LVB EN PASSEND ONDERWIJS

Transcriptie

1 LVB EN PASSEND ONDERWIJS ANIKA BEXKENS & MARIETTE HUIZINGA PROGRAMMA 1. Een visie op ondersteuning 2. Huidige situatie 3. Kennis over LVB - Samenwerken 4. Intervisie/Supervisie 1

2 Visie op ondersteuning van kinderen met een LVB in het passend onderwijs Opvallend: een gedegen visie op adequate ondersteuning van deze leerlingen ontbrak bij invoering passend onderwijs. De wet gaat uit van positieve uitwerking van inclusief onderwijs. Voor de meeste kinderen met een LVB levert meedoen in het passend onderwijs problemen op. Door bijkomende problematiek grote behoefte aan (h)erkenning en extra ondersteuning. In De Psycholoog, 2014 DE ONZE MISSIE: EEN VISIE à Start: regering wil toelating VB zorg IQ >70 schrappen (2010) à Voor invoering passend onderwijs, nog geen interesse van kranten. à Een jaar na invoering wel! (2015) à Alleen roepen niet voldoende: Team, symposium en boek 2

3 VISIE OP ONDERSTEUNING Drie pijlers waarop leerkrachten en scholen de ondersteuning van kinderen met een LVB én hun ouders kunnen bouwen (Graas, Huizinga, & Bexkens, 2017): 1. Vroegsignalering van onderwijsleerproblemen; 2. Waarborging van de positieve effecten van inclusief onderwijs; 3. Het mogelijk maken van sociale integratie in de klas en daarbuiten. PROBLEMEN IN PASSEND ONDERWIJS - Grote overleggen, weinig actie Weinig flexibiliteit (toch hokjesdenken) Gebrek aan schoolpsychologen Vraag mbt onderwijs bij GGZ neerleggen 3

4 Inclusief onderwijs versus Passend onderwijs (LVB?) VORMT HET STREVEN NAAR INCLUSIEF ONDERWIJS EEN ONDERDEEL VAN DE ONDERWIJSVISIE OP JOUW SCHOOL? Menti.com Code

5 POSITIEVE EFFECTEN VAN INCLUSIEF ONDERWIJS Veel leerkrachten ervaren een laag gevoel van vertrouwen in de eigen vaardigheden in het lesgeven aan kinderen met LVB à belangrijke voorspeller voor moeite met het inzetten van effectieve onderwijsstrategieën voor kinderen met een beperking. à En lage werktevredenheid en burn-outklachten onder leerkrachten die lesgeven aan een inclusieve klas. à Voorspeller voor negatieve attitude over inclusief onderwijs Boyle, Scriven, Durning & Downes, 2011; Schwarzer & Schmitz, 2004; Sharma, Loreman & forlin, 2012;Talmor, Reiter & Feigin, 2005 ATTITUDE OP INCLUSIEF ONDERWIJS AAN LVB à Negatieve attitude voorspelt lagere leervorderingen en sociaalemotionele ontwikkeling à Attitude beinvloed door: àgevoel van competentie àgevoel van steun vanuit schoolbestuur en team àervaring met doelgroep à Kwalitatief onderzoek is VS: scholen waar inclusief onderwijs goed werkt hebben bestuur die hier sterk in geloofd en deze boodschap positief uitdraagt 5

6 DE HUIDIGE SITUATIE? 6

7 SPANNINGSVELDEN Vroegsignaleren vs geen etiket plakken Individuele leerlijnen vs sociale integratie Verschillende belangen: geld vs goede zorg Ideaal vs haalbaarheid op desbetreffende school DE HUIDIGE SITUATIE? Menti.com Code

8 KENNIS OVER LVB - SAMENWERKEN (H)Erkenning van LVB 6/1/18 8

9 RICHTLIJNEN: GGZ 30% ONZICHTBARE BEPERKING Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 9

10 LVB: EEN WERKMODEL DSM-5 Beperking in verstandelijk functioneren Beperking adaptieve vaardigheden (Ernst) <18 jaar Landelijk Kenniscentrum LVB LVB-SPECIFIEKE KENMERKEN Criterium 2: beperkte adaptieve vaardigheden 15.9% +/- 10% 10

11 IQ TEST Meet verschillende brede cognitieve vaardigheden Crystallized intelligence: wat heb je geleerd? à Kinderen die worden aangemeld omdat ze niet kunnen meekomen in regulier onderwijs zullen hier logischerwijs laag op scoren (want ze hebben minder meegekregen!) leerprobleem = lage testscore = leerprobleem = ADAPTIEF FUNCTIONEREN praktische vaardigheden motoriek zelfredzaamheid beroepsvaardigheden zelfstandig reizen persoonlijke verzorging sociale vaardigheden taalpragmatiek interpersoonlijke vaardigheden perspectief nemen zelfbeeld regels volgen conceptuele / communicatieve vaardigheden taalbegrip communicatie klok kijken geld - zelfsturing 11

12 ADAPTIEF FUNCTIONEREN: DSM-5 SCREENEN - Boordelingsschaal adaptief functioneren (kind- en jongere) Sociaal-Aanpassingsvermogen.html (3;50) - Schaal Adaptief Functioneren (groep 5-8) LVB Kenniscentrum, zie Handreiking vroegsignalering 12

13 STERKTE-ZWAKTE PROFIEL Kinderen die op het niveau van een LVB functioneren hebben vaak een wisselend ontwikkelingsprofiel met duidelijke sterke en zwakke kanten. Vaak achterstanden op bepaalde vaardigheden, terwijl andere vaardigheden tegelijkertijd leeftijdsadequaat ontwikkeld zijn. Soms blijkt ook dat deze kinderen veel beter presteren op probleemoplossende of zelfcontroletaken dan je zou verwachten op basis van het algemene intelligentieniveau. PROFIELEN Ponsioen & Nelwan,

14 VALT VOORBEELD 14

15 Bejegening en communicatie 6/1/18 AANDACHTSPUNTEN Vast stramien Communicatie afstemmen Concrete en haalbare doelen Informatie op maat van het werkgeheugen Concrete oefenstof en rollenspel De omgeving bij de interventie betrekken Huiswerkopdrachten (ism systeem) 15

16 INFORMATIEVERWERKING Informatie op verschillende niveaus wordt minder goed geïntegreerd Moeite met herkennen van emoties à Focus op letterlijk gesproken informatie à Of er wordt snel een emotionele reactie opgeroepen, waardoor inhoud niet binnenkomt Luisteren en doorvragen belangrijk om erachter te komen hoe de cliënt met LVB de situatie begrijpt Eigen interpretaties voorleggen UITLOKKEN INFORMATIE Als er geen antwoord komt op de vraag.. Sommige kinderen. Anderen. Meerkeuze geven, niet oordelend: Bijvoorbeeld: Vraag: Wat doe jij als je boos bent? Meerkeuze: Sommige kinderen gaan vloeken of slaan, anderen lopen weg. Welke doe jij? (OF geen van beide?) Belangrijk!! : varieer volgorde van meerkeuze vragen i.v.m. recency effect en beperkt werkgeheugen. 16

17 IMPULSIVITEIT Leerlingen met LVB hebben vaak inhibitieproblemen Associatief vertellen: bied veel structuur, verlaag het tempo, vertel jouw interpretatie terug en check of het klopt met hoe het was. Speel het samen na om te zien of je het goed hebt begrepen. COMMUNICATIE (1) Simpele en korte zinnen (7 woorden, geen bijzinnen of dubbele ontkenningen) Veel herhaling en stiltes Veel checken of iemand het begrijpt (en of jij het goed begrijpt). Ondersteun met visueel materiaal, maak concreet 17

18 COMMUNICATIE (2) Oefen of verschillende manieren. Deel oefeningen op in kleine stapjes Wees alert op de non-verbale communicatie van de cliënt! RELATIE Containment van negatieve emoties: laat je niet afschrikken door boosheid. Begrijp boosheid als moeilijk verstaanbaar gedrag Probeer te achterhalen wat gecommuniceerd wordt. Wees consequent en betrouwbaar Wees geduldig Verantwoordelijkheid nemen voor verkeerde interpretatie Universiteit Leiden. Bij ons leer je de wereld kennen 18

19 INTERVISIE/OVERLEG/CASUISTIEK INTERVISIE Vroegsignaleren vs geen etiket plakken Individuele leerlijnen vs sociale integratie Verschillende belangen: geld vs goede zorg Ideaal vs haalbaarheid op desbetreffende school Ontvangen: - Sociale integratie in regulier onderwijs van meisje met Down Syndroom - Rekenen: ontwikkeling forceren vs beperking accepteren 19

20 WAT NEEM JE MEE UIT DEZE BIJEENKOMST? Menti.com Code