Het betrekken van familieleden bij de behandeling van dubbele diagnose

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Het betrekken van familieleden bij de behandeling van dubbele diagnose"

Josephus Dekker
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Het betrekken van familieleden bij de behandeling van dubbele diagnose Maarten Smeerdijk Congres LEDD, 21 april 2011 AMC, zorglijn Vroege Psychose

2 Waarom familieleden betrekken bij de behandeling van DD? Familieleden hebben behoefte aan en het recht op informatie over DD Familieleden kunnen belangrijke, aanvullende informatie leveren De GGZ kan de stress en de belasting binnen het gezin verlagen Familieleden kunnen onbewust een aandeel hebben in het ongunstig beloop van de DD

3 De impact van DD op familieleden DD-families ervaren meer stress, problemen en onderlinge conflicten dan enkele diagnose families (Dixon e.a., 1995; Salyers & Mueser, 2001) Familieleden hebben een verhoogd risico op psychische en/of lichamelijke klachten Er treden veelal veranderingen op binnen het gezin in taken, rollen en posities Het gezin kan uiteenvallen, bijv. echtscheiding of het uit huis gaan van kinderen

4 De impact van familieleden op DD Middelengebruik in combinatie met een ernstige psychiatrische stoornis Toename afkeurende en vijandige houding van ouders (Expressed Emotion) Verhoogd risico voor een ongustig verloop van de psychiatrische problematiek

5 Algemene overwegingen bij het betrekken van de familie Biedt ruimte om de eigen ervaringen te uiten ( verhaal te doen ), toon empathie Wat familieleden van belang vinden kan afwijken van wat de hulpverlening belangrijk vindt of te bieden heeft Twijfel of weerstand om mee te werken, bijv. door: (1) negatieve ervaringen met de GGZ, (2) schaamte (stigma) en (3) angst zelf onderwerp van behandeling te worden

6 Wat te doen bij twijfels of weerstand bij familieleden? Vermijdt overtuigen en discussies Gebruik motiverende basistechnieken: Open vragen Reflecties Gerichte samenvattingen Bij twijfels: verken de voor- en nadelen Bij weerstand; verleg de focus, stel een alternatief voor (bijv. huisbezoek), bespreek het op een later moment

7 Open vragen en reflecties bij twijfels? Focus op het uitlokken en reageren op verandertaal: de behoefte, intentie of wens die de familieleden uitspreken om gedrag te veranderen bij hun zelf of bij de patiënt. Doelstelling is de familieleden aan te zetten tot nadenken om te anticiperen in de behandeling (van overwegen naar actie) Open vragen beginnen vaak met wie, wat, waar, hoe en welke Met reflecties verwoordt de hulpverlener wat hij/ zij denkt de familieleden bedoelen

8 OEFENING: OPEN VRAGEN STELLEN / REFLECTIES GEVEN

9 Aanleiding voor gedragsveranderingen bij familieleden Een kritische en veroordelende houding (hoge EE) in het gezin leidt tot een ongunstig verloop van een psychiatrische stoornis en van verslaving (Butzlaff & Hooley, 2008; Hooley e.a., 1986; O Farrell, 1998) Juist door de negatieve invloed van middelenmisbruik op het verloop van een psychiatrische stoornis is het aannemelijk dat hoge EE meer voorkomt in DD-families

10 Op zoek naar een behandeling gericht op: (1)het veranderen van middelengebruik (2) het veranderen van de kritische houding van familieleden Training Motiverende Gespreksvoering (MGV) voor familieleden

11 Familie-training Motiverende en Interactievaardigheden (FMI)

12 Psycho-educatie (2 zittingen) Onderdelen FMI Training Interactievaardigheden (6 zittingen) Motiverende gespreksvoering (6 zittingen)

13 De LSD-technieken Reflectief Luisteren Samenvatten Doorvragen

14 Uitlokken van verandertaal door reflecties Kind: Al dat gezeur of ik me medicijnen wel in neem, ik ben geen klein kind meer. Ouder: Je zou willen dat ik je daarin meer vrijlaat, Kind: Klopt, ik weet zelf ook wel dat ik medicijnen nodig heb.

15 Het begrip weerstand Weerstand is geen innerlijk kenmerk, maar komt voort uit de interactie met de omgeving Een oorzaak van weerstand is vaak dat de benadering niet geschikt is voor het stadium van verandering Hoe meer weerstand, hoe kleiner de kans dat de patiënt veranderd. Voorkom weerstand dus!

16 Strategieën omgaan met weerstand Reflectieve reacties Focus verleggen Heretiketteren Benadrukken van persoonlijke controle en vrijheid

17 Omgaan met weerstand: Focus verleggen Focus verleggen: het gespreksonderwerp veranderen dat minder weerstand oproept. Voorbeeld: Kind: Oké, je gaat me nu vertellen dat ik niet moet blowen. Ouder: Rustig aan we zijn nog maar net met dit gesprek begonnen. Vertel eerst eens wat je gedaan hebt

18 OEFENING: OMGAAN MET WEERSTAND

19 Conclusies onderzoek FMI FMI is in vergelijking met alleen ondersteuning: Effectiever in het reduceren van het gebruik van cannabis en de trek naar cannabis bij jongeren Even effectiever in het verlagen van de stress bij de ouders

20 Vragen, opmerkingen suggesties:

Vergelijkbare documenten

Eliane Duvekot. Eliane Duvekot

Eliane Duvekot. Eliane Duvekot Eliane Duvekot Eliane Duvekot Gezinsinterventies Het belang van een focus René Keet, psychiater GGZ Noord Holland Noord AMC Inhoud presentatie Psychosociale interventies bij schizofrenie Gezinsinterventies