Rapport van het inspectiebezoek op 29 juli 2014 aan Ipse de Bruggen locatie Schievaart, Gaardenpad 2b te Schiedam

Rapport van het inspectiebezoek op 29 juli 2014 aan Ipse de Bruggen locatie Schievaart, Gaardenpad 2b te Schiedam Den Haag september 2014 V1000387

Inhoud 1 Inleiding 3 1.1 Aanleiding en belang 3 1.2 Doelstelling 3 1.3 Methode 3 1.4 Toetsingskader 3 1.5 Beschrijving locatie 4 2 Conclusies 5 2.1 Overzicht van de resultaten 5 2.2 Verbeteringen in kwaliteit en veiligheid van de zorg duidelijk zichtbaar 5 2.3 Deskundigheid en inzet personeel op orde 6 2.4 Cliëntgerichtheid is nodig om kwaliteit te kunnen leveren 6 2.5 Medicatieveiligheid verdient blijvend aandacht 6 2.6 Cliëntdossier kan overzichtelijker 6 2.7 Individueel maatwerk bij fixatie en andere vormen van vrijheidsbeperking kan nog beter 7 2.8 Conclusie: 7 3 Handhaving 8 3.1 Door de zorgaanbieder te treffen maatregelen 8 3.2 Resultaatsverslag 8 3.3 Beoordeling van overige locaties 8 3.4 Vervolgacties inspectie 9 4 Resultaten inspectiebezoek 10 4.1 Sturen op kwaliteit en veiligheid 10 4.2 Cliëntdossier 11 4.3 Deskundigheid en inzet personeel 13 4.4 Medicatieveiligheid 14 4.5 Vrijheidsbeperking 15 Bijlage 1 Geraadpleegde documenten 17 Bijlage 2 Overzicht wetten, veldnormen, circulaire en rapporten 18 Pagina 2 van 19

1 Inleiding De Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) heeft op 29 juli 2014 een aangekondigd bezoek gebracht aan woning Gaardenpad 2B van locatie Schievaart te Schiedam. In dit rapport wordt eerst het kader uiteengezet waarin de inspectie het bezoek bracht. Vervolgens worden in de volgende hoofdstukken achtereenvolgens beschreven de conclusie, de handhaving (met daarin de te nemen maatregelen) en de resultaten. 1.1 Aanleiding en belang De inspectie heeft als doel de risico s op gezondheidsschade bij cliënten te beperken door naleving te bevorderen van wet- en regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden bij ondertoezichtstaanden. De inspectie kiest daarbij prioriteiten op basis van mogelijke risico s op gezondheidsschade voor de cliënt. Hierbij gaat extra aandacht uit naar kwetsbare groepen. In dit kader verricht de inspectie binnen de langdurige zorg een groot aantal aangekondigde en onaangekondigde bezoeken. Ook op 3 september 2013 bracht de inspectie een toezichtbezoek aan locatie Schievaart. Toen is woning Gaardenpad 2A bezocht. De verbeterpunten voor de locatie Schievaart lagen vooral op het terrein van de thema s seksualiteit, medicatieveiligheid, vrijheidsbeperking, ondersteuningsplannen en intervisie. Tijdens het inspectiebezoek op 29 juli 2014 is eveneens gekeken naar deze thema s en naar de mate van verbetering. 1.2 Doelstelling Doel van het inspectiebezoek aan woning Gaardenpad 2B van locatie Schievaart was te beoordelen in hoeverre deze locatie voldoet aan relevante wet- en regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden die risico s op gezondheidsschade voor de cliënt beperken. 1.3 Methode De inspectie gebruikte een bezoekinstrument waarin de te toetsen onderwerpen en de normen zijn vastgelegd. De volgende onderwerpen kwamen aan bod: Sturen op kwaliteit en veiligheid. Cliëntdossier. Deskundigheid en inzet personeel. Medicatieveiligheid. Vrijheidsbeperking. Om tot een oordeel te komen heeft de inspectie: Gesprekken gevoerd met cliënten en met cliëntvertegenwoordigers. Gesprekken gevoerd met uitvoerend medewerkers en het management(team). Cliëntdossiers ingezien. Documenten ingezien, genoemd in bijlage 1. Een rondgang gemaakt door de locatie. 1.4 Toetsingskader De normen die de inspectie toetste zijn gebaseerd op de wet- en regelgeving en de daarvan afgeleide veldnormen van de koepelorganisatie en brancheverenigingen en aan zorgvuldigheidsnormen van de inspectie zelf (zie bijlage 2). Pagina 3 van 19

1.5 Beschrijving locatie Woning Gaardenpad 2B is één van de vier woningen die deel uitmaken van de locatie Schievaart. In deze woning biedt Ipse de Bruggen 24-uurszorg aan elf cliënten met een verstandelijke beperking en moeilijk verstaanbaar gedrag. Sommigen hebben het syndroom van Down. Ook autisme komt voor. Beneden wonen negen bewoners. Boven wonen twee bewoners. Alle bewoners van Gaardenpad 2B functioneren het beste in een huiselijke sfeer met veel structuur. De meeste bewoners hebben een zorgzwaartepakket VG6 of VG7. Eén bewoner heeft een zorgzwaartepakket VG5. Het leven in huis speelt zich vooral af in de grote, gezamenlijke keuken en de woonkamer. Het interieur van de woonkamer is opgeknapt en voorzien van nieuw meubilair, waarbij rekening is gehouden met de behoeften van de bewoners. Zo is zijn er een snoezelruimte en een ruimte met een ballenbak. Iedere bewoner heeft een eigen slaapkamer van beperkte omvang. Het sanitair wordt gedeeld. In de tuin leven bewoners zich graag uit op de grote trampoline of op de schommels. Op Gaardenpad 1 is de dagbestedinglocatie gevestigd, dit is op loopafstand van Gaardenpad 2B. In de buurt bevindt zich een winkelcentrum. Rondom het Gaardenpad zijn een paar wandelroutes aangelegd. Het team van Gaardenpad 2B telt tien medewerkers (8 fte, waarvan 2 helpenden MBO2, 1 begeleider MBO3 (SPW), 5 begeleiders MBO4 waarvan drie SPW, één Sport en Bewegen en één verpleegkundige, en 2 begeleiders HBO (SPH)). Zij worden aangestuurd door een locatiemanager en bijgestaan door een behandelteam van een gedragskundige (7u per week), drie verpleegkundigen (2 fte), een AVG (1 dag per week), een diëtiste (0,44 fte), een logopediste (0,56 fte), twee ergotherapeuten (1,4 fte) en een fysiotherapeut (0,89 fte). Na het vertrek van de toenmalige locatiemanager in 2013 is locatie Schievaart tijdelijk aangestuurd door twee interim locatiemanagers. Eén van hen geeft sinds juli 2013 leiding aan de woningen Gaardenpad 2A en 2B. Een andere locatiemanager doet dat voor de woningen Gaardenpad 3A en 3B. Ook is er een aparte manager voor dagbestedinglocatie Gaardenpad 1. Binnen Ipse de Bruggen is een reorganisatie gaande. Op termijn zal de locatie Schievaart door één locatiemanager worden aangestuurd. Voor de locatie Schievaart bestaan nieuwbouwplannen. De realisatie hiervan wordt op zijn vroegst medio 2016 verwacht. Pagina 4 van 19

2 Conclusies Dit hoofdstuk start met een totaaloverzicht van de bevindingen. In hoofdstuk 4 (resultaten) zijn de bevindingen toegelicht. Daarna volgen paragrafen met een beschouwend karakter. In de afsluitende paragraaf geeft de inspectie haar conclusie. 2.1 Overzicht van de resultaten Tabel 1 biedt een overzicht van de beoordeelde normen per thema. Thema's Voldoet Voldoet niet Oordeel n.v.t. Niet beoordeeld Sturen op kwaliteit en veiligheid: 7 normen 7 0 Cliëntdossier: 9 normen 7 2 0 Deskundigheid en inzet van personeel: 12 normen 12 0 Medicatieveiligheid: 8 normen 5 1 1 1 Vrijheidsbeperking: 12 normen 8 3 1 0 Aantal normen 2.2 Verbeteringen in kwaliteit en veiligheid van de zorg duidelijk zichtbaar De inspectie constateerde ten aanzien van dit onderwerp tijdens het inspectiebezoek geen normoverschrijdingen. Sinds het vorige inspectiebezoek op 3 september 2013 heeft locatie Schievaart grote stappen in de goede richting gezet. De kwaliteit en de veiligheid van de zorg zijn hierdoor zichtbaar verbeterd. De kwaliteit van de ondersteuningsplannen is verbeterd. Medewerkers zijn zich meer bewust van de impact van vrijheidsbeperkende maatregelen, de noodzaak van afbouw en preventie, en de mogelijke alternatieven. Langzamerhand wordt afscheid genomen van de beheersmatige cultuur die er voorheen was. Cliëntvertegenwoordigers hebben het gevoel dat zij gehoord worden. Medewerkers van Gaardenpad 2B ervaren een open werkklimaat met een sfeer waarin geleerd mag worden van fouten en waar men elkaar durft en kan aanspreken. Fouten en bijna-fouten worden systematisch en structureel gemeld, verzameld, geanalyseerd en gebruikt voor verbeteracties. Deze (met name agressie)meldingen worden op locatieniveau besproken en geanalyseerd en ook via werkgroepen op organisatieniveau besproken. Deze analyse is voor de organisatie niet alleen van belang voor verbeteringen binnen het primaire proces maar ook als sturingsmechanisme voor de raad van bestuur van Ipse de Bruggen op aspecten als cultuur en bejegening. Pagina 5 van 19

2.3 Deskundigheid en inzet personeel op orde De inspectie constateerde ten aanzien van dit onderwerp tijdens het inspectiebezoek geen normoverschrijdingen. Op Gaardenpad 2B werkt nu een stabiel team. Er worden geen uitzend- of flex- krachten meer ingezet. Het gemiddelde ziekteverzuim in de periode juli 2012 tot juli 2013 bedroeg 8,5%. In de periode juli 2013 tot juli 2014 was dit 0,24%. De locatiemanager, de gedragskundige en de medische dienst zijn goed beschikbaar en de communicatielijnen zijn kort. Medewerkers hebben meer ruimte gekregen om hun verantwoordelijkheid te nemen en hebben deze ruimte ook genomen. Er wordt meer gebruik gemaakt van ieders kwaliteiten. De medewerkers lossen samen eventuele problemen op en spreken elkaar zo nodig aan. Ook de bewoners en de wettelijke vertegenwoordigers die de inspectie heeft gesproken, zijn over het geheel genomen tevreden. Zowel manager als medewerkers en cliëntvertegenwoordigers zien en ervaren de verbeteringen. In een periode van ruim een jaar zijn aspecten als communicatie, doen wat je belooft, bejegening en het loslaten van een beheersmatige cultuur aangepakt. Deze aanpak is effectief gebleken en zichtbaar in de kwaliteit van de zorg en in een cultuuromslag. 2.4 Cliëntgerichtheid is nodig om kwaliteit te kunnen leveren Kwaliteit zit in de één-op-één relatie tussen cliënt en medewerker. Locatie Schievaart, woning Gaardenpad 2B laat zien dat het mogelijk is om vanuit deskundigheid en met de juiste bejegening cliëntgericht te kunnen werken. Ipse de Bruggen zal als organisatie voorwaarden moeten blijven creëren om de medewerkers cliëntgericht te laten werken, in dialoog met de cliënt en zijn/haar wettelijke vertegenwoordigers. Het contrast tussen de huidige verbeterde situatie en cultuur (anno 2014) en die gedurende de periode 2012-2013 is groot. Dit contrast toont hiermee de vooruitgang maar legt hiermee ook de kwetsbaarheid bloot. Ipse de Bruggen doet er goed aan om de cultuuromslag die op de locatie Schievaart, woning Gaardenpad 2B heeft plaatsgevonden en nog plaatsvindt, te koesteren en te borgen door de gehanteerde aanpak te integreren in visie en beleid van de organisatie. 2.5 Medicatieveiligheid verdient blijvend aandacht Door de genomen verbetermaatregelen is de medicatieveiligheid nu beter op orde dan tijdens het vorige toezichtbezoek in 2013. Dit is onder andere zichtbaar in de interne meldingen over medicatiefouten. Desondanks blijft medicatieveiligheid een thema dat blijvend aandacht verdient. Niet alleen door fouten te analyseren en verbetermaatregelen te nemen, maar ook door randvoorwaardelijke aspecten in de analyses mee te nemen, zoals de aanlevering van medicatie door de apotheek. Zo vergroot medicatie die de apotheker niet via GDS-verpakking (Baxter) aan kan leveren, het risico op fouten. 2.6 Cliëntdossier kan overzichtelijker De samenhang binnen de zorgplansystematiek van Ipse de Bruggen was in de cliëntdossiers niet altijd zichtbaar. De samenhang zit voornamelijk in de hoofden van de medewerkers die kunnen benoemen waarom ze handelen zoals afgesproken. Dit vraagt om het aanbrengen van meer eenheid en samenhang in de wijze waarop zaken worden vastgelegd. Het zorg- en ondersteuningsplan is een middel om die eenheid en samenhang inzichtelijk te maken. Door methodisch te werken en door o.a. het beschrijven van actuele doelen binnen de langdurige zorgprocessen kan de zorg en ondersteuning toetsbaar en evalueerbaar worden gemaakt. Pagina 6 van 19

Het zorgplan bevatte zowel concrete als vage doelen waardoor de samenhang onvoldoende zichtbaar was en dit onderdeel uiteindelijk een onoverzichtelijk beeld gaf. 2.7 Individueel maatwerk bij fixatie en andere vormen van vrijheidsbeperking kan nog beter Methodisch werken bij het toepassen van vrijheidsbeperking, zoals het vastleggen van mondeling gemaakte en/of afgestemde afspraken maakt dat de toepassing van vrijheidsbeperking, wanneer die noodzakelijk is, zorgvuldiger gebeurt. Dit geldt ook voor standaard (fixatie-) protocollen. Door deze te individualiseren en een onderdeel te laten zijn van het zorgplan wordt de vrijheidsbeperkende maatregel meer evalueerbaar en zijn verbeteringen in kwaliteit en veiligheid van de toepassing voor de cliënt eerder inzichtelijk en mogelijk. 2.8 Conclusie: Ipse de Bruggen, locatie Schievaart, woning Gaardenpad 2B voldoet nog niet aan alle normen. Dit geeft een risico op onverantwoorde zorg en gezondheidsschade voor de cliënt. Ten aanzien van zes normen zijn er nog verdere verbeteringen mogelijk. Om de risico s te beperken wordt van u verwacht dat u maatregelen neemt. In hoofdstuk 3 staan de te nemen maatregelen en vervolgacties. Pagina 7 van 19

3 Handhaving In dit hoofdstuk zijn per thema de scores op de normen, die als onvoldoende zijn beoordeeld in een overzicht weergegeven. Van de zorgaanbieder wordt verwacht dat deze maatregelen neemt in locatie Schievaart, Gaardenpad 2B binnen een daarvoor vastgestelde termijn. De inspectie maakt hierbij onderscheid tussen termijnen van vier weken of zes maanden. De inspectie gaat ervan uit dat hoofdstuk 4 voldoende informatie bevat om de benodigde verbeteringen uit te voeren om te voldoen aan de hieronder genoemde normen. 3.1 Door de zorgaanbieder te treffen maatregelen Normen waaraan binnen maximaal vier weken na de bezoekdatum voldaan moet zijn: Het betreft de volgende norm: 4.11 Er is geborgd beleid rondom de omvang, identiteit en opslag van de voorraad geneesmiddelen. Normen waaraan binnen maximaal zes maanden na de bezoekdatum voldaan moet zijn: 2.5 De in het zorg-/ondersteuningsplan beschreven zorg- /ondersteuningsproblemen, de doelen, acties, rapportage en evaluaties zijn congruent met elkaar. 2.9 In het zorg-/ondersteuningsplan is vastgelegd welke disciplines met welke verantwoordelijkheden zijn betrokken bij de verschillende onderdelen van de zorgverlening. 5.2 Voorafgaand aan de vrijheidsbeperkende maatregel(en) is een (probleem)analyse verricht van het gedrag van de cliënt. 5.8 Medewerkers passen vrijheidsbeperkende maatregel(en) zorgvuldig toe. 5.9 De zorgaanbieder zorgt voor toetsing van besluitvorming en uitvoering, door een niet bij de behandeling betrokken deskundige, als fixatie met onrustband, afzonderen in een daarvoor bestemde ruimte of separatie worden toegepast. 3.2 Resultaatsverslag De inspectie verwacht een resultaatsverslag waarin per norm staat: - Of binnen de gestelde termijn is voldaan aan de norm. - De aanpak en acties waarmee is bereikt dat aan de norm is voldaan. - De wijze waarop is gemeten dat aan de norm is voldaan. De inspectie heeft v het resultaatsverslag voor de normen waar u binnen vier weken na ontvangst van de conceptrapportage aan moet voldoen voor 12 september 2014, ontvangen. De inspectie verwacht het resultaatsverslag voor de normen waar u binnen zes maanden na de bezoekdatum aan moet voldoen uiterlijk 28 januari 2015. 3.3 Beoordeling van overige locaties De inspectie verwacht dat het verantwoordelijke management ook in andere locaties of in andere teams beoordeelt of aan de normen wordt voldaan en zo nodig passende maatregelen neemt. Pagina 8 van 19

3.4 Vervolgacties inspectie Op basis van de ontvangen resultaatsverslagen beoordeelt de inspectie of vervolgacties nodig zijn. Een aangekondigd of onaangekondigd hertoetsbezoek aan locatie Schievaart behoort tot de mogelijke vervolgacties. Pagina 9 van 19

Voldoet Voldoet niet Oordeel n.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan locatie Schievaart te Schiedam op 29 juli 2014 4 Resultaten inspectiebezoek Dit hoofdstuk start met een overzicht per thema van de scores op de normen. De inspectie geeft in dit hoofdstuk in principe alleen een toelichting als niet aan de norm is voldaan. In sommige gevallen zal ook bij normen waar wel aan is voldaan een toelichting opgenomen kunnen worden. Niet van toepassing wordt gescoord als de situatie waarop de norm van toepassing is, in deze locatie of binnen het team nooit voorkomt. Niet beoordeeld betekent dat de situatie waarop de norm van toepassing is, op de locatie wel voorkomt, maar niet aan de orde is geweest tijdens het bezoek. De nummering van de normen is niet altijd opeenvolgend. Dit komt omdat de normen uit een groter normenbestand komen en niet alle normen uit dit bestand worden getoetst. 4.1 Sturen op kwaliteit en veiligheid 1.1 De zorgaanbieder verzamelt op structurele wijze kwaliteitsinformatie en gebruikt dit voor kwaliteitsverbetering. 1.2 (bijna) Fouten worden systematisch en structureel gemeld, verzameld, geanalyseerd en gebruikt voor verbeteracties. 1.3 De zorgaanbieder heeft een klachtenregeling conform de wet en maakt deze bekend bij de cliënt en/of zijn vertegenwoordiger. 1.4 De zorgaanbieder regelt cliëntenmedezeggenschap. 1.5 De zorgaanbieder heeft in- en exclusiecriteria voor cliënten. 1.7 De zorgaanbieder heeft geborgd beleid over intimiteit, vriendschap, seksualiteit en over seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen cliënten. 1.8 De zorgaanbieder zorgt er voor dat zinvolle dagbesteding in voldoende mate aanwezig is. Pagina 10 van 19

Voldoet Voldoet niet Oordeel n.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan locatie Schievaart te Schiedam op 29 juli 2014 4.2 Cliëntdossier 2.1 Iedere cliënt heeft een zorg-/ondersteuningsplan. 2.2 De cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger is aantoonbaar betrokken bij het opstellen van en heeft aantoonbaar ingestemd met het zorg-/ondersteuningsplan. 2.3 De wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt zijn de basis voor de zorg- /ondersteuningsdoelen. 2.4 Risico's voor de cliënt zijn geïnventariseerd door de zorgverleners en de zorg en ondersteuning zijn hierop gebaseerd. 2.5 De in het zorg-/ondersteuningsplan beschreven zorg- /ondersteuningsproblemen, de doelen, acties, rapportage en evaluaties zijn congruent met elkaar. 2.6 In het cliëntdossier is informatie van betrokken disciplines op een afgesproken plaats terug te vinden. 2.7 In het cliëntdossier is de dagelijkse rapportage opgenomen. 2.9 In het zorg-/ondersteuningsplan is vastgelegd welke disciplines met welke verantwoordelijkheden zijn betrokken bij de verschillende onderdelen van de zorgverlening. 2.10 De cliënt of de cliëntvertegenwoordiger is betrokken bij de periodieke evaluatie van het zorg- /ondersteuningsplan. Toelichting per norm waaraan niet wordt voldaan: 2.5 De zorg-/ondersteuningsdoelen en de acties en daarbij behorende rapportage hingen onvoldoende logisch met elkaar samen In de dossiers van de cliënten die de inspectie heeft ingezien waren doelen opgenomen die gebaseerd waren op de domeinen van kwaliteit van leven van Schalock. Niet alle doelen waren concreet uitgewerkt. Een aantal doelen was erg algemeen en hierdoor vaag en niet concreet en/of herleidbaar naar acties of niet terug te vinden in de rapportage. Ordening en nummering van de doelen waren niet altijd overzichtelijk en/of niet uitlegbaar door de medewerker. Pagina 11 van 19

2.9 Tijdens het inspectiebezoek is globaal toegelicht wie verantwoordelijk is voor welk onderdeel van het ondersteuningsplan: de persoonlijk begeleider legt de gemaakte afspraken met de cliënt respectievelijk diens wettelijke vertegenwoordiger vast en schrijft de persoonsbeschrijving. Ook de arts en de gedragskundige leveren een bijdrage aan het plan. Welke discipline voor welk onderdeel van het plan verantwoordelijk is, was in de ondersteuningsplannen nog niet zichtbaar. Wel werden de betrokken behandelaars opgesomd. Pagina 12 van 19

Voldoet Voldoet niet Oordeel n.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan locatie Schievaart te Schiedam op 29 juli 2014 4.3 Deskundigheid en inzet personeel 3.1 Medewerkers werken cliëntgericht. 3.2 Medewerkers kennen de impact van hun bejegening op het gedrag van de cliënt. 3.3 Medewerkers hebben voldoende kennis van en vaardigheden voor de doelgroep van cliënten. 3.4 Medewerkers werken op een verantwoorde manier met relevante richtlijnen, protocollen en/of werkinstructies. 3.5 Alleen bevoegde en bekwame medewerkers voeren voorbehouden en risicovolle handelingen uit. 3.6 Medewerkers krijgen de benodigde scholing om verantwoord te kunnen werken met de doelgroep en de zorgproblematiek van de cliënten. 3.7 De zorgaanbieder zet op de juiste momenten voldoende deskundige medewerkers in ter uitvoering van de dagelijkse zorg. 3.8 De zorgaanbieder regelt dat vakinhoudelijk specialisten in voldoende mate beschikbaar zijn. 3.9 De zorgaanbieder verzamelt, analyseert en onderneemt zo nodig acties met betrekking tot belangrijke contextuele factoren van inzet van personeel. 3.10 Medewerkers en management kennen de grenzen van de verantwoordelijkheden en bevoegdheden en schakelen tijdig vakinhoudelijke specialisten in. 3.11 Medewerkers werken volgens relevante gedragscodes. (gedrags-, meld)codes. 3.12 Management toont aan dat de zorg- en dienstverlening aan cliënten wordt uitgevoerd door zo weinig mogelijk verschillende medewerkers. Pagina 13 van 19

Voldoet Voldoet niet Oordeel n.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan locatie Schievaart te Schiedam op 29 juli 2014 4.4 Medicatieveiligheid 4.1 De arts en de apotheker verrichten jaarlijks een medicatiebeoordeling voor alle cliënten. 4.3 De zorgaanbieder bepaalt in dialoog met de cliënt of de medicatie geheel of gedeeltelijk in eigen beheer wordt gegeven en legt de gemaakte afspraken daarover vast in het zorg-/ondersteuningsplan. 4.4 De procedure rondom uitzetten, toedienen en registreren is beschreven in een procedure farmaceutische zorg. 4.5 Medewerkers die hulp bieden bij de medicatie beschikken over een actuele medicatieoverzicht en toedienlijst van de apotheker. 4.6 Medewerkers signaleren werking en bijwerking van het toegediende geneesmiddel. 4.9 De medewerker parafeert de toegediende of aangereikte medicatie op (door de apotheek verstrekte) toedienlijst. 4.10 Bij activiteiten buiten de woonvoorziening zoals dagbehandeling krijgt de cliënt de juiste medicatie op het juiste tijdstip. 4.11 Er is geborgd beleid rondom de omvang, identiteit en opslag van de voorraad geneesmiddelen. Toelichting per norm waar niet aan wordt voldaan: 4.11 De inspectie trof geopende medicatiedrank en/of -druppels aan waarbij op de verpakking niet de openingsdatum en de uiterste houdbaarheidsdatum waren vermeld. Pagina 14 van 19

Voldoet Voldoet niet Oordeel n.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan locatie Schievaart te Schiedam op 29 juli 2014 4.5 Vrijheidsbeperking 5.1 De zorgaanbieder beschrijft visie en beleid over preventie, besluitvorming en uitvoering van vrijheidsbeperkende maatregelen. 5.2 Voorafgaand aan de vrijheidsbeperkende maatregel(en) is een (probleem)analyse verricht van het gedrag van de cliënt. 5.3 Voorafgaand aan de inzet van de psychofarmaca vindt een psychosociale- of gedragsinterventie plaats. 5.4 In dialoog met cliënt vindt multidisciplinaire besluitvorming plaats over de vrijheidsbeperkende maatregel(en). 5.5 Een arts of een gedragskundige is verantwoordelijk voor het besluit om over te gaan tot de vrijheidsbeperkende maatregel(en). 5.6 De cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger geeft toestemming voor de vrijheidsbeperkende maatregel(en). 5.7 Alle vrijheidsbeperkende maatregelen zijn opgenomen in het cliëntdossier. 5.8 Medewerkers passen vrijheidsbeperkende maatregel(en) zorgvuldig toe. 5.9 De zorgaanbieder zorgt voor toetsing van besluitvorming en uitvoering, door een niet bij de behandeling betrokken deskundige, als fixatie met onrustband, afzonderen in een daarvoor bestemde ruimte of separatie worden toegepast. 5.10 De zorgaanbieder heeft werkinstructies (protocollen) over het toepassen van alle vrijheidsbeperkende maatregelen. 5.11 De zorgaanbieder heeft een registratie van vrijheidsbeperkende maatregelen op locatie- of teamniveau. 5.12 De afzonderingsruimten en de separeerruimten voldoen aan de eisen. Toelichting per norm waaraan niet wordt voldaan: 5.2 De gedragskundige overlegt voorafgaand aan het besluit om over te gaan tot de toepassing van een vrijheidsbeperkende maatregel met de arts verstandelijk gehandicapten over mogelijke lichamelijke oorzaken voor het moeilijk verstaanbare gedrag. Zo nodig worden hierbij ook andere disciplines betrokken. De (probleem) analyse van het gedrag van de cliënt voorafgaande Pagina 15 van 19

aan de vrijheidsbeperkende maatregel(en) was niet terug te vinden in de, tijdens de bezoekdag, geraadpleegde cliëntdossiers. 5.8 De manier waarop medewerkers cliënten fixeren is gebaseerd op de technieken die zij bij de periodieke CFB-training leren. Een stap verder is nog dat in overleg met de cliënt c.q. diens vertegenwoordiger en/of na evaluatie binnen het team gekeken wordt naar mogelijkheden om de wijze van fixatie aan te passen aan de voorkeuren van de individuele cliënt. Daar waar dit mogelijk is kunnen de afspraken hierover worden vastgelegd in een individueel fixatieprotocol. Een individueel fixatieprotocol dat gebaseerd is op door een arts beoordeelde contra-indicaties, trof de inspectie niet aan. 5.9 Tijdens het inspectiebezoek heeft de gedragskundige aangegeven dat een collega gedragskundige die niet bij de behandeling is betrokken de besluitvorming en uitvoering van ingrijpende vrijheidsbeperkende maatregelen, zoals afzondering in een safespace, toetst. In de cliëntdossiers waren deze toetsingen niet zichtbaar. Pagina 16 van 19

Bijlage 1 Geraadpleegde documenten De onderstaande documenten zijn door de inspectie gebruikt bij het uitvoeren van het inspectiebezoek en het opstellen van dit rapport. De inspectie heeft de documenten niet in totaliteit beoordeeld, maar op specifieke onderwerpen doorgenomen. - Scholingsplan 2013-2014 - Overzicht van gevolgde scholing per medewerker in 2013 en 2014 op het gebied van voorbehouden en risicovolle handelingen - Overzicht ZZP-indicaties - Overzicht ziekteverzuim en personeelsverloop in 2013 en 2014 - Overzicht vrijheidsbeperkende maatregelen - Incidentmeldingen periode juni 2013 t/m 9 juli 2014 - Overzicht verbeteracties naar aanleiding van incidentmeldingen - Beschrijving werkwijze rond uitvoering Wet Bopz d.d. 30 juni 2014 - Overzicht medewerkers inclusief FTE - Overzicht behandelaars inclusief FTE Pagina 17 van 19

Bijlage 2 Overzicht wetten, veldnormen, circulaire en rapporten Wetgeving: Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ). Kwaliteitswet zorginstellingen. Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG). Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO): Wijzigingswet Burgerlijk Wetboek. Wet klachtrecht cliënten zorgsector (WKCZ). Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (WMCZ). Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz). Besluit klachtenbehandeling Bopz. Besluit rechtspositieregelen Bopz. Besluit middelen en maatregelen Bopz. Besluit patiëntendossier Bopz. Besluit vaststelling van de minimumeisen voor de (verplichte) meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Besluit zorgplanbespreking AWBZ-zorg. Veldnormen: Beleidsdocument veilig melden, KNMG, 2007. Competentiebox. Competentieprofielen VGN, 2009. Convenant preventie seksueel misbruik, VGN, Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad, MEE Ned., Landelijk Steunpunt Cliëntenraden, CNV Publieke Zaak, Nu91, ABVA/KABO FNV, F.B.Z. 2007. Handreiking ondersteuningsplannen, VGN, 2013. Handreiking medicatiebeleid Gehandicaptenzorg, VGN, mei 2011. Handreiking werkvoorraad geneesmiddelen, Actiz, GGZ Nederland, VGN, 2010. Handreiking seksualiteit en seksueel misbruik, VGN, Kennisplein gehandicaptenzorg, 2011. Intentieverklaring Zorg voor Vrijheid, samen naar minder vrijheidsbeperking, CG-raad, LOC-LPR, Platform VG, NIP-NVO, NVAVG, NVVA, Sting, V&VN, ActiZ, VGN en IGZ, 2008. Klachtenrichtlijn gezondheidszorg versie 3.0, KNMG, 2005. Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Visiedocument 2.0, 2013. Nadenken over vrijheidsbeperking van de cliënt, VGN, 2009. Nationale beroepscode van Verpleegkundigen en Verzorgenden, 2007. Richtlijn Overdracht van medicatiegegevens in de keten, ActiZ, GGZ Ned., IGZ, KNMG, KNMP, LEVV, LHV, NFU, NHG, NICTIZ, NPCF, NVVA, NVZ, NVZA, Orde, V&VN, VWS,ZN, FNT, NMT en VGN, 2008. Risicovolle medicatie in verband met dubbele controle, KNMG, 2013 Sturen op aanpak van seksueel misbruik, VGN, Kennisplein gehandicaptenzorg, 2011. Van incident naar fundament, Movisie, 2005. Veldnorm voor afzonderings- en separeervoorzieningen in de Gehandicaptenzorg, TNO, 12 november 2012. Circulaires en rapporten: Bulletin Het mag niet, het mag nooit: seksuele intimidatie door hulpverleners in de gezondheidszorg, IGZ, augustus 2004. Pagina 18 van 19

Cultuuromslag terugdringen vrijheidsbeperking bij kwetsbare groepen in langdurige zorg volop gaande, duidelijke ambities voor 2011 nodig, IGZ, december 2010. De dagelijkse bezetting en kwaliteit van zorg in instellingen voor langdurige zorg, Nivel, 2012. Extra inspanning noodzakelijk voor terugdringen vrijheidsbeperking in langdurige zorg, IGZ, 2012. Medicatieveiligheid flink verbeterd in herbeoordeelde instellingen langdurige zorg en zorg thuis, IGZ, 2011. Richtinggevend kader vrijheidsbeperking, VWS, 26 maart 2008. Verantwoord richtlijngebruik in de gehandicaptensector, NIVEL, 2010. Pagina 19 van 19