Godsbeeld en persoonlijkheidsproblematiek Onderzoek lectoraat Zorg en Zingeving Henk Stulp

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Godsbeeld en persoonlijkheidsproblematiek Onderzoek lectoraat Zorg en Zingeving Henk Stulp"

Damian van de Velden
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Godsbeeld en persoonlijkheidsproblematiek Onderzoek lectoraat Zorg en Zingeving Henk Stulp

2 Onderzoek Hanneke Schaap-Jonker (2002): Godsconcept en Godsbeeld (steunende God; God als rechter, passieve God; positieve en negatieve gevoelens m.b.t. God) Godsbeeld houdt verband met persoonlijkheidspathologie: A-cluster: C-cluster: B:-cluster: God wordt gezien als passiever God wordt vaker gezien als straffende rechter Geen specifiek godsconcept; wel vaker negatieve gevoelens Patiënten uit Gereformeerde gezindte: God vaker gezien als straffende rechter

3 Hoe verklaar je dit verband? Godsbeeld -> persoonlijkheidspathologie? (Koenig: religie heeft doorgaans positief effect op geestelijke gezondheid en welbevinden) Persoonlijkheid -> godsbeeld? Theorie: Vroege ervaringen met verzorgers leiden tot grotendeels onbewuste sjablonen die iemands latere opstelling in relaties bepalen Gehechtheidstheorie: God is te beschouwen als ultieme gehechtheidsfiguur

4 Eigen onderzoek bij DE SPRENG/ELEOS: Zijn godsbeelden ook veranderd na behandeling van persoonlijkheidsproblematiek? expliciete en impliciete metingen van godsbeelden 70 patiënten voor en na behandeling; + vergelijkbare controlegroep Godsrepresentaties Persoonlijkheid/relationeel functioneren Stresscoping Welbevinden

5 Expliciete metingen van gehechtheid aan God Angst voor verlating door God: Ik pieker veel over mijn relatie met God Als ik niet kan zien dat God in mijn leven aan het werk is, raak ik overstuur of word ik boos. Ik ben er jaloers op dat God meer om anderen lijkt te geven dan om mij Soms voel ik dat God meer van anderen houdt dan van mij Angst voor intimiteit in relatie met God: Ik voel gewoon niet zo n sterke behoefte om dicht bij God te zijn Ik ben voor veel in mijn leven afhankelijk van God Het is voor mij niet gebruikelijk om te huilen wanneer ik zaken deel met God Mijn ervaringen met God zijn intiem en emotioneel

6 Impliciete metingen Vertel een verhaal bij deze afbeelding: Vertel wat er gebeurt, wat eraan voorafging en hoe het afloopt Ga daarbij in op wat de mensen denken en voelen En op wat God denkt en voelt en op wat Hij doet en waarom

7 Nadelen expliciete metingen/zelfrapportage sociale wenselijkheid doctrine-effecten zelfde methode-variantie patientgroepen met verstoord zelfbeeld bewust-onbewust

8 Scoring impliciete godsbeelden: Complexiteit van de representatie van God eenvoudig-complex Gevoelstoon van de relatie met God negatief- positief Emotionele investering in de relatie met God egocentrisch-wederkerig Visie op handelen van God passief- actief /met specifieke bedoelingen

9 Scoring impliciete gehechtheid aan God: God als Veilige Haven: ZSG: wel of niet hulp bij God zoeken bij dreiging en gevaar HAG: God is al dan niet helpend aanwezig God als Veilige Basis (GVB) al dan niet kracht putten uit Gods aanwezigheid en leiding

10 Verschillen tussen controle- en patiëntgroep Instrumenten Controlegroep (n=22) Patiëntgroep (n=44) Angstige gehechtheid aan God (expl) Vermijdende gehechtheid aan God (expl) Zoeken van steun van God (impl) God helpend aanwezig (impl) God als veilige basis (impl) Interpersoonlijke onveilige gehechtheid Interpersoonlijke vervreemding Relationeel functioneren 46,3 44,1 1,41 1,92 1,05 6,0 45,8 5,2 68,7 52,6 1,38 1,79 0,91 21,4 55,1 3,6 ** ** - * * ** ** **

11 Verbanden Vervreemding Onveilige gehechtheid Relationele functies Intimiteit Gewaardeerd voelen Duurzame relaties/ gehechtheid TAT-GB (impliciet) ZSG 0,18 -,14,08,08,00,10 HAG -,20 -,20,16,11,07,19 GVB -,30 * -,36 **,26 *,21,22,23 AGI (expliciet) Angst Vermijding,41 **,52 ** -,32 ** -,14 -,33 ** -,35 **,45 **,28 * -,31 * -,26 * -,28 * -,28 *

12 Verbanden,09,52**,29

13 Verbanden,40**,45**,39

14 Verbanden -,36* -,36** -,14

15 Kortom: Deel uitmaken van de klinische groep gaat samen met: hogere scores op onveilige interpersoonlijke gehechtheid en vervreemding lagere scores op relationeel functioneren hogere scores op (expliciet gemeten) angst en vermijding in de relatie met God

16 Kortom: Al dan niet deel uitmaken van de klinische groep verklaart grotendeels de gevonden relatie tussen: onveilige interpersoonlijke gehechtheid en expliciet gemeten angstige gehechtheid aan God (want binnen de klinische groep is dit verband niet meer aanwezig). Onveilige interpersoonlijke gehechtheid hangt binnen de klinische groep wél negatief samen met de impliciet gemeten mate waarin God als veilige basis wordt ervaren De overall relatie tussen interpersoonlijke vervreemding en expliciet gemeten vermijdende gehechtheid aan God is ook binnen de klinische groep te vinden

17 Discussie Is het wel O.K. om onderzoek te doen naar psychische factoren die manier van geloven beinvloeden? Mag je in therapie sleutelen aan een (negatief) godsbeeld? Kun je in therapie sleutelen aan een (negatief) godsbeeld?

Vergelijkbare documenten

Samenvatting Dit proefschrift beschrijft een aantal onderzoeken op het gebied van gehechtheid en psychosociaal functioneren in de volwassenheid. In hoofdstuk 1 wordt een overzicht gegeven van de gehechtheidstheorie.