Politieke stromingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 19 oktober 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Politieke stromingen Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Stap5 Stap6 Extra: lvoorl Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Politieke stromingen Vooraf In de 19e eeuw is het politieke systeem zoals we dat nu kennen ontstaan. Na 1850 werden de eerste politieke groeperingen opgericht. In deze opdracht kijk je hoe ons parlementair stelsel is ontstaan. Je kijkt nogmaals naar de grondwet van 1848 en je bestudeert de verschillende politieke stromingen. Aan het eind van de opdracht kun je de belangrijkste kenmerken uit de Nederlandse grondwet van 1848 beschrijven. de kenmerken van de politieke stroming 'liberalisme'beschrijven. de kenmerken van de politieke stroming 'socialisme' beschrijven. uitleggen waarom 1848 wel bekend staat als revolutiejaar. een aantal rechten uit de Nederlandse grondwet van 1848 beschrijven. Eindproduct Je maakt een schema. In het schema komen de vier politieke stromingen. Achter iedere stroming komt een korte omschrijving, een belangrijke leider en een politieke partij. Beoordeling Je krijgt een goede beoordeling voor de opdracht als: je column een duidelijke boodschap heeft. je column geestig en/of uitdagend is. je column een duidelijke kop en staart heeft. je column een duidelijke titel heeft. je column verzorgd is vormgegeven. je column geen schrijffouten bevat. Activiteiten Stap Pagina 2 Groepsgrootte Activiteit

4 Stap 1 Alleen Kennisbank 'Grondwet 1848' bestuderen en vragen beantwoorden. Stap 2 Alleen Kennisbank 'Liberalisme' bestuderen en vragen beantwoorden. Stap 3 Alleen Kennisbank 'Protestanten, katholieken, liberalen en socialisten' bestuderen en vragen beantwoorden. Stap 4 Alleen Een uitspraak lezen van een policitus. Welke politicus deed deze uitspraak? Stap 5 Alleen Toets 'Politieke stromingen' maken. Stap 6 Alleen Eindproduct: De vier politieke groeperingen in een schema zetten en beschrijven. Benodigdheden: Geen bijzonderheden. Tijd: Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig. Stap Grondwet Het jaar 1848 wordt wel gezien als het jaar waarin ons politieke systeem is ontstaan. In dat jaar kwam de Nederlandse grondwet tot stand. In de grondwet werd geregeld hoe ons land geregeerd moest worden. Ga naar de Kennisbank geschiedenis: KB: Grondwet 1848 Toch was er nog een belangrijk verschil met de moderne politiek: het ontbreken van politieke partijen Pagina 3

5 en het ontbreken van algemeen kiesrecht. In 1850 had nog slechts een zeer beperkt deel van de bevolking kiesrecht. Probeer uit te zoeken: wie er in 1850 mochten stemmen voor de Tweede Kamer. wat bepaalde of een persoon wel of niet mocht stemmen. wanneer het algemeen kiesrecht voor mannen in Nederland werd ingevoerd. wat het verschil is tussen actief kiesrecht en passief kiesrecht. wanneer vrouwen voor het eerst mochten stemmen voor de Tweede Kamer. Stap2 Liberalisme De politieke stroming die er voor heeft gezorgd dat de grondwet tot stand kwam, noemen we het liberalisme. Ga opnieuw naar de Kennisbank geschiedenis: KB: Liberalisme Beantwoord de volgende vijf vragen: Wat is het uitgangspunt van het liberalisme? Wat moest volgens de liberalen de politieke rol van de kerk zijn? Hoe dachten de liberalen over de rol van de staat? Waarom kreeg het liberalisme in de tweede helft van de 19e eeuw steeds meer aanhangers? Hoe heet de eerste politieke partij van de liberalen? Bespreek de antwoorden op deze vijf vragen met een klasgenoot. Stap3 Pagina 4

6 Politiek rond 1900 Liberalen wilden dat de staat zich zo min mogelijk met het leven van de mensen bemoeide. Iedereen was zelf verantwoordelijk voor zijn geluk. Socialisten waren het daar niet mee eens. Zij wilden juist dat de staat zou zorgen voor goede werkomstandigheden en een normaal loon voor de arbeiders. Naast de liberalen en socialisten was er nog een derde groep: de confessionelen. Of eigenlijk nog twee groepen: de katholieken en de protestanten. De liberalen wilden een sterke scheiding tussen kerk en staat en de meeste socialisten hadden niet veel op met de kerk. De confessionelen wilden juist dat er politiek gevoerd werd op basis van het geloof. Bestudeer in de Kennisbank het onderdeel over de politieke situatie in de 19e eeuw: KB: Protestanten, katholieken, liberalen en socialisten Vragen: 1. Waar of niet waar? Confessionelen zijn voor een sterke scheiding van kerk en staat. A. Waar B. Niet waar 2. Waar of niet waar? In de schoolstrijd werkten de protestanten en katholieken samen tegen de liberalen. A. Waar B. Niet waar 3. Waar of niet waar? De confessionelen wilden met de schoolstrijd bereiken dat ook katholieke en protestantse scholen overheidsgeld zouden krijgen. A. Waar B. Niet waar 4. Pagina 5

7 Hoe heette de partij die door Abraham Kuyper werd opgericht? A. De Rooms Katholieke Staats Partij (RKSP) B. Anti Revolutionaire Partij (ARP) Tot welke confessionele stroming behoorde Herman Schaepman? A. katholieken B. protestanten Wat betekent het woord sociaal? A. Dat je vooral rekening houdt met jezelf. B. Dat je rekening houdt met andere mensen. Waar of niet waar? Het socialisme had de meeste aanhang onder arme boeren op het platteland. A. Waar B. Niet waar Wie wordt wel beschouwd als de grondlegger van het socialisme in Nederland? A. Johan Rudolf Thorbecke B. Ferdinand Domela Nieuwenhuis Hoe heette de socialistische partij die in 1894 werd opgericht? A. PvdA (Partij van de Arbeid) B. SDAP (Sociaal Democratische Arbeiders Partij) Waar of niet waar? Na de oprichting van de SDAP stemden alle arbeiders op deze partij en haalde de partij meteen heel veel zetels. A. Waar B. Niet waar Stap4 Pagina 6

8 Kuyper, Schaepman of Nieuwenhuis? Lees onderstaand verhaal. Zorg dat je het hele verhaal begrijpt. Als je sommige woorden niet kent, vraag je de betekenis aan een klasgenoot of aan je docent. "Ik was een gereformeerd predikant en oprichter van de eerste politieke partij in Nederland, de ARP (Anti Revolutionaire Partij). Ik wilde met de ARP tegenwicht bieden tegen de dominante liberalen en de opkomende socialisten voor wie God nauwelijks nog een rol speelde. Mede door mijn toedoen kreeg de Nederlandse politiek te maken met de scherpe tegenstelling tussen christelijke partijen en nietchristelijke partijen. Het geloof in God moet volgens mij uitgangspunt zijn van elk handelen, dus ook van de politiek. Ik heb de emancipatie van de gereformeerden gestimuleerd door de oprichting van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Want ook de universiteiten werden gedomineerd door liberalen die een niet-christelijke wetenschap beoefenden." Wie is hier aan het woord? Kies uit Abraham Kuyper, Herman Schaepman of Domela Nieuwenhuis. Stap5 Pagina 7

9 Toets Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'Politieke stromingen'. De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen. Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score. Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien. De score wordt opgenomen in het volgsysteem. Klik op de knop 'Start' om te beginnen: Politieke stromingen kn.nu/8n7bj 1 De politieke stroming die ervoor gezorgd heeft dat de Nederlandse grondwet in 1848 tot stand kwam, noem je het liberalisme. Waar of niet waar? I. De hervormingen die de inwoners eisten zouden de macht van de vorst versterken. II. Het revolutiejaar 1848 had geen invloed op Nederland. a. I en II zijn beide waar. b. I is waar, II is niet waar. c. I is niet waar, II is waar. d. I en II zijn beide niet waar. 2 Pagina 8

10 Aan het eind van de 19e eeuw ontstonden er verschillende politieke partijen. Voor welke politieke partijen/stromingen vormde het geloof een belangrijke drijfveer in de politiek? a. protestanten en katholieken b. socialisten en protestanten c. katholieken en socialisten 3 Aan het eind van de 19e eeuw ontstonden er verschillende politieke partijen. Welke twee namen passen het best bij de socialistische stroming? a. Domela Nieuwenhuis en Abraham Kuyper b. Abraham Kuyper en Pieter Jelles Troelstra c. Pieter Jelles Troelstra en Domela Nieuwenhuis 4 Aan het eind van de 19e eeuw ontstonden er verschillende politieke partijen. Vier stromingen zijn: 1 Liberalen 2 Protestanten 3 Katholieken 4 Socialisten Vier politieke partijen zijn: a SDAP b Vrijheidsbond c RKSP d ARP Maak de juiste combinatie. a. 1 = b, 2 = a, 3 = c en 4 = d b. 1 = b, 2 = c, 3 = d en 4 = a c. 1 = b, 2 = d, 3 = c en 4 = a 5 Aan het eind van de 19e eeuw ontstonden er verschillende politieke partijen. Bij welke politieke partij/stroming past de omschrijving Betere leefomstandigheden voor de arbeider het best? a. liberalen b. socialisten c. katholieken d. protestanten Pagina 9

11 6 Aan het eind van de 19e eeuw ontstonden er verschillende politieke stromingen. Eén van die stromingen was het socialisme. Maar volgens een Duitse denker was het socialisme slechts een overgangsfase op weg naar het communisme: de arbeidersklasse neemt de macht over van de welgestelde klasse. Hoe heette deze Duitse denker? a. Karl Marx b. Siegmund Freud c. Frierich Nietzsche Stap6 Eindproduct Als eindproduct maak je een schema met daarin de vier politieke groeperingen. Achter iedere groepering zet je een korte omschrijving, een belangrijke leider en een politieke partij. Download het volgende schema. Schema: Politieke stromingen. Bekijk het schema goed. Gebruik de antwoorden op de volgende twaalf vragen om het schema te vullen Bij welke politieke stroming past de uitspraak 'Vrijheid voor de burgers' het best? Van welke politieke stroming was de ARP de politieke partij? Tot welke politieke stroming behoorde Herman Schaepman? Tot welke politieke stroming behoorde Thorbecke, de ontwerper van de grondwet van 1848? Van welke politieke stroming was de RKSP de politieke partij? Bij welke politieke stroming past de uitspraak 'Betere leefomstandigheden voor de arbeider' het best? Pagina 10

12 Tot welke politieke stroming behoorde Domela Nieuwenhuis? Van welke politieke stroming was de SDAP de politieke partij? Tot welke politieke stroming behoorde Abraham Kuyper? Bij welke politieke stroming past de omschrijving 'God moet uitgangspunt zijn van al het handelen en emancipatie van de gereformeerden' het best? 11. Bij welke politieke stroming past de omschrijving 'Verbeteren van de positie van de katholieken' het best? 12. Van welke politieke stroming was de partij van de Vrijheidsbond de politieke partij? Heb je het schema ingevuld? Vergelijk je schema dan met het schema van een klasgenoot. Bespreek eventuele verschillen. Extra: lvoorl Leerlingen voor leerlingen Op de website vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt. Hieronder staat een video die goed past bij dit thema. Bekijk de video. Kun je de video goed volgen? Bespreek de inhoud van de video met een klasgenoot. Video: Liberalen, Socialisten en Confessionelen Let op: Als je de video wilt stoppen, druk dan eerst op de stopknop en klik dan de popup weg. Pagina 11

13 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 19 oktober 2016 om 12:03 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 3; VWO 3; HAVO 2; Leerinhoud en Politiek- maatschappelijke stromingen nationalisme, liberalisme en socialisme; doelen Politiek-maatschappelijke stromingen; De tijd van burgers en stoommachines ( ); Geschiedenis; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden leerlijn, rearrangeerbare Pagina 12