Aan de ouders/ verzorgers, Dit boekje geeft een beknopt beeld van de inhoud van de vakken in groep 5. De manier waarop gewerkt wordt, komt aan de orde op de Kijkavond die gehouden wordt aan het begin van het schooljaar. Wanneer u vragen heeft over de leerstof, of vragen betreffende uw kind, dan kunt u na schooltijd even langslopen. Ook kunt u altijd een afspraak maken voor een gesprek. Leerkrachten groep 5 1
Kringgesprek Elke maandagmorgen beginnen we met een kringgesprek. De kinderen mogen vertellen wat ze hebben meegemaakt. We leren de kinderen belangstelling tonen voor elkaar en om vragen aan elkaar te stellen. Soms houden we op een ander tijdstip een gebonden kringgesprek. Bij een dergelijk kringgesprek wordt over een vaststaand onderwerp gepraat. Dagopening Een aantal dagen in de week beginnen we de dag met een dagopening. Een van de leerlingen mag de dag starten met een zelfgekozen activiteit. Een kind komt drie keer per schooljaar aan de beurt. De kinderen krijgen aan het begin van het jaar een brief met de data waarop zij aan de beurt zijn. Eenmaal per schooljaar is een spreekbeurt verplicht (verteldagopening), verder is de keuze vrij. Het gebruik van het programma PowerPoint is aangeraden. We stimuleren de kinderen verschillende presentaties te bedenken. De mogelijkheden zijn: *een dansje *een quiz *poppenkast *uitbeelden *een toneelstukje *vertellen over bijvoorbeeld sport, huisdier, hobby *een stukje voorlezen, etc. Na afloop mogen de kinderen -op een positieve manier- hun mening geven. Ouders zijn van harte welkom om te komen kijken in de klas tijdens een dagopening. 2
Taal We gebruiken de methode Taal Actief. Deze methode bestaat uit: Taal actief Taal: voor taallessen Taal actief Spelling: voor spellingslessen Taal Taal actief Taal is opgebouwd uit 10 overkoepelende thema's van vier weken elk. Per jaargroep sluit de uitwerking van deze thema's aan bij het ontwikkelingsniveau en de belevingswereld van de kinderen. Een thema van Taal bestaat uit basislessen en differentiatielessen. De basislessen duren drie weken. Ze beginnen met een ankerverhaal, waarmee het thema wordt opgestart. Aan het eind van de derde week van het thema wordt een taaltoets afgenomen, waarna de week daarna differentiatielessen worden gegeven. Spelling Taal actief Spelling kent per jaargroep 10 thema's van elk drie weken. Een les van Spelling duurt 30 minuten. Een thema van Spelling bestaat net als bij Taal uit basislessen en differentiatielessen. Uitgangspunt van de lessen Spelling zijn 61 spellingcategorieën en bij werkwoordspelling de veranderlijke woorden. Taal actief Spelling biedt de spellingstrategieën op de volgende manier aan: 1. luisteren naar een woord, 2. woordbeeld inprenten, 3. analogieredeneringen opzetten, 4. spellingregel toepassen. Nadat de basislessen zijn gegeven, wordt het signaaldictee afgenomen. Op grond van de resultaten van het signaaldictee weet de leerkracht welke kinderen goede spellers, welke gemiddelde spellers en welke zwakke spellers zijn. Taal actief Spelling biedt deze drie groepen oefening op maat aan. Dit gebeurt met de bakkaarten voor zwakke spellers, gemiddelde spellers en goede spellers. Naast de bakkaarten is er ook een computerprogramma spelling. 3
Naast de spelling van Taal Actief Spelling gebruiken we ook de methodiek Zo leren kinderen lezen en spellen. Voor elke groep is er een spellingkaart die behoort bij de methodiek. De categorieën worden in elke groep verder uitgebreid. De aanpak is groepsgewijs. Alle kinderen zijn op de hoogte van de basisinformatie. Elke les spelling begint met een dictee dat bestaat uit 5 woorden en één zin. In de zin komen 2 categoriewoorden voor. De categorieën komen zoveel mogelijk overeen met de spellingmoeilijkheid van Taal Actief. Er ontstaat zo een denkkader, zodat kinderen leren waarom woorden zo gelezen of geschreven moeten worden. Daarom moeten de kinderen bij de woorden het nummer opschrijven van de bijbehorende categorie. Stellen In een apart schriftje worden stelopdrachten (opstellen) geschreven. De kinderen leren gedachten op een juiste manier schriftelijk te verwoorden, vaak in de vorm van een verhaal, soms een gedicht. We letten op: Een goede zinsconstructie Interpunctie (hoofdletters, punten, komma; s) Goed verloop van het verhaal (inleiding, kern, slot) Voor kinderen die wat meer moeite hebben met spelling of met de schrijfmotoriek is het vaak prettig om teksten te typen met behulp van de computer. We maken hier zoveel mogelijk gebruik van. Op deze manier kunt u uw kind ook thuis laten oefenen. Woordenschat: Met woorden in de weer We proberen de woordenschat van alle kinderen zoveel mogelijk uit te breiden. Dit doen we in alle groepen met de werkwijze van: Met woorden in de weer. Een aantal keer per week krijgen de kinderen in de vorm van een kort toneelstukje wat de leerkracht opvoert, nieuwe woorden aangeboden. Doordat deze woorden in dit toneelstukje een aantal keer herhaald worden, onthouden de kinderen de woorden beter. De aangeboden woorden worden op een logische manier gerangschikt in een woordveld met plaatjes erbij en deze woordvelden worden opgehangen in de klas. Aangeboden woorden worden een aantal keer per week herhaald in de vorm van leuke spelletjes, zodat de kinderen zich de woorden eigen maken. 4
Technisch lezen De methode voor het technisch lezen heet Estafette. Deze methode zorgt ervoor dat elke leerling de materialen krijgt op het juiste AVIniveau in combinatie met de juiste aanpak. Leerlingen die hun leesvaardigheid bijna vanzelf ontwikkelen, werken veel zelfstandig, zodat er meer instructietijd is voor de leerlingen die meer hulp nodig hebben. We streven ernaar dat de kinderen aan het einde van het schooljaar niveau E5 (eind 5) beheersen. Kenmerkend voor Estafette is de combinatie van werkboekjes en bijbehorende leesboekjes. De leerlingen passen de vaardigheden die ze oefenen in de werkboekjes toe tijdens het lezen van de Estafette-leesboeken. De Estafette-leesboeken zijn stuk voor stuk geschreven door bekende kinderboekenauteurs. Terwijl in elk boek bepaalde leesmoeilijkheden expliciet naar voren komen, gebeurt het oefenen altijd binnen de context van een grappig of spannend verhaal. Lezen thuis Kinderen die thuis veel lezen gaan op school met sprongen vooruit. Lezen is een techniek die nu eenmaal frequent geoefend moet worden. U kunt daar thuis aan bijdragen door uw kind elke dag een stukje hardop te laten lezen. We hopen dat alle kinderen lid zijn van de bibliotheek. Het is gratis voor kinderen. Aan de leerkracht kunt u vragen op welk niveau uw kind leest. Begrijpend lezen Eens per twee weken behandelen we een actuele tekst die hoort bij de digitale methode: Nieuwsbegrip. Door de actualiteit van de teksten is de betrokkenheid van de kinderen groter dan bij teksten die niet actueel zijn. Hierdoor wordt het vak begrijpend lezen leuker gevonden dan bij het gebruik van niet actuele teksten. Nieuwsbegrip gaat uit van 5 bewezen strategieën om een tekst te lezen en te doorgronden: voorspellen ophelderen van onduidelijkheden samenvatten vragen stellen relaties/verwijswoorden Het digibord kan hierbij handig worden ingezet, om bijvoorbeeld delen van de tekst te blokkeren, zodat de kinderen ook echt moeten voorspellen aan de hand van de dan beschikbare informatie. 5
Studievaardigheden Voor het onderdeel studievaardigheden wordt de methode Blits ingezet. Deze methode behandelt de 4 onderdelen van studievaardigheden: omgaan met studieteksten gebruiken van informatiebronnen (waaronder internet!) kaartlezen lezen van schema s, tabellen en grafieken Vrij lezen De kinderen mogen regelmatig vrij lezen. Op deze manier stimuleren we het plezier in lezen. We hebben een groot aanbod aan bibliotheekboeken. De kinderen kiezen zelf een boek uit en maken hierover een boekverslag. Regelmatig worden er nieuwe boeken uit de bibliotheek gehaald over een bepaald onderwerp. Er wordt ook voorgelezen door de leerkracht. Leest u thuis uw kind ook voor? Dit is enorm stimulerend voor de taalontwikkeling van uw kind. Schrijven De methode voor schrijven is pennenstreken. De kinderen leren verzorgd en regelmatig te schrijven, met vulpen. Er wordt gelet op een juiste schrijfhouding en een goede pengreep. Het schrijven van hoofdletters krijgt speciale aandacht. We schrijven aan elkaar. Waar letten we op bij het schrijven: Een goede schrijfhouding: rechte rug, voeten op de grond, beide onderarmen op de tafel, schrift schuin. Een juiste pengreep voor kinderen die daar moeite mee hebben wordt een hulpstukje op het potlood gezet. Regelmaat. Alle letters wijzen dezelfde kant op, schuin naar rechts hellend voor rechtshandigen. Schrijftempo Leesbaarheid 6
Rekenen De methode die we gebruiken om te kinderen goed te leren rekenen heet: De wereld in getallen. Er wordt gewerkt met thema s en een weektaak voor zelfstandig werken met differentiatie op drie niveaus. De methode kent een paar belangrijke uitgangspunten: * De wereld in getallen sluit met nieuwe, eigentijdse thema s aan bij de belevingswereld van de kinderen. Herkenbare situaties worden gebruikt om het oefenen en toepassen te verduidelijken. Ook gaan de kinderen beseffen dat rekenen belangrijk is en niet alleen in de klas wordt gebruikt. *Aan de hand van de methode wordt er gedifferentieerd en op ieder niveau lesgegeven. Iedere les starten we met een klassikale inleiding. Daarnaast is er in elke les tijd voor een verlengde instructie voor de zwakkere leerlingen. Uiteindelijk oefent ieder kind zelfstandig op zijn of haar niveau. Kinderen kunnen gemakkelijk doorschuiven naar een ander niveau. In een week krijgen de kinderen 5 keer rekenen aangeboden. Iedere les begint centraal waarin iets nieuws aangeboden wordt of waarin herhaald wordt. Hierna wordt aan de zwakkere kinderen extra instructie gegeven. De andere kinderen zijn bezig met opdrachten uit het lesboek en de weektaak uit het takenboek. De groei van de kinderen houden we zorgvuldig bij aan de hand van verschillende toetsen: 1. Minimumtoets: toetsing van de minimumdoelen; 2. Projecttoets: toetsing van de doelen uit de projectlessen; 3. Basistoets: toetsing van de basisdoelen. De wereld in getallen werkt met verschillende rekenboeken: Rekenboek Het rekenboek is een omkeerboek, deze bestaat uit een lesboek en een takenboek. De lessen worden gegeven door de leerkracht. In het takenboek zijn de taken opgenomen die de kinderen zelfstandig op hun eigen niveau uitvoeren. Werkboek Het werkboek bevat per week twee pagina s verwerking. Bijwerkboek Het bijwerkboek bevat per week extra materiaal voor de verlengde instructie. Pluswerkboek Het pluswerkboek bevat verrijkingsmateriaal voor dekinderen die niet genoeg hebben aan het plusniveau in de weektaak. 7
De rekenproblemen die in groep 5 aan de orde komen zijn o.a.: Getalbegrip: De telrij wordt uitgebreid tot 1000 Het ordenen van getallen Optellen en aftrekken: Optellen en aftrekken tot 1000 Schattend optellen Vermenigvuldigen en delen: Automatiseren van de tafels Delen zonder rest en de kennismaking van delen met rest Meten: Tijd: Geld: Meetkunde: Lengte, oppervlakte, inhoud, gewicht en temperatuur. herhaling klokkijken: analoog en digitaal, tot op de minuut. Jaarkalender, maanden van het jaar. Gepast betalen en terug geven tot en met 100 euro. Bouwsels, plattegronden, positiebepaling, bouwplaten, symmetrie, vogelvluchtperspectief, plattegronden en schaal. Ook wordt er veel tijd vrijgemaakt voor het automatiseren van de tafels. Het is belangrijk dat de kinderen de tafels ook thuis oefenen. Computerprogramma De wereld in getallen. We hebben een computerprogramma dat aansluit bij onze rekenmethode. De opdrachten hebben te maken met de stof waar we op dat moment mee bezig zijn. Een ander programma, los van de methode, is Hoofdwerk. De kinderen oefenen hiermee o.a. de tafelsommen. Aardrijkskunde Argus Clou is professor in alles. Hij daagt kinderen uit om anders over de wereld na te denken. De kinderen ontrafelen mysteries en onderzoeken kijkplaten. Met Argus Clou leert u ze aardrijkskunde op een spannende manier! De methode bestaat uit 5 thema s: - De aarde - De mens als gebruiker van de aarde: Wonen en werken - De mens als gebruiker van de aarde: Verkeer en energie - Verschillen tussen mensen - Jij als wereldburger Deze thema s zijn opgebouwd uit 6 lessen, waarvan de 6 e les een toets is. In groep 5 krijgen de kinderen vanaf het derde thema ook topografie tijdens de aardrijkskundelessen. Ze leren hiervoor ook thuis. 8
Geschiedenis Net als bij aardrijkskunde gebruiken we bij geschiedenis de methode Argus Clou. De professor Argus Clou wil iedereen iets leren. Hij daagt kinderen uit met spannende ontdekvragen en verrijkt de lesstof met extra aanwijzingen. Ieder jaar starten de kinderen met een spannend openingsverhaal. Samen met Jules het stokstaartje en Mista Pappolotou, de griekse assistente, gaan we met de hele groep op ontdekkingsreis terug in de tijd. De methode bestaat uit 5 thema s waarin alle 10 de tijdvakken op chronologische volgorde worden besproken. Deze tijdvakken komen jaarlijks terug. Ieder jaar wordt er dieper op de stof ingegaan. Aan het eind van ieder thema, krijgen de kinderen een toets. De vijf thema s zijn: - Tijd van jagers en boeren / tijd van Grieken en Romeinen - Tijd van monniken en ridders / tijd van steden en staten - Tijd van ontdekkers en hervormers / tijd van regenten en vorsten - Tijd van pruiken en revoluties / tijd van burgers en stoommachines - Tijd van wereldoorlogen / tijd van televisie en computer Natuurkennis Om de natuurkennis van de kinderen te vergroten, werken wij met de methode Natuniek. De thema s in Natuniek zijn: 1. Leven 2. Omgeving 3. Jouw zintuigen 4. Techniek om je heen Naast de thematische lessen en de afsluitende toets gaan de kinderen ook in circuitvorm werken aan de Techniektorens. In deze torens zitten kisten met opdrachten op het gebied van techniek, die moeten worden uitgevoerd. Vier keer per jaar is hiervoor een speciale techniekmiddag gepland. 9
We volgen tevens de schoolt.v.-serie: De Buitendienst van Nieuws uit de Natuur. In dit programma wordt de natuur op de voet gevolgd. Enkele onderwerpen die aan bod komen zij o.a.: de verandering van de seizoenen, dieren en planten dicht bij huis, bedreigde dieren, gezonde voeding, het eigen lichaam. Verkeer Let s go! is de nieuwste verkeersmethode voor groep 1 t/m 8. De methode is innovatief, interactief en héél veilig. Let s go! speelt zich namelijk volledig op het digibord af. Met gebruik van animaties, video s, Google Streetview en de Situatiebouwer worden de kinderen veilig op het verkeer voorbereid. Werkstukken Regelmatig werken de kinderen aan een werkstuk. Het onderwerp kiezen ze zelf. Als uitgangspunt wordt een boek uit het documentatiecentrum gebruikt, meestal miniinformatie junior We leren de kinderen stap voor stap hoe ze een werkstuk moeten maken. Goede inhoud Indeling in hoofdstukken Mooie passende illustraties, tekeningen, plaatjes of foto s van het internet Keurig verzorgd. In groep 5 maken de kinderen het werkstuk aan de hand van vragen die bij de miniinformatie junior boekjes horen. 10
Computers Om de beurt worden de kinderen in de gelegenheid gesteld hun werkstuk m.b.v. de computer te typen, plaatjes te zoeken op het internet en uit te printen. Van tijd tot tijd wordt een leerling uitgekozen om het werkstuk voor de klas te bespreken. Handvaardigheid en tekenen Handvaardigheid en tekenen komen wekelijks aan bod. Bij de les handvaardigheid worden verschillende technieken aangeleerd. Er wordt gewerkt met een vaste opdracht in het platte vlak of ruimtelijk. We gebruiken o.a. met papier, karton, klei, papier-maché, restmateriaal, lapjes, wol. Bij tekenen wordt de methode Uit de kunst gebruikt. Een tekenles wordt gegeven naar aanleiding van een thema of seizoen. We gebruiken verf, krijt, kleurpotlood, viltstift, houtskool, inkt, ecoline. De kinderen leren kijken naar kleur en vorm, vlakverdeling, ruimte. Bovendien letten we op de verzorging van het werk. Natuurlijk staat voorop dat de kinderen plezier beleven aan de expressieopdrachten. 11
Muziek De muzieklessen worden geven met de digitale methode 123 Zing!. De kinderen krijgen zangles, zingen liedjes die passen bij de actualiteiten zoals de Kinderboekenweek en werken af en toe met instrumenten. Er wordt elke week gezongen in de klas. Gym Per week krijgen de leerlingen een les oefeningen met toestellen en een spelles in sporthal Arkendonk. Op dinsdagochtend worden de lessen in circuitvorm gegeven om het bewegingsritme zo hoog mogelijk te houden. Er worden allerlei oefeningen gedaan: o.a. duikelen, zwaaien, klauteren, diepspringen, verspringen, rollen, waarbij gebruik gemaakt wordt van toestellen. Op vrijdagmiddag is er een spelles in sporthal. Allerlei spelletjes worden gespeeld zoals voetbal, volleybal, slagbal, trefbal, enz. We besteden veel aandacht aan het bevorderen van sportief gedrag. Sociaal emotionele ontwikkeling Dit schooljaar starten we met de Kanjertraining. De Kanjertraining op school bestaat uit een serie lessen met bijbehorende oefeningen die de leerkracht in de klas geeft. De kanjertraining is bedoeld om de sfeer in de klas goed te houden (preventief) of te verbeteren (curatief). Voor vertrouwen, veiligheid, rust en wederzijds respect. 12
13