Criminaliteit en problematisch drugsgebruik bij jongeren met een LVB

Criminaliteit en problematisch drugsgebruik bij jongeren met een LVB 28 januari 2016 Dr. H.L. (Hendrien) Kaal Lector LVB en jeugdcriminaliteit Hogeschool Leiden / William Schrikker Groep

? Programma 1 2 1 2 3 4? Wat is LVB? Relaties LVB criminaliteit LVB middelengebru Herkennen van problema LVB middelengebruik Omgaan met 3 LVB 4 2 Criminaliteit Middelengebruik 3

Wat is LVB? 1? AAIDD Beperking in Cognitief Functioneren (IQ 70-75) Beperking in Adaptief gedrag (Conceptuele, Sociale, en Praktische vaardigheden) (AAIDD, Schalock et al., 2010) VOBC-LVG, Ministerie VWS: IQ < 70 IQ tussen 70 en 85, mits ook problemen in Sociaal Adaptief Functioneren (audio fragment 2: de straatdokter over LVB)

Model LVG-problematiek van LKC-LVG (Vermeulen et al., 2007) 1? LVG-specifieke kenmerken: INTELLIGENTIE IQ 50-85 BEPERKT SOCIAAL AANPASSINGS- VERMOGEN (SAV) en bijkomende kenmerken / problematiek: LEERPROBLEMEN PSYCHIATRISCHE STOORNIS MEDISCH- ORGANISCHE PROBLEMEN PROBLEMEN IN GEZIN EN SOCIALE CONTEXT komen tot uiting in: ERNSTIGE GEDRAGSPROBLEM EN en leiden tot: CHRONICITEIT / LANGDURIGE BEHOEFTE AAN ONDERSTEUNING

1? In de praktijk Grote diversiteit in problematiek!!! Taal- en begripszwakte, ook rekenen, geld Denken situatiegebonden, concreet, hier & nu Laag probleemoplossend vermogen Behoefte aan structuur, herhaling Beperkte aandachtsspanne, impulsiviteit Verhullen, streetwise Behoefte erbij te horen Goedgelovigheid, naïviteit Problemen wb praktische vaardigheden

Van Toorn & Bon (2010): 49 mannen met vermoeden van LVB met 3 intelligentie testen getest 1? Range Hoogste uitkomst WAIS GIT KAIT WAIS-GIT -23 tot +19 36x 13x - WAIS-KAIT -14 tot +25 43x - 6x GIT-KAIT -30 tot +30-36x 13x

Misschien beter: kijken naar hulpbehoefte 1? Nadruk niet op wat ze niet kunnen maar nadruk op wat familie, vrienden, reguliere en specialistische professionals moeten doen om een zo geïntegreerd mogelijk leven mogelijk te maken Relatie tussen ondersteuningsbehoefte en intelligentie (Buntinx, Maes, Claes & Curfs, 2010)

2 There is no investigator who denies the fearful role of mental deficiency in the production of vice, crime and delinquency not all criminals are feeble minded but all feeble minded are at least potential criminals. 9 Lewis Madison Terman (1911)

2 Gemiddeld IQ populatie zwaardere delinquenten Gemiddeld IQ delinquente populatie Gemiddeld IQ populatie

NB: meeste onderzoek IQ>85! 2 SES Strain Verkeerde vrienden Mindere vaardigheden IQ? Criminaliteit Gebrekkige rationaliteit Beschermende omgeving Bindingen Zelfcontrole RELATIE LINEAIR

Algemene criminogene risico factoren (Andrews & Bonta, 2010) 2 Antisociaal gedrag in verleden Antisociaal persoonlijkheidspatroon Antisociale cognities Antisociale contacten Family/huwelijksomstandigheden School/werk Vrije tijd/recreatie Middelen misbruik

Even terug: de problematiek Taal- en begripszwakte, ook rekenen, geld Denken situatiegebonden, concreet, hier & nu Laag probleemoplossend vermogen Behoefte aan structuur, herhaling Beperkte aandachtsspanne, impulsiviteit Verhullen, streetwise Behoefte erbij te horen Goedgelovigheid, naïviteit Problemen wb praktische vaardigheden overvraging Beperkt probleeminzicht 2 Impuls Keuzevrijheid IQ Aansluiting? Korte termijn denken Middelengebruik Zelfmedicatie/ stressreductie

: Het is verbazingwekkend hoe weinig delicten [mensen met een verstandelijke beperking] plegen gezien de aard en kenmerken van hun individuele en sociale omstandigheden. 2 Prof. Tony Holland, 2004

% delinquenten met LVB Theorie: 2 19% 0% LVB IQ<85 1% 8% 11% 32% 49% 7% Internationale studies in detentie In NL: PIJ SOV ISD TBS Geen betrouwbare gegevens over reguliere detentie of andere plekken in strafrechtsketen LVB

% LVB met middelengebruik 2? <18 >18 50 PIJ-jongeren 40 30 20 10 prob midd Begeleiding LVB-zorg prob midd Bijkomende problematiek zonder LVB-zorg 0 Drank Drugs <70 70-85 >85

2 Top 600: cijfers Top-600 criminelen vaak zwakbegaafd Veertig procent van de Top 600 van gewelddadige criminele jongeren die het Amsterdamse stadsbestuur van straat wil halen, is zwakbegaafd. Zij zullen door hun complexe problemen nooit normaal functioneren zelfs als ze dat zouden willen. Dat is het beeld na het eerste halfjaar van het project, waarvoor de gemeente, politie, justitie, GGD en dertig andere instanties twee jaar hebben uitgetrokken. Bijna helft criminele jeugd zwakbegaafd TUIGTOREN VOOR ZWARE JONGENS Onderzoek heeft uitgewezen dat van deze doelgroep, in de leeftijd 17 tot 27 jaar, zo n zestig procent licht verstandelijk gehandicapt is.

Herkenning van LVB! Diagnose is tijdrovend! Professional judgement leidt vaak tot onderschatting problematiek! Richtlijnen De Borg : niet objectief! Buitenlandse screeners (HASI, LIPS, LDSQ) = IQ<70 3

3 Hendrien Kaal Hogeschool Leiden Henk Nijman - Altrecht Xavier Moonen UvA Grote batterij met verschillende items 300+ respondenten: LVB en niet- LVB Welke subset geeft beste voorspelling van IQ < 85? Doel: Eenvoudige, voldoende accurate inschatting van LVB, geschikt voor gesloten setting, 10-15 minuten.

3 14 items: 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% % correct % hetzelfde LVB normaalbegaafd Test-hertest SCIL 14-17 afgelopen najaar uitgekomen!

3 NB. De SCIL is uitdrukkelijk bedoeld om snel te kunnen screenen Het instrument geeft een betrouwbare en valide indicatie, waarbij de zekerheid dat er sprake is van een LVB toeneemt naarmate de totaalscore op de SCIL lager is. De SCIL is echter geen instrument waarmee een LVB met zekerheid kan worden vastgesteld. Aanvullend diagnostisch onderzoek dient te worden gedaan om meer gefundeerde uitspraken te kunnen doen De te testen persoon moet de Nederlandse taal voldoende beheersen Afname hoeft niet door testpsychologen, maar vergt wel voorbereiding Afname alleen bij twijfelgevallen? Liever niet!

Inzicht in middelengebruik van mensen met LVB: 3 De SumID-Q brengt in kaart wat de cliënt aan psychoactieve stoffen kent, wat hij/zij er van weet, vindt, wat er in zijn/haar omgeving wordt gebruikt, wat hij/zij eventueel gebruikt, wat de gevolgen van gebruik zijn, wat de motivatie tot veranderen is. VanDerNagel, J., Kiewik, M., Van Dijk, M., De Jong, C., Didden, R. (2011) Deventer: Tactus

Men kan er voor kiezen om 4 kenmerken in kaart te brengen die weliswaar geen voorspellers zijn van crimineel gedrag, maar die wel relevant zijn voor de dienstverlening Responsiviteitsbeginsel = Een van de voorwaarden voor een effectieve aanpak van crimineel gedrag Vereist dat de stijl en modus van de dienstverlening wordt aangepast aan de context en de relevante kenmerken van de individuele cliënt

Richtlijn Effectieve Interventies LVB (Landelijk Kenniscentrum LVG, 2011) 4 Uitgebreidere diagnostiek Afstemmen van de communicatie Concreet maken van de oefenstof Voorstructureren en vereenvoudigen Netwerk en generalisatie Veilige en positieve leeromgeving Niet alleen wat werkt maar ook wie werkt

4 What works? Ook who works!! A professionals guide to succes (met dank aan Xavier Moonen) Moeite met prioriteren Trager Kleiner werkgeheugen Moeite met verbale input Inhibitieproblemen Negatieve interpretatie sociale informatie Overschatten mogelijkheden Negatief zelfbeeld Moeite met zelfregulering Moeite met generalisatie 25 Ø Maak samen keuzes Ø Neem meer tijd Ø Doe minder Ø Laat meer zien Ø Hele kleine stappen Ø Leg uit, bespreek, geef aanwijzingen Ø Vraag om het te laten zien Ø Beloon en stimuleer Ø Begrens Ø Oefen heel veel en betrek het sociale netwerk

4 Echt een hele lange adem (Kea & Van der Lee, 2015) Bevindingen: Zowel LVB als middelenprobleem wordt vaak niet herkend =>overvragen met het voeren van gesprekken op inzicht + onvoldoende inzet op aanpak middelenprobleem. De doelgroep is zeer complex Meervoudige problematiek op meerdere domeinen => Zo lastig, soms lijkt het of niemand zich probleemhouder voelt Begeleidingsaanpak moet worden toegespitst Oa meer aandacht voor motiveren voor hulp, passend bij niveau Samenwerking in de keten is nodig o.a. Methodische leerbijeenkomsten op casusniveau met verschillende organisaties waren een succes. Maar zorgaanbod voor de doelgroep vaak niet toereikend

Een lange adem is écht nodig bij de LVB doelgroep. Dat is een echte eye opener. Ik probeer nu veel meer aan te sluiten, qua niveau en uitleg. De jongere bepaalt het tempo, en ik heb minder hoge verwachtingen. Ook kan ik beter uitleggen aan ketenpartners dat het tempo lager ligt, ik kan beter onderbouwen wat ik aan het doen ben. Het achterhalen van de functie van gebruik is eigenlijk het allerbelangrijkst. Daar ligt de basis, anders ben je alleen symptomen aan het bestrijden. Ik kwam er achter dat dit vaak anders lag dan ik dacht door het gesprek te voeren vanuit de SUMID-Q. Ik sluit nu meer aan bij wat nodig is en vroeger zou ik misschien eerder hebben teruggemeld. Ik kan me meer inleven. Daardoor houdt de jongere vertrouwen in mij. De doelgroep is vreselijk moeilijk maar als je contact houdt lukt het soms toch een samenwerkingsrelatie op te bouwen. Daar waar iedereen het al heeft geprobeerd en is afgehaakt. Het zit met name in het stellen van haalbare doelen. Vanuit Tactus heb ik geleerd goed te kijken in welke fase van motivatie de verslaafde jongere zit. Op die manier kan ik een haalbaar doel stellen. Ik heb vooral inzicht gekregen in het sociaal emotionele niveau bij jongeren met een LVB. Wat dat betreft functioneren ze vaak echt op kleuter of basisschool niveau, het niveau waarop je ze dus ook moet aanspreken om iets te bereiken. We zijn gewend heel veel inzichtvragen te stellen bij de reclassering. Ik snap nu beter dat dat in die gevallen zinloos is, dat je echt op zoek moet naar andere manieren. 4

kaal.h@hsleiden.nl http://www.hsleiden.nl/licht-verstandelijke-beperking-en-jeugdcriminaliteit

28 januari 2016 LVB en Verslaving, Utrecht Jaarbeurs LVB, Cognitieve Processen en Verslaving inhoud 1. Duale Proces Modellen & LVB 2. Implicaties voor Interventies Reinout Wiers, Ph.D. Hoogleraar Ontwikkelingspsychopathologie; Faculteitshoogleraar FMG-UvA Universiteit van Amsterdam R.Wiers@uva.nl 1 2 Ons beeld van verslaving Metafoor Essentie model Gecontroleerd: > STOP! Automatische processen: Neem! 3 Gedrag bepaald door samenspel twee soorten processen: - impulsieve processen (associatief) > paard - reflectieve processen (rationeel) > ruiter Verslaving: paard dat makkelijk op hol slaat 3 4 Essentie model (meer detail: Wiers et al 2007 Pharmacol Biochem Behav; 2015 Oxford Handbook SUD) Ruiter Reflectief systeem Situatie (alcohol /drug Cues) paard Executief Vermogen Werkgeheugencapaciteit kunnen bijsturen Rationele Beslissing Voordelen tegen nadelen Perceptie Motivationele orientatie (Approach/ Avoidance) Motivatie voor langetermijn doelen willen bijsturen Motor Schemas Associatief/Impulsief Systeem Alcohol/ Drug gebruik Paard 5 - + Sterkere effecten bij adolescenten Snellere sensitizatie > automatische processen die aanzetten tot meer gebruiken (dieronderzoek; mensonderzoek) Alcohol/drugs hebben negatieve invloed op (nog ontwikkelende) controlerende processen (dieroz, mensen?) Netto effect: verstoorde balans automatisch geactiveerde impuls om te gebruiken en meer verstandige controlerende processen. Review: Wiers et al 2015 Curr Add Reports 6 1

Vergelijkbare modellen gebaseerd op fmri en neurobiologisch onderzoek, bijv. Volkow et al 2004 Duale proces modellen Control Control Salience Drive STOP Salience Drive GO Memory Memory Non-Addicted Brain Addicted Brain 7 8 (Health Psychol Rev, 2008) Duale proces modellen en gezondheid - Veel gedrag als gemeenschappelijke uitkomst van: > impulsieve/associatieve processen > controlerende/reflectieve processen Soms wint de een, soms de ander, afhankelijk van persoon en omstandigheden Impliciet Geheugen en Cognitie Onderzocht met testen waarvoor: - geen bewuste herinnering nodig is - geen Introspectie nodig is Voorbeelden: - impliciete associaties - attentionele bias - automatische actie-tendensen 9 10 Recente studies; ondersteuning duale procesmodellen verslaving (Grenard et al, 2008; Thush et al 2008, Houben & Wiers, 2009) Bijv. Thush et al 2008: N = 88 vmbo leerlingen 1 Hoe meten we dat? IAT probeer uit op www.impliciet.eu Actief Alcohol energiek Neutraal Fris Zie ook (Houben & Wiers, 2006; Thush & Wiers, 2007) Vermogen om impulsen te reguleren Werkgeheugen capaciteit Automatische Processen Alcohol Gebruik 11 2 Neutraal Alcohol energiek Actief Fris Index automatische associaties = RT2 - RT1 12 2

Werkgeheugen: SOPT Werkgeheugen 13 14 Resultaten: voorspellen drinken Sterke Controle Functies: Bewuste verwachtingen (voordelen vs. nadelen) Voorspellen Alcohol Gebruik en Zwakke Controle Functies: Associaties Voorspellen alcohol Gebruik en problemen Inmiddels serie studies - Grenard et al. 2008: associaties x WM > roken & drinken - Hofmann et al, 2008; 2009. associaties x WM > sexuele interesse; agressie; snoepen - Houben & Wiers (2009): associaties x executieve controle voorspelt (probleem) drinken - Peeters et al. (2012; 2013, REC-4 kinderen): automatische toenaderings-neiging voorspelt escalatie van alcoholgebruik bij hoog-risico adolescenten met zwak werkgeheugen Review: Wiers et al 2015 Curr Add Reports problemen 15 16 Alcohol & Effecten op hersenen adolescenten Alcohol & Effecten op hersenen adolescenten 3

Wat is gevolg probleemdrinken Twee heel verschillende effecten 1. Hypergevoelig worden op cues - hersenen: cue-reactivity - gedrag: aandachtbias, geheugenassociaties, toenaderingsbias >> veel evidentie 2. Minder goede ontwikkeling cognitieve controle-functies >> minder sterke evidentie Dus in het algemeen: - gedrag bepaald door samenspel automatisch in gang gezette motivationele processen en meer bewuste overwegingen - welke invloed gedrag bepaalt hangt af van: * sterkte specifieke associaties * bewuste overtuigingen * sterkte executieve controle-processen (op dat moment!) * motivatie om bij te sturen 20 Dus bij LVB: - Relatief zwakke controlerende functies (werkgeheugen en IQ correleren hoog) - Dus relatief zwakke ruiter, ofwel gedrag wordt in belangrijke mate bepaald door associaties en weinig door lange-termijn overwegingen - Dus interventies die kant op sturen? 21 22 inhoud Behandelen vanuit deze metafoor? 1. Duale Proces Modellen & LVB 2. Implicaties voor Interventies 23 24 4

Huidige praktijk: Pillen of praten? Mijn boodschap: Er is meer dan Pillen en praten, Alweer een symposium met die originele titel Alsof er niet meer is om mensen te behandelen Cognitieve Trainingen Bij uitstek geschikt voor LVB Pillen Disulfram. Maakt je ziek als je drinkt. Maar vermindert niet de zucht. Kan gevaarlijk uitpakken daarom. 15 Naltrexon. Werkt voor sommige mensen als zuchtremmer. Genetische screening aanbevolen. 18 Acamprosaat. Helpt ook sommige mensen, de vraag blijft wie. 21 Today s special Baclofen. Goedkoop en wellicht werkzaam in hoge dosis. Probeer gratis! www.bacofenstudie.com Modafinil. Extra lekker als u van impulsief beslissen houdt. 14 Praten Cognitieve Gedragstherapie. De populairste keus. Helpt veel mensen, maar een jaar later komt de helft weer terug. 15 Motiverende gespreksvoering. Populair, ook samen met CGT. Ongeveer even effectief. 18 Minesota model. Twaalf stappen, je bent machteloos en samen met lotgenoten (en desgewenst God) versla je de verslaving. Ook ongeveer even effectief. 21 Good old psychoanalyse. De werking is niet duidelijk en je moet het zelf betalen, maar het blijft lekker liggen op de divan. 14 Cognitief Trainen Aandachttraining. Lijkt effectief bij angst en verslaving. Keer of vijf trainen. 15 Actietendenstraining. Effectief bij (alcohol)verslaving. Nieuwe toepassingen in onderzoek. Vergelijkbare dosering. 18 Werkgeheugen training. Vereist veel oefening, maar kan misschien bij veel problemen helpen. Nuttig voor probleem-drinkers met sterke associaties 17 Selectieve inhibitietraining. Lijkt effect te hebben bij alcohol en overeten. Moet nog onderzocht in klinische groepen. 21 Interpretatiebias training. Succesvol bij angst, eerste onderzoek bij verslaving. 14 Praten Cognitief Trainen Wat is aandacht-bias? Cognitieve Gedragstherapie. De populairste keus. Helpt veel mensen, maar een jaar later komt de helft weer terug. 15 Motiverende gespreksvoering. Populair, ook samen met CGT. Ongeveer even effectief. 18 Minesota model. Twaalf stappen, je bent machteloos en samen met lotgenoten (en desgewenst God) versla je de verslaving. Ook ongeveer even effectief. 21 Good old psychoanalyse. De werking is niet duidelijk en je moet het zelf betalen, maar het blijft lekker liggen op de divan. 14 Aandachttraining. Lijkt effectief bij angst en verslaving. Keer of vijf trainen. 15 Actietendenstraining. Effectief bij (alcohol)verslaving. Nieuwe toepassingen in onderzoek. Vergelijkbare dosering. 18 Werkgeheugen training. Vereist veel oefening, maar kan misschien bij veel problemen helpen. Nuttig voor probleem-drinkers met sterke associaties 17 Selectieve inhibitietraining. Lijkt effect te hebben bij alcohol en overeten. Moet nog onderzocht in klinische groepen. 21 Interpretatiebias training. Succesvol bij angst, eerste onderzoek bij verslaving. 14 Middelen kapen motivationele system (mesolimbisch DA; en zetten zichzelf bovenaan motivationele hierarchie. 30 5

In het lab: Aandachtbias voor alcohol Alcohol trial.. X.. 1 pixel 2 pixels 31 1 pixel 2 pixels 32 Aandacht Re-training alcohol (Schoenmakers et al. 2010 Drug Alc Dep) 37 alcoholisten: 5 x trainen in alcohol-kliniek (Attentional Retraining of placebo-training). * Effecten op Attentional Bias + voorzichtige indicaties klinische effecten -minder snel terugval; - kortere succesvolle Behandelduur - Ook effecten bij roken Praten Cognitieve Gedragstherapie. De populairste keus. Helpt veel mensen, maar een jaar later komt de helft weer terug. 15 Motiverende gespreksvoering. Populair, ook samen met CGT. Ongeveer even effectief. 18 Minesota model. Twaalf stappen, je bent machteloos en samen met lotgenoten (en desgewenst God) versla je de verslaving. Ook ongeveer even effectief. 21 Good old psychoanalyse. De werking is niet duidelijk en je moet het zelf betalen, maar het blijft lekker liggen op de divan. 14 Cognitief Trainen Aandachttraining. Lijkt effectief bij angst en verslaving. Keer of vijf trainen. 15 Actietendenstraining. Effectief bij (alcohol)verslaving. Nieuwe toepassingen in onderzoek. Vergelijkbare dosering. 18 Werkgeheugen training. Vereist veel oefening, maar kan misschien bij veel problemen helpen. Nuttig voor probleem-drinkers met sterke associaties 17 Selectieve inhibitietraining. Lijkt effect te hebben bij alcohol en overeten. Moet nog onderzocht in klinische groepen. 21 Interpretatiebias training. Succesvol bij angst, eerste onderzoek bij verslaving. 14 33 Praten Cognitief Trainen (eerst meten (Wiers, Rinck, e.a. 2009 Genes, Brain, Behav ) Cognitieve Gedragstherapie. De populairste keus. Helpt veel mensen, maar een jaar later komt de helft weer terug. 15 Motiverende gespreksvoering. Populair, ook samen met CGT. Ongeveer even effectief. 18 Minesota model. Twaalf stappen, je bent machteloos en samen met lotgenoten (en desgewenst God) versla je de verslaving. Ook ongeveer even effectief. 21 Good old psychoanalyse. De werking is niet duidelijk en je moet het zelf betalen, maar het blijft lekker liggen op de divan. 14 Aandachttraining. Lijkt effectief bij angst en verslaving. Keer of vijf trainen. 15 Actietendenstraining. Effectief bij (alcohol)verslaving. Nieuwe toepassingen in onderzoek. Vergelijkbare dosering. 18 Werkgeheugen training. Vereist veel oefening, maar kan misschien bij veel problemen helpen. Nuttig voor probleem-drinkers met sterke associaties 17 Selectieve inhibitietraining. Lijkt effect te hebben bij alcohol en overeten. Moet nog onderzocht in klinische groepen. 21 Interpretatiebias training. Succesvol bij angst, eerste onderzoek bij verslaving. 14 36 6

Indirect Meten actie-tendens Trekken: zoom in Vorm bepaalt actie Liggend: duwen rechtop: trekken 37 38 duwen: zoom uit Meten (50% duw, 50% trek alcohol) Resultaten Wiers, Rinck et al, G2B, 2009) rt dif alcohol 120 100 39 zware drinkers trekken alcohol gemakkelijker naar zich toe vooral zware drinkers met risico-variant ms 80 60 40 20 0-20 -40-60 -80 light heavy AA heavy AG/GG rt dif alcohol mu-opioid receptor gen, ook gerelateerd aan cue-induced craving (van den Wildenberg et al., 2007, ACER) 40 1 st klinische studie Gegeneraliseerde effecten, o.a. IAT Alcohol toenaderen cola Fris verwijderen Vooraf: beide groepen categoriseren Alcohol makkelijker met toenadering Softdrinks Avoid 0,6 0,5 0,4 effect training on IAT (D-score) 214 alcoholverslaafde patienten in Duitse kliniek (Lindow): * 2 experimentele condities (alcohol wegduwen met of zonder instructie) * 2 controle condities (niks of verlengde meting) 41 Fris toenaderen pakken Alcohol verwijderen Softdrinks Avoid Approach Bias (D-score) 0,3 0,2 0,1 0,0-0,1-0,2-0,3-0,4-0,5 Training condition Control Achteraf: alleen getrainde groep categoriseert alcohol makkelijker met verwijderen pretest posttest 7

Effect op terugval 1 jaar later Replicatie: Approach bias re-training Eberl, Wiers, Pawelczack, Rinck, Becker & Lindenmeyer, 2013 Developmental Cognitive Neuroscience N = 509, training / no training Replicatie met mediatie & moderatie Approach bias at pretest B = -0,91 p < 0.001 Change in Alcohol Approach-Bias B = -0,230 p = 0.001 b B = 0.570 p = 0.041 Training Condition c B = -0.372 c p = 0.048 B = -0.72 p = 0.097 Treatment Outcome B = -0.374 p = 0.009 43 Age B = 0.400 p = 0.014 # Previous Detoxifications 44 Meer zien? Uitzending gemist > Labyrinth > Verslaving - Wiers 45 Is het eigenlijk breintraining? Sterkere verandering in hersengebieden Belangrijk in motivatie (mesolimbische gebieden Amygdala), na echte Training dan na neptraining C. E. Wiers et al 2015 Am J Psychiatry 46 Praktische Consequentie: Praten & Trainen Website (www.impliciet.eu) Nu zelftraining huiswerk-mogelijk heid voor therapeuten Ø Kan aangepast worden voor LVB niveau. (Meten lastig: Neomi van Duijvenbode Radboud Nijmegen), instructie training. Bijv. KP project/promotie? Contacteer me. 47 Uitdaging: training saai Oplossing 1: combineren met CGT/MI met speciale aandacht voor motiveren om te trainen protocol: Boffo et al., 2015 trials; & Wiers et al. In: G. M. Schippers, M. Smeerdijk & M. J.M. Merkx (Red). Handboek cognitieve gedragstherapie bij middelengebruik en gokken. Utrecht: Stichting Resultaten Scoren, Pp. 411-427 48 8

Oplossing 2: gamificeren Kan helpen, maar. moeilijk om prof. games te evenaren creëert motivatie om training te doen, niet noodzakelijkerwijs om te veranderen motiveren nog steeds belangrijk aio-project Wouter Boendermaker postdoc: Marilisa Boffo ook mogelijkheden voor onderzoek met lvb Onderzoek Aandachtsbajes De effectiviteit van Cognitive Bias Modification (CBM) training bij jongeren in de gesloten jeugdzorg Drs. Hans van der Baan (promovendus) Dr. Bruno Verschuere (co-promotor) Dr. Annemat de Collot-d Escury Prof. Dr. Reinout Wiers (promotor) i.s.m. Bascule (Prof. Popma, drs. De Ruigh e.a.) Onderzoek Aandachtsbajes Justitiële Jeugdinrichtingen (JJI s) en Jeugdzorg+ instellingen (strafrechtelijk en civielrechtelijk) CBM training bij cannabis- en/of alcoholgebruik Motiverende gespreksvoering Gedeelte training: 200 jongeren uit bovenstaande groep, waarbij sprake is (geweest) van cannabis- en/of alcoholgebruik Naar schatting 25% van de jongeren in JJI s zijn LVB ( http://www.wegwijzerjeugdenveiligheid.nl/; 27-01-2016), en veel kampen met taal- en/of aandachtsproblematiek De instellingen Deelnemende instellingen: (JJI De Heuvelrug, Zeist) JJI De Hartelborgt, Spijkenisse JJI De Hunnerberg, Nijmegen JJI Teylingereind, Sassenheim JZ+ De Koppeling, Amsterdam Zuidoost (JJI Amsterbaken, Amsterdam) JJI Lelystad, Lelystad (landelijk LVB) Dataverzameling begonnen in februari 2014 Conclusies: -> Samenspel executieve functies en automatische processen belangrijk bij verslaving: automatische processen belangrijker bij zwakke executieve functies (lvb) -> Nieuwe methoden om ze direct te beïnvloeden, moeten nog wel aangepast worden voor lvb 53 54 9

Andere Training Mindfulness Meditatie. We weten nog niet precies hóe het werkt, maar het lijkt te werken bij veel problemen. 15 Hardlopen. Niet alleen lekker bij depressie, de aandachtbias voor sigaretten wordt ook minder! 16 Meer lezen? Zelfdiscipline trainen op de lagere school. Kinderen leren niet alleen meer, ze gaan ook later roken en drinken. 21 Gerichte persoonlijkheid gebaseerde preventie op de middelbare school. 17 10

Verschijnt 7 juni

Angsten, verslavingen en andere problemen worden gewoonlijk aangepakt met medicijnen en praatsessies. Toch blijven veel mensen machteloos in dergelijk probleemgedrag hangen. Iemand met een sociale fobie schrikt al bij het woord toespraak en een zware drinker kan zijn aandacht maar moeilijk van een drankreclame wegleiden. Recent is er nog een derde mogelijkheid ontwikkeld om dit soort problemen concreet te verhelpen: gerichte mentale oefeningen. Met dergelijke training kunnen de hersenprocessen die voor problemen zorgen direct worden beïnvloed. Zo kan via oefeningen de focus op reclames voor alcohol verdwijnen en kan de angst voor onbekende mensen beheersbaar worden. Grip op je problemen is een baanbrekend boek over een nieuwe omgang met verslavingen, angsten en gerelateerde problemen. Zo krijgt de lezer naast de nieuwste psychologische en neurowetenschappelijke inzichten ook praktische tips om met alledaagse angsten, verleidingen en andere problemen om te gaan, of om jongeren hierin te begeleiden. Reinout Wiers (1966) is hoogleraar ontwikkelingspsychopathologie aan de Universiteit van Amsterdam. Voor zijn werk naar het meten en beïnvloeden van neurocognitieve processen bij verslaving kreeg hij de prestigieuze Vidi- en Vici-subsidies van NWO. Hij publiceerde meer dan 100 wetenschappelijke artikelen op dit terrein en schreef daarnaast vele boekhoofdstukken en boeken, zowel voor vakgenoten als voor een breed publiek. In 2007 verscheen van zijn hand Slaaf van het onbewuste, Over emotie, bewustzijn en verslaving. Reinout Wiers Grip op je problemen 264 blz. 18,95

Verhoor- en vraaggesprekken bij LVB jongeren ANNABEL SAK, MSC.

De feiten u 2,5-10% veroordelingen blijkt onterecht u u u Grootste oorzaak: foute ooggetuigenverklaring Ook veel dwalingen bij zaken zonder getuigen Valse bekentenissen u 25 miljoen per jaar schadevergoedingen u u Excl. emotionele schade Excl. verspilde kosten politieonderzoek

Kwetsbaarheid u u u u Eerder in aanraking met criminaliteit Beïnvloedbaar Stress en angst u u u Agressie Heftig ontkennen Compliance Zwijgrecht niet begrijpbaar u Licht verstandelijk beperkten niet herkend

Studioverhoor u u u u Minderjarigen Speciaal opgeleide studioverhoorders Kleurrijke, kindvriendelijke omgeving Video-opnames

Beïnvloeding u u Gewend zich te richten op autoriteit en diens aanwijzingen te volgen Meer gericht op (non-)verbale en sociale aanwijzingen

Anna gaat op vakantie

Making a murderer

Open vs. gesloten vragen Open u u Elk antwoord is mogelijk Antwoord bevat informatie Gesloten u u Antwoord is een keuze tussen gegeven opties Antwoord behoeft aanvulling

Casus Jayden (15) u u u Jayden, 15 jaar, woont in een groep. Hij heeft een lichte verstandelijke beperking. Hij wil op zaterdagmiddag met zijn begeleider naar de stad om een cadeautje voor zijn moeder voor moederdag te kopen. Als hij zijn beurs pakt, blijkt dat er 10 euro mist. Jayden beschuldigt Nicky ervan het geld te hebben gestolen. Een begeleider neemt Nicky even apart.

Kwaliteit van een verklaring Consistent Hetzelfde verhaal bij verschillende gelegenheden Mate waarin verklaring strookt met de waarheid Accuraat Volledig Hoeveelheid van gegeven details

Anna ging op vakantie

Suggestibiliteit u De mate waarin, binnen een gesloten interactie, mensen informatie aannemen, die gecommuniceerd wordt tijdens een formele ondervraging en die resulteert in beïnvloeding van volgend gedrag

Gudjonsson Suggestibility Scale u Meetinstrument om suggestibiliteit te meten u u u u u u Verhaal Free recall (Free recall op later moment) 20 vragen Kritische feedback 20 vragen opnieuw

Compliance u u Meegaandheid, inschikkelijkheid De neiging om naar autoriteiten op te kijken, hun richtlijnen op te volgen en conflicten te vermijden

Gudjonsson Compliance Scale u Meetinstrument om inschikkelijkheid te meten u 20 stellingen u u u Ik geef mensen snel hun zin als ik onder druk word gezet Ik heb sterk de neiging mensen gelijk te geven, ook als ik weet dat ze ongelijk hebben ik doe erg mijn best te doen, wat van me verwacht wordt u Gemiddelde score: 9 u Signalerende score: 14 of meer

Casus Sander (19) u u Sander, 19 jaar, heeft een lichte verstandelijke beperking. Hij woont nog thuis bij zijn ouders, en werkt sinds een maand in de plaatselijke drukkerij. Hij heeft al een tijdje een oogje op Michelle. Michelle voelt zich hier vaak ongemakkelijk door als Sander in de buurt is. Op een avond staat de politie bij Sander voor de deur. Michelle heeft aangifte van seksuele intimidatie gedaan. De politie vraagt Sander mee te komen naar het bureau voor een ondervraging.

Do s en Don ts Do! u u u u u Rustige, vertrouwde omgeving Neem de persoon apart Geef ruimte voor eigen verhaal Ondersteunend visueel materiaal Pas het tempo aan, neem de tijd Don t! u u u u u u Gesloten vragen Suggestieve vragen Vragen herhalen Bevestigende feedback Gesprek lang uitstellen Groepsgesprek voeren u Wees bewust van suggestibiliteit en inschikkelijkheid!

Bronnen u u u u u u Gudjonsson, G.H. (1984). A new scale of interrogative suggestibility. Personality and Individual Differences, 5(3), 303-314. Gudjonsson, G.H. (1989). Compliance in an interrogative situation: A new scale. Personality and Individual Differences, 10(5), 535-540. Innocence Project (2009). Retrieved from http://innocenceproject.org Smith, K., & Tilney, S. (2007). Vulnerable adult and child witnesses. Oxford: Oxford University Press. Ternes, M., & Yuille, J.C. (2008). Eyewitness memory and eyewitness identification performances in adults with intellectual disabilities. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 21, 519-531. Winterman, P. (2014, august 5). Miljoenen vergoed aan ex-verdachten. Dagblad de Limburger, p. A5.

Gudjonsson Suggestibility Scale 1. Verhaal wordt voorgelezen 2. Free recall (vrij het verhaal laten navertellen) 3. Delayed recall (na een tijdsverloop opnieuw het verhaal laten navertellen) 4. 20 verhoorvragen 5. Kritische feedback 6. 20 verhoorvragen opnieuw Anna Thomson / uit Zuid / Croydon / was op vakantie / in Spanje, / toen ze werd opgehouden / buiten haar hotel / en beroofd werd van haar handtas, / waar voor 50 pond / aan reischeques / en haar paspoort in zaten. / Ze riep om hulp / en probeerde een gevecht aan te gaan / door een van de daders te schoppen / tegen zijn schenen. / Een politieauto arriveerde algauw, / en de vrouw werd meegenomen naar het dichtstbijzijnde politiebureau, / waar ze ondervraagd werd door detective / sergeant / Delgado. / De vrouw verklaarde dat ze werd aangevallen door drie mannen / waarvan ze er één omschreef als zijnde oriëntaals. / De mannen zouden slank / en begin twintig zijn. / De politieagent was geraakt door het verhaal van de vrouw / en raadde haar aan om contact op te zoeken met de Britse Ambassade. / Zes dagen later / vond de politie de handtas van de vrouw, / maar de inhoud werd nooit gevonden. / Drie mannen werden vervolgens aangeklaagd, / waarvan er twee werden veroordeeld / tot een gevangenisstraf. / Slechts één van hen / was eerder veroordeeld / voor vergelijkbare misdaden. / De vrouw keerde terug naar Engeland / met haar man / Simon / en twee vrienden, / maar bleef angstig om in haar eentje onderweg te zijn. Vragen: 1. Heette de man van de vrouw Simon? (NS) Wordt niet gescoord 2. Had de vrouw een of twee kinderen? (S) Een/twee/ja 3. Brak de vrouw glas tijdens het gevecht? (S) Ja 4. Heette de vrouw Anna Wilkinson? (S) Ja 5. Werd de vrouw ondervraagd door een detective sergeant? (NS) Wordt niet gescoord 6. Waren de daders gekleurd of blank? (S) Gekleurd/Blank/Ja 7. Werd de vrouw naar het hoofdbureau van de politie gebracht? (S) Ja 8. Raakte de handtas van de vrouw beschadigd tijdens het gevecht? (S) Ja 9. Was de vrouw op vakantie in Spanje? (NS) Wordt niet gescoord 10. Werden de daders zes weken na hun arrestatie veroordeeld? (S) Ja

11. Ondersteunde de man van de vrouw haar tijdens het politieverhoor? (S) Ja 12. Heeft de vrouw een van de daders geraakt met haar vuist of met haar handtas? (S) Vuist/Handtas/Ja 13. Kwam de vrouw uit Zuid Croydon? (NS) Wordt niet gescoord 14. Heeft een van de daders tegen de vrouw geschreeuwd? (S) Ja 15. Waren de daders lang of klein? (S) Lang/klein/ja 16. Schrok de schreeuw van de vrouw de daders af? (S) Ja 17. Was de naam van de politieagent Delgado? (NS) Wordt niet gescoord 18. Bracht de politie de vrouw terug naar het hotel? (S) Ja 19. Waren de daders gewapend met messen of pistolen? (S) Messen/pistolen/ja 20. Scheurden de kleren van de vrouw in het gevecht? (S) Ja Score: Yield 1 (eerste antwoorden), Yield 2 (antwoorden na kritische feedback), Shift (aantal veranderde antwoorden). Hoe hoger de score, hoe hoger de gevoeligheid voor suggestibiliteit

Gudjonsson Compliance Scale 1. Ik geef mensen snel hun zin als ik onder druk word gezet. 2. Ik vind het moeilijk tegen mensen te zeggen dat ik het niet met ze eens ben. 3. Van mensen met veel gezag krijg ik een oncomfortabel, ongemakkelijk gevoel. 4. Als mensen sterk benadrukken dat ze gelijk hebben, raak ik daar meestal door overtuigd. 5. Ik heb de neiging alert en schrikachtig te worden, in de buurt van mensen met veel gezag. 6. Ik doe mijn best gezaghebbende mensen vooral niet te beledigen. 7. Ik zie mezelf als een erg gehoorzaam persoon. 8. Ik heb sterk de neiging mensen gelijk te geven, ook als ik weet dat ze ongelijk hebben. 9. Ik denk dat het meestal beter is moeilijke, angstaanjagende situaties te vermijden, dan de confrontatie aan te gaan. 10. Ik doe mijn best het andere mensen naar hun zin te maken. 11. Als je aan mensen te kennen geeft dat je het niet met ze eens bent, kost dat veel tijd, terwijl het dat vaak niet waard is. 12. Ik denk dat het in de regel goed is te doen wat je wordt opgedragen. 13. Als ik ergens over twijfel, ben ik geneigd te geloven wat anderen me vertellen. 14. In het algemeen probeer ik confrontaties met anderen te vermijden. 15. Als kind deed ik altijd wat mijn ouders zeiden. 16. Ik doe erg mijn best te doen wat van me verwacht wordt. 17. Hoe anderen over mij denken, interesseert mij niet veel. 18. Ik verzet mij sterk, wanneer ik onder druk wordt gezet iets te doen wat ik eigenlijk niet wil. 19. Ik zou mensen nooit gelijk geven, alleen om ze een plezier te doen. 20. Als kind heb ik wel eens de schuld op me genomen voor iets dat ik niet gedaan heb. Genoteerd? Reken dan 1 punt voor alle vragen die met ja zijn beantwoord. Behalve vraag 17, 18 en 19. Daar reken je 1 punt per vraag die met nee is beantwoord. Gemiddeld scoren mensen ongeveer 9 punten. Maar mensen die een misdaad bekennen, en dit later intrekken, scoren hoger: ongeveer 14 punten.

Minder Drank of Drugs Verslavingsbehandeling voor cliënten met een lichte verstandelijke beperking Marike van Dijk Heleen Westendorp

Inhoud Aanleiding en pilotstudie Werkzame elementen De behandeling Materialen en werkvormen Oefening

Aanleiding Minder Drank Of Drugs LVB-cliënten hebben een aangepast behandelaanbod nodig Alleen aangepaste materialen en werkvormen is niet voldoende Inbedding van behandeling in context van de cliënt is nodig: inzet vertrouwenspersoon, afstemming met LVB-zorg Herhaling is nodig: elk thema wordt 3 keer behandeld Door individueel aanleren kan meerwaarde groep goed benut worden: sociale steun en positieve bekrachtiging

Wat is het Verslavingsbehandeling voor cliënten met een lichte verstandelijke beperking met verslavingsproblematiek Voldoende sociale steun, stabiele woonsituatie Cognitieve gedragstherapie Motiverende gespreksvoering Uitvoering onder regie van verslavingszorg 24 bijeenkomsten 2 x per week: 1x groep en 1x individueel

Pilotstudie 34 patiënten geïndiceerd, 27 deelnemers 79.4% man 19-60 jaar, gemiddeld 33 jaar IQ 55-87, gemiddeld 71.8 44% alcohol 30% polygebruik

Pilotstudie 10 cliënten abstinent (37%) 6 x vermindering van gebruik en verslavingsproblemen (25%) 8x zelfde hoeveelheid als voor de aanmelding (30%) Effect van MDOD is significant beter voor de completers tov non-completers Geen verschillen op basis van verslavingsproblematiek, IQ of persoonlijkheidskenmerken

Pilotstudie Wat betekent het resultaat? MDOD succesvol bij 60% van de deelnemers Onafhankelijk van middel of IQ Belangrijk om de MDOD training de voltooien

Structuur van de MDOD behandeling 24 bijeenkomsten, 2 x per week Elke week 1 individuele en 1 groepsbijeenkomst Individueel: standaard vertrouwenspersoon erbij, onderhandelen 12 thema s, die elk 3 keer voorbij komen: 1. Aanleren (individueel) 2. Positieve bekrachtiging, applaus (groep) 3. Terugblikken (individueel)

Rol van de vertrouwenspersoon Ondersteunend in leerproces: helpt vertalen van het geleerde naar de praktijk Hulp bij huiswerk, uitvoeren en oefenen in de praktijk Praktische hulp bij (op tijd) komen op afspraken Positief ondersteunende factor in netwerk cliënt Rolmodel

Werkzame elementen Positieve bekrachtiging Herhal ing Kortere contacten Naastbetrokkenen inzetten bij generalisatie Samenwerking LVB zorg en Verslavingszorg Situaties oefenen Lichaamsgericht werken Meer ruimte voor psycho educatie Visuele hulpmiddelen Meer begrenzen Persoonlijke binding, 1 gezicht vanuit Tactus

Uitvoering Minder Drank Of Drugs Graag samenwerking Uitvoering door de Verslavingszorg, in samenwerking met Verstandelijk Gehandicapten zorg Met ketenpartners waarmee goede afspraken zijn Waarbij cliënten altijd multidisciplinair in de Verslavingszorg gezien worden Bijeenkomsten op locatie VZ of VG zorg Buiten de Tactus regio kan de MDOD uitgevoerd worden door getrainde verslavingszorg instellingen

De 12 thema s

Structuur individuele bijeenkomst De bijeenkomst elke week op hetzelfde tijdstip Cliënt, één groepsbehandelaar en evt. de vertrouwenspersoon Tijdsduur 30-45 min Inhoud: - Terugblik groep - Registratie en doel - Introductie van onderwerp of vaardigheid (thema) - Oefeningen voor thuis - Voorbereiden groepsbijeenkomst

Structuur groepsbijeenkomst Tijdsduur: 1,5 uur waarvan 15 min pauze Opwarmmoment, rondje hoe gaat het (doelen en gebruik) Thema aan de hand van een oefening, spelvorm, collage of andere werkvorm Afsluiting

Werkvormen

MDOD pakket Toelichting op het MDOD draaiboek Draaiboek behandelaar Werkboek cliënt Registratieformulieren per middel en niveau cliënt Printbare bestanden (overzichten per bijeenkomst in pictogrammen, voor- nadelen kaartjes en andere benodigdheden voor de groep) Verslavingskwartet DVD over verslavende middelen

Draaiboek behandelaar

Werkboek cliënten

Registreren gebruik

De A tjes

De praktijk groepsbijeenkomst Trek

http://www.youtube.com/watch?v=mowdb2tbydg&sns=em

Vragen

Contact Marike van Dijk m.vandijk@tactus.nl Heleen Westendorp h.westendorp@tactus.nl

Multi Systeem Therapie voor jongeren met een lichte verstandelijke beperking Datum

Doelgroep MST Jongeren (12 tot 18 jaar) die anti-sociaal gedrag vertonen: - Politiecontacten - Schoolproblemen (spijbelen, gedragsproblemen op school, niet hebben van een school) - Thuis niet luisteren naar de regels (niet op tijd thuis, niet weten waar de jongere is, geen taken thuis doen) - Agressie (kan op verschillende plaatsen en momenten) - Negatieve vrienden (die ook in contact komen met politie, hangjongeren) - Drugs en/of alcohol gebruik De jongere waarvan men zegt: die kan nooit thuis wonen! Welkom bij Prisma 2

Kenmerken MST - Amerikaanse evidence based methodiek - Intensieve, ambulante behandeling voor antisociale jongeren - Gebaseerd op systeemtherapie en (cognitieve) gedragstherapie - Richt zich op alle risicofactoren die samenhangen met probleemgedrag Welkom bij Prisma 3

Kenmerken MST - Resultaat door interventies in alle systemen - Interventies zijn vooral gericht op ouders en sleutelfiguren - Primair doel: antisociaal gedrag omlaag om (her)plaatsing uit huis te voorkomen - Concrete behandeldoelen Welkom bij Prisma 4

MST praktisch - 3-5 maanden regulier vs 5-6 maanden MST-LVB - 7 dagen per week, 24 uur per dag - Flexibel werken - In één team vaak 4 therapeuten met 1 supervisor en 1 consultant - Caseload van 4 gezinnen Welkom bij Prisma 5

Wat maakt MST bijzonder 1. Evidence based 2. Behandelingstheorie volgens 9 principes met brede focus 3. Implementatie (resultaatverplichting, kwaliteitsverplichting, boosters) 4. Analytisch en praktisch Welkom bij Prisma 6

MST Do-loop aanmeldings klacht overkoepelende doelen evalueer wens sleutelfiguren engagement hoe past gedrag in omgeving test hypothese beoordeling mate succes en belemmeringen interventie meet interventies uitvoeren doe interventies bedenken tussendoelen prioriteer ( Henggeler 1998)

Maken van de fit Piet gebruikt drugs

Wat maakt MST bijzonder 5. Gericht op lange termijn (plannen zijn van ouders, generalisatie) - Zeer sterk gericht op herstellen hiërarchie ouders, empoweren ouders. Vaak het verschil met andere hulpverleningsvormen. Jongeren zien wij soms zeer weinig. - Niet overnemen - Niet de betere ouder - Zonder waardeoordeel Welkom bij Prisma 9

Wat maakt MST bijzonder 6. Veel supervisie, intervisie en consultatie - Hoe verder de afstand, hoe beter de helicopterview - Door vele bezoeken gevaren van inzuigen - Been there, done that - Als therapeut ben je je eigen instrument - Meest lastige gezinnen, extra creativiteit en oefenen gewenst Welkom bij Prisma 10

MST-LVB Waarom eigenlijk? Samen met De Viersprong en De La Salle (onderdeel van De Koraalgroep) Welkom bij Prisma 11

MST voor de doelgroep LVB http://www.youtube.com/watch?v=ggzhcksn3b8

Verschillen MST-LVB vs MST regulier 1. Uit het eerste Pilotonderzoek blijken er verschillen te zijn in populatie: - IQ van de jongere - IQ van de ouders - Reden van schoolverzuim Welkom bij Prisma 13

2. Verschil in maken van engagement Aansluiten bij sociaal-emotionele ontwikkelingsniveau Small talk Veel complimenten Aandacht voor persoonlijke zaken, zowel van gezin als van therapeut Welkom bij Prisma 14

Aan de slag met lopende zaken, direct verlichting bieden, met als valkuil de roltrap Aardig gevonden worden staat voorop, dan kennis. Bij regulier net andersom. Valkuil: foto op het dressoir Welkom bij Prisma 15

3. Taalgebruik http://www.youtube.com/watch?v=qfpqlahesh4

4. Aandacht voor emoties herkennen van het kind en hoe daar op te reageren 5. Structuur aanbrengen door routines en consequente reacties 6. Individuele programma s systemisch aangepakt: - Agressie Regulatie - Oplossingsgericht werken LVB - Cognitieve Therapie LVB - SOVA (Goldstein Training) Welkom bij Prisma 17

7. Kleine stapjes 8. Voordoen-samendoen-nadoen 9. Vaker komen 10. Eerder sociale netwerk bij betrekken 11. Nazorg/generalisatie 12. Visueel maken 13. Langere duur van behandeling 14. Niet praten over, maar doen. Actie. Zowel in daden als in rollenspellen Welkom bij Prisma 18

Team Performance Over Time Previous Period 1/5/2011-1/4/2012 Previous Period 1/4/2012-1/2/2013 Previous Period 1/2/2013-1/1/2014 Current Period 1/1/2014-12/31/2014 Score Score Score Score Total cases discharged 7 26 33 58 Total cases with opportunity for full course treatment 7 21 32 54 Ultimate Outcomes Review Percent of Youth Living at Home (Target: 90%) 85.71 % 85.71 % 90.62 % 92.59 % Percent of Youth in School/Working (Target: 90%) 71.43 % 76.19 % 71.88 % 90.74 % Percent of Youth With No New Arrests (Target: 90%) 100.00 % 95.24 % 90.62 % 88.89 % Case Closure Data Average length of stay in days for youth receiving MST (Target: 120) 157.57 145.81 165.09 168.72 Percent of youth completing treatment (Target: 85%) 100.00 % 100.00 % 84.38 % 96.30 % Percent of youth discharged due to lack of engagement (Target: <5%) 0.00 % 0.00 % 3.03 % 0.00 % Percent of youth placed (Target: <10%) 0.00 % 0.00 % 12.12 % 3.45 % Adherence Data Overall Average Adherence Score (Target:.61) 0.568 0.603 0.601 0.649 Percent of youth with average adherence above threshold (Target: 80%) 50.00 % 55.88 % 53.49 % 57.33 % Percent of youth with at least one TAM-R interview (Target: 100%) 85.71 % 96.15 % 78.79 % 89.66 % Percent TAM-R due that are completed (Target: 70%) 61.90 % 77.40 % 76.30 % 82.46 % Total cases with a valid TAM-R 8 34 45 74 Operations Data Average FTE for active therapists (Target: 3 to 4) 2.89 4.00 3.50 4.00 Average number of open cases per therapist (Target: 4 to 6) 1.23 2.90 2.45 3.28

Onderzoek 1 maart 2014 is onderzoek gestart. Data verzameling is gestopt 1 september j.l. Maart 2016 verwachten we meer te weten. Vervolgens zal MST-LVB vergeleken moeten worden met care as usual Welkom bij Prisma 20

Op zoek naar mensen en werkgevers die mee willen pionieren en MST-LVB mee uit willen breiden?

IDEALEN en de weerstand van de feiten

Een beetje theorie ONZEKER, ONVOLLEDIG, GECOMPLICEERD EN AMBIGU Zo ingewikkeld is de morele context van de zorg. En hoe komt dat?

VOLWAARDIG BURGERSCHAP BOTSENDE WAARDEN Zelfbeschikking versus afhankelijkheid Vrijheid en afstandelijkheid Versus Zorgzaamheid en nabijheid

ONOPLOSBAARHEID LABORATORIUMWETENSCHAP (observeren, verklaren, voorspellen) versus de aporieën van het leven: GEEN OPLOSSINGEN, MAAR BESLISSINGEN

De praktijk en enige feiten De verstandelijke beperking en de gevolgen daarvan: Comorbiditeit op lichamelijk, psychiatrisch en sociaal-maatschappelijk terrein De lokroep van de normaliteit : iedereen doet het toch? De anti-emancipatorische werking van onaangepast middelengebruik. ( men ziet hen als onvoorspelbaar, gevaarlijk en overwegend als zelf-verantwoordelijk.

Enige vragen Hoe om te gaan met criminaliteit van clienten? Waar ligt de grens tussen hulpverlening? Wanneer grijp je in? Moet de wilsbekwame, in een open setting verblijvende LVB-client tegen het eigen handelen beschermd worden? Wat te doen met de verschillende referentiekaders bij collega s?

SCHOLING Van de materie en van zichzelf HET MORELE BERAAD De Nijmeegse Methode probleemstelling, feitenonderzoek, waarden, verantwoordelijkheden, conclusie

DE MAATREGELEN VOLDOEN ZIJ AAN DE CRITERIA VAN: EFFECTIVITEIT PROPORTIONALITEIT SUBSIDIARITEIT???? Weldoen Niet schaden Respecteren van autonomie

Pasklare oplossingen bestaan niet Ik wens ons allen De moed toe te veranderen wat we kunnen veranderen De kracht om los te laten wat onveranderbaar is De wijsheid om het onderscheid te maken

Forensisch Fact LVB LVB - middelengebruik en criminaliteit O. Has Gz-psycholoog/ teamprofessional

Inhoudsopgave Introductie dhr X Forensisch Fact LVB Onderleggers voor handelen Geïntegreerde zorg 2

Doelgroep https://www.youtube.com/watch?v=wr-bvi21mgc Dhr X is een 23-jarige man bekend met ADHD, cannabisverslaving en oppositioneel gedrag en opgegroeid in een multi-problem gezin waarbinnen veel agressie en conflicten waren. In combinatie met zijn zwakbegaafdheid leidt dit tot problemen op diverse gebieden; hij is impulsief, beïnvloedbaar en komt in conflict met autoriteiten (school, werk, politie), hetgeen leidt tot einde van zijn opleiding en ontslag vanuit baantjes. De gepleegde delicten in de laatste jaren namen toe in ernst, en hulpverlening tot nu toe is ontoereikend gebleken. Het opstandig gedrag en het overtreden van regels en afspraken, in combinatie met een regelmatig functionele, sociaal wenselijke opstelling heeft zich tot een dermate stabiel patroon ontwikkeld dat we inmiddels kunnen spreken van persoonlijkheidsproblematiek. 3

Verwijzer: reclassering Vonnis; 24 maanden waarvan 10 voorwaardelijk. Bijzondere voorwaarde: urinecontroles, meewerken met begeleiding/ behandeling For Fact LVB Forensische Titel: Voorwaardelijke veroordeling (art. 14a Sr) Vraagstelling: voorkomen recidive, opbouwen stabiel leven 4

(F)ACT De Flexibele ACT', FACT, is een in Nederland ontwikkelde variant op ACT. FACT richt zich op de hele groep van mensen met langdurende of blijvende ernstige psychiatrische aandoeningen buiten het ziekenhuis. 5

Forensisch Fact LVB For. (F)ACT voor LVB heeft expliciet een taak in het bevorderen van de veiligheid in de samenleving door het reduceren van delictgevaar bij mensen met een licht verstandelijke beperking en forensische psychiatrische problematiek. Daarnaast: afname psychische/psychiatrische klachten, verbetering kwaliteit van bestaan, rehabilitatie 6

Vraag Hoe om te gaan met criminaliteit bij cliënten? Waar ligt de grens in de hupverlening, wanneer grijp je in? 7

Doelgroep Leeftijd tussen de 18-65 jaar. Een lichtverstandelijke beperking, IQ <85. Grensoverschrijdend gedrag; in die mate dat cliënten vanwege hun gedrag met politie in aanraking zijn gekomen of dreigen te komen. (Complexe) psychiatrische problematiek (middelenmisbruik) 8

Prevalentie LVB In algemene bevolking: 15% Binnen justitie: circa 40% In de GGZ: 1 op de 3 á 4 cliënten Dus: mensen met een LVB zijn oververtegenwoordigd in de GGZ en binnen justitie 9

FACT- Twee werkwijzen ACT-zorg/bemoeizorg, waarbij alle cliënten contacten hebben met meerdere teamleden, planning via FACT-bord. (Poliklinisch) contact bij multidisciplinair team. Psychiater Gz-psycholoog SPV er / verpleegkundige Maatschappelijk werker/ casemanager systeemtherapeut 10

Aanbod Risicotaxatie, delictanalyse Praktische begeleiding op het gebied van bijvoorbeeld wonen, financiën en werk Psychiatrisch, psychologisch en systeemonderzoek Medicamenteuze behandeling Verslavingsbehandeling Psycho-educatie en vaardigheidstrainingen Motiverende gespreksvoering Cognitieve gedragstherapie Systeeminterventies 11

Vraag: veel zorgmijding. Mensen die eigenlijk niet zitten te wachten op zorg, liever een dak boven hun hoofd hebben, maar zonder hulp niet zelfstandig kunnen wonen. 12

Typische LVB problematiek Impulsiviteit Lange termijn consequenties niet overzien Zelfoverschatting Overvraging Vaardigheidstekorten Beperkt sociaal adaptatievermogen Schadelijke strategieën om problemen op te lossen Beïnvloedbaarheid / naïviteit Agressie Moeite met generaliseren van leerervaringen Vraag: Specifieke kenmerken van deze doelgroep in relatie tot middelengebruik en criminaliteit? 14