Tijdig ingrijpen: werkzame ingrediënten voor interventies

Transcriptie

1 Infosheet Tijdig ingrijpen: werkzame ingrediënten voor interventies Tijdig ingrijpen betekent voorkomen dat een de fout ingaat. Wie wil dat niet? Dat is dan ook precies wat deze infosheet beoogt: inzicht geven in de werkzame ingrediënten van interventies die tijdig ingrijpen mogelijk maken. Speciaal bedoeld voor veiligheids- en jeugdprofessionals van gemeenten. Leidend in de infosheet zijn de secundaire preventieve interventies : interventies gericht op n die risico- of licht delinquent gedrag vertonen (ook wel first-offenders genoemd), én die nog niet zijn afgegleden naar ernstig of hardnekkig crimineel gedrag. Jongeren dus die mogelijk aan het begin van een eventuele criminele carrière staan. Gemeenten worden per 1 januari 2015 verantwoordelijk voor alle jeugdtaken: jeugdzorg, jeugdbescherming en -reclassering, jeugd-ggz en zorg voor jeugdigen met een beperking. Kernbegrippen bij deze verandering zijn: preventie, tijdige signalering, zorg en hulp zo dicht mogelijk bij het kind, het versterken van de sociale netwerken van kind en gezin.

2 TIJDIG SIGNALEREN Om succesvol te voorkomen dat n het criminele pad op gaan, is tijdig signaleren van groot belang. Dat begint al door de eerste aanraking met justitiële instanties goed in beeld te hebben of te krijgen, zoals na een winkeldiefstal of schoolverzuim. Risicosignalen kun je onderscheiden op relatie- of gezinsniveau. Belangrijke risicofactoren bij jonge kinderen (6-11 jaar) die de kans op hardnekkig crimineel gedrag vergroten, zijn: Ouders vertonen antisociaal gedrag. Het kind groeit niet op bij beide biologische. Het gezin heeft een lage sociale economische status. Bij n tussen de jaar gaat het om: Antisociale vrienden. Criminele vrienden. Lid van een bende. Ontbreken van gemeenschapsgedrag. EFFECTIEVE INTERVENTIES De hierboven gesignaleerde factoren spelen een grote rol bij het kiezen van een juiste interventie. Deze bepalen namelijk de keuze voor een interventie. Na de verdiepende analyse waarin onder andere doel en doelgroep inzichtelijk zijn gemaakt, volgt de keuze voor specifieke bestanddelen. Een groot aantal bestanddelen is in het (verkennend) onderzoek van het WODC onderzocht op hun mate van effectieve toepasbaarheid in de praktijk. Het gaat dan om de volgende factoren: Gebruik van positieve rolmodellen. Goede afspraken rondom gewenst en ongewenst gedrag. Opvoedingsvaardigheden van. Vrijetijdsbesteding in groepsverband. Betrekken van het hele gezin: en broertjes/zusjes van de. Individuele begeleiding van de (in plaats van in de groep). Kortdurende interventie, met beperkt aantal sessies.

3 BESTANDDELEN WERKZAME INTERVENTIES Tabel 1 in de bijlage geeft een overzicht van de onderzochte interventies met daarbij een korte doelgroepomschrijving. Tabel 2 helpt bij het kiezen voor een bepaalde interventie. Op de horizontale as staan de werkzame bestanddelen van de interventie. Interventies die relatief veel van de genoemde behandelcomponenten bevatten zijn: FFT, Basta! (voorheen JPT-12min), IOG-EV en SNAP. De verwachting is dat deze interventies een relatief groot effect hebben op het verminderen en/of voorkomen van crimineel gedrag. Interventies die veel effectieve behandelcomponenten hebben, zijn veelbelovend. CCV HELPT Behoefte aan een analyse, reflectie of een brainstorm op het thema Jeugd of andere veiligheidsonderwerpen? Het CCV helpt je graag verder. We denken actief mee en nemen desgewenst deel aan een (gemeentelijk) overleg. Interesse? Neem vrijblijvend contact op met nicole.langeveld@hetccv.nl, projectleider Jeugd. Bellen kan ook, op De tekst is gebaseerd op het onderzoeksrapport Effectief vroegtijdig ingrijpen. Een verkennend onderzoek naar effectief vroegtijdig ingrijpen ter voorkoming van ernstig delinquent gedrag van het WODC (2013). De infosheet is in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie opgesteld. ZELF AAN DE SLAG Op staan verschillende instrumenten om zelf mee aan de slag te gaan. Zoals bijvoorbeeld de matrix Vroegsignalering, die een overzicht geeft van de rollen, taken en verantwoordelijkheden van de verschillende partners. Meer voorbeelden van bestaande praktijk of evidence based interventies staan in de database Aanpakken jeugdgroepen, databank effectieve jeugdinterventies NJI en op de website van de Erkenningscommissie Gedragsinterventie Justitie.

4 OVERZICHT ONDERZOCHTE INTERVENTIES In onderstaand tabel staan de interventies die het WODC onderzocht, met daarbij een korte doelgroep beschrijving. Tabel 1 Overzicht interventies met doelgroep beschrijving. Interventie Doelgroep Functionele Gezinstherapie (FFT) Intensieve Orthopedagogische Gezinsbehandeling Erger Voorkomen (IOG-EV) Basta! (voorheen JPT-12min) SNAP (Stop Ander Plan) Minder Boos en Opstandig (MBO) Nieuwe Perspectieven (NP) Opstandige Kinderen (OK) Ouders van Tegendraadse Jeugd (OvTJ) Parent Management Training Oregon (PMTO) Signalering en PReventieve INTerventie bij antisociaal gedrag (SPRINT) Triple P (Positief Pedagogisch Programma) Wijkgerichte Intensieve Gezinsbegeleiding (WIG) Jongeren (11-18 jaar) met gedragsproblemen (waaronder delinquentie) en hun gezinnen. Gezinnen met kinderen (8-17 jaar) van elke leeftijd die meervoudige en ernstige problemen hebben en/of een langdurige hulpverleningsgeschiedenis. Kinderen jonger dan 12 jaar die na het plegen van delicten in aanraking komen met politie. 12-minners met antisociale en agressieve gedragsproblemen en/of politiecontacten, die ofwel met politie in aanraking gekomen zijn, of die hierop - door antisociale en agressieve gedragsproblemen - risico lopen. Kinderen (8-12 jaar) met agressieve of opstandige gedragsstoornis, eventueel in combinatie met ADHD, en hun. Jeugdigen (10-23 jaar) die in maatschappelijk opzicht risicogedrag en/of delinquent gedrag vertonen en die bovendien op meerdere levensgebieden problemen ondervinden. Ouders van kinderen (2-12 jaar) met opstandig gedrag. Ouders van kinderen in de leeftijd van 8 tot 16 jaar. Ouders van kinderen (4-12 jaar) die externaliserend probleemgedrag vertonen, al dan niet in combinatie met hyperactiviteit. Kinderen (7-12 jaar) die openlijk en/of heimelijk probleemgedrag vertonen en/of in een bepaalde mate moeite hebben met het aanvaarden van autoriteit. Ouders van kinderen (12 min) met matige tot ernstige gedrags- en emotionele problemen. Multi-probleemgezinnen met minimaal één kind jonger dan 12 jaar, dat risico loopt om delinquent gedrag te ontwikkelen.

5 Tabel 2 Totaaloverzicht werkzame ingrediënten in relatie tot de onderzochte interventies door het WODC. Modeling gericht op Gedragscontract Opvoedvaardigheden Vrijetijdsbesteding in groepsverband Betrokkenheid hele gezin Groepsgerichte interventie voor n Kortdurend/ beperkte intensiteit* Functionele Gezinstherapie (FFT) ja ja ja soms/nee ja nee ja Intensieve Orthopedagogische Gezinsbehandeling-Erger Voorkomen (IOG-EV) ja ja ja ja/nee en Basta! (voorheen JPT-12min) ja ja ja soms/nee en Minder Boos en Opstandig (MBO) soms nee ja nee en ja nee Nieuwe Perspectieven (NP) nee ja/nee alleen op Opstandige Kinderen (OK) ja nee alleen op nee ja Ouders van Tegendraadse Jeugd (OvTJ) nee ja ja nee alleen op nee ja Parent Management Training Oregon (PMTO) ja nee alleen op nee ja/nee Stop Nu Ander Plan (SNAP) soms deels ja soms/nee en ja nee Signalering en PReventieve INTerventie bij antisociaal gedrag (SPRINT) ja nee ja nee en Triple P (Positief Pedagogisch Programma) nee ja ja nee alleen op nee ja Wijkgerichte Intensieve Gezinsbegeleiding (WIG) ja nee ja nee ja * Interventies die in totaal minder dan 25 uur duren.

6 Tekst: Het CCV. Vormgeving: Studio S&H (Bunnik). Fotografie: Inge van Mill (Den Haag). Het CCV, juli De Wegwijzer Jeugd en Veiligheid is een initiatief van het ministerie van Veiligheid en Justitie, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid.