De Basic Trustmethode

Transcriptie

1 De Basic Trustmethode Pleegzorgsymposium 2012 Marijke Kellaert-Knol GZ-Pycholoog Kinder- en Jeugdpsycholoog NIP Hulpverlener Basic Trust

2 Basic Trust Hulp aan gezinnen bij opvoeding, hechting en adoptie Landelijke organisatie met 12 vestigingen, allen orthopedagoog of (GZ) psycholoog 300 gezinnen per jaar Opgericht in 2003 door Nelleke Polderman Basic Trustmethode

3 Basic Trustmethode Een specifieke vorm van Video Interactie Begeleiding, toegespitst zowel op lichte als ernstige hechtingsproblemen Ontwikkeld door Nelleke Polderman bij Pleegzorg Rotterdam en in particuliere praktijk Opgenomen in de databank effectieve jeugdinterventies van het NJI

4 Behandeling Basic Trust Basic Trustmethode: Vergroten van sensitiviteit en mind-mindedness van de ouder Vergroten van de zelfregulatie van het kind of de jongere Psycho-educatie Omgaan met verlies en rouw (zowel kind als ouder, met bijv. duplopoppetjes) Traumabehandeling (EMDR, verhalenmethode, schrijftherapie) Doorbreken van de coërcive circle ( geweldloos verzet H. Omer) Spelen en bewegen (Sherborne en Theraplay)

5 Mind-mindedness Mind- mindedness verwijst naar de neiging van ouders om hun kind te zien en behandelen als een persoon met een eigen innerlijke wereld, die in staat is tot intentioneel handelen. Mind-mindedness is een verbijzondering van sensitiviteit C. Collonesi van de UVA heeft onlangs in een meta-analyse aangetoond dat dit een groot effect heeft op gehechtheid, veel groter dan sensitiviteit.

6 Mind-mindedness in de BT-methode Binnen de Basic Trustmethode wordt de mind-mindedness van ouder en kind versterkt, door ouders vaardigheden aan te leren die de hen helpt de mind-mindedness actief in te zetten in het hier en nu. Benoemen van gedrag, gevoelens en intenties zijn daar de actieve toepassing van.

7 Zelfregulatie Zelfregulatie verwijst naar het vermogen de intensiteit en de duur van de gevoelens te veranderen, vooral van biologisch gezien primitieve gevoelens zoals schaamte, woede, opwinding, uitgelatenheid, afschuw, paniek en wanhoop.

8 Binnen de Basic Trustmethode wordt het kind in het hier-en-nu gezien en benoemd door de opvoeder, waardoor het ik-besef versterkt wordt en de zelfregulatie zich beter ontwikkelt

9 Leiding nemen Opvoeders worden vaardigheden aangeleerd om rustig leiding te nemen, zonder af te dwingen. Door eerst op het kind af te stemmen en daarna leiding te nemen, leert het kind dat het gezien wordt en kan/durft het vervolgens de ouder beter te volgen.

10 Psycho-educatie Aan de hand van beelden wordt het gedrag van het kind geduid vanuit het perspectief van het tekort aan, of de groei van basisvertrouwen.

11 Kern van de methode Opvoeders krijgen vaardigheden aangereikt die ze helpen om beter af te stemmen op het gedrag en de innerlijke wereld van gevoelens, gedachten en intenties van hun kind, zodat het kind leert dat het er mag zijn en tevens leert dat de opvoeder er altijd voor hem zal zijn en blijven.

12 Definitie Gehechtheid is de onbedwingbare neiging bij ieder mensenkind om de nabijheid te zoeken van een beschermende volwassene in tijden van angst, spanning, honger of verdriet. (Rien van IJzendoorn)

13 Belang van gehechtheid (Bowlby, 1969) Veilige hechting is eerste ontwikkelingsopgave en daarmee basisvoorwaarde voor gezonde sociaal-emotionele, cognitieve en motorische ontwikkeling Vorming van intern werkmodel voor alle volgende relaties.

14 Intern werkmodel (Stams, college UVA 2006) Gehechtheidservaring Gehechtheidservaring Gehechtheidservaring Gehechtheidservaring Gehechtheidservaring Intern Werkmodel van gehechtheid Gehechtheidservaring Gehechtheidservaring Gehechtheidservaring Gehechtheidservaring Gehechtheidservaring

15 Hersenontwikkeling Siegel (2001): het belang van de eerste jaren is dat hersenstructuren die het sociaal en emotioneel functioneren aansturen zich in die periode gaan ontwikkelen en afhankelijk lijken te zijn van interpersoonlijke ervaringen. Ze hebben een sterk effect op hoe de neurale circuits groeien en zich ontwikkelen in het brein.

16 Gehechtheidsclassificatie A. Vermijdend gehecht (15%) B. Veilig gehecht (62%) C. Ambivalent (9%) D. Gedesorganiseerd (15%)

17 VEILIGHEIDSCIRKEL OUDER STEMT AF OP DE BEHOEFTEN VAN HET KIND (Cooper, Marvin, Hoffman and Powell, 2000) ik heb het nodig dat je... ik heb het nodig me helpt bij het ontdekken ik heb het nodig dat je.. op me let me helpt met me mee geniet me benoemt (NP) ik heb het nodig dat je... me beschermt me troost van me geniet mijn gevoelens ordent/benoemt (NP) me verwelkomt

18 Uitleg aan ouders basisvertrouwen Door herhaalde ervaringen leert de baby dat er op hem gereageerd wordt. Als het huilt van de honger krijgt het een flesje, als het lacht, lacht vader of moeder terug, als het getroost wil worden wordt het opgepakt, als het duh zegt, hoort het duh terug.. Het leert dat het invloed heeft op de omgeving, het leert dat wat het doet ook effect heeft. Het kind leert zo dat het zelf iemand is, het krijgt ik-besef. Ook leert het dat er iemand is, die voorspelbaar en betrouwbaar is en die er steeds voor hem is. Als gevolg daarvan leert het dat het de moeite waard is, dat het er mag zijn. Het ervaart bestaansrecht

19 VEILIGHEIDSCIRKEL Beperkt (Cooper, Hoffman, Marvin and Powell, 2000) ik heb het nodig dat je... doe ik alsof ik troost en bescherming nodig heb ik heb het nodig me helpt bij het ontdekken ik heb het nodig dat je.. op me let me helpt met me mee geniet me benoemt (NP) ik heb het nodig dat je... me beschermt me troost van me geniet mijn gevoelens ordent/benoemt (NP) me verwelkomt doe ik alsof ik wil ontdekken of afstand nodig heb

20 D Gedesorganiseerd (15%) Het kind kan de spanning en angst niet oplossen, omdat de ouder de bron van de angst, maar ook de beschermingsfiguur is. De hechtingsstrategie stort in.

21 Veiligheidscirkel

22 Gehechtheid als continuüm (Boris & Zeanah, 1999) Niet gehecht Onveilig gedesorganiseerd Onveilig vermijdend/ambivalent Veilig gehecht

23 Uitleg onveiligheid aan ouders Als er in de eerste weken, maanden of jaren niet een goede hechtingsband is ontstaan, of het kind de ouder is verloren, dan zal het kind bang zijn om zich over te geven aan de ouder, want het vertrouwen dat de ander er voor hem is en altijd zal blijven heeft het niet. Er zijn kinderen die veel verzet laten zien, met name tegen de opvoeder die het dichtst bij is. Door het negatieve gedrag controleert het de relatie, heeft het zelf in de hand dat het wordt afgewezen Er zijn kinderen waarbij de angst om te verliezen meer op de voorgrond ligt. Zij kunnen geen moment zonder de opvoeder en zijn snel ontstemd of boos.

24 Angst Onder de symptomen ligt angst. Angst om de opvoeder te verliezen, of om afgewezen te worden. Het kind heeft een gevoel van minder waard zijn geïnternaliseerd. Op basis van deze angst ontwikkelt het kind specifieke strategieën (Polderman, 1998).

25 Gevolgen van gebrek aan basisvertrouwen Neurobiologische kwetsbaarheid en veranderingen in hersenstructuren Verminderde operationele vaardigheden Leerproblemen, mn rekenproblemen Gebrek aan zelfvertrouwen Problemen in sociale aanpassing Psychopathologie

26 Wel behandelbaar Hersenen zijn door hun plasticiteit tot ver in de volwassenheid in staat zich te herstellen onder invloed van nieuwe ervaringen. Opvoeder-kind interactiepatronen zijn in staat deze verandering te bewerkstelligen (ook de verzorgerkind relatie kan dat).

27 Dus Onveilige gehechtheid is een groot risico mbt emotionele kwetsbaarheid en veerkracht. Het beïnvloedt de persoonlijkheidsontwikkeling Onveilige gehechtheid is een oorzaak van psychopathologie.

28 Symptomen onveiligheid Basic Trust heeft ism de UVA een vragenlijst ontwikkeld, voor opvoeders van kinderen van 2 tot 5 jaar De ADSI: Attachment Difficulties Screening Inventory Is betrouwbaar en valide uit de tests gekomen, ligt een artikel klaar ter publicatie. Dit najaar via de Basic Trust te bestellen met handleiding en scoringsformulier.

29 ADSI, een greep uit de items ADSI 2 t/m 5 jaar Is uw kind opvallend afwerend naar u? Probeert uw kind in een spel met u alles zelf te bepalen Reageert uw kind heftig (angstig, boos, verdrietig) als u even bij hem weggaat? Reageert uw kind soepel en ontspannen op aanraking? Is uw kind een allemansvriend(innet)je, d.w.z. legt het te vrij contact met relatieve vreemden?

30 Specifieke behoeften Kinderen met minder basisvertrouwen hebben specifieke behoeften en daarom zijn specifieke vaardigheden nodig bij opvoeders.

31 P Een behandeling in beeld

32