Griekse beschaving hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Griekse beschaving Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Stap5 Stap6 Stap7 Stap8 Stap9 Extra: lvoorl Begrippenlijst Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Griekse beschaving Vooraf Rond 800 v. Chr. ontstond in Griekenland een beschaving die zelfs vandaag nog veel invloed heeft. In deze opdracht leer je wie de oude Grieken waren, waar ze woonden, hoe ze dachten over het bestuur en over de mens, de wereld en de goden. Aan het eind van deze opdracht kun je: uitleggen waarom Griekenland geen eenheidsstaat was. uitleggen hoe en waarom de Grieken zich vanuit hun stadstaten hebben verspreid over een groot gebied. vertellen wanneer en hoe een democratie ontstond in Athene. vertellen wat de oorzaken en gevolgen waren van de spanningen tussen Sparta en Athene. Eindproduct Je kiest zelf een eindproduct waarmee je (een aspect) van de antieke Griekse beschaving in beeld wilt brengen. Tip: Maak een kruiswoordpuzzel of een woordzoeker met daarin woorden die te maken hebben met de antieke Griekse beschaving. Tip: Houd een interview met een docent Grieks op je school. Beoordeling Je krijgt een goede beoordeling voor de opdracht als: Het eindproduct een goed beeld geeft van (een aspect) van de antieke Griekse beschaving. Het eindproduct met zorg gemaakt is. Het eindproduct op tijd klaar is. Pagina 2

4 Activiteiten Stap Groepsgrootte Activiteit Stap 1 Kennisbank 'Griekse beschaving' bestuderen en vragen beantwoorden. Stap 2 Twee opdrachten maken. Stap 3 Zinnen in de juiste volgorde zetten en bespreken. Stap 4 Kennisbank 'Geboorte democratie' bestuderen en vragen beantwoorden. Stap 5 Sleepvraag maken over de democratie in Athene. Stap 6 Kennisbank 'Vele oorlogen' bestuderen en vragen beantwoorden. Stap 7 Kennisbank 'Een rationeel wereldbeeld' bestuderen en vragen beantwoorden. Stap 8 Toets 'Griekse beschaving' maken. Stap 9 Een eindproduct naar keuze maken. Benodigdheden Voor het maken van deze opdracht heb je nodig: een computer/tablet met internetverbinding. een pen, kleurpotloden, (ruitjes)papier, schaar, lijm,... voor het maken van het eindproduct. Tijd Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig. Stap1 Pagina 3

5 De Poleis In het gebied dat nu Griekenland heet, ontstond tussen 800 en 500 jaar voor Chr. een grote hoeveelheid stadstaten (polis = stadstaat, poleis = meervoud ), zo n 700 in totaal. De machtigste stadstaten waren Athene en Sparta. De macht in een stadstaat lag meestal bij enkele adellijke families. In enkele poleis waren ook volksvergaderingen waaraan alle mannen mochten deelnemen. Die vorm van inspraak legde de basis voor de moderne democratie. Het gebied van de Griekse poleis werd later deel van het Romeinse rijk. De Romeinen namen veel van de Griekse cultuur over. Bestudeer in de Kennisbank geschiedenis de twee pagina's van het volgende onderdeel. KB: Griekse beschaving Vragen: 1. Hoeveel stadstaten telde Griekenland tussen 800 en 500 v. Chr.? A. Ongeveer 70 stadstaten B. Ongeveer 700 stadstaten 2. Waarom spreek je over Griekenland in die tijd niet van een eenheidsstaat? A. Omdat de centrale regering niet overal in Griekenland soldaten had. B. Omdat iedere stad onafhankelijk was en zichzelf bestuurde. 3. Waar of niet waar? In veel stadstaten was de macht in handen van rijke adellijke families. A. Waar B. Niet waar 4. Hoe noem je een regeringsvorm waarbij de politieke macht in handen is van slechts enkele Pagina 4

6 rijke adellijke families? A. Aristocratie B. Democratie 5. Waar of niet waar? Doordat er in Griekenland voldoende grond was, was er geen sprake van emigratie naar andere landen. A. Waar B. Niet waar Stap2 Maak ook de volgende twee opdrachten. 1 Hoewel de Grieken hun poleis verschillend bestuurden, voelden ze zich toch verbonden. Kies vier zaken uit onderstaand lijstje die de Grieken wel verbonden. Behandeling slaven Olympische Spelen Godsdienst Taal Handel Economie Democratie Politiek Kunst 2 Leg in je eigen woorden uit wat het verschil is tussen een democratie en een aristocratie. Gebruik in je antwoord het woord volksvergadering. Stap3 Pagina 5

7 Bevolkingsgroei en kolonisatie In het onderdeel Bevolkingsgroei en kolonisatie heb je kunnen lezen waarom de Grieken zich verspreidden over het hele Middellandse Zeegebied. Hieronder zie je zes zinnen. De zinnen staan niet in de goede volgorde. In welke volgorde vormen de zinnen een logisch verhaal? Daardoor nam de behoefte aan voedsel toe. Door de emigratie verspreidde de Griekse cultuur zich over het Middellandse Zeegebied. De bevolking in de stadstaten groeide. Rondom de stadstaten was de vruchtbare grond schaars. Daarom werd steeds gezocht naar mogelijkheden om het grondgebied uit te breiden. Het gevolg was emigratie naar bijvoorbeeld Zuid-Italië. Goede volgorde: Vergelijk je antwoord met het antwoord van een klasgenoot. Komen jullie antwoorden overeen? Heeft je klasgenoot iets anders? Bespreek dan de verschillen. Stap4 Pagina 6

8 Bestudeer nu in de Kennisbank geschiedenis de eerste twee pagina's van het onderdeel. KB: Geboorte democratie Beantwoord over dit onderdeel de volgende vier vragen: 1. In welk jaar werd de democratie in Athene ingevoerd? A v.chr. B. 509 v. Chr. C. 509 n. Chr. 2. Welk deel van de Atheense bevolking mocht meebeslissen in de democratie? A. Ongeveer 1/3 deel. B. Alle mannen boven de achttien met Atheense ouders. C. Alle slaven, vrouwen en buitenlanders. 3. Waar of niet waar? De democratische regeringsvorm is ontstaan doordat de handelaren meer invloed op het bestuur wilden. A. Waar B. Niet waar 4. Welk antwoord is onjuist? De acropolis in Athene: A. was de bovenstad van Athene. B. was de markt van Athene. C. was de plek waar de godsdienstige gebouwen stonden. D. werd in 480 v. Chr. volledig verwoest door de Perzen. Stap5 Democratie in Athene Maak onderstaande tekst compleet door de woorden die naast de tekst staan naar de juiste plaats in de tekst te slepen. Democratie in Athene maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ In Athene was het bestuur in handen van de aristocratie (edelen) toen er ook een succesvolle groep opkwam. Deze nieuwe rijken eisten een deel van de macht. Na de nieuwe rijken wilden ook armere burgers en boeren van Athene meer op het bestuur. Daarom besloot men in Athene om de in te voeren. Alle van 18 jaar en ouder mochten. Vrouwen, kinderen en en mensen van buiten hadden geen stemrecht. Pagina 7

9 Beschikbare keuzes: handelaren, Athene, meebeslissen, vrije mannen, invloed, democratie, politieke, slaven Stap6 Bestudeer nu in de Kennisbank geschiedenis de informatie over de vele oorlogen en de verschillen tussen Athene en Sparta. KB: Vele oorlogen Vergelijk Sparta en Athene. Geef per uitspraak aan bij welke stadstaat de uitspraak het beste past Deze stadstaat had een sterk landleger. Deze stadstaat had een sterke vloot. Deze stadstaat had veel koloniën. Deze stadstaat had geen koloniën. Deze stadstaat had een democratisch bestuur. Deze stadstaat had een aristocratisch bestuur. Stap7 Pagina 8

10 Ga opnieuw naar de Kennisbank geschiedenis en bestudeer het onderdeel. KB: Een rationeel wereldbeeld Hieronder lees je drie uitspraken. Zoek uit welke Griekse geleerde bij iedere uitspraak past. 1. In de natuur is alles geordend. Kijk maar naar de hemel: alles draait om de aarde. 2. Democratie? Waardeloos! Politici doen niets anders dan domme mensen misleiden, zodat ze verkeerde besluiten nemen. 3. De regering zou moeten bestaan uit wijze filosofen, die weten hoe je de waarheid zoekt. Klaar? Vergelijk je antwoorden met de antwoorden van een klasgenoot. Stap8 Toets Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'Griekse beschaving'. De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen. Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score. Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien. De score wordt opgenomen in het volgsysteem. Klik op de knop 'Start' om te beginnen: Pagina 9

11 Griekse beschaving maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Over welke periode hebben we het als we spreken over het oude Griekenland? a. van ongeveer 1200 tot 900 voor Christus b. van ongeveer 800 tot 500 voor Christus c. van ongeveer 400 tot 100 voor Christus 2 Het oude Griekenland was geen eenheidsstaat. Waaruit blijkt dat? a. De inwoners van de buitengebieden trokken zich niets aan van de centrale regering. b. Er was geen centrale regering. Iedere stad bestuurde zichzelf. 3 De belangrijkste stadstaten in het oude Griekenland waren Sparta en Athene. Bij welke stadstaat horen de volgende kenmerken? aristocratie (raad van edelen) had de macht zeer sterk leger; oorlogszuchtig geen koloniën, maar veroveringen a. Sparta b. Athene 4 In Athene ontstond een democratische regeringsvorm. Waar of niet waar? Alle Atheense mannen en vrouwen van 18 jaar en ouder mochten meebeslissen in de politiek. a. Waar b. Niet waar Stap9 Pagina 10

12 Eindproduct Je gaat een eindproduct maken waarmee je (een aspect van) de antieke Griekse beschaving in beeld brengt. Je mag zelf kiezen wat voor soort eindproduct je maakt. Kijk voor ideeën eventueel in de gereedschapskist van StudioVO. Heb je een eindproduct gekozen? Overleg dan even met je docent of hij het eens is met je keuze. Spreek met je docent ook af hoe het eindproduct beoordeeld gaat worden en wanneer je het eindproduct moet inleveren. Klaar? Laat het eindproduct beoordelen door je docent. Extra: lvoorl Leerlingen voor leerlingen Op de website vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt. Hieronder staan een paar video's die goed passen bij dit thema. Bekijk de video's. Kun je de video's goed volgen? Bespreek de inhoud van de video's met een klasgenoot. Video: Griekse kolonisatie Video: Het schervengericht Let op: Pagina 11

13 Als je een video wilt stoppen, druk dan eerst op de stopknop en klik dan de popup weg. Begrippenlijst Stadstaten/Polis Stad en omliggend gebied met een eigen bestuur. Athene en Sparta De twee machtigste stadstaten uit het oude Griekenland. Socrates, Aristoteles en Plato Drie filosofen uit het oude Griekenland die de basis hebben gelegd voor het westerse denken en doen. Volksvergaderingen Tijdens de volksvergaderingen mochten de mannen uit de stadstaten meebeslissen in de politiek. Democratie Regeringsvorm waarbij de macht bij het volk of een gedeelte van het volk ligt. Aristocratie Regeringsvorm waarbij de politieke macht in handen is van enkele rijke adellijke families. Pagina 12

14 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 om 09:44 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 3; VWO 3; HAVO 2; Leerinhoud en Van een mythologische naar een rationeel wetenschappelijke verklaring van de doelen wereld; Burgerschap en wetenschappelijk denken in de Griekse stadstaat; Kenmerken van een democratie; Geschiedenis; De tijd van Grieken en Romeinen (3000 v C n C); Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden rearrangeerbare Pagina 13