Workshop VO-Congres 21 juni 2018

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Workshop VO-Congres 21 juni 2018"

Nathan ten Wolde
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Trauma-sensitief lesgeven in het Voortgezet Onderwijs Workshop VO-Congres 21 juni 2018 Dolf Hautvast Sjouke Ummels Respect Education Foundation EduXprss

2 Programma 1. Introductie: Wat is trauma? Veroorzakers, werking van het brein, triggers, psycho-somatische reacties. 2. Ervaringen uitwisselen: Hoe herken je getraumatiseerde leerlingen? En wat zijn de lichamelijke en psychische uitingen? 3. Kennis delen: Wat werkt goed in de klas? En wat is de rol van de mentor daarbij? (Groepsdynamica, signaalafspraken, coaching) 4. Handreikingen: Hoe stel je je op als docent? Praktische toepassingen voor docenten. 5. Advies: Schoolbeleid vaststellen m.b.t het hanteren van trauma: wie moet wat weten en kunnen?

3 1. Wat is trauma? Trauma betekent verwonding, in psycho-somatische zin. Ontstaat door interpersoonlijke gewelddadige gebeurtenissen of gebeurtenissen die gepaard gaan met verlies van gehechtheid / in de steek gelaten worden.

4 1. Wat is trauma? Trauma bij vluchtelingenkinderen / jongeren heeft ook nog te maken met: Ervaringen met oorlog, georganiseerd geweld of levensbedreigende vlucht Migratie en ontworteling Sociale onzekerheid en aanpassing nieuwe cultuur

5 1. Wat is trauma? Door teveel spanning initieert de amygdala een stressreactie. Er worden dan stresshormonen aangemaakt, waaronder cortisol. Er ontstaan telkens triggers : een zintuigelijke prikkel (geluid, beeld, geur e.d). wordt gekoppeld aan een traumatische herinnering. De leerling wordt daardoor vaak net zo overweldigd als toen de traumatiserende gebeurtenissen daadwerkelijk plaatsvonden.

6 2. Hoe herken je getraumatiseerde leerlingen? 1. Hoe herken je trauma? 2. Wat kun je doen voor leerlingen die getraumatiseerd zijn? 3. En hoe doe je dat dan in de klas? 4. Wanneer kun je tevreden zijn?

7 2. Hoe herken je getraumatiseerde leerlingen? Lichamelijke klachten: hoofdpijn, buikpijn, huidproblemen, slapeloosheid, paniekaanvallen Psychische klachten / gedrag: angst, concentratieproblemen, stemmingswisseling, gesloten, contact afwijzend, extreem (a)sociaal, agressief, verslavingen, heel erg gericht op geld of spullen, hypersexueel

8 Gedrag in de klas: Geen contact maken met de docent - Dan word je ook niet benaderd met verwachtingen Voorkomen dat je aan de beurt komt. - Dan ga je in ieder geval niet (weer) af Grote mond opzetten - Dan krijg je aandacht, maar niet op je aandeel in de les Confrontatie met docent aangaan - Laten zien dat je in ieder geval macht hebt Ontwijken van hulp - Bang om weer teleurgesteld te worden Ontkennen van problemen - Schaamte; er niet aandurven Geringe motivatie - Niet (durven) denken aan een positief toekomstbeeld Emotionele uitbarsting - Probleemsignaal. Het niet meer aankunnen.

9 De leerlingen... kiezen er niet voor; het overkomt ze..vertonen een normale reactie op abnormale gebeurtenissen. schamen zich vaak voor hun gedrag, maar kunnen het niet op tijd bijsturen. worden extra belast door straf.

10 Wat werkt in de klas? Een docent is betrouwbaar en betrokken. Een docent is geen therapeut. Ook niet proberen!

11 Wat werkt in de klas? Actie 1 Een persoonlijk gesprek. Waar heb je last van? Geef me maar een seintje! Actie 2 Help de leerling in het vinden van een hechtingspersoon in school. Anderen mee laten denken: collega s, ouders, klasgenoten, etc. Actie 3 Maak een persoonlijk contract

12 Wat werkt in de klas? Werk met een buddy-systeem: vind iemand die vertrouwd wordt, dit is essentieel. Deze persoon wel op tijd wisselen of toevoegen. Regels met de leerlingen opstellen; deze gelden altijd voor iedereen. Uitgestelde aandacht Time out als gewoonte: je hebt het als leerling soms nodig Samenwerkend leren in twee- en viertallen. Dit herstelt het gevoel van verbondenheid, terwijl je gewoon aan het lesgeven bent Groepsactiviteiten

13 Hoe stel je je op als docent? Je hebt als professional al de helft van de oplossing als je doorziet WAAROM een leerling dat specifieke storende gedrag vertoont. Het is meestal het voor hem of haar het MINST SLECHTE SCENARIO! Getraumatiseerde jongeren vertonen veel van dit gedrag omdat ze geen vertrouwen meer hebben.

14 Bruikbare toepassingen Onder vier ogen. Beginnen met wat er goed gaat Alleen vraag stellen die goed beantwoord kan worden Oogcontact. Positief moment afwachten Niet de strijd aangaan. Rustig zeggen wat je verwacht aan gedrag Een praktisch voorstel doen Er over praten helpt al Wat wil je bereiken over jaar? Alleen gewenst gedrag noemen Contact herstellen na correctie(s) Onderscheid gedrag persoon De lastigste leerling is de beste hulpdocent

15 Minimale tevredenheid Voor alle leerlingen: zelfredzaamheid op basaal niveau: Ik weet dat je dit kunt! (Autonomie) Kies iemand die je vertrouwt en maak daar werk van (Relatie) Gedrag afwijzen; NOOIT de persoon. Ik weet dat je een goede jongen / goed meisje bent, maar je gedag was dat even niet! Probeer het morgen opnieuw. Ik weet dat je het kunt. (Competentie)

16 Advies SCHOOLBELEID Vaststellen welke BASISKENNIS moet aanwezig zijn bij: Docenten Mentoren Staf Welke AFSPRAKEN over de aanpak / begeleiding van getraumatiseerde leerlingen. (ook met externe betrokken partijen, AZC, AMV-locatie, Nidos etc.) IN DE KLAS Signaal, Time Out, Maatje INDIVIDUEEL Mentorgesprekken, Ontspanningsoefeningen, bv. Tapping

17 Dank voor de aandacht!

Vergelijkbare documenten

Oud worden en sterven met de oorlog

Oud worden en sterven met de oorlog Mede mogelijk gemaakt door de Stichting 1940-1945 1 Oud worden en sterven met de oorlog Over wie gaat het Schokkende gebeurtenissen Kenmerken en stressreacties Verwerking