand 6.00-7.00 7.00-8.00 8.00-9.00 9.30-10.00 10.00-11.0011.00-12.0012.30-13.0013.00-14.0014.00-15.0015.00-16.0016.00-17.00 17.00-18.00 Totaal 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 Noordelijke trap af vanuit de Moutfabriek Noordelijke trap af vanuit het Vrijveld 8 22 16 3 7 1 3 6 3 3 18 6 96 Voetgangers vanuit het ziekenhuis 7 25 11 8 47 16 13 58 78 84 93 64 504 Fietsers vanuit het Ziekenhuis 30 99 113 72 59 79 21 143 126 145 135 89 1111 Voetgangers vanuit het Vrijveld 17 57 55 30 56 1 20 61 76 32 66 38 509 Fietsers vanuit het Vrijveld 12 71 40 15 16 7 6 117 38 88 40 35 485 Voetgangers vanuit de Moutfabriek 6 12 10 3 4 1 4 2 7 4 2 8 63 Fietsers vanuit de Moutfabriek 2 10 10 3 3 1 4 12 3 2 11 3 64 Noordelijke tunnelbuis, UITgaand 6.00-7.00 7.00-8.00 8.00-9.00 9.30-10.00 10.00-11.0011.00-12.0012.30-13.0013.00-14.0014.00-15.0015.00-16.0016.00-17.00 17.00-18.00 Totaal 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Noordelijke trap op naar de Moutfabriek Noordelijke trap op naar het Vrijveld 0 4 5 0 2 0 0 4 5 2 7 8 37 Voetgangers rechtdoor richting Ziekenhuis 0 58 150 27 44 5 8 21 21 24 28 37 423 Fietsers rechtdoor richting Ziekenhuis 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 2 Voetgangers linksaf richting Vrijveld 6 57 38 4 25 21 11 31 37 51 76 89 446 Fietsers linksaf richting Vrijveld 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 1 2 5 Voetgangers rechtsaf richting Moutfabriek 0 12 0 0 1 0 0 2 2 1 7 3 28 Fietsers rechtsaf richting Moutfabriek 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1 Trappen westzijde tunnel Trappen naar beneden, tunnel IN 6.00-7.00 7.00-8.00 8.00-9.00 9.30-10.00 10.00-11.0011.00-12.0012.30-13.0013.00-14.0014.00-15.0015.00-16.0016.00-17.00 17.00-18.00 Totaal 2 3 7 5 1 2 1 0 7 0 2 6 36 Vanuit pplaats / Kapellerlaan via noordelijke trap naar beneden Vanuit station / fietsenstalling via noordelijke trap naar beneden 6 73 230 22 43 34 47 18 92 47 59 73 744 Vanuit pplaats / Kapellerlaan via zuidelijke trap naar beneden 4 0 7 9 4 11 13 10 21 3 13 16 111 Vanuit station via zuidelijke trap naar beneden 1 80 212 7 3 6 8 5 18 13 18 16 387 Vanuit tunnel, trappen omhoog 6.00-7.00 7.00-8.00 8.00-9.00 9.30-10.00 10.00-11.0011.00-12.0012.30-13.0013.00-14.0014.00-15.0015.00-16.0016.00-17.00 17.00-18.00 Totaal 0 0 2 0 0 0 0 2 0 2 0 6 Noordelijke trap omhoog richting pplaats / Kapellerlaan Noordelijke trap omhoog richting station / fietsenstalling 25 154 27 37 51 62 66 151 78 102 90 843 Zuidelijke trap omhoog richting pplaats / Kapellerlaan 3 9 5 1 1 6 15 0 14 0 5 3 62 Zuidelijke trap omhoog richting station / fietsenstalling 5 30 28 4 10 13 17 12 50 79 42 33 323 met fiets omhoog 7 3 11 7 8 8 44 Westzijde tunnel (Willem II Singel) Zuidelijke tunnelbuis, INgaand 6.00-7.00 7.00-8.00 8.00-9.00 9.30-10.00 10.00-11.0011.00-12.0012.30-13.0013.00-14.0014.00-15.0015.00-16.0016.00-17.00 17.00-18.00 Totaal 0 0 12 7 29 33 56 166 120 68 65 60 616 Voetgangers vanuit het centrum Fietsers vanuit het centrum 2 45 217 20 37 51 22 66 55 59 79 59 712 Voetgangers vanuit de Willem II Singel 1 3 7 2 13 10 3 3 0 2 2 4 50 Fietsers vanuit de Willem II Singel 2 14 112 4 5 4 1 5 3 6 4 4 164 Voetgangers vanuit de Godsweerdersingel west 0 0 0 0 0 0 0 8 3 5 0 4 20 Fietsers vanuit de Godsweerdersingel west 2 5 40 2 3 6 2 6 13 5 18 14 116 Fietsers vanuit het station / Godsweerdersingel oost 4 14 53 1 2 3 2 7 2 13 15 14 130 Zuidelijke tunnelbuis, UITgaand 6.00-7.00 7.00-8.00 8.00-9.00 9.30-10.00 10.00-11.0011.00-12.0012.30-13.0013.00-14.0014.00-15.0015.00-16.0016.00-17.00 17.00-18.00 Totaal 2 2 13 28 44 47 68 189 104 79 83 80 739 Voetgangers richting centrum Fietsers richting centrum 1 0 1 0 1 1 0 2 1 6 3 6 22 Voetgangers richting Willem II Singel 1 2 15 10 6 4 0 0 3 0 0 0 41 Fietsers richting Willem II Singel 1 0 2 1 2 2 0 0 2 0 0 0 10 Voetgangers richting Godsweerdersingel west 0 0 0 0 4 0 0 6 0 3 1 1 15 Fietsers richting Godsweerdersingel west 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 Fietsers richting station / Godsweerdersingel oost 0 0 1 0 0 1 0 0 2 0 0 0 4 Noordelijke tunnelbuis, INgaand 6.00-7.00 7.00-8.00 8.00-9.00 9.30-10.00 10.00-11.0011.00-12.0012.30-13.0013.00-14.0014.00-15.0015.00-16.0016.00-17.00 17.00-18.00 Totaal 0 0 0 1 0 2 2 7 12 20 20 18 82 Voetgangers vanuit het centrum (via reguliere oversteek thv station) Fietsers vanuit het centrum (via reguliere oversteek thv station) 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 Voetgangers 'illegaal' rechtdoor vanuit het centrum 0 0 0 0 0 1 5 6 7 0 1 1 21 Fietsers 'illegaal' rechtdoor vanuit het centrum 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Voetgangers vanuit het station / Godsweerdersingel oost 0 0 1 1 0 9 2 4 10 11 3 7 48 Fietsers vanuit het station / Godsweerdersingel oost 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 Noordelijke tunnelbuis, UITgaand 6.00-7.00 7.00-8.00 8.00-9.00 9.30-10.00 10.00-11.0011.00-12.0012.30-13.0013.00-14.0014.00-15.0015.00-16.0016.00-17.00 17.00-18.00 Totaal 0 2 10 16 32 30 16 39 97 29 40 25 336 Voetgangers richting centrum (via reguliere oversteek thv station) Fieters richting centrum (via reguliere oversteek thv station) 11 32 99 35 33 36 26 140 134 183 141 73 943 Voetgangers 'illegaal' rechtdoor richting centrum 1 0 5 3 8 5 7 17 15 8 9 13 91 Fietsers 'illegaal' rechtdoor richting centrum 0 2 3 1 0 4 1 14 9 3 4 0 41 Voetgangers richting station / Godsweerdersingel oost 2 7 6 1 15 16 7 21 27 11 10 6 129 Fietsers richting station / Godsweerdersingel oost 30 121 69 12 3 23 9 24 29 32 21 13 386 B-1
Bijlagen Gemeente Roermond Zaterdag 16 januari 2016 Oostzijde tunnel (Spoorlaan Noord) Zuidelijke tunnelbuis, INgaand 9.00-10.00 10.00-11.00 11.00-12.00 12.30-13.00 13.00-14.00 14.00-15.00 15.00-16.00 16.00-17.00 Totaal Zuidelijke trap af vanuit de Moutfabriek 2 7 12 13 18 12 15 12 91 Zuidelijke trap af vanuit het Vrijveld 2 2 119 3 0 2 4 1 133 Voetgangers vanuit het ziekenhuis 32 85 0 67 130 130 90 40 574 Fietsers vanuit het Ziekenhuis 1 2 4 0 1 0 2 1 11 Voetgangers vanuit het Vrijveld 3 5 0 2 4 2 1 0 17 Fietsers vanuit het Vrijveld 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Voetgangers vanuit de Moutfabriek 18 45 69 25 59 58 71 26 371 Fietsers vanuit de Moutfabriek 0 4 0 0 0 0 3 2 9 Zuidelijke tunnelbuis, UITgaand 9.00-10.00 10.00-11.00 11.00-12.00 12.30-13.00 13.00-14.00 14.00-15.00 15.00-16.00 16.00-17.00 Totaal Zuidelijke trap op naar de Moutfabriek 1 0 6 4 11 23 21 23 89 Zuidelijke trap op naar het Vrijveld 0 1 7 2 4 6 4 4 28 Voetgangers rechtdoor richting Ziekenhuis 9 28 56 32 98 120 129 127 599 Fietsers rechtdoor richting Ziekenhuis 15 33 53 41 94 73 82 83 474 Voetgangers linksaf richting Vrijveld 0 11 17 8 12 28 36 24 136 Fietsers linksaf richting Vrijveld 5 11 15 9 15 15 19 14 103 Voetgangers rechtsaf richting Moutfabriek 7 20 36 17 78 37 39 78 312 Fietsers rechtsaf richting Moutfabriek 3 9 10 3 9 15 15 20 84 Noordelijke tunnelbuis, INgaand 9.00-10.00 10.00-11.00 11.00-12.00 12.30-13.00 13.00-14.00 14.00-15.00 15.00-16.00 16.00-17.00 Totaal Noordelijke trap af vanuit de Moutfabriek 0 0 0 0 1 0 0 1 2 Noordelijke trap af vanuit het Vrijveld 2 3 14 1 10 15 3 3 51 Voetgangers vanuit het ziekenhuis 12 14 22 10 19 49 27 25 178 Fietsers vanuit het Ziekenhuis 31 89 120 38 93 88 67 68 594 Voetgangers vanuit het Vrijveld 50 100 125 80 190 195 84 53 877 Fietsers vanuit het Vrijveld 25 54 44 17 41 34 33 24 272 Voetgangers vanuit de Moutfabriek 2 13 5 3 5 1 5 3 37 Fietsers vanuit de Moutfabriek 8 2 11 4 4 4 6 12 51 Noordelijke tunnelbuis, UITgaand 9.00-10.00 10.00-11.00 11.00-12.00 12.30-13.00 13.00-14.00 14.00-15.00 15.00-16.00 16.00-17.00 Totaal Noordelijke trap op naar de Moutfabriek 0 1 0 0 0 0 0 0 1 Noordelijke trap op naar het Vrijveld 0 4 7 0 7 3 3 11 35 Voetgangers rechtdoor richting Ziekenhuis 7 5 10 1 14 22 15 18 92 Fietsers rechtdoor richting Ziekenhuis 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Voetgangers linksaf richting Vrijveld 5 24 41 40 100 108 95 145 558 Fietsers linksaf richting Vrijveld 0 0 0 0 4 0 0 1 5 Voetgangers rechtsaf richting Moutfabriek 0 2 4 5 12 12 2 4 41 Fietsers rechtsaf richting Moutfabriek 0 0 0 0 1 0 0 1 2 Trappen westzijde tunnel Trappen naar beneden, tunnel IN 9.00-10.00 10.00-11.00 11.00-12.00 12.30-13.00 13.00-14.00 14.00-15.00 15.00-16.00 16.00-17.00 Totaal Vanuit pplaats / Kapellerlaan via noordelijke trap naar beneden 0 0 0 0 1 4 3 0 8 Vanuit station / fietsenstalling via noordelijke trap naar beneden 4 20 23 14 51 41 30 2 185 Vanuit pplaats / Kapellerlaan via zuidelijke trap naar beneden 0 0 5 5 0 2 0 0 12 Vanuit station via zuidelijke trap naar beneden 1 6 6 2 7 8 6 0 36 Vanuit tunnel, trappen omhoog 9.00-10.00 10.00-11.00 11.00-12.00 12.30-13.00 13.00-14.00 14.00-15.00 15.00-16.00 16.00-17.00 Totaal Noordelijke trap omhoog richting pplaats / Kapellerlaan 0 0 0 0 5 5 0 10 Noordelijke trap omhoog richting station / fietsenstalling 27 23 16 21 31 29 24 7 178 Zuidelijke trap omhoog richting pplaats / Kapellerlaan 2 1 0 0 0 4 1 0 8 Zuidelijke trap omhoog richting station / fietsenstalling 0 2 6 2 1 5 12 0 28 2 3 2 1 5 6 0 19 Westzijde tunnel (Willem II Singel) Zuidelijke tunnelbuis, INgaand 9.00-10.00 10.00-11.00 11.00-12.00 12.30-13.00 13.00-14.00 14.00-15.00 15.00-16.00 16.00-17.00 Totaal Voetgangers vanuit het centrum 13 56 96 32 149 225 263 258 1092 Fietsers vanuit het centrum 9 38 58 21 75 108 95 80 484 Voetgangers vanuit de Willem II Singel 2 2 0 0 7 0 0 0 11 Fietsers vanuit de Willem II Singel 0 1 7 1 3 4 2 1 19 Voetgangers vanuit de Godsweerdersingel west 0 5 0 2 2 0 0 6 15 Fietsers vanuit de Godsweerdersingel west 0 3 0 0 0 0 0 0 3 Fietsers vanuit het station / Godsweerdersingel oost 1 2 0 0 0 0 1 0 4 Zuidelijke tunnelbuis, UITgaand 9.00-10.00 10.00-11.00 11.00-12.00 12.30-13.00 13.00-14.00 14.00-15.00 15.00-16.00 16.00-17.00 Totaal Voetgangers richting centrum 41 146 188 47 156 250 220 103 1151 Fietsers richting centrum 0 4 1 1 3 2 4 1 16 Voetgangers richting Willem II Singel 4 5 4 1 0 3 0 0 17 Fietsers richting Willem II Singel 1 0 0 0 0 1 0 0 2 Voetgangers richting Godsweerdersingel west 1 6 3 0 0 1 0 0 11 Fietsers richting Godsweerdersingel west 0 1 0 0 0 0 0 0 1 Fietsers richting station / Godsweerdersingel oost 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Noordelijke tunnelbuis, INgaand 9.00-10.00 10.00-11.00 11.00-12.00 12.30-14.00 14.00 14.00-15.00 15.00-16.00 16.00-17.00 Totaal Voetgangers vanuit het centrum (via reguliere oversteek thv station) 7 8 18 80 45 105 151 414 Fietsers vanuit het centrum (via reguliere oversteek thv station) 0 0 0 0 1 0 0 1 Voetgangers 'illegaal' rechtdoor vanuit het centrum 0 2 0 3 1 7 15 28 Fietsers 'illegaal' rechtdoor vanuit het centrum 0 0 0 1 0 0 0 1 Voetgangers vanuit het station / Godsweerdersingel oost 0 2 0 0 0 80 70 152 Fietsers vanuit het station / Godsweerdersingel oost 0 0 0 0 1 0 0 1 Noordelijke tunnelbuis, UITgaand 9.00-10.00 10.00-11.00 11.00-12.00 12.30-14.00 14.00 14.00-15.00 15.00-16.00 16.00-17.00 Totaal Voetgangers richting centrum (via reguliere oversteek thv station) 28 62 92 115 120 105 87 609 Fieters richting centrum (via reguliere oversteek thv station) 39 105 95 108 80 145 103 675 Voetgangers 'illegaal' rechtdoor richting centrum 6 8 9 27 22 15 15 102 Fietsers 'illegaal' rechtdoor richting centrum 6 6 4 3 2 5 15 41 Voetgangers richting station / Godsweerdersingel oost 0 6 8 11 4 20 27 76 Fietsers richting station / Godsweerdersingel oost 11 7 14 11 4 15 5 67 B-2
Herten Schoolstraat 8 6049 BN Herten 's-hertogenbosch Hambakenwetering 5-J 5231 DD 's-hertogenbosch Postbus 14 6040 AA Roermond Postbus 2309 5202 CH 's-hertogenbosch