Hechtingsproblemen. Wat betekent dit en hoe ga je hiermee om?

Transcriptie

1 Hechtingsproblemen Wat betekent dit en hoe ga je hiermee om?

2 Even voorstellen. Vera Ram Orthopedagoog/ Zorgcoördinator (en lid van de directie) op de Mr de Jonghschool (cl 4, ZMOK) Eerder: leerkracht, bouwcoördinator, voorschoolcoördinator, IB-er, Adjunct-directeur

3 Doelen Kennis opdoen over hechtingsproblemen en een passende aanpak Verbreding en/of opfrissing van al bestaande kennis Met elkaar in gesprek zijn over.

4 Filmpjes: Harlow s experiment en Still face experiment ht0 Wat valt je op?/ Wat zegt dit je? Wat zou er mis gegaan zijn bij een kind met een hechtingsstoornis?

5 Definitie hechting Gehechtheid is een duurzame emotionele band tussen een kind en een of meer specifieke volwassenen

6 Fasen hechtingsproces 1. 1e tot 3e maand: baby volstrekt overgeleverd aan de zorg van volwassene(n) 2. Vanaf 3 maanden: Begin van herkenning ontstaat. Onderscheid tussen stemmen en gezichten. Hechting in aanbouw. 3. Periode van nabijheid zoeken en scheidingsangst. 4. Losmaken tot zelfstandigheid. Er ontstaat zelfbewustzijn, zelfvertrouwen, een identiteit. 5. Kind ontdekt dat het zelf actief kan ingrijpen. Kan voor zichzelf opkomen. Heeft invloed op dingen.

7 Hoe gunstiger de situatie (stabiel en veilig) hoe groter de kans dat het kind zich zal ontwikkelen tot een veilig gehecht kind.

8 Vier vormen van gehechtheid 1. Veilig of autonoom gehecht -Vertrouwen in zichzelf en de ander -Gezond probleem-oplossend vermogen -Positieve emotionele ontwikkelingskansen : Geen ziektebeeld, maar een hechtingsstijl

9 Vier vormen van gehechtheid 2. Onveilig gehecht: angstig-vermijdend-gereserveerd gehecht -Geen stoornis, wel risico bij stresssituaties -Weinig/geen vertrouwen in de ander -Eenzijdig probleemoplossend vermogen -Verarming van emotionele en cognitieve ontwikkeling : Geen ziektebeeld, maar een hechtingsstijl

10 Vier vormen van gehechtheid 3. Onveilig gehecht: angstig-ambivalent -Extreme/veel hechtingssignalen bij stress (bv huilen). -Sterk afhankelijk van de ander, geen vertrouwen in zichzelf. -Vertraagd probleemoplossend vermogen. -Emotionele en cognitieve ontwikkeling uit balans. : Valt onder reactieve hechtingsstoornis

11 Vier vormen van gehechtheid 4. Gedesorganiseerd gehecht -Geen consistentie in hechtingssignalen. -Belangrijke ander wordt zowel helpend als bedreigend ervaren. -Deze kinderen zijn getraumatiseerd door meest veilige hechtingsfiguur; laten geen heldere hechtingssignalen meer zien. -Risico op verstoorde emotionele (mogelijk ook cognitieve) ontwikkeling. : Valt onder reactieve hechtingsstoornis

12 Reactieve hechtingsstoornis Gestoorde wijze aangaan sociale relaties (geremde/ontremde type). Begint voor het 5e levensjaar. Niet enkel te wijten aan mentale retardatie of pervasieve ontwikkelingsstoornis. Uitgesproken onvoldoende zorg. Reactief.

13 Kenmerken verstoorde hechting Actieve zelfhandhaving: ongrijpbaar, ongehoorzaam, claimend, zelfbepalend, controlerend, chaotisch, impulsief. Passieve zelfhandhaving: weinig contact, verstandelijk opstellen, te aangepast. Onvoldoende werkhouding: concentratie, organiseren en plannen. Niet om hulp kunnen vragen. Veel gevoelens van stress/ gespannen. Angst voor controleverlies. Leerproblemen.

14 Kenmerken verstoorde hechting Moeite om sociale relaties aan te gaan en te onderhouden. Slaapproblemen. Motorische problemen.

15 Filmpje Celine Wat zie je? Wat heeft dit meisje nodig? Wat vraagt dit van jou als professional? Wat doe je al in de benadering naar kinderen in je klas met een hechtingsprobleem?

16 Professionele houding Neem het gedrag niet persoonlijk. Neutrale maar begripvolle houding. Kom niet te dichtbij, dat brengt hen in verwarring. Besef dat deze kinderen zich nergens aan binden dus ook niet aan regels. Ook complimenten neutraal brengen. Beschikbaarheid uitstralen. Voorspelbaar zijn! Je bent te vertrouwen. Zie het vaak negatieve, afwijzende en agressieve gedrag als een overlevingsstrategie om verlatingsangst te maskeren. Besef je dat een beroep doen op het geweten, schuldgevoel of empathisch vermogen weinig zin heeft. Verwacht geen dankbaarheid of erkenning.

17 Aanpak Bereid het kind voor op verandering. Houd regie en bied structuur. Zakelijke en duidelijke begrenzing op gedrag. Geen discussie. Controle geven over dingen die het kind aankan. Geef het kind een veilig gevoel (bij deze kinderen nog belangrijker..). Geef het kind het gevoel dat hij/zij gezien wordt en welkom is. Ga niet in discussie over gevoelens. Blijf bij je punt.

18 Aanpak Probeer een relatie op te bouwen (accepteer dat dit zeer moeizaam is en soms ook niet tot stand komt). Pas op: een te intieme relatie zal het kind als bedreigend ervaren. Zet het kind dichtbij je; het liefst met de rug naar een wand (zo hoeft hij/zij minder alert te zijn..) Probeer de dag altijd positief af te sluiten. Fijn dat je morgen weer komt! Wegsturen kan een averechts effect hebben: het kind voelt zich dan wederom weg gedaan / ongewenst.

19 Ontwikkelingsperspectief/risico s Depressie Isolement Jeugdcriminaliteit Agressie Zinloos geweld Onvermogen om affectieve bindingen aan te gaan en te onderhouden Mogelijk later te weinig opvoedvaardigheden

20 Behandeling Psychotherapie voor het kind Behandeling gericht op het gezin/ouders Gericht op ouder-kindrelatie