Thema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie
|
|
- Krista Adam
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Thema Kernelementen Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Tips voor de trainer: Werken met mensen is werken met emotie. Leer emoties als signaal te herkennen, maar niet als leidraad te gebruiken. Emoties laat je eerst ventileren, alvorens erop in te spelen, anders loop je tegen de muur aan. Let op met wat je uit door je emoties gymnasten zien alles. Geduld is een vaardigheid, vaardigheden kan je trainen. Tips voor de turn(st)er: Jouw emoties kunnen je verwarren. Probeer zelf te ontdekken wat die emoties met je doen en je laten doen. Emoties van anderen kunnen je sterker raken dan je zelf wil, maar laat ze de emoties van die andere blijven. Rustiger en meer vanuit je buik ademen helpt je om te gaan met je emoties. Angst kan een waardevol gevoel zijn: het maakt je scherp voor actie. Campagne van de GymnastiekFederatie Vlaanderen vzw met de steun van de Vlaamse overheid. Fiche mei pag. 1 van 5
2 1. Emoties: het uitzenden en ontvangen van boodschappen in een sausje van emotie 1.1. Wat is het doel? Iedereen beleeft zijn eigen emoties. Soms is het heel moeilijk onder woorden te brengen wat men precies voelt. Ook bij andere mensen zien we vaak dingen op hun gezicht en in hun gedrag waarover we veronderstellingen maken rond wat ze precies denken en voelen. Zoals in het beginschema aangegeven zijn het gedrag, het gevoel en de gedachten heel sterk met elkaar gelinkt en beïnvloeden ze elkaar in twee richtingen. Emoties zijn vaak het moeilijkst te vatten en te begrijpen en te beïnvloeden, maar het is voor veel mensen vaak wel de motor van hun denken en doen. Daarom is het ook belangrijk dat je als trainer ook goed zicht hebt op de emotionele ontwikkeling van de kinderen waar je mee werkt Wat zegt de theorie? Er zijn 6 universele basisemoties af te leiden uit gezichtsuitdrukking: Dit zijn de primaire emoties: Vreugde Verdriet Boosheid Angst Verbazing Afschuw Secundaire emoties: zijn complexer en aangeleerd. Dit komt door een associatie die gelegd werd in het verleden tussen een situatie en een gevoel die een specifieke situatie opriep wat er voor zorgt dat we die willen herhalen of vermijden vb. opluchting, schaamte soms zijn dat soort emoties ook niet expliciet te benoemen. Door aan die situatie te denken kun je de emotie weer oproepen ook (cfr. de mogelijkheden voor positieve visualisatie in sport). Dit proces komt pas verder op gang, geleidelijk aan vanaf de leeftijd van 12 à 13 jaar maar verloopt bij de een als sneller dan bij de ander. Bevindingen over de emotionele ontwikkeling in de adolescentenperiode: Het controlesysteem in de hersenen (rationele deel van hersenen de cortex) rijpt langzamer dan het emotionele systeem (limbische systeem). Emotiegedeelte van de hersenen van adolescenten is overactief onder emotioneel prikkelende situaties. Fiche mei pag. 2 van 5
3 Dit impliceert onevenwicht dat uit zich door onvoorspelbare, overdreven, snel wisselende of moeilijk te plaatsen reacties - van een gymnast voor een observator of voor een trainer die soms helemaal niet weet van waar een bepaalde reactie komt. Het kunnen herkennen van emoties bij andere mensen is één van de basisvoorwaarden voor communicatie (en in relaties) Gezichtsuitdrukkingen zijn het belangrijkste infokanaal hiervoor! Drie stappen die nodig zijn voor het herkennen van gezichtsemoties: 1. Waarneming van gezicht 2. Emotionele reactie wordt door de observator aan het geobserveerde gezicht gekoppeld 3. Emotionele reactie wordt gekoppeld aan een situatie (een eigen uitleg wordt aan emotie gegeven door de observator) Wetenschappelijke bevindingen: 1. Tot op leeftijd 10 jaar: blijheid, boosheid en verdriet kunnen we vrij goed herkennen andere emoties interpreteren is nog erg moeilijk. In de late adolescentie (15-18 jaar) kunnen pas complexe primaire emoties echt goed gekaderd worden zoals verbazing en angst (d.w.z. ze kennen de emoties, maar bij het aflezen en interpreteren, verwarren ze dit soort emoties nog vaker dan volwassenen). 2. De emoties worden beter herkend als ze naast het gezicht ook nog de lichaamshouding als info gebruiken completer beeld van de situatie. 3. Doorheen alle ontwikkelingsstadia zijn meisjes beter in het herkennen van emoties op gezichten dan jongens. 4. Tussen 10 en 18 jaar ontwikkelt zich de vaardigheid om emoties te herkennen. Herkennen van de primaire emoties ontwikkelt zich vlotter dan de ontwikkeling van het herkennen van de secundaire emoties, want daarvoor zijn heel wat verschillende gebieden in de hersenen ook nodig die zich ook moeten ontwikkelen. 5. Bij het zien van negatieve gezichten, reageren jongens meer emotioneel dan meisjes (die kunnen al sneller een context erbij oproepen en hun reactie onder controle houden dan jongens). Jongens reageren gedurende heel de adolescentie trouwens veel gevoeliger voor negatieve gezichten dan meisjes. 6. Ook bij onzekerheid over wat jonge adolescenten (10-12 jaar) denken op gezichten af te lezen (een neutraal gezicht), reageren ze heel emotioneel. Onzekerheid over wat ze zien wordt gepercipieerd als iets negatief. Fiche mei pag. 3 van 5
4 1.3. Hoe pakken we het in de praktijk aan? GERICHTE VRAGEN STELLEN Het emotiesysteem in de adolescentiefase is overactief. Maar het rationele systeem is nog te onderontwikkeld om alles juist aan te voelen en goed te kunnen interpreteren en plaatsen. Het komt zeker voor dat de kinderen iets helemaal foutief aanvoelen en daarna foutief interpreteren wat er gaande is. Hierbij kan als trainer het stellen van gerichte vragen een handig hulpmiddel zijn als je belangrijke boodschappen geeft. Ga vooral niet uit van veronderstellingen, want anders kun je er als trainer wel eens helemaal naast zitten REAGEER DUIDELIJK IN FEEDBACK Bij de jonge gymnasten (-12 jaar) is het heel belangrijk er als trainer rekening mee te houden en te beseffen dat ze je gezichtsuitdrukking en houding maar heel ongenuanceerd kunnen begrijpen. Dat maakt het net heel belangrijk om bijkomende uitleg te geven zodat ze je beoordeling goed kunnen plaatsen. Dus zorg dat je duidelijk bent (non-verbaal ondersteund door verbaal), want anders word je zeer rap gecategoriseerd. Zelfs neutraliteit wordt door hen over het algemeen als negatief geïnterpreteerd Dus reageer gericht in je feedback RELATIVEER BEPAALD GEDRAG Bij de echte pubers heb je het feit van het complete onevenwicht tussen het rationele systeem en het emotionele systeem, en dat zorgt voor reacties die door volwassenen moeilijk of soms niet te plaatsen zijn. Dit impliceert dat je als trainer je soms ook niet te veel vragen moet stellen over jouw aandeel bij hun rare, onbegrijpbare reacties Als dit rare of onbegrijpelijke gedrag niet langer dan 14 dagen aanhoudt, heb je weinig om je zorgen over te maken, je kunt enkel checken of er iets fout zit. Maar respecteer wel de 14 dagen regel, want dit is een maatstaf waarmee je kunt zien of er daadwerkelijk iets aan de hand is GERICHTE VISUALISATIE Een visualisatietoepassing waarbij ze moeten werken met het oproepen van positieve wedstrijdsituaties en bijhorende positieve gevoelens zal pas heel efficiënt zijn als hun hersenen daarvoor voldoende rijp zijn. Het is dus aangewezen om pas vanaf de leeftijd van jaar gericht met imagery en visualisatietraining te starten. Fiche mei pag. 4 van 5
5 1.4. Wat vind je in de Coole gymbox? Hoe jonger we kinderen actief kunnen stimuleren om emoties te leren kennen en ze ook te benoemen, hoe makkelijker vaak de communicatie op latere leeftijd gaat. Vandaar dat we emoties een gezichtje willen geven binnen deze campagne. De opdracht: Je kiest 1 training uit waar je de gymnasten een stickerblad geeft. Je legt kort even die emoties uit zoals ze hieronder beschreven staan (zie ook overzichtblad in map) en je kiest er 1 emotie uit die best bij hun gedrag van die voorbije training paste en zegt hem waarom je die emotie kiest, de rest kunnen ze vrij gebruiken! Emotiestickercampagne Coole emoties Uitgangspunt zijn 6 positief te gebruiken emoties: wat is nuttig aan deze emotie? Probeer als trainer je kinderen onderstaande perceptie aan te leren. Cool Blij: Blije training goeie training ;-) Cool Boos: Hé! Fouten maken je wel beter! Cool Bang: Richt je aandacht op wat je moet doen! Cool Positief Actief: zo bereik je meer Cool Bedroefd: Ok, maar niet te lang! Cool fier: Straal het uit! Fiche mei pag. 5 van 5
Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008
Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008 Gevoel en emoties / definitie Emoties: in biologische zin: affectieve reacties. Prikkeling van dit systeem geeft aanleiding tot allerlei lichamelijke reacties.
Nadere informatieThema. Kernelementen. Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips
Thema Kernelementen Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips Tips voor de trainer: Doseer je informatie: less is more. Beoordeel wat je gymnasten doen, niet wie ze
Nadere informatieCommunicatie. Els Ronsse. april 2008
Communicatie Els Ronsse april 2008 Communicatie =? Boodschappen Heen en weer Coderen loopt bij mensen met autisme vaak fout Maar communicatie is meer. Relatiegericht Aandacht vragen Bevestiging geven Aanmoedigen
Nadere informatieEmotionele Intelligentie
Emotionele Intelligentie ubeon Academy Programma Emotionele intelligentie (EQ) staat voor het vermogen om eigen en andermans gevoelens te herkennen en er op effectieve wijze mee om te gaan. 70 % van communicatie
Nadere informatieProcesadvisering Bijeenkomst 4
Procesadvisering Bijeenkomst 4 Inhoud Terugblik bijeenkomst 3 Hoofdstuk 4: De beleving van adviseur en geadviseerde Rolopvatting adviseur Cyclus van veranderingen Appriciative inquiry Weerstand bij veranderingen
Nadere informatieVerbindingsactietraining
Verbindingsactietraining Vaardigheden Open vragen stellen Luisteren Samenvatten Doorvragen Herformuleren Lichaamstaal laten zien Afkoelen Stappen Werkafspraken Vertellen Voelen Willen Samen Oplossen Afspraken
Nadere informatieDeze gevoelens en emoties blijven bestaan totdat jij er aan toe bent om ze te uiten.
Ik wil EmoKnallen. Sjoelen en uiten van emoties en gevoelens met jongeren en volwassenen. Benodigdheden: een sjoelbak en sjoelschijven. Te spelen op school, in jongeren en opvangcentra, in het gezin, bij
Nadere informatieBetrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl
Betrokken bij Buiten Welkom Het puberbrein als basis 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl Pubers Welk (puber)gedrag valt jou het meest op? We zijn allemaal puber geweest Leef je in!
Nadere informatieInleiding. Autisme & Communicatie in de sport
Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?
Nadere informatieEmoties. 1. De eerste stap is dat je je eigen emoties moet kunnen waarnemen. Dit doe je door veranderingen in je
Emoties In deze module wordt ingegaan wat emoties zijn en op welke manier mensen met een autismespectrumstoornis emoties verwerken. Er zal worden stilgestaan bij hoe gebeurtenissen en gedachten van invloed
Nadere informatieOntdek je kracht voor de leerkracht
Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te
Nadere informatie6.2.1 Dealen met afleiding onderweg
Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je
Nadere informatieDe Inner Child meditatie
De Inner Child meditatie copyright Indra T. Preiss volgens Indra Torsten Preiss copyright Indra T. Preiss Het innerlijke kind Veel mensen zitten met onvervulde verlangens die hun oorsprong hebben in hun
Nadere informatieStress & Burn Out. ubeon Academy
Stress & Burn Out ubeon Academy Programma Stress & Burn Out, twee thema s die tot voor kort taboe waren in vele werkomgevingen, vragen vandaag de dag extra aandacht. Naast opleidingen gericht op individuele
Nadere informatieHet voelt nu anders. Veranderde emoties na hersenletsel. Niels Farenhorst Klinisch psycholoog
Het voelt nu anders Veranderde emoties na hersenletsel Niels Farenhorst Klinisch psycholoog Anderen zeiden: Ik ben nu eerder emotioneel Mijn stemmingen wisselen snel Ik erger mij overal aan Ik ben onzeker
Nadere informatieThema. Kernelementen. Preventie van kwetsuren Omgaan met kwetsuren Reacties op kwetsuren
Thema Kernelementen Preventie van kwetsuren Omgaan met kwetsuren Reacties op kwetsuren Tips voor de trainer: Blessurepreventie: wat is jouw actieplan? Pijnklachten zijn altijd een signaal: zoek naar de
Nadere informatieLeren/coachen van meisjes - Dingen om bij stil te staan
De ontwikkeling van vrouwen en meisjes in het rugby heeft de afgelopen jaren flink aan momentum gewonnen en de beslissing om zowel heren als dames uit te laten komen op het sevenstoernooi van de Olympische
Nadere informatieImpressie verslag Korczak activiteiten in Ghana
Impressie verslag Korczak activiteiten in Ghana In januari 2012 zijn we met 3 bestuursleden in Ghana geweest op werkbezoek. We hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt om met behulp van een aantal activiteiten
Nadere informatieSamenvatting. (Summary in dutch)
Samenvatting (Summary in dutch) 74 Samenvatting Soms kom je van die stelletjes tegen die alleen nog maar oog hebben voor elkaar. Ze bestellen hetzelfde ijsje, maken elkaars zinnen af en spiegelen elkaar
Nadere informatieIn gesprek gaan met ouders in verband met een vermoeden van kindermishandeling
In gesprek gaan met ouders in verband met een vermoeden van kindermishandeling 1. Aandachtspunten voor een gesprek met ouders i.v.m. een vermoeden van kindermishandeling: Als je je zorgen maakt over een
Nadere informatieDe meeste kinderen worden vanzelf droog zonder dat je er als ouder een inspanning voor moet leveren. Plots komen ze zeggen ik moet pipi.
1 De meeste kinderen worden vanzelf droog zonder dat je er als ouder een inspanning voor moet leveren. Plots komen ze zeggen ik moet pipi. Je zet ze op het potje en daarna heb je nooit meer een natte broek.
Nadere informatieCaroline Penninga-de Lange Je kind in balans
Je kind in balans Caroline Penninga-de Lange Je kind in balans Op weg naar emotionele stabiliteit UITGEVERIJ BOEKENCENTRUM ZOETERMEER Van Caroline Penninga-de Lange verschenen eerder bij Uitgeverij Boekencentrum:
Nadere informatieSmoesjes. TipsforTrouble HOME TROUBLE MEER WETEN < > EXTRA PITTIG
geef haar gelijk dat zij het zwaar heeft en dat de crechemedewerkers zodat ze alles op tijd af kan krijgen. Collega zal in de slachtofferrol terecht komen en wellicht in tranen uitbarsten. voel dat ik
Nadere informatieArrangement: Sport en spel
Rooms-katholieke Godsdienst RKgs RKgs Openkomen voor geloofstaal, symboliek en rituelen (RKgs) liggen en een nieuw begin maakt. Ontdekken wat verrijzenis kan betekenen in het leven van mensen en mogelijk
Nadere informatieTrain-the-Trainer: agressiebeheersing. D-na voor ICOBA
Train-the-Trainer: agressiebeheersing D-na voor ICOBA Vandaag INHOUD? Verschillende lagen Het CLIA-competence-model (prof. Decorte) Men dient te beschikken over domeinspecifieke kennis en vaardigheden
Nadere informatieKinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen
Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen Deze brochure kan ook ondersteunend zijn voor iedereen die met het gezin in contact komt: maatschappelijk
Nadere informatieTussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling - Relatie met andere kinderen
Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling - Relatie met andere kinderen 1. Kijkt veel naar andere kinderen. 1. Kan speelgoed met andere kinderen 1. Zoekt contact met andere kinderen 1. Kan een emotionele
Nadere informatieWat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan
Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Alle ouders hebben het beste voor met hun kinderen. Ouders vragen
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieMogelijkheden in de (non-) verbale communicatie
Mogelijkheden in de (non-) verbale communicatie Non verbaal werken in de AZC s Inleiding In toenemende mate krijgen we in de AZC s te maken met nieuwkomers. Bewoners die onze taal niet spreken en wij,
Nadere informatiePsychosociale ontwikkeling
Psychosociale ontwikkeling De psychosociale ontwikkeling van het kind Reeds in de baarmoeder ontstaat er een wisselwerking tussen ouder en kind. De baby is al vertrouwd geraakt met de stem van de ouder
Nadere informatieStorm, het Zelf en de Ander tijdens de Adolescentie. Studiedag NVPP, 4 november 2016 Lidewij Gerits
Storm, het Zelf en de Ander tijdens de Adolescentie Studiedag NVPP, 4 november 2016 Lidewij Gerits Casus (1) Tracy, 13 jaar Ouders gescheiden, woont met moeder en oudere broer. Moeder is een alleenstaande
Nadere informatieLuisteren is geen trucje
Luisteren is geen trucje Luisteren is geen vaardigheid, al wordt er wel vaak zo over gesproken. Luisteren is veel meer een kwestie van houding, zelfs van zijn. Dat klinkt je wellicht zweverig in de oren,
Nadere informatieHoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:
hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk
Nadere informatieHet Groot en Bijzonder Verdriet Doe Boek
Het Groot en Bijzonder Verdriet Doe Boek De enige officiële training voor Troostbeesten. Lilian Kars, 1999 Illustraties: Rainer Harman Niets uit deze uitgave mag op enige wijze worden gebruikt of gedupliceerd
Nadere informatieSlachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg
Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt
Nadere informatieRespectvol in gesprek over gewicht en leefstijl
Introductie Respectvol in gesprek over gewicht en leefstijl 08/03/2018 SANNE NIEMER Onderzoeker kinderen en obesitas VU-projectleider LEFF 2 Waarom lastig om te bespreken? Vrees voor negatieve reacties
Nadere informatieLUPUS: HOE GA JE ER MEE OM? Workshop voor de Lupus Patiënten Groep op zaterdag 7 november 2009 door Ditta van Dijk, MSc.
LUPUS: HOE GA JE ER MEE OM? Workshop voor de Lupus Patiënten Groep op zaterdag 7 november 2009 door Ditta van Dijk, MSc. Twee thema s Ik, mijn ziekte en de buitenwereld Piekeren De oplossingsgerichte methode
Nadere informatieGeheugenkliniek: Behandeling
Als zorgverlener willen we graag helpen; tegemoet komen en adviezen aanreiken. We wensen de patiënt en zijn omgeving dan ook met dit document te informeren over de mogelijke behandelingen die plaatsvinden
Nadere informatieWelkom! Bij de kennismaking met Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
Welkom! Bij de kennismaking met Acceptance and Commitment Therapy (ACT) Even mezelf voorstellen Boeken - Jansen, G.: Denk wat je wilt, doe wat je droomt - Jansen, G.: Leef! - Jansen, G.: Laat los: ruimte
Nadere informatieBijlage 7.3 Praten over gedachten en gevoelens
Bijlage 7.3 Praten over gedachten en gevoelens bussum 2010 Als kinderen goed over hun gevoelens kunnen praten, zal dit zijn uitwerking hebben op hun verdere ontwikkeling. Kinderen die hun gevoelens niet
Nadere informatieEffectieve samenwerking: werken in driehoeken
Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Werken in driehoeken is een wijze van samenwerking die in elke organisatie, projectteam en netwerk mogelijk is. Het maakt dat we kunnen werken vanuit een heldere
Nadere informatieOndersteuning bieden bij emotionele problemen
Ondersteuning bieden bij emotionele problemen > Inhoud > Cursus: Emoties: Soms heerlijk! Soms lastig! 5 > Tekstbron: Bieden van ondersteuning bij emotionele problemen 36 > Project: Film over goed en fout
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Pouw, Lucinda Title: Emotion regulation in children with Autism Spectrum Disorder
Nadere informatieBehandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners
Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Afdeling revalidatie mca.nl Inhoudsopgave Wat is chronische pijn en vermoeidheid? 3 Chronische pijn en vermoeidheid bij tieners 4 Rustig aan of toch
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent
Kind-In-Zicht Inhoudsopgave Inleiding Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Als je een tiener en tussen 9 en 12 jaar bent Als je een puber en tussen
Nadere informatieOefening 3: Keuzes maken
Oefening 3: Keuzes maken In oefening 2 heeft u gezien dat keuzes gemaakt kunnen worden op basis van belangrijkheid en urgentie. Wat belangrijk is wordt deels extern bepaald en is deels persoonlijk. De
Nadere informatieHet HSP brein in Beeld
HSP Brein in Beeld Diepgaande informatieverwerking Het HSP brein in Beeld Diepgaande informatieverwerking 1. Subtiele details opmerken 2. Grote geheel zien 3. Afstemming op informatie uit het lichaam 4.
Nadere informatieProgramma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf
Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Vijf woensdagmiddagen kunnen jongens en meiden tussen de 10 en 14 jaar op avontuur naar zichzelf. Het kind leert zichzelf
Nadere informatieDEEL 1. WERKBOEK 4 Eigenwaarde Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!
DEEL 1 1 WERKBOEK 4 Eigenwaarde Inhoud 2 1. Hoe zit het met je gevoel van eigenwaarde? 3 2. Welke talenten van jezelf ken je al? 4 3. Verborgen talenten & bewondering 6 4. Verborgen talenten & feedback
Nadere informatieKind & echtscheiding. Geen lid van het gezin? ook dan kun jij een kind steunen!
Kind & echtscheiding Geen lid van het gezin? ook dan kun jij een kind steunen! Kind in een echtscheidingssituatie Per jaar belanden ongeveer 70.000 kinderen in een echtscheiding. De gevolgen van een echtscheiding
Nadere informatieStap 3 De adem als anker
Stap 3 De adem als anker De verdeelde geest naar één punt brengen De adembeweging is vergelijkbaar met de beweging van de oceaan: je voelt in- en uitademing als eb en vloed, contractie en extensie, opname
Nadere informatieArrangement 1 De Luisterthermometer
Arrangement 1 De Luisterthermometer DEEL 1 De manager Naam: Organisatie: Datum: Luisterprincipe 1 Luisteren begint met luisteren naar jezelf 1.1 Inventariseren van stemmen Vertel eens van een situatie
Nadere informatieInner Child meditatie
De Inner Child meditatie Uit: Je Relatie Helen Een nieuwe weg naar heling van je relatievaardigheid Indra Torsten Preiss De Inner Child meditatie De Inner Child-meditatie is de meditatie bij uitstek om
Nadere informatieOBSERVATIEFOCUS Oordeel observator
OBSERVATIEFOCUS Oordeel observator. Structuur gesprek 6. Specifieke modellen. Non-verbale. Informeren. Emoties hanteren. Verbale Geef een globaal oordeel over elke dimensie op een -puntenschaal waarbij
Nadere informatieVragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden
Verslag Studenten Evaluatie Videoproject Door Tonny Mulder, a.b.mulder@uva.nl, 26 sept 213 De studenten van de opleidingen Biologie, Biomedische Wetenschappen en Psychobiologie krijgen in het 1 ste jaar
Nadere informatieMijn kind heeft een LVB
Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatieOmgaan met ADHD en/of PDD-NOS
Omgaan met ADHD en/of PDD-NOS Iedere leerling maakt wel eens ruzie in de klas of op het schoolplein. Maar soms loopt dit uit de hand en wordt er gevochten, geslagen of gedreigd. Wat doe je dan? TRAffic
Nadere informatieFijn, mijn kind heeft een puberbrein
Fijn, mijn kind heeft een puberbrein drs. Anje de Vries Bureau Meesterschap Oosterhoutstraat 9a 9401 NA Assen Ontwikkeling Ontwikkelingsgebieden A. Lichamelijke ontwikkeling groei, zintuigen en de motoriek
Nadere informatie7-10-2013. Emotieherkenning bij CI kinderen en kinderen met ESM
7--3 Sociaal-emotioneel functioneren van kinderen met een auditieve/ communicatieve beperking Emotieherkenning bij kinderen en kinderen met Rosanne van der Zee Meinou de Vries Lizet Ketelaar Rosanne van
Nadere informatieAUTISME EN CONFLICTHANTERING. Anneke E. Eenhoorn
AUTISME EN CONFLICTHANTERING Anneke E. Eenhoorn UITGANGSPUNT UITGANGSPUNT DRIE VOORBEELDEN Rosa van 8 jaar. Na een ogenschijnlijk gewone dag op school, haalt ze fel uit Mike van 11 jaar. Na een kleine
Nadere informatieZelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen?
Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen? Familie of naaste zijn van iemand die zichzelf beschadigt kan erg moeilijk zijn. Iemand van wie je houdt doet zichzelf pijn en het lijkt alsof je niks kunt
Nadere informatieTer inspiratie: Opschuddertje Nee denken en niet zeggen. Nee zeggen is te leren!
Ter inspiratie: Opschuddertje Nee denken en niet zeggen Nee zeggen is te leren!. 2 Nee denken en niet zeggen put je uit Nee is voor velen van ons één van de moeilijkste woordjes om uit te spreken. Waarom?
Nadere informatieIene miene mutte. Kinderen, ouders en (echt)scheiding
Iene miene mutte Kinderen, ouders en (echt)scheiding Scheiding Herbekeken Beslissing Man/vrouw/ samen? Scheiding Toename/ afname? Verblijfsregeling? Bilocatie/ moeder/vader Inleiding - 16.000 scheidingen
Nadere informatiePsycho sociale gevolgen bij kinderen met CP. Susanne Sluijter Orthopedagoog Mytylschool De Trappenberg Mytylschool Behandelteam Merem Huizen
Psycho sociale gevolgen bij kinderen met CP Susanne Sluijter Orthopedagoog Mytylschool De Trappenberg Mytylschool Behandelteam Merem Huizen Ontwikkelingsfasen bij kinderen. 3 Basisbehoeften van kinderen.
Nadere informatieEmoties, wat is het signaal?
Emoties, wat is het signaal? Over interpretatie en actieplan dr Frits Winter Functie van Emoties Katalysator, motor achter gedrag Geen emoties, geen betrokkenheid, geen relaties Te veel emoties, te veel
Nadere informatieBeter leven, meer plezier
Rob van Ginkel Training en Coaching Beter leven, meer plezier NLP strategieën voor een leven met plezier Inhoudsopgave Wat is NLP...3 De logica van angst...3 Vrijkomen van angst...3 Negatieve gevoelens
Nadere informatieDialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen
Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen Dialectische Gedrags Therapie 2 1. Voor wie? Deze brochure geeft informatie over Dialectische Gedragstherapie (DGT).
Nadere informatieMODULE #7 CORE PURPOSE
MODULE #7 CORE PURPOSE Welkom bij het 90 dagen mindset coachings programma. Dit programma heeft de potentie om jouw leven compleet te veranderen de komende 90 dagen. Daarin is het belangrijk dat je de
Nadere informatieInleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen
Inleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen Dit is de inleiding van de psycho-educatie modules. Aan de hand van deze modules geven we meer informatie over hoe autismespectrumstoornissen (ASS) zich uiten
Nadere informatieB a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1
B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen
Nadere informatieInhoud Inleiding 15 1. Puberteit: algemene ontwikkelingskenmerken 19 2. Puberteit en adoptie 39
Inhoud Inleiding 15 1. Puberteit: algemene ontwikkelingskenmerken 19 1.1 Inleiding 19 1.2 Prepuberteit (9-12 jaar): veranderingen 21 1.2.1 Fysieke en hormonale veranderingen 21 1.2.2 Hersengroei 22 1.2.3
Nadere informatieSamenvatting (Dutch)
Samenvatting (Dutch) 162 Hier zal een korte samenvatting gegeven worden van de resultaten van het onderzoek gepresenteerd in dit proefschrift. Affect, Gemoedstoestand en Informatieverwerking Om te overleven
Nadere informatieLes 13: Leren en emotie (2) Controle over je gevoelens
Les 13: Leren en emotie (2) Controle over je gevoelens Waarom moet ik controle krijgen over mijn gevoelens? Door negatieve ervaringen, gedachten of gevoelens kan het leren blokkeren. Als dit vaak gebeurt,
Nadere informatieOver kalveren en vlinders
Woord vooraf Over kalveren en vlinders Woord vooraf a Over kalveren en vlinders 9 Kalverliefde : de eerste verliefdheid, de eerste keren vlinders in de buik, de verliefdheid van de puberteit. Denk jij
Nadere informatiePubers. BasisBegripBlog Bundel. Advies en tips over de ontwikkeling van en omgang met Kinderen en.
BasisBegripBlog Bundel Advies en tips over de ontwikkeling van en omgang met Kinderen en Pubers Editie 2, 2017 Introductie Vanuit BasisBegrip geef ik persoonlijke coaching en advies o.b.v. kennis en praktijkervaring
Nadere informatieWorksheet EFT bij Emoties
Worksheet EFT bij Emoties Inleiding Ik wil af van mijn angst, dit verdriet, deze onzekerheid, die twijfel.! Zo n bekende en begrijpelijke wens, sommige gevoelens en negatieve gedachten lijken soms al zo
Nadere informatieBreng je onbewuste belemmeringen in beeld! Orang Malu Coaching
Breng je onbewuste belemmeringen in beeld! Orang Malu Coaching Ik zou die studie wel willen beginnen maar Ik weet niet waarom ik in deze baan blijf hangen Ik wil mijn leven drastisch omgooien maar ik kom
Nadere informatieTijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling
8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen
Nadere informatieVragenkaartjes voor kinderen van 4 t/m 6 jaar
4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar Hoe vraag je aan iemand om met je te spelen? Wat speel je graag op het schoolplein? Jij kan al goed helpen hè. Wie help jij graag? Wat doe je dan? van 4 t/m 6 jaar
Nadere informatieGecompliceerde rouw na verlies van een dierbare. basis-ggz
Gecompliceerde rouw na verlies van een dierbare Denk biedt hulp aan mensen tussen de 18 en 75 jaar met lichte en matig-ernstige psychische klachten. Behandeling bij Denk past binnen de generalistische.
Nadere informatie2 mindfulness en omgaan met lastige gevoelens
2 mindfulness en omgaan met lastige gevoelens Mindfulness biedt je nieuwe mogelijkheden om met lastige gevoelens om te gaan op een manier die radicaal anders is dan je gewend bent. Allereerst vind je hierna
Nadere informatieMentale Kracht. De succestraining van Olympische sporters en de Nationale Politie
Mentale Kracht De succestraining van Olympische sporters en de Nationale Politie Mentale Kracht De succestraining van Olympische sporters en de Nationale Politie Veel organisaties kiezen ervoor om, als
Nadere informatieDoelenlijst Relationele Vorming in de Basisschool in combinatie met de IK-zinnen
Doelenlijst Relationele Vorming in de Basisschool in combinatie met de IK-zinnen RV 1 Kinderen hebben vertrouwen in zichzelf. RV1.1 RV1.2 RV1.3 RV1.4 Ontdekken dat iedereen uniek is. Ik heb door dat iedereen
Nadere informatieSociaal-emotionele kinderen ontwikkeling bij jonge ESM-
Sociaal-emotionele jonge Bernadette ESM-kinderen Vermeij ontwikkeling bij Rosanne NSDSK van Zee Inhoud Inleiding Monitor Onderzoek ontwikkeling voor sociaal bij jonge ESMkinderen emotionele met ESM Siméa
Nadere informatieVaktherapie en groepstrainingen bij De Hoenderloo Groep
Vaktherapie en groepstrainingen bij De Hoenderloo Groep Therapie en training, iets voor jou? Als je bij De Hoenderloo Groep komt wonen, heb je vaak al veel meegemaakt in je leven. Het valt niet altijd
Nadere informatie1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 Opdrachtformulier Feedback geven
Nadere informatieZorg voor je carrière. Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl
Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl Hoe presenteer ik mijzelf? Wat wil ik? Zorg voor je carrière Door het dagelijkse contact met mijn coach
Nadere informatieWANNEER VERTEL JE HET AAN JE KINDEREN? Als de beslissing om te gaan scheiden eenmaal genomen is, dan kun je dit het beste zo snel mogelijk aan de
OVER EN UIT OVER EN UIT Welkom bij de e-training Over en uit. In deze training leer je beter om te gaan met je scheiding. Je leert hoe je het beste het nieuws van de scheiding aan je kind kan vertellen,
Nadere informatieInhoud. Inleiding 7. 1 Wat zijn emoties? 9 1.1 Inleiding 9 1.2 Wat emoties (niet) zijn 9 1.3 Wanneer emoties ons last bezorgen 17
Inhoud Inleiding 7 1 Wat zijn emoties? 9 1.1 Inleiding 9 1.2 Wat emoties (niet) zijn 9 1.3 Wanneer emoties ons last bezorgen 17 2 Emotieregulatie I: basisvaardigheden 30 2.1 Inleiding 30 2.2 De emotionele
Nadere informatieFeedback geven en ontvangen
Feedback geven en ontvangen 1 Inleiding In het begeleiden van studenten zul je regelmatig feedback moeten geven en ontvangen: feedback is onmisbaar in de samenwerking. Je moet zo nu en dan kunnen zeggen
Nadere informatieANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger
ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger In elk mens schuilt een potentiële moordenaar! Wat als zij straks het schelmes neemt? ANGSTEN OVERWINNEN
Nadere informatieIk en de maatschappij. Ik en wij
Ik en de maatschappij Ik en wij Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Edith van Poppelen Inhoudelijke redactie: Ina Berlet Eindredactie: Daphne Ariaens
Nadere informatieVMBO-congres, 9 november 2009. Eveline Crone. Brain & Development lab Leiden : www.brainanddevelopmentlab.nl
VMBO-congres, 9 november 2009 Ontwikkelende hersenen Eveline Crone Brain & Development lab Leiden : www.brainanddevelopmentlab.nl b l Brein en onderwijs Op welke leeftijd zijn scholieren in staat om keuzes
Nadere informatieLuisteren, doorvragen en feedback geven
Luisteren, doorvragen en feedback geven Rogier Guns P-GIS 23 April 2007 Doelstelling presentatie LSD methode Actief Luisteren Doorvragen Feedback geven Let op: Sommige technieken lijken (theoretisch) heel
Nadere informatieSteekkaart: nummer 1W
Steekkaart: nummer 1W Onderwerp Kennis maken met de eigen emoties en die van anderen Leeftijd/Doelgroep 1 e leerjaar Leergebied Wereldoriëntatie Tijdsduur 50 minuten Beschrijving In deze les leren de jonge
Nadere informatieSPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL
SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL Bij werken, zowel betaald als vrijwillig, hoort leiding krijgen of leiding geven. De vraag wat effectief leiderschap is houdt dan ook veel mensen bezig. De meningen hierover
Nadere informatieLeerdoelen Spraaktaal Kids
Leerdoelen Spraaktaal Kids Ik ben ik! kent eigen voor- en achternaam en namen van ouders kan benoemen hoe hij/zij eruitziet weet op welke dag in welk jaar hij/zij is geboren kan benoemen wat er in/aan
Nadere informatie