Integratie evidence based gezins- en traumabehandeling voor ouders en kinderen binnen de jeugd ggz. 8 juni 2012 Frederique Coelman

Transcriptie

1 Integratie evidence based gezins- en traumabehandeling voor ouders en kinderen binnen de jeugd ggz 8 juni 2012 Frederique Coelman

2 Doelgroep de Bascule, divisie Gezin en Gezag Gezinnen met psychiatrische problematiek bij ouders en/of kinderen (0-18 jaar) Multistress gezinnen: problemen op meerdere levensgebieden Complexe systeemproblematiek/ huiselijk geweld Bedreigde of gestagneerde ontwikkeling kinderen

3 Casus Marionne en Stijn

4 Gezinsgeschiedenis 1 Moeder ongepland, maar wel gewenst zwanger Ouders gaan samenwonen tijdens de zwangerschap Bevalling traumatisch verlopen Moeder daarna depressief en voelt geen binding met Stijn Enerzijds overbezorgd, anderzijds ook deken gooien over Maxi Cosi en Stijn alleen laten Fysiek geweld tussen ouders in aanwezigheid van Stijn Ouders scheiden als Stijn 2 jaar oud is, moeder in crisis en Stijn opgevangen door zus moeder

5 Gezinsgeschiedenis 2 Moeder borderline persoonlijkheidsstoornis, eetstoornis en depressieve klachten Moeder: mijn jeugd was een hel Ouders oorlogsslachtoffer Indië; werd heel erg mishandeld door zijn vader Als haar vader boos was, vertelde hij als straf moeder een uur lang hoe hij mensen moest vermoorden waarna hij moeder sloeg Haar moeder hield zich afzijdig, greep niet in

6 Huiselijk geweld Geweld (verbaal en fysiek) Verwaarlozing van kinderen (emotioneel, fysiek, pedagogisch) Kinderen getuige van geweld (verbaal en fysiek) Definitie: APA, NJI 2007

7 Huiselijk geweld en kinderen 3% van de kinderen tussen 0-18 jaar wordt geconfronteerd met huiselijk geweld 30 tot 40% van deze kinderen is zowel getuige als slachtoffer van geweld 80% van deze kinderen is getuige van mishandeling van hun moeder Bron: Tweede Nationale Prevalentiestudie Mishandeling van kinderen en jeugdigen, 2011

8 Huiselijk geweld en ouderschap ouders voldoen aan DSM-V diagnostische criteria voor psychopathologie. Merendeel van deze ouders is in hun jeugd blootgesteld aan huiselijk geweld Trimbos 2007, gezondsheidsraad 2011

9 Huiselijk geweld en ouderschap Kans groot dat ouders zelf hun kind mishandelen door: - onmacht - onwetendheid - verstoorde emotieregulatie - stress door psychische problemen Gezondheidsraad 2011

10 Behandeling van multi stress gezinnen Analyse zorgen en krachten individuele gezinsleden en gezin

11 Analyse casus Marionne en Stijn Moeder Vader Stijn

12 Analyse eigen casus

13 Behandeling van multi stress gezinnen Opstellen behandeldoelen en prioritering

14 Divisie Gezin en Gezag: behandeling van multi stress gezinnen 1. Borgen van veiligheid 2. Analyse zorgen en krachten individuele gezinsleden en gezin 3. Opstellen behandeldoelen en prioritering (wat?) 4. Keuze practice/evidencebased behandelmodulen(hoe?) 5. Behandelplanning en keuze van behandelaren (wanneer en door wie?)

15 Casus Marionne en Stijn Stap 1: Borgen van veiligheid: wat gedaan?

16 Casus Marionne en Stijn Signs of Safety en Netwerkberaad Babygroep Individuele behandeling Marionne: Verslaving, borderline problematiek (volwassen GGZ)

17 Casus Marionne en Stijn Stap 1: Borgen veiligheid Stap 2: Analyse zorgen en krachten van individuele gezinsleden en gezin

18 Casus Marionne en Stijn analyse schema

19 Casus Marionne en Stijn Stap 1: Borgen veiligheid Stap 2: Analyse zorgen en krachten van individuele gezinsleden en gezin Stap 3: Opstellen behandeldoelen en prioritering (wat?)

20 Prioriteren behandeldoelen 1. Moeder kan tijdens het samenspelen gerichte aandacht geven aan Stijn en hem volgen in zijn spel 2. Moeder kan effectieve opdrachten en een time out geven bij niet luisteren Stijn 3. Moeder heeft traumatische ervaringen verwerkt

21 Divisie Gezin en Gezag: behandeling van multi stress gezinnen 1. Borgen van veiligheid 2. Analyse zorgen en krachten individuele gezinsleden en gezin 3. Opstellen behandeldoelen en prioritering (wat?) 4. Keuze practice/evidencebased behandelmodulen(hoe?)

22 Gezondheidsraad 2011 Effectieve behandeling van gevolgen van huiselijke geweld Ouder-kind interactie interventies gericht op voorkomen mishandelen/verwaarlozen van jonge kind ouderrol en opvoedingsvaardigheden afname van invloed van psychische problemen Effectief: - PCIT - EMDR - TF-CBT

23 Divisie Gezin en Gezag: behandeling van multi stress gezinnen 1. Borgen van veiligheid 2. Analyse zorgen en krachten individuele gezinsleden en gezin 3. Opstellen behandeldoelen en prioritering (wat?) 4. Keuze practice/evidencebased behandelmodulen(hoe?) 5. Behandelplanning en keuze van behandelaren (wanneer en door wie?)

24 Keuze behandelinterventies 1. Eigen behandeling moeder 2. PCIT: dagelijks leven op orde krijgen, beginnen met ouder-kind interactie in aansluiting op hulpvraag moeder 3. Traumabehandeling moeder: ter versterking van PCIT behandelresultaat

25 Het belang van PCIT

26 Kenmerken van PCIT Ouder en kind samen (2 t/m 7 jaar) Vaardigheden worden actief getraind Nadruk op het herstructureren van ouder-kind interactie patronen Fasering: - Versterken van relatie (kind gerichte interactie) - Disciplinering (ouder gerichte interactie)

27 Kind-Gerichte Interactie Ouder-Gerichte Interactie Ouder volgt het kind Speltherapie vaardigheden Nonverbale communicatie Gedifferentieerde sociale aandacht Fase van versterking van de relatie Ouder leidt het kind Management van onvoorspelbaarheid Grenzen stellen Consistent zijn Redeneer vaardigheden Fase van disciplineren

28 Time Out One-way stoel screen Kind Moeder Raam Timeout kamer Coach Vader Co-Therapeut

29 Raam Time-out Kamer One-way screen Coach Echtgenoot

30 One-way screen ive Skills Training Aparte stoel Stille kamer Ouder Kind Oortje

31

32 Casus Marionne en Stijn PTSS klachten Marionne belemmeren inzet van geleerde opvoedingsvaardigheden het dagelijks leven Reden traumabehandeling : effect van PCIT vergroten

33 Traumabehandeling Marionne Keuze therapeut: Start werkrelatie: Aanbeveling door PCIT therapeut Zelfde instelling Therapeut bekend met PCIT Informatie, keuzevrijheid Marionne (onderwerpen en tempo)

34 Doel en stabilisatie Doel stellen: Relatie met Stijn vs relatie eigen ouders Stabilisatie: PCIT vaardigheden bekrachtigen Krachtbronnen intern en extern, RDI, veilige plek, positief dagboek

35 Traumageschiedenis Marionne Inventariseren trauma s Gezinsgeschiedenis Levensgeschiedenis Levenslijn Huidige relaties

36 Clustering van trauma s Clustering traumatische gebeurtenissen Moeder, Vader, Stijn Disfunctionele cognitie per gebeurtenis /schema Ik doe er niet toe, ik ben waardeloos

37 Relatie cluster Moeder Ze bleef aan tafel zitten als ik werd mishandeld Als ik huilde na mishandeling liep ze weg Opvoeding Stijn: Voorkomen van stress/ongemak bij Stijn Zeer hechte en intense relatie

38 Relatie cluster vader Hij liep heen en weer en dan begon het slaan Indonesische muziek, commanderen, heen en weer lopen, zijn (trauma) verhalen Opvoeding Stijn: OGI fase (opdracht geven) refereert aan commando s

39 Relatie cluster Stijn en opvoeding Uitspraken Ik heb de eerste jaren niet naar hem omgekeken Ik heb nare dingen over hem gedacht en tegen hem gezegd Ik sla hem niet maar ben net zo gek als mijn vader

40 Interactiepatronen Marionne en Stijn Toename gedragsproblemen Stijn (coercive pattern) Toename gevoel van machteloosheid/waardeloosheid Toename angst bij Stijn Vergootte kans op huiselijk geweld vanuit onmacht

41 Traumabehandeling Marionne Disfunctionele cognitie : ik doe er niet toe, ik ben waardeloos Bewijzen in dagelijks leven voor: ik ben waardeloos Protocol EMDR

42 Behandeling Stijn Functioneren Stijn op school stagneert (groep 3) Individuele diagnostiek Stijn: ADHD, hechtingsproblemen, PTSS klachten, PDD-nos? Te overwegen: individuele behandeling Stijn Systeembehandeling: PCIT booster sessies? Gezins dagbehandeling?

43 Integratie van gezins- en trauma behandeling Wat hebben wij geleerd Wat zijn jullie ervaringen, tips en waar zitten volgens jullie de valkuilen?

44 Onderwerp 1: integratie van evidence based behandelprogramma s Behandelintegriteit van geprotocolleerde behandelingen versus Flexibiliteit om op maat behandeling aan te bieden

45 Integratie van PCIT en traumabehandeling Behandelintegriteit PCIT: Volledige behandeling (2 fasen) Geen aanpassingen protocol voor traumaklachten kind of ouder Behandelintegriteit EMDR: volledige protocol Dus: PCIT en EMDR na elkaar ipv tegelijkertijd!

46 Onderwerp 2: behandelplanning Stepped care: zo licht mogelijk Matched care: juiste intensiteit bij de ernst van de problematiek

47 Onze voorkeur: behandelplanning Mate van veiligheid Behoefte/wens ouder Ouder: in staat tot regie nemen over hun leven en hun gezin? Mogelijkheid ouder om informatie tot zich te nemen Kan de ouder nadenken over wat het kind nodig heeft voor herstel? Draagkracht kind

48 Voorkeuren: behandelplanning 1 Bevorderen relatie/hechting (practice/evidence based programma s) 2 Alledaagse leven: opvoedingsvaardigheden PCIT als stabilisering voor traumabehandeling! 3 Bij jonge kind: eerst traumabehandeling ouder

49

50 Met dank voor jullie aandacht! De Bascule, Divisie Gezin en Gezag spreekuur : f.coelman@debascule.com klinisch psycholoog/psychotherapeut directeur behandelzaken