Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1

Transcriptie

1 Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Floris Sieffers 07 October 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Vooraf Leerdoelen Eindproduct-Beoordeling Werkwijze Aan de slag Stap1: De Griekse Poleis Stap2: Ontstaan Democratie Stap3: Eindproduct Extra: lvoorl Over dit lesmateriaal Pagina 1 Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1

3 Vooraf Leerdoelen Rond 800 v. Chr. ontstond in Griekenland een beschaving die zelfs vandaag nog veel invloed heeft. In deze opdracht leer je wie de oude Grieken waren, waar ze woonden, wat ze dachten over het bestuur en over de mens, de wereld en de goden. Leerdoelen: Je kunt uitleggen waarom Griekenland geen eenheidsstaat was. Je kunt uitleggen hoe en waarom de Grieken zich vanuit hun stadstaten hebben verspreid over een groot gebied. Je weet wanneer en hoe een democratie ontstond in Athene. Begrippen stadstaat (polis), aristocratie, kolonie, volksvergadering, Olympische Spelen, democratie. Eindproduct-Beoordeling Pagina 2 Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1

4 Eindproduct Je kiest zelf een eindproduct waarmee je (een aspect) van de antieke Griekse beschaving in beeld wilt brengen. Tip: Maak een kruiswoordpuzzel of een woordzoeker met daarin woorden die te maken hebben met de antieke Griekse beschaving. Tip: Houd een interview met een docent Grieks op je school. Beoordeling Je krijgt een goede beoordeling voor de opdracht als: Het eindproduct een goed beeld geeft van (een aspect) van de antieke Griekse beschaving. Het eindproduct met zorg gemaakt is. Het eindproduct op tijd klaar is. Werkwijze Pagina 3 Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1

5 Samen of alleen? Deze opdracht doe je alleen. Bij sommige opdrachten werk je samen met een klasgenoot. Tijd Voor deze opdracht heb je twee lesuren nodig. Benodigdheden Voor het maken van deze opdracht heb je nodig: een computer/tablet met internetverbinding. een pen, kleurpotloden, (ruitjes)papier, schaar, lijm,... voor het maken van het eindproduct. Pagina 4 Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1

6 Aan de slag Stap1: De Griekse Poleis Pagina 5 Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1

7 De Poleis In het gebied dat nu Griekenland heet, ontstond tussen 800 en 500 jaar voor Chr. een grote hoeveelheid stadsstaten (polis = stadstaat, poleis = meervoud ), zo n 700 in totaal. De machtigste stadsstaten waren Athene en Sparta. De macht in een stadsstaat lag meestal bij enkele adellijke families. In enkele poleis waren ook volksvergaderingen waaraan alle mannen mochten deelnemen. Die vorm van inspraak legde de basis voor de moderne democratie. Het gebied van de Griekse poleis werd later deel van het Romeinse rijk. De Romeinen namen veel van de Griekse cultuur over. Als we spreken over het oude Griekenland is het alsof we spreken over één land. Zo'n land was Griekenland 800 jaar voor Christus niet. Er was sprake van een groot gebied met ongeveer 700 vergelijkbare 'eigen' stadsstaten. Elke stad had zijn eigen bestuur. In de meeste stadsstaten was de macht in handen van slechts enkele rijke adellijke families. Dit noemen we een aristocratie. Er waren ook uitzonderingen: enkele stadsstaatjes hielden volksvergaderingen waarbij alle mannen aanwezig waren en meebeslisten. Op het gebied van de taal, godsdienst, onderwijs, wetenschap en kunst waren er veel overeenkomsten tussen de poleis. Die overeenkomsten werden ook door de inwoners van de poleis als zodanig ervaren. De Olympische spelen was een sportfeest dat een gevoel van verbondenheid gaf. Het doel van het organiseren van de Olympische spelen was het verbeteren van de relaties tussen de verschillende stadsstaten. Bevolkingsgroei en kolonisatie Rondom de stadsstaten was vruchtbare grond schaars. Omdat de bevolking groeide, werd altijd naar mogelijkheden gezocht om het gebied uit te breiden. Dat leidde tot veel onderlinge oorlogen maar ook tot emigratie (=verhuizing). Er werden ontdekkingstochten ondernomen naar gebieden overzee om een nieuw leven op te bouwen. Rond de Zwarte Zee en in Zuid-Italië werden Griekse kolonies gesticht. Tussen de kolonies en de oude Griekse poleis ontwikkelde zich een levendige handel. Door emigratie verspreidde de Griekse cultuur zich over het hele Middellandse Zeegebied. Tegelijkertijd veranderde de Griekse cultuur ook door andere hoogontwikkelde culturen zoals die van Babylonië en Egypte. Pagina 6 Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1

8 In het onderdeel Bevolkingsgroei en kolonisatie heb je kunnen lezen waarom de Grieken zich verspreidden over het hele Middellandse Zeegebied. Hieronder zie je zes zinnen. De zinnen staan niet in de goede volgorde. In welke volgorde vormen de zinnen een logisch verhaal? 1. Daardoor nam de behoefte aan voedsel toe. 2. Door de emigratie verspreidde de Griekse cultuur zich over het Middellandse Zeegebied. 3. De bevolking in de stadsstaten groeide. 4. Rondom de stadsstaten was de vruchtbare grond schaars. 5. Daarom werd steed gezocht naar mogelijkheden om het grondgebied uit te breiden. 6. Het gevolg was emigratie naar bijvoorbeeld Zuid-Italië. Goede volgorde: Beantwoord nu de volgende vragen Vragen 1. Hoeveel stadstaten telde Griekenland tussen 800 en 500 v. Chr.? Pagina 7 Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1

9 A. Ongeveer 70 stadstaten B. Ongeveer 700 stadstaten 2. Waarom spreek je over Griekenland in die tijd niet van een eenheidsstaat? A. Omdat de centrale regering niet overal in Griekenland soldaten had. B. Omdat iedere stad onafhankelijk was en zichzelf bestuurde. 3. Waar of niet waar? In veel stadstaten was de macht in handen van rijke adelijke families. A. Waar B. Niet waar 4. Hoe noem je een regeringsvorm waarbij de politieke macht in handen is van slechts enkele rijke adelijke families? A. Aristocratie B. Democratie 5. Waar of niet waar? Doordat er in Griekenland voldoende grond was, was er geen sprake van emigratie naar andere landen. A. Waar B. Niet waar 6. Hoewel de Grieken hun poleis verschillend bestuurden, voelden ze zich toch verbonden. Kies vier zaken uit onderstaand lijstje die de Grieken wel verbonden. Behandeling slaven Olympische Spelen Godsdienst Democratie Handel Economie Taal Politiek Kunst 7. Leg in je eigen woorden uit wat het verschil is tussen een democratie en een aristocratie. Gebruik in je antwoord het woord volksvergadering. Pagina 8 Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1

10 Stap2: Ontstaan Democratie Bestudeer nu het onderdeel: Ontstaan Democratie Ontstaan Democratie De democratie als bestuur van een land komen we voor het eerst tegen bij de Grieken in Athene. In deze machtige stadsstaat eisten verschillende groepen in de maatschappij politieke invloed. Athene was de machtigste stadsstaat van het oude Griekenland. In 509 v. Chr. werd daar een belangrijke wet ingevoerd. Alle vrije mannen van 18 jaar en ouder mochten meebeslissen in de politiek. Ongeveer 10 % van de bevolking nam de politieke beslissingen. Vrouwen, kinderen, slaven (1/3 van de bevolking) en mensen van buiten Athene hadden geen stemrecht. De democratische regeringsvorm was een gevolg van de opkomst van nieuwe rijken. Naast de traditionele adel van het platteland was een succesvolle klasse van handelaren ontstaan. Deze eiste op basis van haar rijkdom een deel van de politieke macht op. Ook de arme boeren en burgers eisten politieke invloed. Uiteindelijk besloot men tot bovengenoemde maatregel en was de democratie ontstaan. Beantwoord over dit onderdeel de volgende vier vragen: 1. In welk jaar werd de democratie in Athene ingevoerd? Pagina 9 Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1

11 A v.chr. B. 509 v. Chr. C. 509 n. Chr. 2. Welk deel van de Atheense bevolking mocht meebeslissen in de democratie? A. Ongeveer 1/3 deel. B. Alle mannen boven de achttien met Atheense ouders. C. Alle slaven, vrouwen en buitenlanders. 3. Waar of niet waar? De democratische regeringsvorm is ontstaan doordat de handelaren meer invloed op het bestuur wilden. A. Waar B. Niet waar 4. Welk antwoord is onjuist? De acropolis in Athene: A. was de bovenstad van Athene. B. was de markt van Athene. C. was de plek waar de godsdienstige gebouwen stonden. D. werd in 480 v. Chr. volledig verwoest door de Perzen. Democratie in Athene kn.nu/5odr6 Vraag Maak onderstaande tekst compleet door de woorden die naast de tekst staan naar de juiste plaats in de tekst te slepen. In Athene was het bestuur in handen van de aristocratie (edelen) toen er ook een succesvolle groep opkwam. Deze 'nieuwe rijken' eisten een deel van de macht. Na de 'nieuwe rijken' wilden ook armere burgers en boeren van Athene meer op het bestuur. Daarom besloot men in Athene om in te voeren. Alle van 18 jaar en ouder mochten. Vrouwen, kinderen en slaven mensen van buiten hadden geen stemrecht. Pagina 10 Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1

12 Beschikbare keuzes: en, invloed, handelaren, politieke, meebeslissen, vrije mannen, Athene, democratie Stap3: Eindproduct Eindproduct Je gaat een eindproduct maken waarmee je (een aspect van) de antieke Griekse beschaving in beeld brengt. Je mag zelf kiezen wat voor soort eindproduct je maakt.kijk voor ideeën eventueel in de gereedschapskist van StudioVO. Heb je een eindproduct gekozen? Overleg dan even met je docent of hij het eens is met je keuze. Spreek met je docent ook af hoe het eindproduct beoordeeld gaat worden en wanneer je het eindproduct moet inleveren. Klaar? Laat het eindproduct beoordelen door je docent. Extra: lvoorl Leerlingen voor leerlingen Pagina 11 Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1

13 Op de website vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt. Hieronder staan een paar video's die goed past bij dit thema. Bekijk de video's. Kun je de video's goed volgen? Bespreek de inhoud van de video's met een klasgenoot. Griekse kolonisatie Het schervengericht Let op: Als je een video wilt stoppen, druk dan eerst op de stopknop en klik dan de popup weg. Pagina 12 Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1

14 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Floris Sieffers Laatst gewijzigd 07 October 2015 om 08:47 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1; Leerinhoud en doelen Geschiedenis; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Pagina 13 Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1