Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen

Transcriptie

1 Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen Symposium Consense-P Pleegzorg, trauma en hechting: de brug tussen praktijk en wetenschap Marthe Schneijderberg, orthopedagoog Maartje Boers, orthopedagoog Intermetzo Polikliniek Haaglanden (voorheen HKJ) Top Referent Trauma Centrum

2 De essentiële elementen van traumasenstief onderwijs Zelfzorg Kennis over trauma veerkracht regulatie Samenwerken Traumasensitief onderwijs Traumabril Zelf- Stabiele relaties Veiligheid & vertrouwen

3 Enkelvoudig trauma Chronisch trauma Complex trauma: Soorten trauma Een speciale vorm van chronisch trauma: vroegkinderlijke chronische traumatisering Trauma wordt veroorzaakt door geliefden

4 Ontwikkeling van de hersenen Genen vormen de basis, ervaringen zijn de vormgevers van onze hersenen.

5 Ontwikkeling van de hersenen Hersenen ontwikkelen zich van onderen naar boven: van primitief (voor overleving); naar meer complex (controlecentrum)

6

7 Intern alarmsysteem

8 Opgroeien in onveilige omstandigheden De hersenen ontwikkelen zich om te overleven in een bedreigende omgeving: het interne alarmsysteem wordt overactief.

9 Toxic stress derails healthy development -concepts/toxic-stress/

10 Toxische stress POSITIEVE STRESS Kortdurende verhoging van de hartslag, lichte toename van stresshormonen VERDRAAGBARE STRESS Forse, tijdelijke stressreactie, gebufferd door ondersteunende relaties TOXISCHE STRESS Aanhoudende activering van stresssystemen in afwezigheid van beschermende relaties

11 Triggers Een oorspronkelijk neutrale zintuiglijke prikkel die door traumatische gebeurtenissen geassocieerd wordt met gevaar

12 Een kind dat in een instabiele, onvoorspelbare, onveilige omgeving opgroeit, ontwikkelt een heel ander brein dan een kind dat in een stabiele, veilige voorspelbare omgeving opgroeit.

13 Gevolgen van trauma in de klas: Stressreacties

14 Gevolgen van trauma in de klas: Gebrekkige zelfregulatie Gebrekkige controle over Gevoelens Gedachten Gedrag

15 Gevolgen van trauma in de klas Gebrekkige executieve functies Taalproblemen Geheugenproblemen Gebrekkige sociale vaardigheden

16 Gevolgen van trauma in de klas: Onzichtbare koffer Overtuigingen over: zichzelf anderen de wereld

17 Onzichtbare koffer

18 Ontwikkeling weer op het goede spoor krijgen Door het vergroten van de veerkracht kan de ontwikkeling weer op het goede spoor komen. Veerkracht zorgt ervoor dat toxische stress wordt omgezet in verdraagbare stress.

19 Vergroten van de veerkracht Kan op álle leeftijden Stabiele relaties met veilige volwassenen Gevoel van veiligheid (controle) en zelfvertrouwen Zelfregulatievaardigheden Hoopvol toekomstperspectief en het gevoel ergens bij te horen

20 Traumabril

21 Kijken door een traumabril Reacties en gedachten zonder traumabril: Ik moet controle hebben Ik kan dit negatieve gedrag beter negeren Zo moeilijk is het niet! Je hoeft nergens bang voor te zijn. Je kunt het wél, dat heb je gister nog laten zien.

22 Veiligheid en relaties Relaties opbouwen Connect before correct: Beheersen van stress ipv beheersen van probleemgedrag Vergroten van de voorspelbaarheid Veilige plek in de klas Omgaan met triggers: steunplan Sociale vaardigheden vergroten

23 Zelfregulatie Wees een co-regulator (H)erken de (beginnende) zelfregulatievaardigheden van het kind Ontwikkel samen met het kind een taal Bied het kind specifieke hulpmiddelen en activiteiten aan die de zelfregulatie verbeteren Trainen van de executieve functies

24 (H)erken de (beginnende) zelfregulatievaardigheden van het kind Welke zelfregulatievaardigheden zijn er in de klas te zien? Hoe kunnen leerkrachten daar in de klas bij aansluiten?

25 Effectieve samenwerking tussen school en hulpverlening Alle belangrijke volwassenen als een team om het kind heen (pleeg-)ouders, leraar, hulpverleners,.. Traumasensitief onderwijs betekent niet dat de leraar therapeut moet worden

26 Effectieve samenwerking Hoe breng je een goede samenwerking tot stand? Wat bereik je als het lukt om effectief samen te werken?

27 Zelfzorg Risico op uitputting van je mededogen secundaire traumatisering Sociale steun Ken jezelf Zelfzorg Goede balans werk privé N.B. Belangrijke rol organisatie/leidinggevenden

28 Gratis online cursus over steun bieden aan vluchtelingenkinderen

29 Contact Marthe Schneijderberg Maartje Boers Informatie over de training Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen: