Gehechtheid in de klas

Transcriptie

1 Gehechtheid in de klas Corinne Verheule SAV Kennismiddag Adoptie 4 november 2016

2 Adoptiekind in de klas Kijken door een hechtingsbril 2

3 Gehechtheid Een duurzame, emotionele en wederkerige band tussen een kind en één of meer specifieke volwassenen. Een veilige gehechtheidsrelatie is de basis voor een gezonde ontwikkeling. 3

4 Innerlijk beeld: representatie Voorbeeld Vuur 4

5 5 Innerlijk beeld: representatie

6 Hechtingsrepresentatie Innerlijk beeld van het zijn-met-de-ander Zelfvertrouwen Vertrouwen in anderen Wordt van jongs af aan opgebouwd Bouwstenen van hechting 6

7 0-3 mndn 3-9 mndn 9 mndn 2 jr peuter kleuter BOUWSTENEN VAN HECHTING (Truus Bakker) CREATIEF (machteloos) Zelf problemen oplossen ook met anderen, empathie, rollenspel VERTROUWEN (angstig) Vertrouwen hebben in het kind, in vertrouwen laten gaan ZELFSTANDIG (eenzaam) Kind weet dat het iets zelf kan, ikbesef, innerlijk beeld van ander, concentreren, geven en nemen STEVIG EN DUIDELIJK ZIJN (vaag) Meer ruimte voor zichzelf, ikboodschappen, grenzen stellen zonder af te wijzen, opvoeden ZELFVERTROUWEN (onzekerheid) De wereld verkennen, omgaan met scheidingsangst, vreugde en verdriet delen, intersubjectiviteit STEUNEN EN MEELEVEN (geen interesse of dwingend) Steunen en stimuleren, meeleven en begrip, kind zelf laten ontdekken, benoemen TOEVERTROUWEN (wantrouwen) Overgave, je openen voor de ander, Je durven toevertrouwen GEVEN (nemen) Verzorgen, spiegelen, meeleven, meekijken, volgen, babbelen BASISVEILIGHEID (angst) Fase van het (onbewuste) voelen, er mogen zijn, een plek hebben, thuisgevoel Kind VERANTWOORDELIJK, ZORGEN VOOR (verwaarlozen) Levensvoorwaarden scheppen, leiding geven, reageren op behoefte/signalen kind, lichamelijk contact, reguleren, koesteren Ouders

8 Bouwsteen 1

9 Bouwsteen 2

10 Bouwsteen 3

11 Bouwsteen 4

12 Bouwsteen 5

13 Bouwsteen 5 Het kind geeft

14 Wat het gekregen heeft

15 Bouwstenen kenmerken Ieder mens van 5 jaar en ouder heeft alle bouwstenen doorlopen Kwaliteit kan verschillen: groen, oranje, rood Kan later nog hersteld worden maar kost meer tijd Hoe steviger je bouwstenen zijn, hoe sneller een nieuwe, veilige relatie kan groeien Als een kind een bouwsteen nog niet goed heeft ontwikkeld dan moet je werken aan de bouwsteen er onder In nieuwe situatie/relatie begin je onderaan

16 BOUWSTENEN VAN HECHTING in de klas CREATIEF (machteloos) Zelf problemen oplossen ook met anderen, empathie, rollenspel ZELFSTANDIG (eenzaam) Kind weet dat het iets zelf kan, concentreren, geven en nemen, kan abstraheren, met regels omgaan ZELFVERTROUWEN (onzekerheid) Kind is leergierig, actief, komt op voor eigen behoeftes, kan zich aanpassen, kan met overgangen omgaan, kan emoties delen (intersubjectiviteit) TOEVERTROUWEN (wantrouwen) Zich openen voor de ander, luisteren, kan hulp accepteren BASISVEILIGHEID (angst) Zich veilig voelen, er mogen zijn, een eigen plek hebben, ontspannen Leerling VERTROUWEN (angstig) Vertrouwen hebben in het kind STEVIG EN DUIDELIJK ZIJN (vaag) Ik-boodschappen, grenzen stellen zonder af te wijzen, conflict hanteren STEUNEN EN MEELEVEN (geen interesse of dwingend) Steunen en stimuleren, beetje uitdagen, meeleven met frustratie, kind zelf laten ontdekken, benoemen GEVEN (nemen) Gericht op vertrouwensrelatie, actief luisteren en aandacht geven, spiegelen, meeleven, meekijken VERANTWOORDELIJK, ZORGEN VOOR (verwaarlozen) Leiding en structuur bieden, reageren op behoeften/signalen kind, lichamelijk contact, reguleren emoties Leerkracht

17 Gehechtheidsrepresentaties van kind en leerkracht Representatie van ouders Representatie van ouder/volwassene Leerkracht Kind Representatie van kind Interactie Representatie van leerkracht Schoolconsult 17

18 Bouwstenen adoptiekind Kort in het gezin: kind is nog relatie met ouders aan het opbouwen Veel ontwikkelingstaken tegelijk Verschil tussen leeftijd en ontwikkelingsbehoefte/bouwsteen Verschil in gedrag thuis en op school Verwachtingen aanpassen; reguleren en veilig contact zijn voorwaarden voor leren

19 Adoptiekind op school Video-opname: welk (opvallend) gedrag laat dit kind zien? Hoe kun je dit gedrag interpreteren als je een hechtingsbril opzet? 19

20 Adoptiekind op school Een verloren kind Lichamelijk strak, onhandig Kan moeilijk een lijn vasthouden Behoefte is vooral in bouwsteen 1 en 2 Heeft veel contact en leiding, structuur nodig Opdrachten in kleine stukjes Kind koppelen, van te voren afspreken welk spel 20

21 Adoptiekind op school Video-opname, 2: welk (opvallend) gedrag laat dit kind zien? Hoe kun je dit gedrag interpreteren als je een hechtingsbril opzet? 21

22 Adoptiekind op school Druk gedrag, ADHD? Nog weinig aansluiting in de groep Sociaal onhandig; sociale vaardigheidstraining? Behoefte is meer in bouwsteen 1 en 2 Connectie ipv correctie Video-opname 22

23 Stress- en emotieregulatie Om te kunnen leren moet een kind zijn hersenen geïntegreerd kunnen gebruiken Beetje stress is goed, te veel stress niet 23

24 24 Wat gebeurt er bij stress?

25 Stress- en emotieregulatie Een baby is nog niet in staat zichzelf te beschermen tegen heftige emoties en de lichamelijke ontreddering die deze emoties teweegbrengen. Bouwsteen 1 25

26 Ouders als externe affect-regulatoren Vasthouden Strelen/koesteren Oogcontact Spiegelen Stemgeluid (illustratie uit: Je wonderbaarlijke baby.) 26

27 Wie troost mij, wie stelt mij gerust. 27

28 Hoe reguleert een kind zijn stress zonder steun van ouders?

29 Hoe reguleert een kind zijn stress zonder steun van ouders? 29 Door te bonken, wiegen Door zichzelf aan te raken, masturberen of pijn te doen Door alles zelf te bepalen, controle Door te rennen, druk te bewegen Door macht over anderen uit te oefenen Door TV kijken Door zich af te sluiten

30 Wat is belangrijk voor de stressregulatie van het kind? Een kalm brein van de volwassene Spiegelen, meeleven, benoemen Eigen manier van regulatie niet afpakken Aansluiten op onderliggende behoefte bijvoorbeeld bewegen, hulpmiddelen, steeds even laten merken dat je het kind ziet Zo nodig therapie 30

31 Adoptiekind op school Video-opname: welk (opvallend) gedrag laat dit kind zien? Hoe kun je dit gedrag interpreteren als je een hechtingsbril opzet? 31

32 Adoptiekind op school Stressregulatie via lichamelijk contact met anderen en zichzelf Sociaal onhandig Haakt af in de kring Beweging, klappen en zien activeert en verbindt, sensopatisch Behoefte is meer in bouwsteen 1 en 2 Zelfbeeld: complimenten helpen niet, meeleven Verschil cognitief en sociaal-emotioneel 32

33 Adoptiekind op school Video-opname: welk (opvallend) gedrag laat dit kind zien? Hoe kun je dit gedrag interpreteren als je een hechtingsbril opzet? 33

34 Adoptiekind op school Stressregulatie Special Need 4e bouwsteen lukt nog niet: 1-op-1 presteert hij beter Belang van afhechten en contactbelofte 34

35 Adoptiekind op school: wat heeft het nodig? 35 Gehoord, gezien en begrepen worden Aanhechten en afhechten, contactbelofte Veiligheid door duidelijkheid, leiding en structuur De leerkracht als co-regulator Extra steun bij overgangen Hulp bij opstarten, kleine stapjes Steeds even laten merken dat je het kind nog ziet Hulp zelf aanbieden Een eigen plek Goede afstemming met ouders en hulpverlening

36 Meer informatie Methodiekboek Gehechtheid in beeld Eendaagse training Gehechtheid in de praktijk ; voorjaar 2017 of incompany

37 Dank voor jullie aandacht en tot ziens!