Raadsvoorstel Agenda nr. 6 Onderwerp: Voortzetting deelname aan Rijk van Dommel en Aa Soort: Besluitvormend Opsteller: M.J.M. Schellen Portefeuillehouder: L.J.M. van de Moosdijk Zaaknummer: SOM/2015/009753 Documentnummer: SOM/2015/009779 Datum: 19 mei 2015 1. Samenvatting In de raadsvergadering van 26 maart jongstleden werd het voorstel tot voortzetting van onze deelname aan het Rijk van Dommel en Aa verworpen. De overige Rijk van Dommel en Aa gemeenten hebben besloten hun deelname wel voort te zetten. Enkele nieuwe ontwikkelingen vormen aanleiding om de gemeenteraad voor te stellen zijn besluit van 26 maart in heroverweging te nemen en alsnog te besluiten om de deelname aan het Rijk van Dommel en Aa voort te zetten. 2. Voorstel Gelet op de jongste ontwikkelingen rondom het dossier Rijk van Dommel en Aa deelname aan het Rijk van Dommel en Aa wel voortzetten. Voor de deelname jaarlijks een bedrag van 2.437 uit het Fonds Sociaal Economische Ontwikkeling beschikbaar stellen. 3. Inleiding 3.1 Aanleiding, achtergrond Aanleiding voor dit heroverwegingsvoorstel zijn enkele nieuwe ontwikkelingen die zich na de raadsvergadering van 26 maart hebben voltrokken. 3.2 Centrale vraag In uw vergadering van 26 maart jongstleden werd ons voorstel tot voortzetting van deelname aan het Rijk van Dommel en Aa met meerderheid van stemmen verworpen. Nieuwe ontwikkelingen rondom dit dossier hebben voor onze gemeente geresulteerd in halvering van de jaarlijkse bijdrage van 15.000 tot 7.500. Een andere ontwikkeling is het overleg met de gemeente Heeze-Leende over eventuele aansluiting bij het Rijk van Dommel en Aa. Deelname van Heeze-Leende zou voor Someren
een interessante, perspectiefrijke ontwikkeling kunnen zijn. Aansprekend is vooral, dat de jongste ontwikkelingen het vertrouwen versterken in een concrete, substantiële meerwaarde die het Rijk van Dommel en Aa voor Someren kan opleveren. De vraag die wij u nu voorleggen is of vanwege deze ontwikkelingen bereid bent uw besluit van 26 maart in heroverweging te nemen en te besluiten onze deelname toch te vervolgen. 3.3 Relatie met eerder gestelde kaders en wetgeving Hiervoor verwijzen wij u naar het raadsvoorstel van 10 februari 2015 met als onderwerp Voortzetting Rijk van Dommel en Aa. 4. Probleemstelling (huidige situatie) Van een probleem is na het raadsbesluit van 26 maart in wezen geen sprake. Waarvan als gevolg van dat besluit wel sprake is, is een situatie waarin we niet in staat zijn te profiteren van de verruiming van de reikwijdte van het project Rijk van Dommel en Aa. Kansen om onze vrije tijdseconomie te versterken door samenwerking binnen het Rijk van Dommel en Aa gaan verloren. 5. Doelstelling (gewenste situatie) De centrale doelstelling van het Rijk van Dommel en Aa is stimulering van de vrijetijdseconomie in een groen blauwe omgeving. De landschappelijke en cultuurhistorische waarden vormen de basics om het gebied te bezoeken waardoor ondernemers zich kunnen ontwikkelen. Een prima doelstelling die we ook voor onze eigen gemeente gesteld hebben. Projecten als de Strabrechtse Heide, Heihorsten, Celtic Fields, recreatieve routestructuren, Erfgoed Tweede Wereld Oorlog, Cultuurhistorie Moorsel en Hoenderboom passen uitstekend in die doelstelling. 6. Mogelijke oplossingen en effecten Na het raadsdebat van 26 maart hebben we geconcludeerd, dat we er kennelijk onvoldoende in geslaagd zijn om de meerwaarde van deelname aan het Rijk van Dommel en Aa voor onze gemeente over het voetlicht te brengen. Hierna gaan we daarom uitgebreider in op onze zienswijze daarover. Strabrechtse Heide van cruciaal belang voor Someren Onze natuurgebieden met haar bossen en vennen zijn voor ons van onschatbare waarde. We hebben het dan niet alleen over de natuurwaarden, maar zeker ook over het grote belang voor toerisme en recreatie en cultuurhistorie. Daarom hechten wij ook aan een grote mate van toegankelijkheid en behoud van onze bossen. Er moet wat ons betreft een goede balans zijn tussen maatschappelijk en ecologische belangen. Wij zijn tegen de aanvankelijk voorgestelde grootschalige bomenkap. Deze werd voorgesteld om de grondwaterstand te verhogen ten behoeve van Natura 2000 doelstellingen en de gewenste vernatting rond Sang & Goorkens. Een belangrijke factor daarbij is de directe water link tussen de gebieden Sang & Goorkens en de Strabrechtse Heide. Voor het waterschap is dit één geheel. Maatregelen ten gunste van de natte natuurparel Sang & Goorkens hebben consequenties voor de Strabrechtse Heide. 2/6
Dit zou dus kunnen leiden tot grootschalige bomenkap en omvorming naar heide. Zoals gezegd zijn wij daar als gemeente Someren geen voorstander van. Dit is ook de reden geweest dat we lang hebben moeten onderhandelen met de andere partijen, waaronde waterschap, provincie en Rijk, over de totstandkoming van het beheerplan Strabrechtse Heide en Beuven. In maart 2012 heeft het toenmalige college van burgemeester en wethouders de visie met actieprogramma Strabrechtse Heide vastgesteld. Voor uitvoering zijn beperkt middelen opgenomen in het uitvoeringsprogramma recreatie/toerisme. De gemeenten Heeze-Leende, Geldrop-Mierlo en Someren onderkenden enkele jaren geleden de enorme toeristisch-recreatieve potentie die het gebied de Strabrechtse Heide heeft. Nu al wordt dit gebied door een ontzettend grote groep mensen bezocht. De toeristische bestedingen in de omliggende dorpen en bij de recreatieondernemers blijven echter achter. Ook qua naamsbekendheid valt nog veel te winnen. Uiteindelijk hebben we als gemeente Someren ook benoemd dat we meer bezoekers op de heide en in de omliggende bossen wensen. Kortom, alle drie de gemeenten hebben uitgesproken meer uit het gebied en meer uit de bezoekers van het gebied te willen halen. Enerzijds door de basisvoorzieningen in het gebied te verbeteren c.q. versterken. Te denken valt aan toeristische infrastructuur (routes), rustpunten, informatievoorziening, trekpleisters. Anderzijds door te investeren in een stukje promotie/marketing en naamsbekendheid, samen met ondernemers, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van arrangementen op of rondom de heide. Omdat dit puur en alleen voor de Strabrechtse Heide geen gemakkelijke opgave is, zien wij kansen om de Strabrechtse Heide als gebied aan te laten sluiten bij het Rijk van Dommel en Aa. Zeker ook omdat er daarmee een soort natuurlijke verbinding ontstaat tussen het Rijk van Dommel en Aa en het gebied de Groote Heide (http://www.degrooteheide.eu/), via de Strabrechtse Heide. We creëren daarmee meer "massa" via een groot, divers en landsgrensoverschrijdend recreatief gebied, dat op een natuurlijke wijze met elkaar verbonden is en dat op die manier nog veel meer potentie in zich heeft. Natuurlijk blijft dan de gezamenlijke opgave het geval om deze potentie nog meer te benutten dan nu. Daarvoor is samenwerking tussen alle partijen noodzakelijk. Dat houdt in dat we er gezamenlijk voor zullen moeten gaan! Waar een wil is, is een weg. Andere projecten Specifiek voor Someren kan het Rijk van Dommel en Aa, met name door het creëren van massa qua gebied en qua kennis en 'handjes', bijdragen aan de volgende projecten: Heihorsten: Nu veel particuliere initiatieven gerealiseerd zijn, ontstaat meer de wens om de Heihorsten als totaalgebied 'in de markt te zetten'. Door connecties te leggen met het Rijk van Dommel en Aa maken we Heihorsten, wel met een 'eigen gezicht', onderdeel van een groot recreatiegebied vanuit Rijk van Dommel en Aa, via de Strabrechtse Heide en Heihorsten, richting Groote Heide en België. 3/6
Moorsel: Veel nieuwe recreatieondernemers manifesteren zich in en rondom dit buurtschap met een grote cultuurhistorische waarde. Recent is geïnvesteerd in historische wal, onderduikerskamp en insectencorridor. Celtic Fields: Dit zgn raatakkersysteem uit de IJzertijd, gelegen op de Strabrechtse Heide, nabij het Beuven is van grote cultuurhistorische waarde. Het initiatief bestaat om, wanneer de opgravingen voltooid zijn, hier een trekpleister van te maken. Tweede Wereldoorlog: Het initiatief is er om het cultuurhistorisch erfgoed uit de Tweede Wereldoorlog meer zichtbaar te maken op die locaties waar dit mogelijk is. Hoenderboom: Locatie op de Strabrechtse Heide waar vroeger heksenvervolgingen hebben plaatsgevonden. Initiatief om dit stukje historie meer kenbaar en vooral meer beleefbaar te maken voor bezoekers. Routenetwerken: Voortdurend werken aan verbeteringen aan de routenetwerken en routestructuren. Via aansluiting bij Rijk van Dommel en Aa kunnen we kijken of we dit voor het totaalgebied nog interessanter kunnen maken, of dat we bijvoorbeeld specifieke themaroutes kunnen maken. Deelname aan het Rijk van Dommel en Aa houdt vooral ook in, dat we als gemeente zelf ook in staat zijn om, al dan niet samen met een of enkele andere gemeenten, ter verbreding van het uitvoeringsprogramma eigen projecten voor te dragen. Belangrijk daarbij is, dat we zelf maximale invloed op de inhoud van die projecten hebben. Maar door deelname hebben we ook invloed op projecten van anderen die ons grondgebied raken. 7. Consequenties van de oplossingen 7.1 Financiële aspecten De andere 6 deelnemende gemeenten hebben besloten om hun deelname aan het Rijk van Dommel en Aa wel te vervolgen. Son en Breugel heeft daarbij echter een voorbehoud gemaakt. Men wijst een gelijkelijke verdeling van de kosten af. Men wil bijdragen naar rato van het inwoneraantal. Naar aanleiding daarvan en het uw besluit van 26 maart is op diverse fronten bestuurlijk overleg gevoerd. Dat heeft tot een nieuw kostenverdelingsvoorstel geleid. Het nieuwe kostenverdelingsvoorstel komt er op neer, dat onze jaarlijkse bijdrage die oorspronkelijk 15.000 zou bedragen, wordt gehalveerd. In de meerjarenbegroting 2015 2018 is voor de taak Rijk van Dommel en Aa 5.063 geraamd. Aanvulling van dat bedrag met slechts 2.437 is nodig. Dat bedrag kan ten laste worden gebracht van het Fonds Sociaal Economische ontwikkeling waaruit ondermeer de jaarlijkse bijdragen aan het Stimuleringsfonds en Brainport worden betaald. Het is niet helemaal uitgesloten, dat dit budget in beperkte mate overschreden zal worden. 7.2 Juridische aspecten Voor de voortzetting van het Rijk van Dommel en Aa is een samenwerkingsovereenkomst opgesteld waarin ondermeer afspraken over de samenwerking tussen de deelnemende gemeenten zijn opgenomen. Artikel 6 van de concept-overeenkomst, waarin de jaarlijkse bijdrage voor alle gemeenten nog op 15.000 wordt gewijzigd als u besluit om de deelname toch te blijven vervolgen. 4/6
7.3 Risico s en kansen De verbrede ambitie en de vergrote reikwijdte, waarvan wij in het raadsvoorstel van 10 februari 2015 al melding maakten, en de eventuele aansluiting van Heeze-Leende biedt nieuwe kansen om de vrijetijdseconomie binnen het Rijk van Dommel en Aa en daarmee ook binnen onze eigen gemeente te versterken. Met halvering van de jaarlijkse bijdrage die wij voor onze deelname verschuldigd zijn, vermindert ook het financieel risico. 8. Communicatie en participatie Wij stellen ons voor om bij vervolg van onze deelname aan het Rijk van Dommel en Aa jaarlijks verslag te doen van de voortgang van de activiteiten en projecten en de behaalde resultaten. 9. Planning Nadat u over dit voorstel een besluit heeft genomen, zal de samenwerkingsovereenkomst aan de deelnemende gemeenten ter ondertekening worden voorgelegd. Bovendien zal dan de procedure tot werving van een programmamanager worden afgerond. Burgemeester en wethouders van Someren, de secretaris, de burgemeester, Drs. A.P.M. de Kok A.P.M. Veltman Bijlagen: O NO Concept raadsbesluit X Raadsvoorstel d.d. 10 februari 2015 zaak 2015/2400 X Concept Samenwerkingsovereenkomst Rijk van Dommel en Aa X 5/6
6/6
Besluit gemeenteraad Titel: Zaaknummer: Documentnummer: Datum besluit: Heroverwegen besluit van 26 maart 2015 met betrekking tot voortzetting deelname Rijk van Dommel en Aa SOM/2015/009753 SOM/2015/009786 De raad van de gemeente Someren; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 27 mei 2015; overwegende dat: zich na zijn besluit van 26 maart 2015 tot beëindiging van de deelname aan het Rijk van Dommel en Aa enkele nieuwe ontwikkelingen rondom het dossier Rijk van Dommel en Aa hebben aangediend; die ontwikkelingen het vertrouwen versterken in de concrete, substantiële meerwaarde van samenwerking binnen het Rijk van Dommel en Aa; b e s l u i t : 1. het besluit van 26 maart 2015 te heroverwegen en alsnog de deelname aan het Rijk van Dommel en Aa voort te zetten; 2. gedurende de periode 2015-2018 jaarlijks een bedrag van 2.437 uit het Fonds Sociaal Economische Ontwikkeling beschikbaar te stellen als bijdrage in de kosten van de aansturing en coördinatie van het project Rijk van Dommel en Aa. Aldus besloten in de vergadering van de raad van de gemeente Someren, de raadsgriffier, de voorzitter, J. Laurens Janse-Oostdijk A.P.M. Veltman *150009786*