Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen Symposium Consense-P Pleegzorg, trauma en hechting: de brug tussen praktijk en wetenschap 04-11-2016 Marthe Schneijderberg, orthopedagoog Maartje Boers, orthopedagoog Intermetzo Polikliniek Haaglanden (voorheen HKJ) Top Referent Trauma Centrum
De essentiële elementen van traumasenstief onderwijs Zelfzorg Kennis over trauma veerkracht regulatie Samenwerken Traumasensitief onderwijs Traumabril Zelf- Stabiele relaties Veiligheid & vertrouwen
Enkelvoudig trauma Chronisch trauma Complex trauma: Soorten trauma Een speciale vorm van chronisch trauma: vroegkinderlijke chronische traumatisering Trauma wordt veroorzaakt door geliefden
Ontwikkeling van de hersenen Genen vormen de basis, ervaringen zijn de vormgevers van onze hersenen.
Ontwikkeling van de hersenen Hersenen ontwikkelen zich van onderen naar boven: van primitief (voor overleving); naar meer complex (controlecentrum)
Intern alarmsysteem
Opgroeien in onveilige omstandigheden De hersenen ontwikkelen zich om te overleven in een bedreigende omgeving: het interne alarmsysteem wordt overactief.
Toxic stress derails healthy development http://developingchild.harvard.edu/science/key -concepts/toxic-stress/
Toxische stress POSITIEVE STRESS Kortdurende verhoging van de hartslag, lichte toename van stresshormonen VERDRAAGBARE STRESS Forse, tijdelijke stressreactie, gebufferd door ondersteunende relaties TOXISCHE STRESS Aanhoudende activering van stresssystemen in afwezigheid van beschermende relaties
Triggers Een oorspronkelijk neutrale zintuiglijke prikkel die door traumatische gebeurtenissen geassocieerd wordt met gevaar
Een kind dat in een instabiele, onvoorspelbare, onveilige omgeving opgroeit, ontwikkelt een heel ander brein dan een kind dat in een stabiele, veilige voorspelbare omgeving opgroeit.
Gevolgen van trauma in de klas: Stressreacties
Gevolgen van trauma in de klas: Gebrekkige zelfregulatie Gebrekkige controle over Gevoelens Gedachten Gedrag
Gevolgen van trauma in de klas Gebrekkige executieve functies Taalproblemen Geheugenproblemen Gebrekkige sociale vaardigheden
Gevolgen van trauma in de klas: Onzichtbare koffer Overtuigingen over: zichzelf anderen de wereld
Onzichtbare koffer
Ontwikkeling weer op het goede spoor krijgen Door het vergroten van de veerkracht kan de ontwikkeling weer op het goede spoor komen. Veerkracht zorgt ervoor dat toxische stress wordt omgezet in verdraagbare stress.
Vergroten van de veerkracht Kan op álle leeftijden Stabiele relaties met veilige volwassenen Gevoel van veiligheid (controle) en zelfvertrouwen Zelfregulatievaardigheden Hoopvol toekomstperspectief en het gevoel ergens bij te horen
Traumabril
Kijken door een traumabril Reacties en gedachten zonder traumabril: Ik moet controle hebben Ik kan dit negatieve gedrag beter negeren Zo moeilijk is het niet! Je hoeft nergens bang voor te zijn. Je kunt het wél, dat heb je gister nog laten zien.
Veiligheid en relaties Relaties opbouwen Connect before correct: Beheersen van stress ipv beheersen van probleemgedrag Vergroten van de voorspelbaarheid Veilige plek in de klas Omgaan met triggers: steunplan Sociale vaardigheden vergroten
Zelfregulatie Wees een co-regulator (H)erken de (beginnende) zelfregulatievaardigheden van het kind Ontwikkel samen met het kind een taal Bied het kind specifieke hulpmiddelen en activiteiten aan die de zelfregulatie verbeteren Trainen van de executieve functies
(H)erken de (beginnende) zelfregulatievaardigheden van het kind Welke zelfregulatievaardigheden zijn er in de klas te zien? Hoe kunnen leerkrachten daar in de klas bij aansluiten?
Effectieve samenwerking tussen school en hulpverlening Alle belangrijke volwassenen als een team om het kind heen (pleeg-)ouders, leraar, hulpverleners,.. Traumasensitief onderwijs betekent niet dat de leraar therapeut moet worden
Effectieve samenwerking Hoe breng je een goede samenwerking tot stand? Wat bereik je als het lukt om effectief samen te werken?
Zelfzorg Risico op uitputting van je mededogen secundaire traumatisering Sociale steun Ken jezelf Zelfzorg Goede balans werk privé N.B. Belangrijke rol organisatie/leidinggevenden
Gratis online cursus over steun bieden aan vluchtelingenkinderen https://www.augeo.nl/vluchtelingenkinderen
Contact www.intermetzo.nl Marthe Schneijderberg mschneijderberg@intermetzo.nl Maartje Boers mboers@intermetzo.nl Informatie over de training Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen: traumatrainingen@gmail.com