Auteur VO-content Laatst gewijzigd 28 februari 2017 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/62476 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave Intro Vooraf Eindproduct-Beoordeling Leerdoelen Werkwijze Aan de slag Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Stap5 Begrippenlijst Over dit lesmateriaal Pagina 1
Intro Bekijk een aantal stukjes van de volgende video. Besteed er in het totaal niet meer dan 5 minuten aan. Mooi hè?... die natuur. Maar weet je ook hoe die planten en dieren heten? Nee? Dat hoeft ook niet, want dat kun je opzoeken. In Nederland leven duizenden verschillende soorten planten, dieren en schimmels. Sommige soorten herken je direct, andere soorten zijn je onbekend. Als je van zo'n plant of dier de naam wilt weten, zul je die op moeten zoeken. Het bepalen van de soortnaam noem je determineren. Pagina 2
Vooraf Eindproduct-Beoordeling Eindproduct Je begint de opdracht met het invullen van een table op het werkdocument determineren. Vervolgens ga je een aantal organismen determineren. Het determineren doe je met behulp van determinatietabellen op internet. Als je de organismen gedetermineerd hebt, vul de tabel op het werkdocument opnieuw in. Hopelijk ben je op een aantal onderdelen vooruit gegaan. Het ingevulde werkdocument is het eindproduct van deze opdracht. Beoordeling Je bespreekt het werkdocument met een klasgenoot en eventueel met je docent. Leerdoelen Pagina 3
Na deze opdracht: Weet je wat determineren is. Begrijp je hoe een determinatietabel werkt Weet je dat er verschillende soorten determinatietabellen zijn, zoals zoekkaarten, gidsen, flora's. Kun je namen van organismen opzoeken met een determinatietabel. Werkwijze Groepsgrootte De opdracht doe je alleen. Je overlegt wel regelmatig met klasgenoten. Benodigdheden Werkdocument Pagina 4
Een boom of een blad van een boom of een plaatje ervan. Een zoekkaart voor bomen en struiken. Tijd 1 à 2 lesuren. Pagina 5
Aan de slag Stap1 Bestudeer uit de kennisbank biologie het volgende onderdeel: KB: Beantwoord nu de volgende vragen: 1. Wat is een goede omschrijving van determineren? A. Het met een loep, verrekijker of microscoop bekijken van een organisme. B. Door een boekje bladeren en kijken of je de naam van een blad, bloem of boom ziet. C. Met een systematische aanpak achter de naam van een organisme zien te komen. 2. Bij determineren gebruik je een ordeningssysteem. Welke bioloog heeft de basis gelegd voor het ordeningssysteem voor soorten dat we nu gebruiken? A. Dalton B. Linnaeus C. Pasteur 3. Hoe noem je een vragenformulier dat je naar de naam van een soort leidt. A. Een vragenkaart B. Een determinatiesleutel 4. Waar of niet waar? Een zoekkaart is een voorbeeld van een determinatiesleutel. A. Waar B. Niet waar 5. Waar of niet waar? Voor alle organismen is de zoekkaart de beste determinatiesleutel. A. Waar B. Niet waar Bespreek de antwoorden met een klasgenoot. Stap2 Pagina 6
Ordening planten Planten behoren tot het plantenrijk. Planten kun je onderverdelen in sporeplanten en zaadplanten Zaadplanten kun je onderverdelen in naaktzadigen en bedektzadingen. Hieronder zie je een aantal planten. Geef per plant aan of het een sporeplant of een zaadplant is. Is het een zaadplant, zoek dan op of het een naaktzadige plant of een bedektzadige plant is. Als je het niet weet, zoek het antwoord dan op. Gebruik de informatie op: www.biologiepagina.nl- indelingplantenrijk bladmos gras dennen lelie varen paardenbloem Stap3 Pagina 7
Neem de tabel op het werkdocument determineren voor je. Kies in elke rij de tekst die het best bij jou past. Kleur dat vak geel of zet er een geel kruis in. Gedaan? Bewaar de antwoorden. Bestudeer uit de kennisbank biologie het volgende onderdeel: KB: Bladeren Een blad van een boom of struik Bekiijk de afbeelding hiernaast. Weet jij van welke boom/struik de bladeren die je ziet afkomstig zijn? Determineer de boomsoort met de volgende determinatietabel op het internet: www.bomen-determineren.com. Heb je dezelfde naam gevonden als je buurman/buurvrouw? Nog meer oefenen? Zoek nog enkele afbeeldingen met bladeren of vraag bladeren aan je docent. Determineer die bladeren dan op dezelfde manier. Vergelijk steeds jouw antwoord met het antwoord van een klasgenoot. Stap4 Pagina 8
Vogels determineren Voor het determineren van volgens kun je een vogelgids gebruiken. Een voorbeeld van een vogelgids vind je op: www.soortenbank.nl Bekijk de afbeelding hiernaast. Determineer de vogelsoort die je hiernaast ziet met een vogelgids op internet. Schrijf ook de naam van de vogelsoort op. Vergelijk de naam die je hebt gevonden met een klasgenoot. Determineer op dezelfde manier nog één of twee andere vogelsoorten. Ook nu vergelijk je jouw antwoorden met de antwoorden van je buurman/buurvrouw. Stap5 Afsluiting Neem nu opnieuw de tabel op het werkdocument determineren voor je. Kies bij elke rij de tekst die nu het beste bij jou pas. Kleur dit vak groen of zet er een groen kruis in. Pagina 9
Op welke onderdelen ben je volgens jezelf vooruit gegaan? Bespreek met een klasgenoot of dit klopt. Bespreek het ingevulde werkdocument eventueel ook nog met je docent. Pagina 10
Begrippenlijst Het bepalen van de soortnaam. Rijken Eerste verdelingsorde van het ordeningssyste Rijken zijn onderverdeeld in hoofdafdelingen. Hoofdafdeling Tweede verdelingsorde in het ordeningssysteem van organismen. Hoofdafdelingen zijn verdeeld in klassen. Klassen Derde verdelingsorde in het ordeningssysteem Klassen zijn verdeeld in orden. Orden Vierde verdelingsorde in het ordeningssysteem van organismen. Orden zijn onderverdeeld in families. Families Vijfde verdelingsorde in het ordeningssysteem Families zijn onderverdeeld in geslachten. Geslachten Zesde verdelingsorde in het ordeningssysteem van organismen. Geslachten zijn onderverdeeld in soorten. Soorten Groepen organismen die zich binnen één groe geslachtelijk kunnen voortplanten en dan vruc krijgen. Dat betekent dat de nakomelingen ook kunnen krijgen. Determinatiesleutel Een vragenformulier dat leidt naar de naam van soort. Vaten Kleine buisjes die zorgen voor het transport va Pagina 11
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 28 februari 2017 om 13:27 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO gemengde leerweg, 2; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 2; VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO gemengde leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 2; Leerinhoud en Biologische eenheid; Biologie; Opbouw van leven; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden leerlijn, rearrangeerbare Pagina 12