KENNISMAKING. Motiveren kan je leren 23/01/ manieren om te beïnvloeden. Wanneer Plaats Doelstelling. Beleid Vooraf Regisseurstoel Anticiperen

Transcriptie

1 Motiveren kan je leren Marc Tack& NeleDe Laender KENNISMAKING 5 manieren om te beïnvloeden Wanneer Plaats Doelstelling Beleid Vooraf Regisseurstoel Anticiperen Modelling Permanent Gehele theater Gewenste alternatieven tonen Grenzen stellen Object. info / feedback Motiveren Nu Op scène De regeloverschrijding stopt Onmiddellijk nadien Geleidelijk proces Aan rand v/d scène Op balkon Leren Begeleiden van een keuze 1

2 Randvoorwaarden voor een veranderingsproces Voldoende kennis Voldoende lijdensdruk / last / belang ( bedreigde waarde of waardenconflict) Voldoende zelfwaarde Voldoende competentie Gevoel zelf te kunnen beslissen : AUTONOMIE Voldoende gevoel van interne attributie van succes Voldoende gevoel dat anderen mijn inspanning waarderen Zelfwaarde -esteem -efficacy Kennis probleem/context/ alternatieven belang/last/ bedreiging Veiligheid steun/behoud Wat heb ik in m nwerk beschikbaar om? Probleembesef te verhogen Veiligheid te installeren Zelfwaarde te verhogen Beschikbare alternatieven dichterbij te brengen 2

3 Oefening Er zijn goede redenen om niet te veranderen. Welke zaken verkoos jij ooit niet te vertellen (persoonlijke inventaris)? Welke waarden/ kwaliteiten/ contextgegevens lagen aan de basis hiervan? DOELFOTO PROBLEEMFOTO Opmaken van een doelfoto/zorgplan Doelfoto/zorgplan ergo Probleemfoto cliënt Van buiten naar binnen praten? Van binnen naar buiten luisteren 3

4 DE GEEST VAN MG 4

5 Samenwerking Mededogen Aanvaarding Evocatie Samenwerking Samenwerking Aanvaa rding Evocatie Voor en met de ander ( aan of op ) Dansen i.p.v. worstelen Openheid over beider doelstellingen Aanvaarden Absolute waardigheid (de persoon zien zoals hij is, zich bewust zijn van zijn unieke individualiteit) Empathie (actieve interesse in het perspectief van de ander) Autonomie-ondersteunend (cfr. Ryan & Deci) Bevestigend Samenwerking Mededogen Mededogen Aanvaa rding Evocatie 5

6 Mededogen Actief het welzijn van de ander nastreven Voorrang geven aan de noden van de ander Wars van persoonlijk voordeel Samenwerking Aanvaa rding Evocatie Mededogen Mededogen Samenwerking Aanvaa rding Evocatie Evocatie Uitgaan van de sterktes en wijsheid van de ander Hoe deze competenties uitlokken? deficit model (reparatiereflex) DE 4 PROCESSEN VAN MG Focussen De relatie aangaan Een zinvolle richting vinden Een behulpzaam gesprek aangaan Plannen Ondersteunen om verandering te plannen Ontlokken (Evocatie) De eigen goede redenen om te veranderen ontlokken 6

7 Centraal begrip : ambivalentie = dubbel conflict tussen toenadering en vermijding: gedrag A énhet gedrag A veranderen zijn tegelijk sterk aanlokkelijk en afstotend Uit zich in: verandertaal & behoudtaal Uitlokken verandertaal Voordelen Nadelen Voordelen Nadelen Huidig huidig nieuw nieuw Relatie aangaan Contact maken Evenwaardige relatie Cliënt vertelt, HV stuurt door aan bepaalde zaken meer aandacht te geven Vaardigheden om de relatie aan te gaan: Reflecteren Samenvatten Open vragen stellen Bevestigen 7

8 2. Focussen Vaardigheden om te focussen: Informatie uitwisselen 1) Lok bereidheid om te luisteren en interesse in de informatie uit. 2) Geef informatie op neutrale en niet-veroordelende manier. En niet te veel. 3) Lok reactie uit met een open vraag. Laat de cliënt zelf conclusies trekken. De bezorgdheden van anderen exploreren De autonomie van de cliënt bevestigen en de deur open laten 3. Motivatie ontlokken Vaardigheden om motivatie te ontlokken: Ambivalentie verkennen Verandertaal ontlokken: Ontlokkende vragen stellen Informatie uitwisselen Verandertaal versterken: Selectief reflecteren Samenvatten Bevestigen Meebewegen met behoudtaal en meningsverschil (discord) Evocatieve vragen Open vragen die verandertaaluitlokken. Men tracht iets uit te lokken opdat een stap zou genomen worden in de richting van een beslissing. De cliënt zelf zegt dat er een probleem is en niet de hulpverlener. 1. Rechtstreekse evocatieve vragen: bij ambivalentie meer aandacht geven aan uitzonderingen en oplossingen dan aan beperkingen en problemen. 2. Evocatief door te concretiseren (gedragsuitlokkend!). 3. De hulpverlener neemt geruisloos de positie in van «Niets aan de hand» 8

9 Evocatieve vragen Voorbeelden: Waarmaakje jehetmeest[minst] zorgenover? Watvreesje hetmeest[minst] alsje niet verandert? En alsje wel verandert? Vooruit kijken: welke doelstellingen wil je in je leven nog bereiken, welke doelstellingen zijn nog steeds zeer belangrijk Maakeenlijstvan de voor-en nadelenvan... Ontlokkende vragen» Open vragen» Concretiseren en uitweiden»differentiëringsvragen/vragen naar uitzondering» Gereedheidslinialen(schaalvragen)»Vooruit kijken, toekomstgerichte vragen» Circulaire vragen» Waarden en doelen verkennen Meebewegen met behoudtaal en meningsverschil (discord) Gewone reflectie Versterkte reflectie Tweezijdige reflectie Autonomie bevestigen Herkaderen/positief herstructureren Aandacht verleggen 9

10 Hoe omgaan met discord? Interactioneel gebeuren. Jezelf bevragen en eventueel van strategie veranderen. reflecteren - begrip tonen (= gelijk geven) (Gelukkig is er weerstand) Persoonlijke keuze benadrukken : AUTONOMIE Herbenoemen/herkaderen/normaliseren Metacommunicatie De paradoxale aanpak. Valkuilen Negeren Vecht of vluchtreactie Overtuigen Persoonlijke aanval Weerstand verklaren (Positief) herstructureren/normaliseren Het weergeven van negatieve gedachten, gevoelens/gedrag in een andere positieve/normaliserende context. Cliënt op een ander been plaatsen(hij kan anders naar zijn gedrag en ervaringen kijken) Gevoel van eigenwaarde 10

11 Niet reageren, ruimte voor denken Ga naar het balkon Ga naast hem staan Help kijken, eerder dan zelf te spreken Samenvatten en structureren Samenvatten vervult een aantal uiteenlopende functies: 1. Hetzoekenvan de rode draad 2. Cliëntkan terugkijkenop zijnverhaalen doorgaanop een element eruit 3. Vat krijgen op het gepresenteerde 4. Voorkomt onsamenhangende verhalen 5. Toontdater aandachtis 6. Nagaan of het gepresenteerde is begrepen 7. Voorzien van gevoelsbetekenis. 4. Plannen Vaardigheden om te plannen: Gereedheid herkennen en overgaan naar plannen Onderhandelen over een veranderplan De betrokkenheid (commitment) van de cliënt versterken 11

12 Geven van adviezen Wees niet te rap Wees onpersoonlijk Geef niet één advies Noem mogelijkheden op waardoor het slechter kan worden BEDANKT! Marc Tack teamleider preventie Lange Violettestraat Gent