Esther Van De Velde I Wim Schrauwen. Stress om het lijf. Dag van de zorg

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Esther Van De Velde I Wim Schrauwen. Stress om het lijf. Dag van de zorg"

Nienke van Veen
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

2 Esther Van De Velde I Wim Schrauwen Stress om het lijf Dag van de zorg

3 Inhoud 1. Wat is stress? Acute & Chronische stress 2. Stress in het brein 3. Stress & het lichaam 4. Omgaan met stress 5. Wat denkt men over stress?

4 1. Stress Wat is stress? = Aanhoudende mentale druk; spanning Heeft stress een functie? JA = Natuurlijke reactie om snel en alert te reageren op gevaar (fight/flight) = Overlevingsmechanisme Gezonde dosis stress beïnvloedt prestaties positief Stress kan ervoor zorgen dat je gefocust kan werken. MAAR! Geldt enkel voor kortdurende stress, niet voor langer durende stress Acute stressreactie Kortdurende reactie op een stressor; herstel naar functionele toestand

5 1. Stress Acute & chronische stress Wanneer wordt acute stress, langdurige stress? Chronische stressreactie Langdurige stressreactie op een fysiek of mentaal aanwezige stressor; herstel naar functionele toestand blijft (tijdelijk) uit Voorbeeld : piekeren over gevaarlijke situaties, zoals een verwacht risico, een mogelijks boze reactie, of het denken over een eventueel nefaste diagnose Hierbij bestaat het gevaar dat chronische stress aanleiding geeft tot nog meer stresserende situaties alsook fysieke en mentale uitputting 5 /

6 1. Stress Acute & chronische stress Relaties met anderen Werkgerelateerde situaties Omgaan met ziekte Veranderingen in levensstijl Dagelijkse activiteiten en taken Multi-tasking

7 2. Stress in het brein Het stressmechanisme wordt ook zelf ontregeld na langdurige activatie: Cortisol en Adrenaline (én hun receptoren) zijn gemaakt voor een korte werking.

8 2. Stress in het brein Top down kalmeren niet altijd efficiënt! Brein als startpunt Neocortex/ activeren Amygdala Hersenstam// Lichaam EERST Bottom up kalmeren Lichaam als startpunt Hersenstam Amygdala Neocortex komt online

10 3. Stress & het lichaam Welke signalen kunnen wijzen op stress? Lichamelijke klachten Hartkloppingen Hoofdpijn Spierpijn Maag en darmstoornissen Slaapmoeilijkheden Emotionele klachten Snel huilen Sombere gedachten Snel geïrriteerd zijn Rusteloosheid Angst(aanvallen) Cognitieve klachten Verstrooid zijn Piekeren Overdreven waakzaamheid Vergeetachtig zijn Concentratiemoeilijkheden Veranderingen in gedrag Verminderde prestatie Toename in roken, alcohol/druggebruik Sociaal contact vermijden

11 3. Stress & het lichaam DRAAGLAST Alle eisen en verplichtingen Wat van jou gevraagd wordt Kan uit verschillende hoeken komen (bijv. werk, ook thuis.. ) DRAAGKRACHT Wat je aan kan Ervaring Kwaliteiten Persoonlijkheid

12 3. Stress & het lichaam Draaglast Oorzaken vanuit jezelf Lat voor jezelf hoog leggen Veel eisen van zichzelf, zowel thuis als op de werkvloer Geen fouten mogen maken Perfectionistisch zijn Gevoelig zijn voor stress Snel angstig zijn Oorzaken buiten jezelf Factoren op het werk: Werkdruk Werktempo Belastende jobinhoud Weinig sociale steun Weinig waardering door bijv. collega s of leidinggevende Factoren thuis: Zorg voor gezin Huishoudelijke activiteit Sporten Sociale contacten Cultuur

13 3. Stress & het lichaam Pijn Chronische pijn en/of fysieke beperkingen Verhoogde spanning Verhoogde spanning/stress Negatieve invloed op chronische pijn en/of fysieke mogelijkheden Daarom: hoe dit herkennen, mogelijkheden om dit aan te pakken? WANT : betere vaardigheden in omgaan met stress Doorbreken negatieve spiraal

14 4. Omgaan met stress Doel is om cliënt zijn eigen window of tolerance te leren kennen samen met therapeut, in een veilige omgeving

15 4. Omgaan met stress Draaglast Draagkracht Kunnen we vaak niet aanpakken op korte termijn Kunnen we méér invloed op uitoefenen Hebben we niet altijd invloed op Concrete verandering mogelijk

16 4. Omgaan met stress Hoe draagkracht versterken? Grijp tijdig in! Neem voldoende tijd om te bekomen van stressvolle situaties Zet op een rij wat jouw stress veroorzaakt (cfr. persoonlijke weegschaal) Stel dingen die jij het belangrijkst vindt voorop Hou in je tijdsplanning rekening met onverwachte gebeurtenissen Ga na of wat je van jezelf verwacht haalbaar is

17 4. Omgaan met stress Auditief: rustgevend lied, lievelingslied neuriën, terugtellen van 10 Tactiel (mindful rozijn), creatief! levensboom Sensitief: Beweging + stoel Visueel: kleuren in de kamer benoemen, noemen van concrete waarnemingen Voornaam benoemen in de sessie, en cliënt laten zeggen dat hij hier veilig is Voorwerpen vastnemen die veiligheid en hier en nu aanvoelen (blokje, armbandje) Positieve bevestigingen; lievelingskleur, eten, tv-shows Stabilisatie workshop studenten 1 dec 2017

4. Omgaan met stress Oefeningen 4 ELEMENTEN OEFENING 2. Lucht; focus naar binnen: buikademhaling: 4-2-4 1.

18 4. Omgaan met stress Oefeningen 4 ELEMENTEN OEFENING 2. Lucht; focus naar binnen: buikademhaling: Aarde; gronden: Aandacht naar buiten Via zintuigen: Merk 3 dingen op 3. Water; aandacht naar mond: Speekselproductie = activeren van relaxatierespons 4. Vuur; lichtend pad naar veilige plek

19 4. Omgaan met stress Oefeningen Tips om deze oefening te doen: Oefen dit zeer veel: minstens 5 keer per dag, gedurende twee minuten Doe het eerst op rustige momenten Om je beter te concentreren, sluit je je ogen Maak daarna bewust tijd op regelmatige tijden om te oefenen Oefen daarna op de momenten dat je het nodig hebt

20 4. Omgaan met stress = de verschillende manieren waarop mensen omgaan met stressoren Actief oplossen Sociale steun zoeken Vermijden Palliatief reactiepatroon Passief reactief patroon Expressie van emotie Geruststellende gedachten! NIET OK : Misbruik van middelen (alcohol, medicatie e.d.) Wat dan wel? Meer aandacht voor het lichaam, leren luisteren naar de signalen!

21 5. Wat denkt men over stress? Stellingen over stress: Van stress krijg je een maagzweer Enkele glazen wijn helpen bij stress Ik heb geen stress want ik heb nergens last van Stress werkt motiverend Stress hoort bij succesvol zijn Stress-symptomen zijn voor iedereen dezelfde Stress komt door jezelf Bron: Knack

22 Dag van de Zorg 17/03/2019 Dienst Functie Medische Psychologie Afdeling of dienst Universitair Ziekenhuis Gent C. Heymanslaan 10 B 9000 Gent T +32 (0) E info@uzgent.be Volg ons op

Vergelijkbare documenten

Doelen. Chronische pijn en/of fysieke beperkingen => verhoogde spanning Stappen richting hertewerkstelling zetten, kan verandering inhouden:

Doelen. Chronische pijn en/of fysieke beperkingen => verhoogde spanning Stappen richting hertewerkstelling zetten, kan verandering inhouden: 15/01/16 Medefinanciering door Doelen Waarom stress als onderwerp in een Back@work traject? Verhogen van je kennis over stress Stilstaan bij mogelijke gevolgen van kortdurende en langdurige stress Kennismaking