Het pleegkind in beeld

Transcriptie

1 Het pleegkind in beeld Workshop pleegzorgsymposium 19 juni 2014 Petra de Vries (De Rading) Anny Havermans (SAV) 1

2 Programma Welkom Project gehechtheid in beeld bij pleegzorg Inleiding op gehechtheid en de bouwstenen van hechting Toelichting vanuit de praktijk met beeldmateriaal en oefenen met herkennen van hechtingssignalen in de beelden 2

3 Project gehechtheid in beeld bij pleegzorg Doel: begeleiden van proces van hechting en voorkomen van het aantal mislukte pleegzorgplaatsingen Aantal deelnemende pleegzorginstellingen: 14 Looptijd project: najaar 2013 t/m 2015 Onderzoek 3 Schrijven handleiding Gehechtheid in beeld bij pleegzorg

4 Opbouw project Najaar 2013: twee trainingsdagen voor gedragswetenschappers en opleiders VIB 2014: preventieve inzet van VIB en Gehechtheid bij de start van pleegzorgplaatsingen 2015: curatieve inzet van VIB en Gehechtheid bij problemen tijdens plaatsingen 2014/2015: schrijven handleiding 4

5 Methodiek project Combinatie van Video-interactiebegeleiding en De bouwstenen van hechting 5

6 Gehechtheid Een duurzame, emotionele en wederkerige band tussen een kind en één of meer specifieke volwassenen. Een noodzakelijke basis voor een verdere gezonde ontwikkeling. 6

7 Gehechtheidssignalen Vraag: Wanneer en hoe zie je gehechtheid in het dagelijks leven? Noem enkele situaties en gedragingen

8 Wanneer en hoe zie je gehechtheid in het dagelijks leven? In situaties die het gehechtheidssysteem activeren (bijv. bij spanning) Evenwicht tussen nabijheid zoeken en op onderzoek uitgaan. 8

9 Vraag Hoeveel procent van de doorsnee Nederlandse kinderen is volgens jou veilig gehecht? Hoeveel procent van de pleegkinderen is volgens jou veilig gehecht?

10 Gehechtheid percentages Bio. eigen Tehuis buitenland Adoptie >1 jaar Veilig gehecht 61% 11% 47% 52% Pleegzorg 0-20 mnd Angstig ambivalent Angstig vermijdend 9% 12% 8% 15% 10% 6% Gedesorganiseerd 15% 73% 31% 36%

11 Bevorderen van veilige hechting d.m.v VIB en bouwstenen van hechting 11 Bevorderen sensitiviteit en responsiviteit ouders Bevorderen mentaliseren d.m.v. psychoeducatie Bevorderen positieve beleving ouderschap Toepassen basiscommunicatie Bevorderen affectief en lichamelijk contact tussen ouder en kind

12 0-3 mndn 3-9 mndn 9 mndn 2 jr peuter kleuter Bouwstenen van Hechting (Truus Bakker) CREATIEF (machteloos) Zelf problemen oplossen ook met anderen, empathie, rollenspel VERTROUWEN (angstig) Vertrouwen hebben in het kind, in vertrouwen laten gaan ZELFSTANDIG (eenzaam) Kind weet dat het iets zelf kan, ikbesef, innerlijk beeld van ander, concentreren, geven en nemen STEVIG EN DUIDELIJK ZIJN (vaag) Meer ruimte voor zichzelf, ikboodschappen, grenzen stellen zonder af te wijzen ZELFVERTROUWEN (onzekerheid) De wereld verkennen, omgaan met scheidingsangst, intersubjectiviteit (gedeelde vreugd) STEUNEN EN MEELEVEN (geen interesse of dwingend) Steunen en stimuleren, meeleven en begrip, kind zelf laten ontdekken, benoemen TOEVERTROUWEN (wantrouwen) Overgave, je openen voor de ander GEVEN (nemen) Verzorgen, spiegelen, meeleven, meekijken, volgen 12 BASISVEILIGHEID (angst) Fase van het (onbewuste) voelen, er mogen zijn, een plek hebben, thuisgevoel Kind VERANTWOORDELIJK, ZORGEN VOOR (verwaarlozen) Levensvoorwaarden scheppen, leiding geven, reageren op behoefte/signalen kind, lichamelijk contact, reguleren Ouders

13 Gehechtheid en sociaalemotionele ontwikkeling Als de hechting niet veilig is weinig basisvertrouwen; moeite met zich toevertrouwen; gebrekkig of geen zelfvertrouwen; geen besef van eigen grenzen; missen van besef van gesteund worden; Schijnzelfstandig

14 Stappen in analyse op gehechtheid Welke hechtingssignalen zie je op de beelden? Welk gedrag van het kind kun je koppelen aan welke bouwsteen? 14

15 Stappen in analyse op gehechtheid Wat weet je van de zwangerschap, de eerste levensjaren, het aantal scheidingen, kwaliteit en continuïteit van zorg, eventuele bijzonderheden? Welke gehechtheidsrepresentatie hebben het kind en de (pleeg/adoptie)ouder mogelijk opgebouwd? Welke ervaringen heeft het kind gehad in de bouwstenen en bij welke bouwsteen van hechting kan de ouder het beste aansluiten? 15 Wat is belangrijk in termen van basiscommunicatie en mogelijk andere aandachtspunten?

16 Oefening herkennen hechtingsignalen in de beelden en bouwstenen van hechting Videobeelden casus 1a Videobeelden casus 1b, twee maanden later Videobeelden casus 2,

17 Oefening herkennen hechtingsignalen in de beelden en bouwstenen van hechting Videobeelden casus 3

18 Als een kind (nog) onvoldoende veilige gehechtheid kent gauw van slag kan slecht nee verdragen grote controlebehoefte moeite met luisteren is overalert, ziet alles weinig concentratie heeft moeite met veranderingen 18

19 Stress- en emotieregulatie Een baby is nog niet in staat zichzelf te beschermen tegen heftige emoties en de lichamelijke ontreddering die deze emoties teweegbrengen. 19

20 Stress- en emotieregulatie Hoe breng je een verdrietige boze angstige baby tot rust? 20

21 Ouders als externe affect-regulatoren Vasthouden Strelen/koesteren Oogcontact Spiegelen Stemgeluid (illustratie uit: Je wonderbaarlijke baby.) 21

22 22 Vraag: Hoe reguleert een kind zijn stress zonder steun van ouders?

23 Hoe reguleert een kind zijn stress zonder steun van ouders? Door te bonken, wiegen Door zichzelf aan te raken of pijn te doen Door alles zelf te bepalen, controle Door te rennen, druk te bewegen Door macht over anderen uit te oefenen Door TV kijken Computerspelletjes spelen Door zich af te sluiten 23

24 Wat gebeurt er bij stress? 24

25 Wat heef het kind nodig om stress te leren reguleren? Een kalm brein van de volwassene Spiegelen, meeleven, benoemen Stress van het kind kunnen reguleren Kijken en zien: sensitief zijn voor de signalen en behoeften van het kind Veiligheid, een veilige relatie Aansluiten bij het ontwikkelingsniveau en onderliggende behoefte van het kind 25

26 Ervaring van twee pleegouders met VIB en het werken met de bouwstenen van hechting videobeelden 26

27 Meer weten? Informatie project pleegzorg: Marjan Hoogland, Ton Stroucken Informatie eendaagse training gehechtheid Anny Havermans, Dank voor uw aandacht!