Auteur VO-content Laatst gewijzigd 02 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52482 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.
Inhoudsopgave Vooraf Leerdoelen Eindproduct-Beoordeling Werkwijze Aan de slag Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Begrippenlijst Drinkwater Over dit lesmateriaal Pagina 1
Vooraf Leerdoelen In Nederland kun je water uit de kraan drinken. Het water is gezuiverd grondwater of oppervlaktewater. In deze opdracht staat het drinkwater centraal. Aan het eind van deze opdracht kun je: uitleggen hoe er in Nederland drinkwater gewonnen wordt. uitleggen welke rol de drinkwaterbedrijven en de waterschappen spelen. Eindproduct-Beoordeling Eindproduct Pagina 2
Aan het eind van de opdracht maak je een drinkwaterkrant. In de drinkwaterkrant komen allerlei weetjes over de winning en het gebruik van drinkwater. Beoordeling Je krijgt een goede beoordeling voor je drinkwaterkrant als: De krant minimaal tien weetjes over de winning en het gebruik van drinkwater bevat. De krant duidelijk maakt hoe drinkwater wordt gewonnen. De krant duidelijk maakt dat de drinkwaterbedrijven en de waterschappen een rol spelen bij de winning en het gebruik van drinkwater. De krant origineel is. De krant met zorg gemaakt is. De krant op tijd klaar is. Maak afspraken met je docent. Werkwijze Activiteiten Stap Groepsgrootte Activiteit Stap 1 Alleen Informatie lezen en vragen beantwoorden over de waterverdeling. Stap 2 Alleen Video bekijken en invulvraag beantwoorden. Stap 3 Alleen Video 'Oppervlaktewater zuiveren' bekijken. Stap 4 Alleen + samen Video bekijken en vragen beantwoorden over drinkwaterbedrijven en Stap 5 Alleen Toets Drinkwater maken. Stap 6 Alleen + samen Drinkwaterkrant maken met 'waterweetjes'. Benodigdheden Voor deze opdracht heb je materiaal voor het maken van een krant nodig. Tijd Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig. Pagina 3
Aan de slag Stap 1 Water op aarde Bestudeer het onderdeel 'Waterverdeling' uit de Kennisbank aardrijkskunde. KB: Waterverdeling Beantwoord de volgende vragen. 1. Wat wordt bedoeld met brak water? 2. Wat wordt meer gebruikt om drinkwater te maken, oppervlaktewater of grondwater. Leg ook uit waarom. 3. Noem de drie belangrijkste taken van de waterschappen. 4. Wat betekent de afkorting NAP? 5. Het getij heeft een opgaande en neergaande beweging. Hoe wordt de periode tussen hoogwater en laagwater genoemd? Zoet en zout water Bekijk de afbeelding over de verdeling van het water op aarde en geef daarna aan of de vier stellingen waar of niet waar zijn. 1. Het grootste deel van het water op aarde is zout water. Pagina 4
2. Zout water kun je niet drinken. 3. Van het zoete water is ruim 30% grondwater. 4. Van het zoete oppervlakte water zit 87% in meren. Stap 2 Drinkwater In Nederland komt er schoon en lekker water uit de kraan. Dat hebben we te danken aan de drinkwaterbedrijven. Zij maken het water schoon en betrouwbaar. Bekijk het volgende filmpje: Lees daarna de volgende tekst. In Nederland komt het drinkwater uit het oppervlaktewater en het...1.... Drinkwater uit zeewater maken is te...2.... Drinkwater kun je het beste uit grondwater maken. Dit is schoner dan het oppervlaktewater. Dat komt omdat grondwater wegzakt in de grond, dit noem je...3.... De bovenkant van het grondwater noem je de...4.... Tijdens het infiltreren wordt het water door de...5... gefilterd. Grondwater kan honderden tot duizenden jaren in de grond worden vastgehouden. Denk daar maar eens aan als je een...6... uit de kraan haalt! Pagina 5
In de tekst ontbreken nog een aantal woorden. Die woorden zie je hieronder. Selecteer de tekst. Plaats de tekst in een Worddocument en vul dan de open plekken in. a duur b grondwater c zandkorrels d grondwaterspiegel e glas water f infiltratie Stap 3 Oppervlaktewater zuiveren Bekijk nu de animatie en ga dan door naar stap 4. Stap 4 Drinkwaterbedrijven en waterschappen Nederland heeft tien drinkwaterbedrijven. Zij zorgen ervoor dat er op elk moment schoon water uit de kraan stroomt. Zij halen het uit de grond of uit de rivier en maken dat water vervolgens schoon. Het gezuiverde water gaat via leidingen naar alle huizen en als je de kraan opendraait... Van al het water dat uit de kraan komt, gebruik je maar een beetje. De rest verdwijnt via het putje of de afvoer in het riool. Het is afvalwater. Het schoonmaken van afvalwater gebeurt door Waterschappen. Bekijk het volgende filmpje. Beantwoord nu samen de volgende vragen. 1. Wat wordt bedoeld met waterhuishouding? En wat met waterbeheer? 2. Wat zijn de belangrijkste taken van een Waterschap? 3. Hoe houdt een Waterschap rekening met klimaatverandering? Stap 5 Pagina 6
Toets Voor dat je begint aan de afsluiting maak je de toets 'Drinkwater'. De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen. Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score. Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien. De score wordt opgenomen in het volgsysteem. Klik op de knop 'Toets' om te beginnen: Drinkwater kn.nu/0czw7 1 Water Onderstaande grafiek laat zien hoe het water verdeeld is op de wereld: Pagina 7
Waar of niet waar? I. Ruim 68% van het water op aarde is zoet water afkomstig van IJskappen en gletsjers. II. 97% van al het water op aarde is zout. a. I = waar II = niet waar b. I en II zijn beide waar c. I = niet waar II = waar d. I en II zijn beide niet waar 2 Drinkwater In de natuur is bijna geen zuiver water te vinden. Vooral in het oppervlaktewater, maar ook in het water in wolken en het grondwater zitten allerlei andere stoffen opgelost. Wat zijn de problemen bij de verschillende soorten water? Bij het drinken van grote hoeveelheden...1...kan er vergiftiging optreden....2... is vaak zo vervuild dat het zonder zuivering gevaarlijk is om te drinken. a. 1 = zoet water 2 = zout water b. 1 = zout water 2 = zoet water 3 Drinkwater Nederland heeft tien...1.... Zij zorgen er voor dat op elk gewenst moment schoon water uit de kraan stroomt. Ze halen water uit de grond of uit de rivier en maken dat schoon. We drinken bijna 2 liter water; de rest verdwijnt via het putje of de afvoer in het riool. We noemen dat afvalwater. Het schoonmaken van afvalwater gebeurt door...2.... a. 1 = waterschappen, 2 = drinkwaterbedrijven. b. 1 = drinkwaterbedrijven, 2 = waterschappen. 4 Drinkwater In Nederland komt het...1... uit het oppervlaktewater en het grondwater. Drinkwater kun je het beste uit...2... maken. Dit is schoner dan het...3.... a. 1 = drinkwater 2 = oppervlaktewater 3 = grondwater b. 1 = drinkwater 2 = grondwater 3 = oppervlaktewater 5 Klimaatverandering Klimaatverandering levert vooral voor de laaggelegen gebieden grote problemen op. Oorzaken hiervan zijn in willekeurige volgorde: Pagina 8
1 een toenemend gevaar van overstromingen in de stroomgebieden 2 afsmelten van landijs en gletsjers 3 opwarming van de aarde 4 uitstoot CO2 neemt toe 5 meer gletsjerwater en zware regenbuien veroorzaken hoge piekafvoer Wat is de juiste volgorde? a. 4-3 - 1-2 - 5 b. 4-3 - 2-5 - 1 c. 3-4 - 2-1 - 5 d. 4-5 - 3-2 - 1 6 Het ontzilten van zeewater wordt steeds meer toegepast om het Midden-Oosten van water te voorzien. Hieronder twee stellingen over het ontzilten van zeewater. Waar of niet waar? I. Voor het ontzilten van zeewater is veel energie/fossiele brandstof nodig. II.Ontzilten is een duurzame manier om landen van schoon water te voorzien. a. I= waar en II= niet waar b. I en II zijn beide waar c. I= niet waar en II= waar d. I en II zijn beide niet waar 7 Watergebruik en beschikbare watervoorraden in landen in het Midden-Oosten Pagina 9
Welke bewering over de afbeelding is juist? a. De beschikbare watervoorraden per persoon zijn in alle olie-exporterende landen groter dan die van de landen in het Midden-Oosten die geen olie exporteren. b. Het percentage watergebruik in de olie-exporterende landen is bijna altijd hoger dan die in de landen in het Midden-Oosten die geen olie exporteren. c. In de meeste landen in het Midden-Oosten is het totale watergebruik per persoon lager dan de beschikbare watervoorraden. Stap 6 Pagina 10
Jullie gaan aan de slag met het maken van het eindproduct: een drinkwaterkrant. Gebruik eventueel de website www.krantenmaken.nl. In de drinkwaterkrant komen allerlei 'waterweetjes'. Ga op internet op zoek naar informatie over de winning en het gebruik van drinkwater. Zoek bijvoorbeeld eens uit hoeveel water een Nederlander gemiddeld per dag gebruikt. Of hoeveel je moet betalen voor al het water dat je gebruikt. Of zoek uit wat wordt bedoeld met een waterwingebied, etc. Verwerk al die weetjes in jullie drinkwaterkrant. Zorg ook voor passende afbeeldingen, etc. Zorg ervoor dat je krant op tijd klaar is. Maak hierover afspraken met je docent. Klaar? Kijk nog even of de krant voldoet aan de beoordelingscriteria. Tevreden? Laat de drinkwaterkrant beoordelen door je docent. Pagina 11
Begrippenlijst Drinkwater Zout water Water waarin zout is opgelost. In zout water zit meer zout dan mensen aankunnen: zout zuigt vocht op. Zoet water Water dat wel drinkbaar is. Toch is zoet water in meren, oppervlakten en grondwater vaak wel vervuild. Brak water Dit vind je op plaatsen waar zoet water en zout water in elkaar overvloeien. Drinkwaterbedrijf Een bedrijf dat ervoor zorgt dat grondwater gezuiverd wordt tot drinkbaar kraanwater. Sijpelen Met druppels of kleine straaltjes ergens langs of uit lopen. Waterschappen Een waterschap zorgt voor het waterbeheer in een bepaald gebied. Het is een overheidsorganisatie. Normaal Amsterdams Peil (NAP) Om te controleren of de dijkennog hoog genoeg zijn, worden de waterhoogte en hoogte van het land regelmatig gemeten. Deze hoogten worden gemeten ten opzichte van het niveau, het Normaal Amsterdams Peil (NAP). Peilmerken Meetmerken waarmee het NAP inzichtelijk gemaakt wordt. Wadden Delen van de Waddenzee die bij laag water droog vallen. Een wad is een modder- of zandplaat die in een ondiepe zee is ontstaan. Getijde De op- en neergaande beweging van de zee. Deze beweging wordt veroorzaakt door de aantrekkingskracht van de maan. De gemiddelde duur van een getijde is iets meer dan 12 uur. Eb De periode tussen hoogwater en laagwater. Vloed De periode tussen laagwater en hoogwater. Pagina 12
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 02 May 2016 om 15:27 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 2; Leerinhoud en doelen Water; Nederland waterland; Aardrijkskunde; Waterbeleid in Nederland; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden rearrangeerbare Pagina 13