Richtlijn Effectieve Interventies LVB. Jolanda Douma Onderzoekscoördinator Landelijk Kenniscentrum LVG. Focus op Onderzoek 1 december 2011

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Richtlijn Effectieve Interventies LVB. Jolanda Douma Onderzoekscoördinator Landelijk Kenniscentrum LVG. Focus op Onderzoek 1 december 2011"

Transcriptie

1 2 Richtlijn Effectieve Interventies LVB Jolanda Douma Onderzoekscoördinator Landelijk Kenniscentrum LVG Focus op Onderzoek 1 december 2011 Achtergrond Weinig interventies ontwikkeld voor jeugdigen met LVB Inzetten effectieve interventies steeds belangrijker: - Vanuit inhoudelijk oogpunt - Vanuit financieel oogpunt zorgverzekeraars Maar aantonen effectiviteit eenvoudig Stap terug : waar moeten interventies voor LVBjeugdigen aan voldoen? Vraag vanuit deelnemers LKC LVG Aansluiten op specifieke kenmerken (LVB-)jeugdige 2 1

2 Onderzoeksmethode Marjolein de Wit o.b.v. Xavier Moonen - UvA Literatuurstudie Interviews met ontwikkelaars en gebruikers methodieken Feedback op conceptversie Richtlijn van projectgroep Definitieve versie geredigeerd voor publicatie Resultaat: Richtlijn Effectieve Interventies LVB: Aanbevelingen voor het ontwikkelen, aanpassen en uitvoeren van gedragsveranderende interventies voor jeugdigen met een licht verstandelijke beperking 3 Kenmerken LVB - 1 Groep is zeer divers! IQ Sociaal aanpassingsvermogen Sociaal-emotioneel ontwikkelingsniveau Disharmonisch profiel Performaal IQ > Verbaal IQ Taalgebruik > taalbegrip IQ > soc-em ontwikkelingsniveau Risico overschatten of onderschatten 4 2

3 Kenmerken LVB - 2 Jeugdige Faalervaringen laag zelfbeeld Irreëel of onduidelijk beeld over mogelijkheden Overschreeuwen - grootspraak Omgeving Ouders weten vaak weinig van een LVB 30% ouders ook een LVB Vaak beperkt sociaal netwerk Neiging tot overvragen 5 Problemen - 1 Problemen met: Informatieverwerking (begrip en geheugen) Regulerende functies (aandacht, inhibitie en planning) Probleemoplossend vermogen (metacognitie en perspectief nemen) Generalisatie van kennis 6 3

4 Problemen - 2 Informatieverwerking Lager denktempo Beperkt werkgeheugen Moeite met verwerken van verbale informatie Beperkte woordenschat Moeite met figuurlijk taalgebruik Moeite met abstract denken 7 Problemen - 3 Regulerende functies Moeite met: afwegen van informatie ordenen, rangschikken en differentiëren van informatie scheiden van hoofd- en bijzaken houden van overzicht inzicht in oorzaak en gevolg langdurige concentratie (korte aandachtspanne) 8 4

5 Problemen - 4 Probleemoplossend vermogen Moeite met perspectief nemen Moeite met complexe situaties Moeite met begrijpen/inschatten intenties van anderen Focus op negatieve informatie selectieve aandacht 9 Problemen - 5 Generalisatie van kennis Moeite met transfer van geleerde naar andere contexten Gerelateerd aan moeite scheiden hoofd- vs bijzaken Ingesleten patronen Niet/beperkt gestimuleerd door omgeving 10 5

6 Opzet Richtlijn Aanbevelingen t.a.v. vormgeving van de uitvoering van de interventie en de randvoorwaarden Aansluiten op kenmerken persoon met LVB 3 kolommen Wat - omschrijving van de aanbeveling Waarom - specifieke kenmerken LVB Hoe - concrete voorbeelden N.B. Geen uitspraken over keuze (behandel)methode! 11 Richtlijn Uitgebreidere diagnostiek cognitief sterke en zwakke kanten sociaal-emotioneel ontwikkelingsniveau 2. Afstemmen van de communicatie Vereenvoudig het taalgebruik Ga na of je elkaar begrijpt Gebruik visuele ondersteuning 12 6

7 Richtlijn Concreet maken van oefenstof Sluit voorbeelden aan bij belevingswereld jeugdige Maak de oefenstof zichtbaar Laat jeugdige vooral leren door te ervaren 4. Voorstructureren en vereenvoudigen Geef meer externe sturing Hanteer meer structuur Vereenvoudig, doseer en orden de informatie en de oefenstof Reserveer meer tijd 13 Richtlijn Netwerk en generalisatie Informeer en betrek het netwerk tijdens de interventie Vergroot en verstevig het sociale netwerk van de jeugdige Besteed aandacht aan het vasthouden en de generalisatie van het geleerde 6. Veilige en positieve leeromgeving Motiveer de jeugdige Vergroot het zelfvertrouwen Zorg voor een veilige en positieve leeromgeving 14 7

8 Contact en bestelinformatie Landelijk Kenniscentrum LVG Kaap Hoorndreef AV Utrecht Verkrijgbaar via

Tips bij het in gesprek gaan met een burger met een licht verstandelijke beperking

Tips bij het in gesprek gaan met een burger met een licht verstandelijke beperking Tips bij het in gesprek gaan met een burger met een licht verstandelijke beperking S.N. Kuik (2014, ongepubliceerd) Inleiding Het in Gesprek gaan met iemand met een LVB vergt nogal wat van Gespreksvoerders.

Nadere informatie

Binnenhalen, boeien en binden. Van mensen met een licht verstandelijke beperking

Binnenhalen, boeien en binden. Van mensen met een licht verstandelijke beperking Binnenhalen, boeien en binden Van mensen met een licht verstandelijke beperking 1 Nijkerk, 3 november 2011 Dr. Xavier M.H. Moonen Orthopedagoog/GZ-Psycholoog Docent en onderzoeker UvA Beleidsadviseur Koraal

Nadere informatie

Licht verstandelijke beperking: Signaleren en aansluiten

Licht verstandelijke beperking: Signaleren en aansluiten Licht verstandelijke beperking: Signaleren en aansluiten Jolanda Douma Onderzoekscoördinator LKC LVB 24 januari 2019 Congres De Professional Centraal Amersfoort Training ontwikkeld voor het project Gewoon

Nadere informatie

Vroegsignalering van een LVB / zwakbegaafdheid - waarom en hoe

Vroegsignalering van een LVB / zwakbegaafdheid - waarom en hoe Vroegsignalering van een LVB / zwakbegaafdheid - waarom en hoe Jolanda Douma Onderzoekscoördinator LKC LVB 8 maart 2018 Praktijkdag Programmaraad Afgeleid van de training ontwikkeld voor het project Gewoon

Nadere informatie

CGT en MDFT. En de toepassing hiervan bij jongeren met een licht verstandelijke beperking. Brenda Cooiman, gz-psycholoog en MDFT supervisor Reinaerde

CGT en MDFT. En de toepassing hiervan bij jongeren met een licht verstandelijke beperking. Brenda Cooiman, gz-psycholoog en MDFT supervisor Reinaerde CGT en MDFT En de toepassing hiervan bij jongeren met een licht verstandelijke beperking Brenda Cooiman, gz-psycholoog en MDFT supervisor Reinaerde 1 CGT en MDFT bij LVB jongeren Effectiviteit van CGT

Nadere informatie

mensen met een Licht Verstandelijke Beperking

mensen met een Licht Verstandelijke Beperking Herkennen van mensen met een Licht Verstandelijke Beperking 23 juni 2015 GGD jeugdartsen Limburg Marijke van Duijnhoven en Hanneke van Gaal I have no actual or potential conflict of interest in relation

Nadere informatie

Wat werkt bij jeugdigen met een licht verstandelijke beperking?

Wat werkt bij jeugdigen met een licht verstandelijke beperking? Wat werkt bij jeugdigen met een licht verstandelijke beperking? Mariska Zoon www.nji.nl Januari 2012 Kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking, hierna lvb-jeugdigen genoemd, zijn jeugdigen

Nadere informatie

Hietveld: LVB Jongvolwassenen met ernstige gedragsproblemen. Porfessionals aan de slag te met afwijkend gedrag

Hietveld: LVB Jongvolwassenen met ernstige gedragsproblemen. Porfessionals aan de slag te met afwijkend gedrag Hietveld: LVB Jongvolwassenen met ernstige gedragsproblemen Porfessionals aan de slag te met afwijkend gedrag Dr. Xavier M.H. Moonen Orthopedagoog/GZ-Psycholoog Docent en onderzoeker UvA Beleidsadviseur

Nadere informatie

Workshop Herkennen van LVB

Workshop Herkennen van LVB Workshop Herkennen van LVB MEE in Leiden Onderdeel JGT s en Sociale wijkteams (kortdurende ondersteuning) Onafhankelijke cliëntondersteuning; WLZ Specialistenpool Deelname aan diverse regionale samenwerkingen;

Nadere informatie

De Kleine Prins Expertisecentrum

De Kleine Prins Expertisecentrum De Kleine Prins Expertisecentrum Femke Rienstra f.rienstra@dekleineprins.nl 31/10/16 2 Executieve Functies Kennis m.b.t. Executieve Functies (EF), de ontwikkeling ervan en het kunnen herkennen van de EF

Nadere informatie

LVB en verslaving Een (on)beperkte relatie

LVB en verslaving Een (on)beperkte relatie LVB en verslaving Een (on)beperkte relatie Brijder Verslavingszorg Inholland, Lectoraat GGZ-verpleegkunde Simone Bakker Koos de Haan Scholing, Advies en Projecten Ede 12 juni 2013 2 Agenda 1. Kenmerken

Nadere informatie

Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking

Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking Doelgroep s Heeren Loo, Almere: Alle leeftijden: kinderen, jongeren & volwassenen (0 100 jaar) Alle niveaus van verstandelijke

Nadere informatie

EEN PRAKTIJK-THEORETISCHE BESCHRIJVING VAN EEN GOED PEDAGOGISCH KLIMAAT IN DE RESIDENTIËLE ZORG VOOR JEUGDIGEN MET EEN LICHT VERSTANDELIJKE BEPERKING

EEN PRAKTIJK-THEORETISCHE BESCHRIJVING VAN EEN GOED PEDAGOGISCH KLIMAAT IN DE RESIDENTIËLE ZORG VOOR JEUGDIGEN MET EEN LICHT VERSTANDELIJKE BEPERKING EEN PRAKTIJK-THEORETISCHE BESCHRIJVING VAN EEN GOED PEDAGOGISCH KLIMAAT IN DE RESIDENTIËLE ZORG VOOR JEUGDIGEN MET EEN LICHT VERSTANDELIJKE BEPERKING Jolanda Douma 1 Met bijdragen van de leden van de Projectgroep

Nadere informatie

Epilepsie Groei-wijzer

Epilepsie Groei-wijzer Epilepsie Groei-wijzer Hoe te gebruiken? Ellen Peeters, Marion van Ool verpleegkundig specialisten KH 20 maart 2018 Programma Zelfmanagement / eigen regie Epilepsie en verstandelijke beperking Invloed

Nadere informatie

(Epilepsie) Groei-wijzer

(Epilepsie) Groei-wijzer (Epilepsie) Groei-wijzer ZIE elkaardag Marion van Ool verpleegkundig specialist 14 april 2018 Filmpje https://youtu.be/mhbg9ezj98k Programma Zelfmanagement / eigen regie Epilepsie en verstandelijke beperking

Nadere informatie

Wat werkt bij jeugdigen met een lichte verstandelijke beperking?

Wat werkt bij jeugdigen met een lichte verstandelijke beperking? Wat werkt bij jeugdigen met een lichte verstandelijke beperking? Mariska Zoon www.nji.nl December 2015 Kinderen en jongeren met een lichte verstandelijke beperking worden in dit stuk jeugdigen met een

Nadere informatie

LVB EN PASSEND ONDERWIJS

LVB EN PASSEND ONDERWIJS LVB EN PASSEND ONDERWIJS ANIKA BEXKENS & MARIETTE HUIZINGA PROGRAMMA 1. Een visie op ondersteuning 2. Huidige situatie 3. Kennis over LVB - Samenwerken 4. Intervisie/Supervisie 1 Visie op ondersteuning

Nadere informatie

Kajak Congres Psychiatrie en LVB

Kajak Congres Psychiatrie en LVB WERKEN AAN SAMENSPEL Kajak Congres Psychiatrie en LVB Sammy Roording, Klinisch neuropsycholoog Karakter, Zorglijn LVB Ede/Apeldoorn s.roording@karakter.com Muntgebouw Utrecht, 17 mei 2018 pagina 1 INVENTARISATIE

Nadere informatie

Verraderlijk gewoon: Licht verstandelijk gehandicapte jongeren, hun wereld en hun plaats in het strafrecht

Verraderlijk gewoon: Licht verstandelijk gehandicapte jongeren, hun wereld en hun plaats in het strafrecht Verraderlijk gewoon: Licht verstandelijk gehandicapte jongeren, hun wereld en hun plaats in het strafrecht Landelijke PrO-dag Marigo Teeuwen Nijkerk 10 december 2014 Vandaag: onderzoek en praktijk Onderzoek

Nadere informatie

Mijn kind heeft een LVB

Mijn kind heeft een LVB Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar

Nadere informatie

Methodisch werken in een weerbarstige praktijk. Prof. dr. Koen Hermans

Methodisch werken in een weerbarstige praktijk. Prof. dr. Koen Hermans Methodisch werken in een weerbarstige praktijk Prof. dr. Koen Hermans Vertrekpunt: vraag Context : beleidsaandacht voor evidence-based practice JE: tweevoudige vraag IPT wetenschappelijk onderbouwen Effectiviteit

Nadere informatie

Ouderen met een verstandelijke beperking in de reguliere en GGz praktijk. Rianne Meeusen, Gezondheidszorgpsycholoog/orthopedagoog

Ouderen met een verstandelijke beperking in de reguliere en GGz praktijk. Rianne Meeusen, Gezondheidszorgpsycholoog/orthopedagoog Ouderen met een verstandelijke beperking in de reguliere en GGz praktijk Rianne Meeusen, Gezondheidszorgpsycholoog/orthopedagoog inleiding Definitie Toename ouderen Doelgroep en herkenning Diagnostiek

Nadere informatie

Handreiking LVB voor regulier onderwijs (vo en mbo)

Handreiking LVB voor regulier onderwijs (vo en mbo) Handreiking LVB voor regulier onderwijs (vo en mbo) Handreiking LVB voor regulier onderwijs (vo en mbo) - HANDREIKING - Auteurs Lianne Bertling (Regioplan) Maartje Timmermans (Regioplan) Hendrien Kaal

Nadere informatie

Handleiding interviews leefklimaat onderzoek bij kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking

Handleiding interviews leefklimaat onderzoek bij kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking Handleiding interviews leefklimaat onderzoek bij kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking Auteurs: Evelyn Heynen Peer van der Helm Xavier Moonen Deze handleiding is mogelijk gemaakt

Nadere informatie

Ervaren problemen door professionals

Ervaren problemen door professionals LVG en Verslaving Lectoraat GGZ-Verpleegkunde Ervaren problemen door professionals Kennisdeling 11 november 2010, Koos de Haan, deel 2 1 Wat komt aan bod? Onderzoek naar problemen door professionals ervaren

Nadere informatie

Kenmerken en oorzaken van een licht verstandelijke beperking

Kenmerken en oorzaken van een licht verstandelijke beperking Kenmerken en oorzaken van een licht verstandelijke beperking Mariska Zoon www.nji.nl Januari 2012 Een licht verstandelijke beperking Met de term licht verstandelijk beperkt worden volgens de DSM-IV-TR

Nadere informatie

Het kan! Cognitieve gedragstherapie bij mensen met een verstandelijke beperking

Het kan! Cognitieve gedragstherapie bij mensen met een verstandelijke beperking Het kan! Cognitieve gedragstherapie bij mensen met een verstandelijke beperking VGCT najaarscongres, november 2015 Sonja Schaffner & Endang Siebert-Rizzi Vraag1: Wanneer spreek je van een verstandelijke

Nadere informatie

Praktijkvoorbeeld EF-groep Almeers Talentenlab. Patricia Versnel, BO/onderwijsdesign

Praktijkvoorbeeld EF-groep Almeers Talentenlab. Patricia Versnel, BO/onderwijsdesign Praktijkvoorbeeld EF-groep Almeers Talentenlab Patricia Versnel, BO/onderwijsdesign Film https://www.youtube.com/watch?v=8hubnrew-y Samenvatting film Begaafde leerlingen Grotere ondersteuningsbehoefte

Nadere informatie

Jaargang 2 nummer 1 16 dec 2010

Jaargang 2 nummer 1 16 dec 2010 Jaargang 2 nummer 1 16 dec 2010 Inhoudsopgave: Inleiding Minisymposium LVG en Verslaving De belangrijkste problemen volgens hulpverleners De ervaringen van cliënten De ervaringen van verwanten Vervolgstappen

Nadere informatie

De plaats van neuropsychologisch onderzoek binnen het diagnostisch proces

De plaats van neuropsychologisch onderzoek binnen het diagnostisch proces De plaats van neuropsychologisch onderzoek binnen het diagnostisch proces Werkgroep: Audrey Mol, Ilse Noens, Annelies Spek, Cathelijne Tesink, Jan-Pieter Teunisse Inhoud NPO en differentiaal diagnostiek

Nadere informatie

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud DGM en autisme? Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme! Vragen? DGM en Autisme?

Nadere informatie

5. Draag over aan (gespecialiseerde) kraamzorg / JGZ / huisarts

5. Draag over aan (gespecialiseerde) kraamzorg / JGZ / huisarts Zorgpad (licht) verstandelijk beperkt 1. Vermoeden aanwezigheid LVB 2. Neem eventueel contact op met sociaal wijkteam en/of MEE om signalen te bespreken nee 3. Complexe problemen en LVB Zorgpad Tienerzwangerschap

Nadere informatie

Zwakke executieve functies komen voor bij kinderen met ADHD, autisme en leerstoornissen, maar ook bij veel kinderen zonder diagnose.

Zwakke executieve functies komen voor bij kinderen met ADHD, autisme en leerstoornissen, maar ook bij veel kinderen zonder diagnose. Talenten en problemen Het is zó frustrerend als je ziet dat getalenteerde kinderen telkens weer worstelen met simpele taken zoals huiswerk, opruimen en aankleden. Of met het omgaan met boosheid en teleurstellingen.

Nadere informatie

Agressie bij mensen met een LVB

Agressie bij mensen met een LVB Agressie bij mensen met een LVB Congres De veelkleurigheid van agressie Utrecht, 17 mei 2017 Dr. H.L. (Hendrien) Kaal Lector LVB en Jeugdcriminaliteit Hogeschool Leiden / William Schrikker Groep Wat is

Nadere informatie

Dutch summary 1. Dutch summary. Dutch summary

Dutch summary 1. Dutch summary.   Dutch summary http://hdl.handle.net/1765/105797 Dutch summary Dutch summary 1 Dutch summary 2 Erasmus Medical Center Rotterdam Dutch summary 3 Introductie Kinderen die in de neonatale periode zeer ernstig ziek zijn

Nadere informatie

Licht verstandelijk beperking? Hoe herken je mensen met een licht verstandelijke beperking. Hoe kom je samen verder?

Licht verstandelijk beperking? Hoe herken je mensen met een licht verstandelijke beperking. Hoe kom je samen verder? Licht verstandelijk Hoe herken je mensen met een licht verstandelijke beperking. Hoe kom je samen verder? Wat gaan we doen: Signalen van een licht verstandelijke beperking Wat is een licht verstandelijke

Nadere informatie

Effectieve armoede-interventies

Effectieve armoede-interventies Effectieve armoede-interventies Lessen uit de gedragsleer Roeland van Geuns Lector Armoede Interventies, Hogeschool van Amsterdam Den Haag, 16-02-2017 INHOUD 1. Context voor arme mensen 2. Effecten armoede

Nadere informatie

Autisme als contextblindheid

Autisme als contextblindheid Leerlingen met autisme in het secundair onderwijs Autisme Limburg 18 oktober 2011 KobeVanroy Autisme Centraal, Gent Autisme als contextblindheid P. Vermeulen, 2009 Autisme: prevalentie 2010 Autisme Centraal

Nadere informatie

Beter worden doe je thuis! Ilse van Meerendonk Inge van der Heijden 17 mei 2018

Beter worden doe je thuis! Ilse van Meerendonk Inge van der Heijden 17 mei 2018 Beter worden doe je thuis! Ilse van Meerendonk Inge van der Heijden 17 mei 2018 Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Ziekte van Huntington

Ziekte van Huntington Ziekte van Huntington Begrijpen van en omgaan met veranderend gedrag Niels Reinders en Henk Slingerland (psychologen) Huntington Café 27 september 2018 Ziekte van Huntington Erfelijke neurologische ziekte

Nadere informatie

Spraak & Taal Ambulatorium

Spraak & Taal Ambulatorium Spraak & Taal Ambulatorium Communicatieontwikkeling van het kind weer snel op het goede spoor Hans Kaffener, Gz-psycholoog h.kaffener@kentalis.nl Wendy Boelhouwer, klinisch linguïst w.boelhouwer@kentalis.nl

Nadere informatie

Dia 1. Dia 2. Dia 3. Aspecten van cognitief functioneren in Autisme Spectrum Stoornissen. Executieve functies en autisme (Hill, 2004)

Dia 1. Dia 2. Dia 3. Aspecten van cognitief functioneren in Autisme Spectrum Stoornissen. Executieve functies en autisme (Hill, 2004) Dia 1 Aspecten van cognitief functioneren in Autisme Spectrum Stoornissen Een reactie van Bibi Huskens Dia 2 Executieve functies en autisme (Hill, 2004) Problemen in: Planning Inhibitie Schakelvaardigheid

Nadere informatie

14-12-2011. Programma. Problematisch middelengebruik voorkomen bij mensen met LVB. Alcohol- en drugsgebruik bij LVB. Definitie LVB

14-12-2011. Programma. Problematisch middelengebruik voorkomen bij mensen met LVB. Alcohol- en drugsgebruik bij LVB. Definitie LVB Problematisch middelengebruik voorkomen bij mensen met LVB Marijke Dijkstra Trimbos instituut Focus op onderzoek Utrecht, 2 december 2011 Improving Mental Health by Sharing Knowledge Programma Middelengebruik

Nadere informatie

Waarom komt hij onze afspraken nooit na? Snapt ze nu wat ik zeg? Ik weet niet meer hoe ik dit anders kan aanpakken?

Waarom komt hij onze afspraken nooit na? Snapt ze nu wat ik zeg? Ik weet niet meer hoe ik dit anders kan aanpakken? Herkennen van LVB Waarom komt hij onze afspraken nooit na? Snapt ze nu wat ik zeg? Ik weet niet meer hoe ik dit anders kan aanpakken? Definitie LVB het intellectueel functioneren ligt duidelijk onder het

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) * 132 Baby s die te vroeg geboren worden (bij een zwangerschapsduur korter dan 37 weken) hebben een verhoogd risico op zowel ernstige ontwikkelingproblemen (zoals mentale

Nadere informatie

Begeleiders in Beeld Een training voor begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen. Linda Zijlmans Jill van den Akker

Begeleiders in Beeld Een training voor begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen. Linda Zijlmans Jill van den Akker Kennismarkt 26-5-2011 2011 Begeleiders in Beeld Een training voor begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen Linda Zijlmans Jill van den Akker Projectgroep Onderzoek Linda

Nadere informatie

Ondersteuningaanbod voor peuters met problemen in de ontwikkeling. Lex Wijnroks (UU) 22 juni 2015

Ondersteuningaanbod voor peuters met problemen in de ontwikkeling. Lex Wijnroks (UU) 22 juni 2015 Ondersteuningaanbod voor peuters met problemen in de ontwikkeling Lex Wijnroks (UU) 22 juni 2015 1 Individuele ondersteuning voor peuters en hun pedagogisch medewerkers op peutercentra en speelleergroepen

Nadere informatie

Dag van intelligentie. Selma Ruiter De Waarde van het IQ

Dag van intelligentie. Selma Ruiter De Waarde van het IQ Dag van intelligentie 2018 Selma Ruiter De Waarde van het IQ De waarde van het IQ Is het IQ een goede maat voor leervermogen? De waarde van het IQ Inhoud Praktische waarde, wat kunnen we met de uitslag

Nadere informatie

Beter bij de Les. Marthe van der Donk, Ariane Tjeenk-Kalff, Anne-Claire Hiemstra-Beernink

Beter bij de Les. Marthe van der Donk, Ariane Tjeenk-Kalff, Anne-Claire Hiemstra-Beernink Beter bij de Les Marthe van der Donk, Ariane Tjeenk-Kalff, Anne-Claire Hiemstra-Beernink Drie onderwerpen die aan bod komen 1. Wat zijn executieve functies? 2. Wat is een cognitieve training en wanneer

Nadere informatie

E edukador respetá: E bobo? Abo sa realmente kiko ta mi limitation

E edukador respetá: E bobo? Abo sa realmente kiko ta mi limitation E edukador respetá: E bobo? Abo sa realmente kiko ta mi limitation Dayandra Hernandez MSc Gezondheidspsycholoog BIG Kind & Jeugd Neuropsycholoog 1 AGENDA Tips Definitie Cijfers Kenmerken Vroegsignalering

Nadere informatie

Jeugdigen en (jong)volwassenen met een licht verstandelijke beperking

Jeugdigen en (jong)volwassenen met een licht verstandelijke beperking Jeugdigen en (jong)volwassenen met een licht verstandelijke beperking Kenmerken en de gevolgen voor diagnostisch onderzoek en (gedrags)interventies Jolanda Douma februari 2018 Vereniging Orthopedagogische

Nadere informatie

Overschatting en overvraging van patiënten in de psychiatrie. Maartje Brink Verpleegkundige in opleiding tot specialist GGZ Parnassia Groep

Overschatting en overvraging van patiënten in de psychiatrie. Maartje Brink Verpleegkundige in opleiding tot specialist GGZ Parnassia Groep Overschatting en overvraging van patiënten in de psychiatrie Maartje Brink Verpleegkundige in opleiding tot specialist GGZ Parnassia Groep Inhoud Casusbeschrijving Disharmonisch intelligentieprofiel Emotionele

Nadere informatie

Herkennen van signalen op de werkvloer... Wat kun je ermee?

Herkennen van signalen op de werkvloer... Wat kun je ermee? Herkennen van signalen op de werkvloer... Wat kun je ermee? Wie zijn wij? Samantha van Engeland & Marianne Stevens Even voorstellen... Maar dan net even anders... Knelpunten voor mensen met een licht verstandelijke

Nadere informatie

Kenmerken en oorzaken van een licht verstandelijke beperking

Kenmerken en oorzaken van een licht verstandelijke beperking Kenmerken en oorzaken van een licht verstandelijke beperking Mariska Zoon www.nji.nl Juli 2013 Een licht verstandelijke beperking Met de term licht verstandelijk beperkt worden volgens de DSM-IV-TR (Diagnostic

Nadere informatie

PERSPECTIEF OP POTENTIES. Juul Koene lectoraat GGZ Hogeschool Leiden

PERSPECTIEF OP POTENTIES. Juul Koene lectoraat GGZ Hogeschool Leiden PERSPECTIEF OP POTENTIES Juul Koene lectoraat GGZ Hogeschool Leiden HERSTEL Herstel omvat vier componenten Functioneel herstel krijgt weinig expliciete aandacht FUNCTIONEEL HERSTEL Leerprocessen Nadruk

Nadere informatie

BrainSTARS. Een educatief programma voor kinderen met niet-aangeboren hersenletsel en hun opvoeders, leerkrachten en begeleiders

BrainSTARS. Een educatief programma voor kinderen met niet-aangeboren hersenletsel en hun opvoeders, leerkrachten en begeleiders BrainSTARS Een educatief programma voor kinderen met niet-aangeboren hersenletsel en hun opvoeders, leerkrachten en begeleiders Louise Lindeboom (Siza) Krista Richter (Zozijn) Metty Deinum (Noorderbrug)

Nadere informatie

KIJKWIJZER MOEILIJKHEID ACTIVITEITEN. 1. Wereld onderwerp. van eenvoudig naar complex

KIJKWIJZER MOEILIJKHEID ACTIVITEITEN. 1. Wereld onderwerp. van eenvoudig naar complex KIJKWIJZER MOEILIJKHEID ACTIVITEITEN 1. Wereld onderwerp van eenvoudig naar complex 1.1. hoe moeilijk is het onderwerp van de activiteit voor de leerling? a. abstractie het onderwerp van de activiteit

Nadere informatie

INDIVIDUEEL HANDELINGSPLAN

INDIVIDUEEL HANDELINGSPLAN Pater Damiaanstraat 10, 2460 Kasterlee tel. 014/ 85 00 62 - fax. 014/ 85 38 15 - mpi.kasterlee@g- o.be Tielen: 014/ 55 49 88 Retie: 014/ 37 86 65 Herentals: 014/ 23 19 99 Beerse: 014/ 61 13 70 INDIVIDUEEL

Nadere informatie

aandacht, informatieverwerking, geheugen, sturingsvaardigheden zelfvertrouwen, stemming, reacties door frustraties wisselwerking tussen emoties en factoren uit de omgeving drive hebben, nodige energie

Nadere informatie

D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen

D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt

Nadere informatie

Introductie LVB. Hans Willemsen, beleidsadviseur LVB

Introductie LVB. Hans Willemsen, beleidsadviseur LVB Introductie LVB Hans Willemsen, beleidsadviseur LVB Inhoud Zembla LVB? Boyke Problemen in de omgang -------------------------------------- Signalen en verklaring Bejegeningstips Zembla Liesbeth overziet

Nadere informatie

EEN BEETJE NEUROWETENSCHAP. 19/03/2015 UDL-inspiratiedag 1

EEN BEETJE NEUROWETENSCHAP. 19/03/2015 UDL-inspiratiedag 1 EEN BEETJE NEUROWETENSCHAP 19/03/2015 UDL-inspiratiedag 1 3 GEINTEGREERDE NETWERKEN Het affectieve netwerk Het herkenningsnetwerk Het strategisch netwerk 19/03/2015 UDL-inspiratiedag 2 DE UDL-RICHTLIJNEN:

Nadere informatie

Leerlingprofielen in het voortgezet onderwijs

Leerlingprofielen in het voortgezet onderwijs Leerlingprofielen in het voortgezet onderwijs In deze leerlingprofielen wordt per onderwijsniveau een beschrijving gegeven van kenmerken en eigenschappen van leerlingen die passen bij dat onderwijsniveau.

Nadere informatie

WPPSI-III-nl analyse Versie: 1.0.0

WPPSI-III-nl analyse Versie: 1.0.0 Persoonsgegevens Naam Geslacht Man Nationaliteit Nederlandse Voorkeurshand Rechtshandig School/Instituut Basisonderwijs Groep/Leerjaar 2 Onderzoeker Paul Vraagstelling (1) ADHD jjjj mm dd Onderzoeks datum

Nadere informatie

Autisme en rekenproblemen 6 december 2011. Anke Van Acker

Autisme en rekenproblemen 6 december 2011. Anke Van Acker Autisme en rekenproblemen 6 december 2011 Anke Van Acker Onderzoekpiet heeft een onderzoek afgenomen over chocolade Aan 100 kindjes vroeg hij of ze graag bruine of witte chocolade kregen. Op de vraag of

Nadere informatie

Leefstijltraining-PLUS

Leefstijltraining-PLUS Drs. Koos de Haan Froukje Wielenga, MSc. Dr. Berno van Meijel Hogeschool Inholland, Domein Gezondheid, Sport & Welzijn Lectoraat GGZ-verpleegkunde Juli 2012 2012 Hogeschool Inholland/Brijder Verslavingszorg

Nadere informatie

Inhoud. Aristoteles. Quotes over emotionele intelligentie. Rianne van de Ven Coaching & Consulting 1

Inhoud. Aristoteles. Quotes over emotionele intelligentie. Rianne van de Ven Coaching & Consulting 1 Hoogbegaafdheid en Emotionele Intelligentie WUR 23-04-2018 Inhoud Wat is emotionele intelligentie? Relatie met IQ Waarom speciaal voor HB? Het EQi-2.0 model De vaardigheden www.riannevdven.nl Quotes over

Nadere informatie

In het geval van Carl ziet u op pagina 4 bij de factoranalyses direct: *Laag bij P-IQ Motivatie niveau *Hoog bij P-IQ Non-verbaal redeneren

In het geval van Carl ziet u op pagina 4 bij de factoranalyses direct: *Laag bij P-IQ Motivatie niveau *Hoog bij P-IQ Non-verbaal redeneren Voorbeeld WAIS-III Analyse-rapport Fijn dat u de tijd neemt om echt inhoudelijk kennis te maken met het resultaat van een analyse uit ons kennissysteem. Een kennissysteem dat ik in de afgelopen 25 jaar

Nadere informatie

Ouders met een LVB. Marcia Lever, Expertisecentrum William Schrikker

Ouders met een LVB. Marcia Lever, Expertisecentrum William Schrikker Ouders met een LVB Marcia Lever, Expertisecentrum William Schrikker Hoe kijkt u naar ouders met een LVB? 1. Vul de vragenlijst voor uzelf in. 2. Tel op: vraag 1 t/m 4 = S-score 3. Tel op: vraag 5 t/m 8

Nadere informatie

Consortium Effectieve Behandeling Gedragsproblemen LVG in het kader van het ZonMw-programma Onderzoek voor mensen met een verstandelijke beperking.

Consortium Effectieve Behandeling Gedragsproblemen LVG in het kader van het ZonMw-programma Onderzoek voor mensen met een verstandelijke beperking. Begeleiders in Beeld Consortium Effectieve Behandeling Gedragsproblemen LVG in het kader van het ZonMw-programma Onderzoek voor mensen met een verstandelijke beperking. Inleiding Begeleiders van mensen

Nadere informatie

Kwaliteit van leermateriaal

Kwaliteit van leermateriaal Kwaliteit van leermateriaal Hendrianne Wilkens & Arno Reints h.wilkens@clu.nl a.reints@clu.nl www.clu.nl Over het CLU Expertisecentrum Leermiddelenontwikkeling evalueren van leermiddelen maken van leermiddelen

Nadere informatie

SOVA /AR op Maat Presentatie

SOVA /AR op Maat Presentatie SOVA /AR op Maat Presentatie Doelgroep Sociale Vaardigheden op Maat Jongens en meisjes in de leeftijd van 15-21 jaar Jongeren met probleemgedrag dat o.a. voortkomt uit onvermogen tot zelfstandig en adequaat

Nadere informatie

KIJKWIJZER MOEILIJKHEIDSGRAAD voor INFORMATIEVERWERKENDE TAKEN

KIJKWIJZER MOEILIJKHEIDSGRAAD voor INFORMATIEVERWERKENDE TAKEN KIJKWIJZER MOEILIJKHEIDSGRAAD voor INFORMATIEVERWERKENDE TAKEN 1. Wereld onderwerp : toegankelijkheid 1.1. hoe abstract is het onderwerp van de tekst* en activiteit voor de nieuwkomer? en activiteit is

Nadere informatie

Het bevorderen van de. armoede

Het bevorderen van de. armoede Het bevorderen van de gezondheid van kinderen in armoede Jeugd in Onderzoek Amsterdam, 23 mei 2019 Saxion, lectoraat Social Work Mariska Jacobs-Ooink, Marjon Rouwette, Margriet Braun Inhoud Achtergrond:

Nadere informatie

Ontwikkelingsrisico s bij het opgroeien met triple X

Ontwikkelingsrisico s bij het opgroeien met triple X Ontwikkelingsrisico s bij het opgroeien met triple X Hanna Swaab Sophie van Rijn Suus van Rijn Hanna, Sophie en Suus werken op de afdeling orthopedagogiek van de universiteit Leiden en op het Ambulatorium.

Nadere informatie

Datum 17 oktober 2011 Onderwerp Reactie op advies "Zorg voor ingesloten licht verstandelijk beperkte jongeren"

Datum 17 oktober 2011 Onderwerp Reactie op advies Zorg voor ingesloten licht verstandelijk beperkte jongeren 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming T.a.v. prof. mr. P.B. Boorsma, algemeen voorzitter Postbus 30137 2500 GC Den Haag Schedeldoekshaven 100

Nadere informatie

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door

Welkom. DGM en Autisme. Esther van Efferen-Wiersma. Presentatie door Welkom DGM en Autisme Presentatie door Esther van Efferen-Wiersma Inhoud Autisme: recente ontwikkelingen Van beperkingen naar (onderwijs)behoeften DGM en autisme Hulpmiddelen en materialen Vragen? Autisme?

Nadere informatie

Ontwikkelen van een passend onderwijsarrangement

Ontwikkelen van een passend onderwijsarrangement Ontwikkelen van een passend onderwijsarrangement Vanwege de Wet Passend Onderwijs zijn reguliere basisscholen straks verplicht om een Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) op te stellen voor leerlingen die

Nadere informatie

Samen leren leven in een groep Het effect van psychomotorische groepstraining op de sociale interactie bij licht verstandelijk beperkte jongeren.

Samen leren leven in een groep Het effect van psychomotorische groepstraining op de sociale interactie bij licht verstandelijk beperkte jongeren. Samen leren leven in een groep Het effect van psychomotorische groepstraining op de sociale interactie bij licht verstandelijk beperkte jongeren. Student: Mark Wanschers Studentnummer: s1010035 Scriptiebegeleider:

Nadere informatie

Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden

Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden Prof. dr. Jany Rademakers NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg CAPHRI Care and Public Health Research Institute

Nadere informatie

Met een licht verstandelijke beperking in de justitiële keten

Met een licht verstandelijke beperking in de justitiële keten Met een licht verstandelijke beperking in de justitiële keten Dr. H.L. (Hendrien) Kaal Lector LVB en jeugdcriminaliteit Hogeschool Leiden / William Schrikker Groep kaal.h@hsleiden.nl Wat is LVB? AAIDD

Nadere informatie

Executieve Functies en Werkgeheugen. Dr. Dorine Slaats Klinisch neuropsycholoog

Executieve Functies en Werkgeheugen. Dr. Dorine Slaats Klinisch neuropsycholoog Executieve Functies en Werkgeheugen Dr. Dorine Slaats Klinisch neuropsycholoog U krijgt antwoord op: 1. Wat is het werkgeheugen? 2. Hoe belangrijk is het werkgeheugen? 3. En wat als het werkgeheugen faalt?

Nadere informatie

Factsheet Jeugdigen met een licht verstandelijke beperking. Vereniging Orthopedagogische Behandelcentra

Factsheet Jeugdigen met een licht verstandelijke beperking. Vereniging Orthopedagogische Behandelcentra Factsheet Jeugdigen met een licht verstandelijke beperking Vereniging Orthopedagogische Behandelcentra Inhoudsopgave LVB een laag IQ? 3 LVB-problematiek in cijfers 3 Kenmerken van een LVB 4 Uitgangspunten

Nadere informatie

Sociale Informatieverwerking en behandeling bij Jongeren met een Licht Verstandelijke Beperking Maroesjka van Nieuwenhuijzen ij & Peer van der Helm Congres LVG en Criminaliteit, Zwolle 24 juni 2010 Nieuwenhuijzen.van.m@hsleiden.nl

Nadere informatie

Eindconferentie (On)beperkte Opvang. Betekenis LVB voor cliënt, professionals en samenleving

Eindconferentie (On)beperkte Opvang. Betekenis LVB voor cliënt, professionals en samenleving Eindconferentie (On)beperkte Opvang Betekenis LVB voor cliënt, professionals en samenleving 1 Dr. Xavier M.H. Moonen Orthopedagoog/GZ-Psycholoog Docent en onderzoeker Universiteit van Amsterdam Beleidsadviseur

Nadere informatie

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Cecile Blansjaar: orthopedagoog/autisme specialist Gedragskundige Stichting de Waerden Mede oprichter De Sociale Bron Wat is Autisme? In Nederland

Nadere informatie

De resultaten van het project

De resultaten van het project De resultaten van het project Project (On)Beperkte Opvang Mensen met Licht Verstandelijke Beperkingen in de Maatschappelijke Opvang Peter van den Broek Landelijk projectleider Agenda Het project De instrumenten

Nadere informatie

De (L)VG sector, de kinderen en het aanbod in vogelvlucht

De (L)VG sector, de kinderen en het aanbod in vogelvlucht De (L)VG sector, de kinderen en het aanbod in vogelvlucht Marcel Nadorp, Pluryn Frits Büdgen, s Heeren Loo Kennisattelier LVB - Zwolle 24 juni 2013 1 WELKOM namens.. Met gebruik van (o.a.) presentatie

Nadere informatie

Beoordeling Sociaal Aanpassingsvermogen (BSA)

Beoordeling Sociaal Aanpassingsvermogen (BSA) Instrument Beoordeling Sociaal Aanpassingsvermogen (BSA) De BSA is een screeningsinstrument waarmee het sociaal aanpassingsvermogen bij jeugdigen (4 t/m 23 jaar) in kaart kan worden gebracht. Met het instrument

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE ONDERSTEUNING OP OSG SEVENWOLDEN. Samenvatting Ondersteuning OSG Sevenwolden

SAMENVATTING VAN DE ONDERSTEUNING OP OSG SEVENWOLDEN. Samenvatting Ondersteuning OSG Sevenwolden SAMENVATTING VAN DE ONDERSTEUNING OP OSG SEVENWOLDEN 2018-2022 De basisondersteuning (Meedoen) De basisondersteuning plus (Meedoen plus) De extra ondersteuning (Meerdoen) OPP en OPP begeleiders Overzicht

Nadere informatie

Van Fabels naar Feiten Op zoek naar drijvende krachten achter de ontwikkeling van gedragsproblemen

Van Fabels naar Feiten Op zoek naar drijvende krachten achter de ontwikkeling van gedragsproblemen Van Fabels naar Feiten Op zoek naar drijvende krachten achter de ontwikkeling van gedragsproblemen Prof.dr. Bram Orobio de Castro e.a. Ontwikkelingspsychologie, Universiteit Utrecht Jongeren & Antisociaal

Nadere informatie

LVB, schulden en werk

LVB, schulden en werk Achtergrondstudie LVB, schulden en werk Interventies voor mensen met een LVB gericht op arbeidsparticipatie of schulden Interventies voor mensen met een LVB gericht op arbeidsparticipatie of schulden Een

Nadere informatie

1. Overzicht neuropsychologische revalidatie. 2. Ziekte inzicht. 3. casus. 4. Specifieke cognitieve problemen. 5. Relevante informatie

1. Overzicht neuropsychologische revalidatie. 2. Ziekte inzicht. 3. casus. 4. Specifieke cognitieve problemen. 5. Relevante informatie 18 mei 2017 1. Overzicht neuropsychologische revalidatie 2. Ziekte inzicht 3. casus 4. Specifieke cognitieve problemen 5. Relevante informatie Klinische Neuropsychologie wetenschappelijk onderzoek diagnostiek

Nadere informatie

PROGRAMMA. 1. Cognitief profiel 2. Adaptief functioneren 3. Handelingsgericht Arrangeren

PROGRAMMA. 1. Cognitief profiel 2. Adaptief functioneren 3. Handelingsgericht Arrangeren PROGRAMMA 1. Cognitief profiel 2. Adaptief functioneren 3. Handelingsgericht Arrangeren (H)Erkenning van LVB HERKENNEN VAN EEN LVB 30% http://www.nji.nl/nl/licht-verstandelijkbeperkte-jeugd/richtlijnen

Nadere informatie

Cognitieve strategietraining

Cognitieve strategietraining Cognitieve strategietraining CO-OP, PRPP en apraxierichtlijn Marieke Lindenschot Ergotherapeut, MSc De Vogellanden, Centrum voor Revalidatie te Zwolle Congres Vernieuwde Ergotherapierichtlijn CVA 7 maart

Nadere informatie

Ontwikkelingsperspectief Opgesteld door: (naam en functie)

Ontwikkelingsperspectief Opgesteld door: (naam en functie) Ontwikkelingsperspectief Opgesteld door: (naam en functie) Datum: 1. Algemene gegevens Naam leerling Geboortedatum BSN leerling Adres Postcode en plaats Telefoonnummer E-mailadres Niveau Leerjaar/ klas

Nadere informatie

Lectoraat GGZ-Verpleegkunde. LVG en Verslaving. s Heerenloo 30 juni 2010

Lectoraat GGZ-Verpleegkunde. LVG en Verslaving. s Heerenloo 30 juni 2010 Lectoraat GGZ-Verpleegkunde LVG en Verslaving s Heerenloo 30 juni 2010 1 Wat komt aan bod? Overzicht programma LVG en verslaving Prevalentiegegevens Casus Brijder en s Heerenloo Discussie nav casuïstiek

Nadere informatie

Wie is wie? Tips & tricks om mijn sport AUTISME-VRIENDELIJKER te maken. Vertaling van wetenschappelijke inzichten naar de praktijk.

Wie is wie? Tips & tricks om mijn sport AUTISME-VRIENDELIJKER te maken. Vertaling van wetenschappelijke inzichten naar de praktijk. Tips & tricks om mijn sport AUTISME-VRIENDELIJKER te maken Vertaling van wetenschappelijke inzichten naar de praktijk Debbie Van Biesen Wie is wie? 1 Opwarming Is mijn sport autismevriendelijk? Is mijn

Nadere informatie

Wat is een licht verstandelijke beperking (LVB)? Een praktische uitleg en tips voor iedereen die met jongeren met een LVB omgaat.

Wat is een licht verstandelijke beperking (LVB)? Een praktische uitleg en tips voor iedereen die met jongeren met een LVB omgaat. Wat is een licht verstandelijke beperking (LVB)? Een praktische uitleg en tips voor iedereen die met jongeren met een LVB omgaat. Cynthia Mettler & Nicole Bonsen Wij zijn gezondheidszorgpsychologen/registerpsychologen

Nadere informatie

Slim omgaan met intelligentie. Beatrijs Brand orthopedagoog

Slim omgaan met intelligentie. Beatrijs Brand orthopedagoog Slim omgaan met intelligentie Beatrijs Brand orthopedagoog Wat verstaat u onder intelligentie? Intelligentie Wat je al kunt Hoe snel je kunt leren Hoe snel je kunt analyseren en oplossen Hoe goed je doelgericht

Nadere informatie