Training van pleegouders en jeugdzorgwerkers

Transcriptie

1 Training van pleegouders en jeugdzorgwerkers Jeugd in Onderzoek, 24 mei 2018 Carolien Konijn (Spirit) (GJ. Stams, R. Lindauer, C. Colonnesi, L. Kroneman) Dit onderzoek is mede mogelijk gemaakt door:

2 Prevalentie trauma/kindermishandeling Prevalentie kindermishandeling (Van IJzendoorn e.a., 2007; Lamers-Winkelman e.a., 2007; Alink e.a., 2011) circa 3% van de kinderen, één per klas met name verwaarlozing Kinder- en jeugdpsychiatrie: 45% trauma Jeugdzorgplus: 85 tot 90% trauma Spirit (jeugdhulp): 83% trauma

3 Doelgroepanalyse 2014 Spirit Traumatische ervaringen: 75% slachtoffer verwaarlozing en mishandeling; 61% heeft problemen met verwerking traumatische ervaringen; Problematische hechting: 45% hechtingsproblemen; Langdurend uit huis: 50% is langer dan 1 jaar uit huis, 25% langer dan 4 jaar; Discontinuïteit in zorg: 43% heeft op meer dan 5 plekken gewoond.

4 Waarom aandacht voor traumasensitiviteit? trauma 83% verwaarlozing, mishandeling hechtingsproblemen 55% 70% psychische stoornis 71% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Onderzoek van Spirit naar problemen van jongeren die wonen op een leefgroep (Konijn & Schut, 2016; Van der Steege e.a., 2015; Van der Steege, Broekhoven & Konijn, 2012) Uit het effectonderzoek naar de training blijkt dat een gemiddeld pleegkind en jeugdige in leefgroep verhoogd risico loopt op PTSS (gemeten met de CRIES-13) (Konijn, Colonnesi, Kroneman, Lindauer & Stams, 2017)

5 Door trauma ontspoort de ontwikkeling Blootstelling aan een trauma zorgt ervoor dat de hersenen zich zodanig ontwikkelen dat het kind kan overleven in een gevaarlijke wereld: het kind is constant alert op gevaar het kind reageert snel op bedreigingen (door te vechten, vluchten of verstijven) De stresshormonen die tijdens een trauma worden geproduceerd, kunnen de ontwikkeling van de hogere hersenfuncties verstoren. 5

6 Trauma-informed - traumabril ouders, pleegouders, leerkrachten, hulpverleners.

7 Traumasensitiviteit, wat is dat? Kennis van trauma: weten wat complex trauma is, begrijpen gevolgen Herkennen van traumaklachten: traumaklachten blijven in jeugdzorg vaak onopgemerkt terwijl effectieve behandeling voorhanden is Vertrouwensrelatie: positief blijven en volhouden zeker bij adolescenten Kind helpen bij reguleren emoties en gevoel van controle versterken Sensitiviteit: verband met veilige hechting: klein tot middelgroot Mentaliseren en mind - mindedness: voorspeller van sensitiviteit maar ook onafhankelijke voorspeller van veilige gehechtheid Motiveren voor (trauma)behandeling (indien nodig) (Ainsworth e.a., 1971; De Wolff & Van IJzendoorn, 1997; Gilbert e.a., 2009; Juffer, 2010; Leenarts e.a., 2013; Meins, 2013).

8 Training Zorgen voor getraumatiseerde kinderen Doelen training informeren ouders over impact trauma op ontwikkeling en gedrag van het kind ouders kennis en vaardigheden bijbrengen gepast reageren op uitdagend gedrag en gevoelens van kind gezonde hechting stimuleren sterke kwaliteiten kind herkennen en ontwikkelen stimuleren copingstrategieën kind stimuleren zelfzorg en steun zoeken bij anderen

9 Training Zorgen voor getraumatiseerde kinderen (Coppens & Van Kregten, 2012) Vertaling curriculum National Child Traumatic Stess Network, 2010 Groepsinterventie pleegouders Bijeenkomsten: 8 keer Informatie: trauma, consequenties en hulp Delen van informatie, vragen en zorgen Aanbieden van ondersteunend materiaal Handboek voor deelnemers Train-de-trainers en trainershandleiding

10 Training Zorgen voor getraumatiseerde kinderen Modules training 1. Introductie 2. Trauma 3. Effecten trauma 4. Veiligheid 5. Gevoel en gedrag 6. Verbinden en verbonden zijn 7. Opkomen voor je kind 8. Zorg voor jezelf

11 Onzichtbare koffer

12 Onder de oppervlakte kijken

13 Disfunctionele cognities

14 Effectonderzoek (met subsidie van ZonMw) Training Zorgen voor Getraumatiseerde Kinderen (Coppens & Van Kregten, 2012) Deelnemers: pleegouders, gezinshuisouders en pedagogisch medewerkers van drie instellingen (Spirit, Bascule, Intermetzo) Vijf meetmomenten: 2 á 3 mnd vóór start training, start en einde training, 3 mnd en 6 mnd na afloop follow up (totaal metingen over een jaar) Doel training: toename traumasensitiviteit Onderzoeksvragen: Toename traumakennis? Toename mind-mindedness? Verbetering opvoedrelatie? Meer traumabehandeling van jeugdigen?

15 Aantal deelnemers trainingen Spirit Bascule Intermetzo Totaal Gezinshuisouders Pleegouders Pedagogisch medewerkers Totaal Jongeren (> 11jaar)

16 1. Toename traumakennis Verschil T1 en T2: F(3,69)=28,68, p=.000, ƞ 2 =.29 Verschil T0 en T1: niet significant

17 2. Verandering in mind-mindedness

18 3. Vertrouwensrelatie Gemeten bij pleegouders en pedagogisch medewerkers met schaal opvoeder kind relatie van de OBVL Gemeten bij jeugdigen (> 11 jaar) met TASC (Therapeutic Alliance Scale for Children; Shirk & Saiz, 1992) Volgens jeugdigen op T2 (einde training) is de onderlinge band met hun pleegouder/pm-er beter maar op T3 is deze toename weer weg. Opvoeders rapporteren geen verandering in de werkrelatie.

19 4. Traumabehandeling

20 Conclusies: Kinderen in pleeggezinnen en leefgroepen hebben veel ingrijpende gebeurtenissen meegemaakt en daardoor veel traumaklachten Traumasensitiviteit is belangrijke competentie voor pleegouders en medewerkers in de jeugdhulp Training Zorgen voor Getraumatiseerde Kinderen levert bijdrage aan de beoogde toename aan traumasensitiviteit: Meer (blijvende) traumakennis Meer jeugdigen profiteren van effectieve traumabehandelingen Weliswaar geen toename algemene sensitiviteit maar wel meer positieve sensitiviteit van opvoeders mits zij langere tijd voor hetzelfde kind zorgen