Haïti. Anneke Vinke, 19 januari 2010

Transcriptie

1 Haïti Anneke Vinke, 19 januari 2010

2 Opzet Korte introductie Feiten en verder Morgen... PAUZE --> daarna vragen/discussie 2

3 Situatie: RAMP in Haïti TV beelden & leed: zien van pijn van kinderen niet te dragen roept vragen op: Kan een kind dit dragen? Kan een kind dit begrijpen? Kan het ooit nog goed komen? Hoe kan IK wat doen? Onmacht overheerst - alomvattend 3

4 Welke dimensies in Nederland Gevoel: machteloosheid, onzekerheid, angst, verdriet, mee-leven Gedachten: wat doen! Angst voelbaar Gedrag: kinderen NU ophalen Gevolg: direct hulp bieden - waaronder in elk geval BROOD BED BAD 4

5 Brood Bed Bad en dan... Terug naar wat er gebeurd is Wat betekent dit voor de kinderen Wat betekent het om in deze situatie ouders te worden? Wat zou je tegen kunnen komen? 5

6 De aardbeving: alle controle kwijt Schokkend, gevaarlijk, overweldigend en totaal onvoorspelbaar: vanuit het leven van alledag gebeurt iets waarbij de controle totaal verloren wordt. Het overspoelt letterlijk alles. Centraal staan: extreme machteloosheid acute ontwrichting extreem gevoel van onbehagen 6

7 Trauma & Theorie (Eland, de Roos & Kleber, 2000) Type I trauma: eenmalige gebeurtenis ZO overweldigend, dat alle coping faalt -> normaliter herstel ca. 6 mnd. Type II trauma: voortdurend trauma, kind ontwikkelt strategie om hiermee om te gaan - bv. het opgroeien in oorlogssituatie, getuige van geweld lange tijd in mishandelingssituatie zitten etc. 7

8 De kinderen Op de voorgrond nu Type I trauma, maar... mogelijk liggen er ook andere ervaringen onder of naast. Wees alert. Begin bij wat bovenop ligt! 8

9 Trauma en imprint Alle zintuigen betrokken: op brein en fysiek niveau is het trauma als het ware geimprint en er ontstaat verstoring van * fysiek functioneren( fysiologische reacties) * emotie (gevoel) * denken (cognitief) Sensomotoriek van belang! Zintuigen en motoriek laten trauma zien! 9

10 Klachten horen erbij... Klachten zijn normaal en nodig - herbelevingen (beeld van meest indringend moment) - vermijding (gedachten, plaatsen, kleur, geur etc.) - overgeprikkeld (bv. slapen lukt niet--> oververmoeid) - diverse klachten (depressief, angstig, scheidingsangst, boosheid, agressie, geslotenheid/robot, paniekaanvallen, pijnen en pijntjes ) Acute Stress Stoorniss (ASS) Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) 10

11 Leeftijd van het kind Reacties leeftijd afhankelijk Maar... je weet niet hoe je kind was voor de ramp... Dus let goed op: slapen, eten, ritme, nabijheid zoeken of juist afweren emoties Schuldgevoel dat jij nog leeft en anderen dood zijn... --> ROUW 11

12 Basis: het kind wil het kwijt HERHALEN = VERWERKEN Nodig het kind uit om praten (taal!) tekenen/plakken e.d. kleien spelen zingen... Accepteer wat je ziet! SCHRIK NIET 12

13 Basis: elk gevoel mag er zijn Gevoelens die naar boven komen zijn ALTIJD belangrijk Geen gevoelens ontkennen, maar ze laten komen en dan een plek geven Verwerken = actief met wat er komt aan de slag gaan Probeer niet te schrikken, probeer eigen emotie los te laten en dan het gevoel van het kind te accepteren (Moeilijk!!) 13

14 Doen: geven, grenzen & geduld (1) Houd van je kind Kijk naar je kind - volg je kind Leer je kind kennen, wees nieuwsgierig naar alles Geef je kind ruimte Maak een helder ritme, vaste structuur Creëer voorspelbaarheid Wees zelf optimaal emotioneel beschikbaar Zoek zelf rustpunt, steun buiten Licht omgeving in - maar borg privacy! NORMALISEER 14

15 Doen: geven, grenzen & geduld (2) Help je kind begrenzen Ontwikkel samen rituelen (verdriet, verlies) - sluit aan bij het bekende voor het kind Geef geen woorden aan gevoel van je kind, laat het dat zelf doen Wees alert op stagnatie Geef Haiti een plek voor je kind, zoek samen naar een manier - sensitief voor cultureel verschil! Houd bij hoe het gaat: schrijf op en leg vast Kijk of je onderling contact kan houden Probeer de taal van je kind te gebruiken 15

16 Oppassen Onrust vermijden: pas op met bezoek Privacy borgen: bepaal wie je wat vertelt of laat zien Alert zijn op eigen signalen van stress en onrust (slapen, eten, concentratie) Neem advies ter harte, maar zoek je eigen weg Vraag hulp als het niet verder gaat Wees eerlijk naar jezelf toe! 16

17 Therapie? Als ASS PTSS wordt Als je je kind niet bereikt Als je kind je niet meer los kan laten Als je kind niet slaapt Als je kind niet eet Als je kind heftige nachtmerries heeft Als je je (grote) zorgen maakt 17

18 EMDR Eerste voorkeursbehandeling is EMDR Reconstrueer het verhaal en kijk of je samen met je kind EMDR kan doen EMDR helpt normaliseren 18

19 Morgen... Ga kijken, voelen, ruiken WEES EERLIJK en OPEN Gebruik je eigen gevoel als kracht om het kind ruimte te geven 19

20 Je kan niet voorkomen dat vogels van verdriet overvliegen... Je kan wel voorkomen dat ze nesten maken in je haar 20