Agressiebehandeling in de forensische kinder- en jeugdpsychiatrie

Transcriptie

1 Agressiebehandeling in de forensische kinder- en jeugdpsychiatrie Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen GGzE centrum kinder- en jeugd psychiatrie Universiteit van Tilburg, Tranzo

2 D AFE8&v=P_5NGOcbWq0&feature =player_detailpage

3 Agressie: definitie & probleemafbakening

4 Definitie 1 Agressie fysieke of verbale kracht onder vorm van daad, gebaar of poging; die een vrees voor verwonding doet ontstaan, ongeacht of dit psychisch of fysiek is en ongeacht of die verwonding al dan niet wordt uitgevoerd. Geweld het ernstig schade berokkenen aan materiaal, aan zichzelf, aan anderen of aan het leefklimaat 1 Cottenie, 2010

5 Agressie als probleem - I 19% van jarigen scoort in klinische range externaliserend probleemgedrag (CBCL) 1 15% v/d jongeren scoort eigen gedrag als ernstig problematisch (SDQ) 2 1 Ter Bogt, 2003, 2 Dorsselaar e.a., 2007

6 Agressie als probleem - II Gedragsstoornissen / emotionele problemen meest voorkomende diagnose binnen GGz Groot appèl aan hulpverlening om probleem te verminderen

7 Beleidsbrief VWS ( ) tabel laat zien dat vergeleken met andere westerse landen een groot aandeel van het bruto binnenlands product (BBP) naar de behandeling van psychische- en gedragsstoornissen gaat.

8 Van kattenkwaad tot delinquentie

9 Frequentie van slaan & schoppen 2 tot 11 jaar

10 Risicogroep kleine groep adolescenten die vaker gewelddadig is kenmerken van deze groep (selectie) impulsief minder goed in taal(gebruik) streng & inconsistent straffen ouders weinig toezicht ouders afwijzing door leeftijdgenoten & conflicten

11 Gedeelde risicofactoren

12

13 Risicofactoren niet-delinquente & delinquente jongeren met agressieproblematiek Onderzoek naar individuele risicofactoren (Hage & Van Meijel, 2008) Onderzoek naar criminogene factoren (Vogelvang, 2005) Cognitieve tekorten Cognitieve tekorten Afwijkende informatieverwerking Tekort aan sociale vaardigheden Tekort probleemoplossend vermogen Tekort aan probleemoplossende vaardigheden Aanwezigheid van psychopathologie Aanwezigheid van psychische stoornissen Pro-criminele houding

14 Sociale cognitie Vijandige intentietoekenning Blinde woede Afwijkende response evaluatie Egocentrisme Might makes right Oog om oog Snel gekrenkte zelfoverschatting

15 You better think Sociale informatieverwerking bij agressieve jeugdigen vertoont vaker afwijkingen & tekorten 1 Afwijkingen sociale informatieverwerking kunnen resulteren in denkfouten Denkfouten van invloed op agressieproblematiek 2 1 Cuperus, 1997; Orobio de Castro e.a., 2005; Hage & Van Meijel, 2008; 2 Barriga e.a., 2001

16 Effectieve behandeling

17 Effectieve behandelmethodieken & algemene interventies Cognitieve gedragstherapie Trainen omgaan met kwetsbaarheden (bijv. agressie) Trainen & structureren van omgeving Versterken maatschappelijke bindingen Gestandaardiseerde gezins- en systeeminterventies

18 Ingrediënten effectieve behandeling Non-specifieke factoren - waaronder therapeutische relatie - dragen 30% bij aan eindresultaat 1 Effectieve therapeuten significant meer zelfkritiek / vragen zich sneller af of ze vergissingen begaan of tekortschieten in hun werk 2 Houden aan afgesproken protocol/werkwijze beste voorspeller van voorkomen terugval 3 1 Lambert, 1986; 2 Williams & Chambless, 1990; 3 Barrowclough e.a., 2001; Drake e.a., 2001

19 Behandeling agressieproblematiek Meta-analyses: 1 - cognitief gedragstherapeutische behandeling leidt tot vermindering van agressief gedrag Focus ligt op: - veranderen van cognities - sociale vaardigheden - zelfregulatie - probleemoplossende vaardigheden 1 Boendermaker, 2008; Landerberger & Lipsey, 2005

20 Behandelinterventies

21

22 Erkende gedragsinterventies Agressieregulatie op Maat (Ambulant) In Control! Leren van Delict Training Agressie ConTrole (TACT) Groep (voorheen WSART)

23 Agressieregulatie op Maat Doelgroep/problematiek jongens & meisjes; 16-21/24 jaar; intramurale & extramurale variant forse agressieproblematiek Opzet training verbeteren v/d zelfregulatie cognitieve gedragsmatige aanpak met dramatherapeutische technieken individueel i.c.m. groepstraining (12 sessies; 1,5 uur)

24 In control! Doelgroep/problematiek jongens van 12 t/m 16 en 17 t/m 21; intramuraal agressieve delicten gepleegd Opzet training nadruk op doen en ervaren i.p.v. op praten over agressieregulatie- en ontspanningstechnieken, sociale vaardigheidstraining & cognitieve gedragstherapie 21 bijeenkomsten waarvan 18 groepsbijeenkomsten (6 deelnemers) en drie individueel

25 Leren van Delict Doelgroep/problematiek Jongens; jaar oud; intramuraal gewelddadig delict gepleegd Opzet training verlagen van risico cognitief-gedragsmatige interventie minstens 20 individuele bijeenkomsten (incl. delictanalyse); opfrisbijeenkomsten op maat

26 Training Agressie ConTrole (TACT) Doelgroep/problematiek jongens & meisjes; jaar een of meerdere delicten gepleegd waarin agressie een rol speelde Opzet training aanleren van sociale & cognitieve vaardigheden cognitief-gedragsmatige interventie TACT groepsvariant duurt 50 uur verdeeld over 23 bijeenkomsten

27 Afsluitende opmerkingen - I Behandeling agressie jongeren van belang Eenduidig theoretisch kader Verschillende interventies beschikbaar cognitief-gedragsmatige aanpak aanleren vaardigheden versterken zelfregulatie

28 Afsluitende opmerkingen - II Niet uit het oog verliezen: non-specifieke factoren integratie in algeheel behandelbeleid responsiviteitsprincipe: aansluiten bij mogelijkheden & karakteristieken doelgroep

29 @ChijsvanN