Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 juni 2017 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/100781 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave Introductie Introductie Thema Probleemstelling Oriëntatie Hoofdvraag-deelvragen Eindtermen Eindproduct Werkwijzer Vooraf Voorkennis Video Stap1 Stap2 Bronnen Dekolonisatie Ned. Indië Begrippenlijst Dekolonisatie Ned. Indië Examenvragen Dekolonisatie Ned. Indië Over dit lesmateriaal Pagina 1
Introductie Introductie Hoe verliep het dekolonisatieproces van Nederlands-Indië? Thema Iedere natie onafhankelijk? Na de Tweede Wereldoorlog was het tijdperk van het kolonialisme voorbij. De Verenigde Staten en de Sovjet-Unie waren de grote overwinnaars van de Tweede Wereldoorlog. Ze wilden de vooroorlogse verhoudingen veranderen. De VS vond dat iedere natie onafhankelijk moest zijn. Engeland, Frankrijk, Nederland en België hadden veel koloniën. Verzwakt door de oorlog moesten ze zich met tegenzin neerleggen bij de nieuw ontstane situatie. De koloniën werden onafhankelijk. Van Nederlands-Indië naar Republiek Indonesië Nederland wilde na de Tweede Wereldoorlog Nederlands-Indië weer terug als kolonie. De Nederlandse leiders namen hun oude posities weer in. Maar de Japanse bezetting van Indonesië Pagina 2
had in het land de wens om onafhankelijk te worden aangewakkerd. Nationalistische groeperingen eisten een onafhankelijke staat. Uiteindelijk kreeg de Nederlandse kolonie, mede door Amerikaanse druk op Nederland, haar zelfstandigheid en ging als Republiek Indonesië verder. Probleemstelling Dekolonisatie Nederlands-Indië Het dekolonisatieproces van Nederlands-Indië verliep niet gemakkelijk. Nederland was niet bereid om Indië onafhankelijkheid te verlenen. Indië werd gezien als een onlosmakelijk deel van het koninkrijk. Na de oorlog keek men anders tegen koloniën aan. De onderdrukking van een volk door een ander volk lag immers vers in het geheugen. Toch zagen de meeste Nederlanders de koloniale verhouding met Nederlands-Indië niet als onrechtvaardig of in strijd met de mensenrechten. Het idee om Indië op te moeten geven was voor veel Nederlanders onaanvaardbaar. Eindproduct Deze opdracht sluit je af met het maken van een digitale presentatie waarmee je de onafhankelijkheidsstrijd van Indië en de rol van Nederland in beeld brengt. Pagina 3
Oriëntatie Hoofdvraag-deelvragen Hoofdvraag: Hoe verliep het dekolonisatieproces van Nederlands-Indië? Deelvragen: Waarom was Nederland fel tegen onafhankelijkheid van Indië? Waarom wilde Nederlands-Indië onafhankelijk worden? Welke rol speelden de VS in het dekolonisatieproces? Welk beleid voerde Nederland tijdens het dekolonisatieproces? Welke fasen zijn er te onderscheiden in de onafhankelijkheidsstrijd? Eindtermen Pagina 4
Domein A: Historisch besef A6 Verklaringen en oorzaken A7 Ordenen Domein B: Oriëntatiekennis Tijdvak 10, kenmerkend aspect: de dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld. Onderstaande (kern)begrippen worden toegelicht in de begrippenlijst. dekolonisatie, Koude Oorlog, hegemonie, Indië, Indonesië, onafhankelijkheidsstrijd, Soekarno, PKN, politionele acties, KNIL-militairen, kwestie Nieuw Guinea Eindproduct Pagina 5
Je geeft antwoord op de hoofdvraag: "Hoe verliep het dekolonisatieproces van Nederlands-Indië?" Dat doe je door een digitale presentatie te maken waarmee je de onafhankelijkheidsstrijd van Indië en de rol van Nederland in beeld brengt. Beoordeling Je krijgt een positieve beoordeling als je: Antwoord geeft op de hoofd- en deelvragen. Historisch verantwoord oordeelt over gebeurtenissen in het verleden. Je presentatie goed hebt opgebouwd, een heldere structuur gegeven hebt en voorzien hebt van pakkend beeldmateriaal. Weging 40 % mate van volledigheid. 40 % beheersing van de vaardigheid. 20 % uitvoering van je eindproduct. Pagina 6
Werkwijzer Vooraf Activiteiten Stap Groepsgrootte Activiteit Tijd Voorkennis Alleen Ophalen voorkennis. 0,5 uur Stap 1 Alleen Kennisbank 2e fase bestuderen + vragen beantwoorden. 1 uur Stap 2 Samen met een studiegenoot Doornemen van de bronnen. 2,5 uur Stap 3 Samen met een studiegenoot Maken van de presentatie. 2 uur Benodigdheden Powerpoint of een ander presentatieprogramma. Voorkennis Voorkennis Wat weet je nog over de dekolonisatie van Nederlands-Indië? Maak de instaptoets. Dekolonisatie Nederlands-Indië kn.nu/1pkgy 1 van 10 Welk land had vlak na de Tweede Wereldoorlog de meeste koloniën? a. Engeland b. Nederland c. Spanje 2 van 10 Welke machthebber was een van de eersten die na de Eerste Wereldoorlog het bezit van koloniën ter discussie heeft gesteld? a. Premier Lloyd George van de Groot-Brittannië b. President Poincaré van Frankrijk c. President Wilson van de VS Pagina 7
3 van 10 Welk land was al voor de Eerste Wereldoorlog een grote inspiratiebron voor nationalisten in heel Azië? a. China b. Duitsland c. Japan 4 van 10 Wie was de bekendste voorvechter van geweldloos verzet tegen de koloniale moederlanden? a. Mahatma Gandhi b. Malcolm X c. Nelson Mandela 5 van 10 De dekolonisatie is onder meer het gevolg van nationalistische bewegingen die zich verzetten tegen overheersing door het moederland. Welke twee nationalistische leiders hebben de eerste Indonesische politieke partij opgericht die naar onafhankelijkheid streefde? a. Hatta b. Hirohito c. Soekarno 6 van 10 Waar hebben de Indonesische nationalisten hun universitaire opleiding gevolgd? a. Amerika b. Indonesië c. Nederland 7 van 10 De Nederlandse koloniale machthebber arresteerde diverse nationalistische leiders. Welke straf kregen zij? a. Ze kregen huisarrest. b. Ze moesten flinke boetes betalen. c. Ze werden in een strafkamp opgesloten. 8 van 10 Hoe kwamen de 'politionele acties' aan hun naam? a. Omdat de Indonesische nationalisten werden gearresteerd door politieagenten. b. Omdat de militairen het zonder de hulp van politieagenten niet konden redden. c. Omdat Nederland de term oorlog niet wilde gebruiken. Pagina 8
9 van 10 Wie eiste dat Nederland de strijd tegen de Indonesische nationalisten zou staken? a. Groot-Brittannië b. De Verenigde Naties c. De Verenigde Staten 10 van 10 Wie werd de eerste president van Indonesië? a. Hatta b. Hirohito c. Soekarno Kennisbank onderbouw De antwoorden op de vragen vind je in de volgende Kennisbank geschiedenis onderbouw: KB: Nationalistische bewegingen in de koloniën Video Op internet zijn er veel geschiedenisvideo's te vinden. De volgende video's van Joost van Oort passen heel goed bij deze opdracht. Het gaat om een video over Tijdvak 8, een video over Tijdvak 9 en de video Dekolonisatie uit Tijdvak 10. Pagina 9
Video: T8: Modern imperialisme Video: T9: Verzet tegen het imperialisme Video: Dekolonisatie Stap1 Bestudeer uit de Kennisbank geschiedenis tweede fase het onderwerp: KB: Tijdvak 10: Dekolonisatie Maak tijdens het bestuderen van de onderwerpen aantekeningen. Beantwoord na het bestuderen van de Kennisbankitems de volgende vragen. Dekolonisatie Nederlands-Indië kn.nu/5czfh 1 van 10 Welke president ijverde voor de Tweede Wereldoorlog voor zelfbeschikkingsrecht van de koloniën? 2 van 10 Hoelang is Suriname een kolonie van Nederland geweest? Pagina 10
a. Ruim een eeuw. b. Ruim twee eeuwen. c. Ruim drie eeuwen. 3 van 10 Waarom konden de Surinamers zo makkelijk emigreren naar Nederland? 4 van 10 Hoe heette de campagne waarmee Gandhi ijverde voor een onafhankelijk India? a. Let India go b. Quit India c. Release India 5 van 10 Brits-India is vlak na de onafhankelijkheid opgedeeld in twee landen: India en Pakistan. In welk van deze twee landen woonden de moslims en in welk land de Hindoes? 6 van 10 Hoe noemen de Indonesiërs de tijd tussen het uitroepen van de onafhankelijkheid en de officiële erkenning van de Republiek Indonesië door Nederland? a. Bersiap b. Kebebasan c. Merdeka 7 van 10 Nederland wilde wel onderhandelen met de nationalisten over onafhankelijkheid voor Indonesië, maar er bleef een groot meningsverschil. Welk verschil was dat? Pagina 11
8 van 10 In militair opzicht waren de politionele acties succesvol. In welk opzicht niet? 9 van 10 Wat was het belangrijkste verschil in de manier waarop Suriname en Indonesië hun onafhankelijkheid kregen? 10 van 10 In september 1947 had het mandaatgebied Palestina vreedzaam verdeeld kunnen worden tussen Israëliërs en Palestijnen, maar de Palestijnen accepteerden het voorstel van de VN niet. Wat was daarvan het gevolg? Stap2 Pagina 12
Bronnen en vragen beantwoorden Onder de knop 'Bronnen' vind je links naar een aantal websites met informatie over dit onderwerp. Bestudeer deze informatie. Gebruik de hoofdvraag en de deelvragen om de bronnen op geschiktheid voor jullie presentatie te beoordelen. Maak een overzicht van de informatie die jullie voor de presentatie willen gebruiken. Noteer per deelvraag welke informatie jullie hebben gevonden, zodat jullie goed kunnen inschatten welke informatie nog ontbreekt. Kijk voor verdere uitleg van het geven van presentaties in de gereedschapskist. Kies een vorm van presenteren: Gereedschapskist: Pecha Kucha maken Gereedschapskist: Elevator pitch maken Geef aan het einde van jullie presentatie ook duidelijk antwoord op de hoofdvraag. Vraag je docent de presentatie te beoordelen. Pagina 13
Bronnen Dekolonisatie Ned. Indië SchoolTV: Onafhankelijkheid van Nederlands-Indië: De dekolonisatie onder Soekarno en Hatta. Wikipedia over Politionele acties Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) NRC-profiel Indonesië: 'Een zaak van jullie eigen geweten' Als er al een speciale band tussen Indonesië en Nederland bestaat, ligt die in het verleden, niet in het heden. Vijftig jaar na de soevereiniteitsoverdracht zijn de betrekkingen tussen beide landen normaler dan ooit. De volgende documentaires zijn lang, dus je zult selectief moeten kijken: Indonesia Merdeka deel 1 en deel 2. Vpro-documentaire over de onafhankelijkheidsstrijd van Nederlands-Indië met historisch materiaal en herinneringen en anekdotes van ooggetuigen. Pagina 14
Begrippenlijst Dekolonisatie Ned. Indië Dekolonisatie De ontwikkeling naar zelfbestuur en onafhankelijkheid van koloniën. Hegemonie Men spreekt van hegemonie als een staat meer macht of invloed heeft dan andere staten op het gebied van politiek, cultuur, wetenschap en handel. Koude Oorlog Periode van na de Tweede Wereldoorlog tot eind jaren tachtig, waarin een voortdurende spanning heerste tussen de Westerse democratische kapitalistische landen en de communistische Oosterse landen. Nederlands-Indië Nederlands-Indië was vanaf 1813 de officiële benaming voor de in de Indische Archipel door de Nederlandse staat gekoloniseerde gebieden. Indonesië Voormalige kolonie van Nederland. Na de soevereiniteitsoverdracht op 27 december 1949 was de Republik Indonesia slechts één van de deelstaten (negara's) van de Verenigde Staten van Indonesië. Tussen de soevereiniteitsoverdracht en 15 augustus 1950 werden de deelstaten gevormd tot één eenheidsstaat: de Republik Indonesia. Onafhankelijkheidsstrijd Strijd om onafhankelijkheid van de bewoners in een gebied met de bedoeling een nieuwe staat te vestigen. In veel koloniën ging aan de onafhankelijkheid een onafhankelijkheidsstrijd door verzetsstrijders vooraf. Soekarno Soekarno (1901-1970) was de eerste president van de Republiek Indonesië, vanaf 17 augustus 1945 tot 12 maart 1967. Samen met Hatta streed hij voor onafhankelijkheid van Indonesië. Nadat Japan capituleerde riep hij samen met Hatta de onafhankelijke republiek Indonesië uit. Partai Nasional Indonesia (PNI) De Indonesische Nationalistische Partij was een politieke partij, opgericht door de verzetsstrijders Soekarno en Hatta. Ze streefden naar onafhankelijkheid van de Nederlandse kolonie Indonesië. Politionele acties Nederlands militair ingrijpen in Indonesië nadat Indonesië zich onafhankelijk had verklaard op 17 augustus 1945. Nederland wilde Indonesië als kolonie behouden. Eerste Politionele Actie vanaf 21 juli 1947. Tweede Politionele Actie vanaf 19 december 1948. Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL) Benaming van het Nederlandse leger in Nederlands-Indië en Indonesië, van 1830-1950. In het KNIL zaten Indische en Nederlandse soldaten. "Kwestie Nieuw Guinea" Bij de soevereiniteitsoverdracht van Indonesië in 1949 behield Nederland Nieuw-Guinea. Nederland wilde Nieuw-Guinea gebruiken voor het behouden van een Nederlandse invloedssfeer in de regio. Indonesië eiste NieuwGuinea op en er ontstond een oorlogsdreiging. In 1962 droeg Nederland na druk van de internationale gemeenschap Nieuw-Guinea aan Indonesië over. Pagina 15
Pagina 16
Examenvragen Dekolonisatie Ned. Indië Examenvragen - HAVO Er zijn geen examenvragen uit 2014 en 2015 over het onderwerp Dekolonisatie Nederlands-Indië Pagina 17
Over dit lesmateriaal Colofon De opdracht 'Dekolonisatie: Nederlands Indië' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO in opdracht van Stichting VO-content. Fair Use In de Stercollecties van VO-content wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use Vragen Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk van VO-content. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 juni 2017 om 12:43 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau HAVO 4; HAVO 5; Leerinhoud en doelen Geschiedenis; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Trefwoorden arrangeerbare, leerlijn Pagina 18