Hoger, Lager? Evoluties inzake criminaliteit. Stefaan Pleysier Hoofddocent Leuvens Instituut voor Criminologie KU Leuven

Transcriptie

1 Hoger, Lager? Evoluties inzake criminaliteit Ellen Van Dael Coördinator statistisch analisten College van Procureurs-generaal Openbaar Ministerie Stefaan Pleysier Hoofddocent Leuvens Instituut voor Criminologie KU Leuven Lunchen met Justitie, Faculteit Rechtsgeleerdheid, Leuven, vrijdag 19 februari 2016

2 Inleiding (Jeugd)criminaliteit als mediageniek thema Incidentencultuur en steekvlampolitiek Tegenstrijdige berichten Criminologie slechts één stem in het debat Debat beheerst door enkele populaire mythen de (jeugd)criminaliteit stijgt de (jeugd)criminaliteit wordt gewelddadiger de criminaliteit begint op steeds jongere leeftijd de (jeugd)criminaliteit vervrouwelijkt

3 Opbouw Inleiding Criminaliteit in cijfers Stelling 1: Steeds meer (jeugd)criminaliteit Stelling 2: (Jeugd)criminaliteit wordt ernstiger en gewelddadiger Stelling 3: Criminaliteit begint op steeds jongere leeftijd Stelling 4: De (jeugd)criminaliteit vervrouwelijkt Conclusie Discussie

4 Criminaliteit in cijfers Geregistreerde criminaliteit Politionele criminaliteitsstatistieken Parketstatistieken Instroom correctionele parketten Instroom jeugdparketten Focus op land en Leuven Zelfgerapporteerde criminaliteit Veiligheidsmonitor JOP-monitor Werkelijke criminaliteit?!

5 Stelling 1: STEEDS MEER (JEUGD)CRIMINALITEIT

6 Totaal aantal misdrijven Politiestatistieken: totaal aantal misdrijven ( ) Nationaal Leuven (*)

7 Index totaal aantal misdrijven Politiestatistieken: index totaal aantal misdrijven ( ) Nationaal 80 Leuven (*)

8 aantal correctionele zaken Correctionele parketten: evolutie instroom ( ) België Leuven jaar van binnenkomst

9 index Correctionele parketten: evolutie instroom ( ) België Leuven jaar van binnenkomst

10 index Jeugdparketten: evolutie instroom MOF ( ) België Leuven jaar van binnenkomst

11 index Jeugdparketten: evolutie instroom MOF ( ) België Leuven jaar van binnenkomst

12 Vlaamse 14- tot 25-jarigen die minstens één delict hebben gepleegd in het voorbije jaar (%) JOP: Zelfgerapporteerd delinquent gedrag, jarigen, minstens één feit ( ) ,5 27,1 22,

13 Stelling 2: (JEUGD)CRIMINALITEIT WORDT ERNSTIGER EN GEWELDDADIGER

14 Politiestatistieken: top 5 misdrijven (2014) BELGIË LEUVEN 8% 6% diefstal en afpersing 8% 5% 12% beschadigen van eigendom misdrijven tegen lichamelijke integriteit 10% 15% 59% drugs bedrog 14% 63%

15 Index top 5 misdrijven - Nationaal Politiestatistieken: index top 5 misdrijven, Nationaal ( ) diefstal en afpersing beschadigen van eigendom misdrijven tegen lichamelijke integriteit drugs bedrog (*)

16 Index top 5 misdrijven - Leuven Politiestatistieken: index top 5 misdrijven, Leuven ( ) diefstal en afpersing beschadigen van eigendom misdrijven tegen lichamelijke integriteit drugs bedrog (*)

17 Index zware geweldsfeiten - Nationaal Politiestatistieken: index zware geweldsfeiten, Nationaal ( ) moord en doodslag verkrachting (zonder dood tot gevolg) groepsverkrachting aanranding van de eerbaarheid (met geweld) (*)

18 Index top 5 misdrijven - Leuven Politiestatistieken: index zware geweldsfeiten, Leuven ( ) moord en doodslag verkrachting (zonder dood tot gevolg) groepsverkrachting aanranding van de eerbaarheid (met geweld) (*)

19 Correctionele parketten: welke feiten? ( ) BELGIË LEUVEN 22% eigendom 18% persoon 42% familie & publieke moraal 12% 45% 13% 6% 17% openbare veiligheid & openbare orde overige 10% 15%

20 Jeugdparketten: welke als misdrijf omschreven feiten? ( ) BELGIË LEUVEN eigendom 14% persoon 15% 10% 10% 47% openbare veiligheid & openbare orde drugs & doping 14% 10% 46% 19% overige 15%

21 index Evolutie eigendomsdelicten (correctionele zaken): Leuven zware diefstal (16%) bedrog (10%) diefstal met geweld (3%) gewone diefstal (-28%) vernielingen, beschadigingen & brandstichting (-42%) jaar van binnenkomst 58

22 index Evolutie eigendomsdelicten (MOF-zaken): Leuven diefstal met geweld (-35%) 140 gewone diefstal (-36%) zware diefstal (-55%) bedrog (-57%) vernielingen, beschadigingen & brandstichting (-63%) jaar van binnenkomst

23 index Evolutie moord & doodslag (persoonsdelicten) correctionele zaken België correctionele zaken Leuven MOF-zaken België 40 MOF-zaken Leuven jaar van binnenkomst

24 index Evolutie aanranding en verkrachting (familie & publieke moraal) correctionele zaken België correctionele zaken Leuven MOF-zaken België MOF-zaken Leuven jaar van binnenkomst

25 index Evolutie ontucht en seksuele uitbuiting (familie & publieke moraal) correctionele zaken België correctionele zaken Leuven MOF-zaken België MOF-zaken Leuven jaar van binnenkomst

26 index Evolutie opzettelijke slagen en verwondingen (persoonsdelicten) correctionele zaken België correctionele zaken Leuven MOF-zaken België MOF-zaken Leuven jaar van binnenkomst

27 Zelf-gerapporteerd delinquent gedrag bij Vlaamse 14- tot 25-jairgen (%) JOP: Zelfgerapporteerd delinquent gedrag, jarigen ( ) , ,7 13,2 15,8 14,1 11,8 diefstal vandalisme 10 fysiek geweld ,8 3,9 4,8 2,3 5,7 1,1 wapendracht drugsverkoop 0 1,5 0,9 0,

28 Zelf-gerapporteerd delinquent gedrag bij Vlaamse 14- tot 25-jairgen (%) JOP: Zelfgerapporteerd slachtofferschap, jarigen ( ) ,5 39, ,2 33,2 vandalisme ,6 diefstal ,6 5 5,8 5,5 4,4 5,4 3, bedreiging met wapen fysiek geweld

29 Stelling 3: CRIMINALITEIT BEGINT OP STEEDS JONGERE LEEFTIJD

30 Correctionele zaken: evolutie volgens leeftijdscategorie (Leuven) % 90% % 70% vanaf 51 jaar 60% van 41 tot 50 jaar 50% 40% van 31 tot 40 jaar 30% 20% 10% van 26 tot 30 jaar van 18 tot 25 jaar 0% jaar van binnenkomst

31 MOF-zaken: evolutie volgens leeftijdscategorie (Leuven) % 90% 80% 70% van 16 tot 18 jaar 60% van 14 tot 16 jaar 50% 40% 30% van 12 tot 14 jaar van 6 tot 12 jaar 20% 10% 0% jaar van binnenkomst onder 6 jaar

32 Vlaamse 14- tot 25-jarigen die minstens één delict hebben gepleegd in het voorbije jaar, naar leeftijd (%) JOP: Zelfgerapporteerd delinquent gedrag, jarigen, minstens één feit, naar leeftijd ( ) , , ,6 31,5 30,2 28,2 28,2 26,4 23, ,7 20,5 20, ,6 14,3 13,3 14,3 14,9 9, , jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar

33 Stelling 4: DE (JEUGD)CRIMINALITEIT VERVROUWELIJKT

34 Correctionele zaken: evolutie mannen/vrouwen (Leuven) % 90% % 70% 60% vrouw 50% 40% 30% man 20% 10% 0% jaar van binnenkomst

35 MOF-zaken: evolutie jongens/meisjes (Leuven) % 90% 80% % 60% meisjes 50% 40% 30% jongens 20% 10% 0% jaar van binnenkomst

36 MOF-zaken: piekleeftijd jongens/meisjes (Leuven) jongens 1500 meisjes leeftijd

37 Vlaamse 14- tot 25-jarigen die minstens één delict hebben gepleegd in het voorbije jaar, naar geslacht (%) JOP: Zelfgerapporteerd delinquent gedrag, jarigen, minstens één feit, naar geslacht ( ) ,1 36, , ,6 19,9 17,

38 Conclusie Geregistreerde criminaliteit zelfgerapporteerde criminaliteit werkelijke criminaliteit Geen bevestiging voor populaire mythen Indicaties voor crime-drop Sinds Verschillende bronnen Aansluiting bij internationale trend! Universele daling? Niet overal (in dezelfde mate) Niet voor alle feiten (in dezelfde mate)

39 Conclusie Niettemin, daling van criminaliteitscijfers? Complexe samenloop van verklaringen Lokale verklaringen Registratie(effecten) Politioneel en justitieel beleid Middelen en prioriteiten Salduz-wet GAS

40 Conclusie Bredere verklaringen Aangiftegedrag / vertrouwen in politie en justitie Demografische en socio-economische veranderingen Aandacht voor preventie en vroegtijdige interventie Levensstijl en gelegenheid Van autoritaire naar autoritatieve opvoedingsstijl Verschuiving naar virtuele sociale netwerken Verhoogd toezicht in de publieke ruimte Verplaatsingseffecten? Responsieve beveiliging Cyclisch karakter

41 Conclusie Gelegenheid en responsieve beveiliging (Bron: Van Dijk, 2012: 27) Wealth Opportunity Crime level Selfprotection Assessment of risk fear of crime

42 DISCUSSIE