Wat weet u nog over HECHTING

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Wat weet u nog over HECHTING"

Guido van der Woude
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

2 Wat weet u nog over HECHTING

3 John Bowlby Hechtingstheorie

4 HECHTING BOWLBY : Attachment theory : Hechting : is een duurzame emotionele binding tussen het kind en zijn verzorgers intern schema = mentale representatie intern werkmodel is een primair gedragspatroon biedt een evolutionair voordeel wordt zichtbaar in een situatie van stress

5 Mary Ainsworth Strange Situation Patterns of attachment

6 Hechting AINSWORTH : strange situation

7 Cirkel van veiligheid Cooper e.a

8 VEILIGE HECHTING Positief zelfbeeld Passend uiting geven aan impulsen Omgaan met stress Optimale hersenontwikkeling Logisch denken Zicht op andermans en eigen gevoelens Ontwikkeling van geweten Relatie opbouwen met zichzelf en anderen

9 ONVEILIGE HECHTING Angst en onveiligheid Geen grip op eigen gevoelens Moeite met logisch ordenen Leggen van verkeerde verbanden Faalangst Negatief zelfbeeld Stress

10 Cirkel van veiligheid Cooper e.a

11 ONVEILIG VERMIJDEND

12 ONVEILIG VERMIJDEND

13 ONVEILIG VERMIJDEND Geen vertrouwen in de beschikbaarheid van de gehechtheidsfiguur. Contact wordt vermeden zelfs als het kind stress ervaart. Doet alsof het wil ontdekken en/of afstand nodig heeft. Over-aangepast gedrag

14 ONVEILIG AMBIVALENT

15 ONVEILIG AMBIVALENT

16 ONVEILIG AMBIVALENT Onzeker, ambivalent, over de beschikbaarheid van de gehechtheidsfiguur. Gehechtheidsfiguur wordt voortdurend in de gaten gehouden. Vraag om troost + afwijzing Fel en schreeuwerig gedrag

17 GEDESORGANISEERD

18 GEDESORGANISEERD Gehechtheidsfiguur wordt beleefd als veilige haven EN bron van angst Chaotisch, angstig gedrag Oudere kinderen eventueel rolomkering

19 HECHTINGSRELATIES B. Veilig gehecht 65% evenwicht tussen exploratie en nabijheid A. Onveilig-vermijdend gehecht 25% Vertonen (te) veel exploratie en te weinig nabijheid bij terugkomst moeder, laten weinig gevoelens blijken C. Onveilig-ambivalent gehecht 10% vertonen (te) weinig exploratie, ambivalentie tussen troost en afweer D. Gedesorganiseerd gehecht (Main en Solomon) ernstige verstoring van gehechtheid, doelloos en tegenstrijdig gedrag, dezelfde persoon is bron van angst en veiligheid Reactie Wesley en Manon (handboek p25)?

20 HECHTING HECHTING Veilige Onveilig Vermijdend Ambivalent Gedesorganiseerd

21 OPVOEDINGSSTIJL EN HECHTING

22 BEVORDERENDE FACTOREN Sensitiviteit en responsiviteit van de ouders beïnvloed door: - zelf een goede hechting doorgemaakt, Intern werkmodel - sociaal netwerk - sociaal-economische omstandigheden - tevredenheid over het eigen bestaan

23 BELANG VAN HECHTING Veilige hechtingsrelaties zijn een basis voor: - het bouwen aan relaties met anderen - zelfvertrouwen - gevoel van eigenwaarde Verstrekkende invloed op de verdere sociale en emotionele ontwikkeling

24 HECHTING = Duurzame emotionele binding Start als een biologisch proces Interactief proces Intern werkmodel Invloed op de lichamelijke cognitieve persoonlijkheids- en sociale ontwikkeling Sensitieve en responsieve ouders

25 HECHTINGSSTIJLEN TOT WELK TYPE BEHOOR IK?

26 TYPE 1 Ik voel me op mijn gemak in mijn relatie. Ik vertrouw mijn partner en vind het prettig als hij/zij mij vertrouwt en op me rekent. Ik maak me geen zorgen over alleen zijn en ook niet over de vraag of mijn partner me wel of niet accepteert zoals ik ben.

27 TYPE 2 Ik geef mezelf niet gauw bloot aan mijn partner. Ik ben niet graag alleen, maar ik heb er ook moeite mee om mijn partner volledig te vertrouwen of me afhankelijk op te stellen. Ik ben bang om gekwetst te worden als ik te vertrouwelijk word met mijn partner.

28 TYPE 3 Ik kan me goed redden zonder nauwe emotionele banden. Het is voor mij erg belangrijk om onafhankelijk te zijn en het gevoel te hebben dat ik mijn partner niet per se nodig heb. Ik stel me niet afhankelijk op en heb ook liever niet dat mijn partner zich afhankelijk van mij opstelt.

29 TYPE 4 Ik zou het liefste al mijn gevoelens met mijn partner delen, maar ik merk vaak dat mijn partner meer afstand wil houden dan ik prettig vind. Persoonlijk en vertrouwelijk contact vind ik belangrijk en plezierig, maar ik vraag me soms af of mijn partner mij wel net zo waardeert als ik hem/haar waardeer.

30 INTERPRETATIE Is dat type 1, dan bent u veilig gehecht. U bent zeker van uzelf én zonder twijfels over anderen. Mensen met een veilige hechting hebben meestal stabiele relaties en zijn tevreden met hun relaties. Ze durven hun gevoelens te tonen en zijn niet bang voor intimiteit en niet bang om alleen te zijn. Ze hebben een evenwicht gevonden tussen zelfstandigheid en afhankelijkheid. De onzekere hechtingsstijlen: Bij deze hechtingsstijlen is de balans tussen onafhankelijkheid en afhankelijkheid uit evenwicht.

31 INTERPRETATIE Is dat type 2, dan bent u angstig-vermijdend gehecht. Bij u slaat de balans door naar de onafhankelijke kant. U wilt zich wel graag emotioneel binden, maar u durft niet. U heeft last van bindingsangst. U vindt het moeilijk om zich kwetsbaar op te stellen, om te praten over gevoelens en/of om seksueel intiem te zijn. Is dat type 3, dan bent u afwijzend-vermijdend gehecht. Bij u slaat de balans nog sterker door naar de onafhankelijke kant. U heeft heel weinig behoefte aan intimiteit en binding. Het staat u tegen om gevoelens en gedachten te delen en u vindt het vervelend om afhankelijk te zijn of als er iemand afhankelijk van u is. U bent liever alleen dan samen. U wilt zich liever niet binden.

32 INTERPRETATIE Is dat type 4, dan bent u angstig-obsessief gehecht. Bij u slaat de balans door naar de afhankelijke kant. U voelt zich onzeker over uzelf en uw partner. U hangt erg aan uw partner en wil het liefst al uw emoties en gedachten met hem/haar delen. U heeft snel last van verlatingsangst en onredelijke jaloezie. Let op: Hechtingsstijlen kunnen elkaar overlappen. Herkent u zichzelf even sterk in meerdere types, dan kan het zijn dat u een mengeling hebt van verschillende hechtingsstijlen.

33 Een beetje bijkomende literatuur

34 Een mogelijke verklaring

35 ERIKSON PSYCHOSOCIALE ONTWIKKELING Elke levensfase wordt gekenmerkt door een ontwikkelingscrisis: kernconflict - baby: basisvertrouwen vs. wantrouwen - peuter: autonomie vs. schaamte en twijfel - kleuter: initiatief vs schuldgevoel - schoolkind: vlijt vs. minderwaardigheid - adolescent: identiteit vs. rolverwarring - jongvolwassene: intimiteit vs. isolement - volwassenheid: generativiteit vs. stagnatie - rijpheid: integriteit vs. wanhoop

37 SOMS GAAT HET ANDERS OUDERS Verwachtingen (lectuur, verhalen, eigen ervaringen = intern schema /mentale representatie, persoonlijke problemen, ouderlijke vaardigheden, intern werkmodel KENMERKEN v/d BABY prematuur, langdurige ziekenhuisopname, temperament, beperking, adoptie ontwikkelingsstoornis

38 Hechtingsstoornissen Reactieve hechtingsstoornis (in DSM) = RAD (reactive attachment disorder) eerste vijf levensjaren: abnormale onveiligheid: tegengestelde sociale reacties niet of zeer moeilijk troostbaar emotionele stoornis: geremde en ontremde type problematisch gedrag in de puberteit: weglopen neiging tot zelfbeschadiging (automutilatie) agressief en ontremd gedrag

39 Reactieve hechtingsstoornis Geremde type Er aanhoudend niet in slagen de aanzet te geven tot, of te reageren op de meeste sociale interacties op een bij de ontwikkeling passende manier, zoals blijkt uit : buitensporige geremdheid, overmatige waakzaamheid of sterk ambivalente en tegenstrijdige reacties; Bv. het kind reageert op verzorgers met een mengeling van toenadering, afstand, weigert getroost te worden, of is krampachtig op zijn hoede (DSM-IV).

40 Reactieve hechtingsstoornis Ontremde type Oppervlakkige hechtingen zoals blijkt uit : kritiekloze vriendelijkheid, met een duidelijk onvermogen om passende selectieve hechtingen te tonen; Bv. Het kind is buitensporig vrijpostig ten opzichte van betrekkelijk vreemden of vertoont een gebrek aan selectiviteit in de keuze van hechtingsfiguren (DSM-IV).

41 Hechtingsstoornissen Oorzaken : Niet vervullen van de primaire behoeften emotioneel lichamelijk Herhaalde wisselingen van verzorgers

42 SEPARATIEANGSTSTOORNIS Separatieangststoornis (in DSM-IV) niet bij de ontwikkeling passende, overdreven angst gescheiden te worden van hechtingsfiguren. symptomen: - weigering te gaan slapen zonder ouders in de buurt - nachtmerries of angstige fantasieën over scheiding of verlies van ouders

43 SIGNALEN VOOR PROBLEMEN Kindertijd: vertoont weinig onderzoekend gedrag toont zich teruggetrokken in groep zoekt geen troost of op ongebruikelijke wijze vraagt geen hulp of is overdreven afhankelijk toont weinig genegenheid en warmte uit zich overdreven naar onbekenden kan geen stabiele vriendschappen aangaan of onderhouden moeilijkheden in contacten met andere kinderen, groepsleiders, leerkrachten

44 SIGNALEN VOOR PROBLEMEN Puberteit: agressie ten aanzien van anderen agressie ten aanzien van zichzelf (automutilatie) onvermogen om stabiele vriendschappen en relaties aan te gaan moeilijkheden in contacten met anderen eenzaamheid / depressie Signalen zijn niet eenduidig!!!

45 DIAGNOSTICEREN Boris en Zeanah SOAK = spelobservatie Interviews SEO = sociaal-emotionele ontwikkelingslijst ESSEON = experimentele schaal voor de beoordeling van het sociaal emotionele ontwikkelingsniveau SIT= Sociale Interpretatie Test

46 INTERVENTIE EN Veilige omgeving BEHANDELING Stabiliteit en voorspelbaarheid Positieve interacties Eerst connectie dan correctie Sensitiviteit en responsiviteit bevorderen Psychotherapie ouders Ingrijpen komt nooit te vroeg en is op voorhand ook nooit te laat

47 INTERVENTIE EN BEHANDELING

Vergelijkbare documenten

Hechtingsproblemen. Wat betekent dit en hoe ga je hiermee om?

Hechtingsproblemen. Wat betekent dit en hoe ga je hiermee om? Hechtingsproblemen Wat betekent dit en hoe ga je hiermee om? Even voorstellen. Vera Ram Orthopedagoog/ Zorgcoördinator (en lid van de directie) op de Mr de Jonghschool (cl 4, ZMOK) Eerder: leerkracht,