Ten halve gekeerd... Preventie van antisociaal gedrag bij jeugdigen

Transcriptie

1 Ten halve gekeerd... Preventie bij jeugdigen Prof. Wim Slot. Drs. Emilievan Leeuwen, Dr. Bas Bijl; & Drs Yvonne Duivenvoorden. Vrije Universiteit Orthopedagogiek PI Research Duivendrecht PI Research: doet Onderzoek, Ontwikkeling van interventies, Training, Advies, voor organisaties die zich richten op kinderen en jongeren met ernstige problemen, met leerstoornissen en op de gezinnen van deze jeugdigen. Werkt samen met het Paedologisch Instituut en de Vrije Universiteit. 35 onderzoekers / adviseurs werken bij PI Research. Opdrachtgevers zijn: overheden, ministeries, universiteiten, fondsen, instellingen voor jeugdzorg en speciaal onderwijs. Zwartrijden 16,2 Fietsendiefstal 3,5 Graffiti 11, Iemand in elkaar slaan 2,6 Iemand lastig vallen 9,9 Inbraak/insluiping 1,4 Vernieling 1,6 Diefstal uit telefooncel of 2,3 automaat Winkeldiefstal 7,4 Diefstal op school 7,2 Brandstichting 5,1 Iemand met een wapen 1,4 verwonden Heling 6,1 Bedreiging om geld te krijgen,3 Fig. 1: Delicten met percentages jongeren die zeiden in 1998 een dergelijk delict gepleegd te hebben (Kruissink en Essers, 21) Niet ernstig, persistent, agressief crimineel 75% ernstig 2,2%,5% 3% 1,6% persistent 2,8% 3,2% 11,6% agressief Overlap tussen ernstige, agressieve en persistente jeugdcriminaliteit bij 3392 Nederlandse jongeren (Meeus e.a. 21) Minderjarige verdachten van geweld per soort geweld BB/jeugdTBR/PIJ diefstal m geweld en afpersing seksueel mishandeling misdrijven tegen leven en persoon Bron: jaarcijfers Justitiële Jeugdinrichtingen 21 (Vanaf 1995 worden PIJ -maatregelen uitgesproken) * Bron:

2 3 25 toename cap JJI's opvang behandeling totaal Bron: brief Minister van Justitie aan 2e kamer 17 juni 22 Distinguishing the early -onset/persistent and adolescent-onset antisocial behavior types: From birth to 16 years. ( Aguilar, Sroufe, Egeland & Carlson. 2) Mean Externalizing T Scores TRF K TRF 1 TRF 2 TRF 3 TRF 6 TRF 16 CBCL 16 YSR 16 Achenbach Assessment points. (All 16 year assessments collected at same point) Variatie: in hoeveel deviante ontwikkelingstrajecten bevinden jongeren zich? GEWELD- ERNSTIGE DADIG MISDAAD GEDRAG verkrachting beroving autodiefstal inbraak VRIJ ERNSTIGE DELINQUENTIE fraude, zakkenrollen FYSIEK VECHTEN BESCHADIGING VAN GOEDEREN vandalisme brandstichting MINDER ERNSTIGE AGRESSIE pesten, bullying ontwikkelingstraject van OPENLIJK PROBLEEMGEDRAG VERMIJDEN VAN AUTORI- TEITSPERSONEN spijbelen, weglopen s avonds laat op straat MINDER ERNSTIGE HEIMELIJKE PROBLEMEN winkeldiefstal vaak liegen ontwikkelingstraject van HEIMELIJK PROBLEEMGEDRAG voor het 15e jaar variatie ERNSTIGE ONGEHOORZAAMHEID HALSTARRIG EN WEERBARSTIG GEDRAG ontwikkelingstraject van GEZAGSONTWIJKEND GEDRAGvoor het 12e jaar

3 Initiatie: op welke leeftijd begint een jongere met antisociaal gedrag? Escalatie: hoe snel doorlopen jongeren deviante ontwikkelingstrajecten? e s c a l a t i e O n s e t Desistance: welke jongeren staken antisociaal gedrag en waarom? Hoe verloopt de ontwikkeling bij meisjes? Fysieke agressie bij jongens en meisjes vanaf 4 tot 11 jaar (Tremblaye.a. 1996) Tremblay: ontwikkeling van agressie en het onvermogen prosociaal gedrag te ontwikkelen 3 2,5 2 1,5 1, leeftijd jongens meisjes

4 Indirecte agressie (meer verbaal) bij jongens en meisjes vanaf 4 tot 11 jaar (Tremblaye.a. 1996) Indirecte agressie bij jongens en meisjes naar sociaal-economische status van hun gezinnen (Tremblaye.a. 1996) 2 2,5 1,5 2 1, leeftijd meisjes jongens 1,5 1,5 <- 2-1,2-1,1 1,2 >2 SES meisjes jongens Tremblay: ontwikkeling van agressie en het onvermogen prosociaal gedrag te ontwikkelen Patterson coercion model Coercion*: (1) kind zeurt om ijsje en toont daarbij continu negatief gedrag *: Patterson 1984 Coercion*: (1) kind zeurt om ijsje en toont daarbij continu negatief gedrag Coercion*: (1) kind zeurt om ijsje en toont daarbij continu negatief gedrag (2) De ouder geeft het kind zijn zin (2) De ouder geeft het kind zijn zin (3) Het kind beloont de ouder door het stoppen met negatief gedrag

5 De ouder gaat hetzelfde principe toepassen: negeert het kind... of gaat tot mishandeling over... Vraag: hoe geliefd is het kind dat geleerd heeft gedrag af te dwingen, straks op de basisschool? Zou ik misschien een ijsje mogen? signaleert niet meer wanneer het kind zich positief gedraagt... Tremblay: ontwikkeling van agressie en het onvermogen prosociaal gedrag te ontwikkelen Patterson coercion model Coie / Lochman: uitsluiting van prosociale vrienden Hirschi: ontbreken van bindingen met de samenleving Dilemma s bij preventie Universele preventie, selectieve preventie of preventie op indicatie? Nauwkeurigheid screening: probleem foute positieven Wat bied je kinderen wanneer ze eenmaal als risicovol geïdentificeerd zijn?

6 SPRINT: Signalering van en PReventieve INTerventie bij antisociaal gedrag alle leerlingen groep 4 t/m 7 worden globaal gescreend een deel van deze leerlingen wordt een jaar gevolgd met behulp van3 metingen N = 758 N = 17 van risicoleerlingen worden aan eind v/h jaar ouders benaderd N = 6 experimenteerders: 1e - 6 mnd- 2e - 6 mnd - 3e GEEN INTERVENTIE meting meting meting geen interventie support: nu geen hulp; wellicht later training ouders en kind na-schools programma eventueel specialistische interventie INTERVENTIE BIJ ACUTE PROBLEMEN stijgers/ volharders: INTERVENTIE opzet sprint II SPRINT II INTERVENTIES Oudertraining Ouder Kind Consultatie Support SPRINT kindtraining Ouder en kind bijeenkomsten Naschools groepsaanbod SPRINT Naschools groepsaanbod SPRINT Follow-up Ervaringen tot nu toe Scholen vinden het belangrijk om mee te werken Screening door leerkrachten verloop heel goed Bureau jeugdzorg bereid om ouders te benaderen Hulp op indicatie is bereid outreachend te werken School vindt het moeilijk om bij ouders over te brengen dat hulp noodzakelijk is Ouders reageren afwachtend of willen nergens mee te maken hebben Oplossing: hulp op indicatie eerder met ouders in contact brengen