Waterkringloop hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Waterkringloop Vooraf Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Begrippenlijst Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Waterkringloop Vooraf Het water in de Noordzee is ooit als een regendruppel neergevallen en heeft in het verleden meerdere malen een lange reis gemaakt. Misschien wel van de top van een berg tot honderden meters onder de grond, eeuwen later opgedronken en uitgeplast, verdampt en als regendruppeltje in een wolk terecht gekomen. Water is dus altijd onderweg. Aan het eind van deze opdracht kun/ken je: benoemen in welke fasen water voorkomt. de namen van de zes fase-overgangen. de waterkringlooop beschrijven en je kunt aangeven op welke plekken in de waterkringloop verdamping en condensatie voorkomen. Eindproduct Je zoekt op internet naar een afbeelding over de waterkringloop. Bij deze afbeelding leg je uit je hoe de waterkringloop werkt. Beoordeling Je krijgt een goede beoordeling voor de opdracht als: Activiteiten Het eindproduct duidelijk laat zien wat de waterkringloop is. Het eindproduct met zorg gemaakt is. Het eindproduct op tijd klaar is. Stap Groepsgrootte Activiteit Stap 1 Alleen Informatie lezen over de waterkringloop. Stap 2 Alleen + samen Video bekijken en vragen beantwoorden over de waterkringloop. Pagina 2

4 Stap 3 Alleen Toets Waterkringloop maken. Stap 4 Alleen Afbeelding van een waterkringloop opzoeken en hier een omschrijving aan toevoegen. Benodigdheden Het materiaal dat je bij deze opdracht nodig hebt hangt af van je eindproduct. Tijd Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig. Stap 1 Water komt in verschillende toestanden (fasen) voor. Bestudeer pagina 1 en 2 van het volgende onderdeel uit de Kennisbank aardrijkskunde. KB: Waterkringloop In het schema zie je hoe het heet als het water van de ene toestand over gaat in een andere toestand. De overgangen van fasen die je voor de waterkringloop moet kennen, zijn condensatie en verdamping. Waterdamp is onzichtbaar. Om te bewijzen dat er water in lucht zit hoef je alleen maar je adem op een koude ruit te blazen: de ruit beslaat. De waterdamp (gas) verandert dus in water (vloeibaar). Als je even wacht is de ruit niet meer beslagen: het water op de ruit is verdampt. Probeer een voorbeeld van condensatie te bedenken. Doe dit ook voor verdamping. Stap 2 De waterkringloop Bekijk de waterkringloop. Water verandert voortdurend van fase. Dat voortdurend veranderen van fase noem je de Pagina 3

5 waterkringloop. Het woord kringloop geeft aan dat er geen begin is en dus ook geen einde: het gaat dus altijd door! Bekijk ook nog het volgende filmpje op SchoolTV. Bespreek samen met je klasgenoot of je antwoord kunt geven op de volgende vragen. 1. Welke rol speelt verdamping in de waterkringloop? 2. Welke rol speelt condensatie in de waterkringloop? 3. Welke rol speelt de wind in de waterkringloop? Stap 3 Toets Voor je begint aan de eindopdracht maak je de toets 'Waterkringloop'. De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen. Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score. Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien. De score wordt opgenomen in het volgsysteem. Klik op de knop 'Toets' om te beginnen: Waterkringloop kn.nu/if3nh 1 Een stof kan van fase veranderen. Dit gebeurt als de temperatuur verandert. Als de temperatuur van een vaste stof te hoog wordt dan wordt het vloeistof. Dit noemen we Pagina 4

6 Het omgekeerde hiervan noemen we of ook wel bevriezen. a. 1= stollen, 2= smelten b. 1=smelten, 2= stollen 2 Fasen - faseovergangen Water kan, net als veel andere stoffen, voorkomen in drie fasen: als vaste stof, als vloeistof en gasvormig. In welke fase water voorkomt, is afhankelijk van de temperatuur van het water. Welke fase overgang zie je op onderstaande afbeelding? a. Verdampen b. Condenseren c. Vervluchten 3 Water Wat gebeurt er met de regen als die eenmaal gevallen is? De regen die gevallen is verdampt gedeeltelijk door de zon. Deze waterdamp gaat omhoog en wordt een wolk. Als de damp afkoelt gaat het weer regenen. De regen zakt de grond in. Maar soms valt er zoveel regen dat de grond al vol zit met water. Dus stroomt het water weg, wordt een slootje. Dat slootje loopt naar een rivier... Die rivier wordt alsmaar groter en groter, totdat het water bij de zee is aangekomen. Alle regen die uit de lucht valt, komt op het land. De plantjes kunnen er lekker van drinken. Als er teveel regen is gevallen, dan stroomt het water naar de kanalen en rivieren. Die kanalen en rivieren stromen weer naar de zee. De zon schijnt. Het water van de zee verdampt. De waterdamp gaat omhoog. Daar wordt de damp een wolk... Zo zie je dat de kring maar rond gaat. We noemen het dan ook... Bron: SchoolTV Welk woord moet op de puntjes worden ingevuld? a. Rivierverloop b. Waterkringloop c. Recycling d. Fase overgangen 4 Water Pagina 5

7 De hoogte van is afhankelijk van veel verschillende factoren, zoals de hoeveelheid neerslag in een bepaalde periode, de samenstelling van de grond en de nabijheid van , zoals sloten, singels en plassen. Doordat de waterstanden variëren, ontstaat grondwaterstroming. Water stroomt immers van hoog naar laag. Dit gaat meestal langzaam, omdat het water zich een weg moet banen door de poriën tussen de gronddeeltjes. Dat gaat sneller door zand dan door klei. Verschillen tussen aanvoer- en afvoersnelheid zorgen ervoor dat de grondwaterstand op een bepaalde plaats in de loop van de tijd verandert. Welke woorden moeten op de puntjes worden ingevuld? a. 1 = grondwater, 2 = oppervlaktewater b. 1 = oppervlaktewater, 2 = grondwater 5 Water Lees de onderstaande stellingen. Waar of niet waar? I. Oppervlaktewater bevindt zich deels in natuurlijke wateren, denk aan oceanen, zeeën, fjorden, meren, plassen, poelen en rivieren. II. Water in kunstmatige wateren, zoals stuwmeren, kanalen, vijvers, poelen, grachten en sloten noemen we geen oppervlaktewater. a. I= waar en II= niet waar b. I en II zijn beide waar c. I= niet waar en II= waar d. I en II zijn beide niet waar 6 Rivier Op de afbeelding zie je een bovenloop, middenloop en benedenloop van een rivier. In welk deel vindt men de meeste grote keien? Pagina 6

8 a. Bovenloop b. Middenloop c. Benedenloop Stap 4 Eindproduct Je gaat een eindproduct maken waarmee je de waterkringloop in beeld brengt. Je eindproduct bestaat uit een afbeelding van de waterkringloop en een omschrijving van de waterkringloop. In de omschrijving komen in ieder geval de volgende woorden voor: oceanen en zeeën, verdamping, waterdamp, condensatie, wind, wolken, neerslag, grondwater en rivieren. Klaar? Laat het eindproduct beoordelen door je docent. Leerlingen voor leerlingen Pagina 7

9 Op de website vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt. Hieronder een video die goed past bij deze opdracht. Bekijk de video. Gletsjers Begrippenlijst Fasen Verschillende ontwikkelingsstappen. Stollen Van vloeistof naar vast. Condenseren Van gas naar vloeistof. Rijpen Van gas naar vast. Oppervlaktewater Water dat zich in vloeibare vorm aan de oppervlakte van de aarde bevindt. Smelten Van vast naar vloeistof. Verdampen Van vloeistof naar gas. Vervluchten Van vast naar gas. Waterkringloop De 'reis' die water maakt. De stappen die ervoor zorgen dat water verdampt, er wolken komen en dat uit de wolken weer neerslag valt. Grondwater Water dat zich niet aan de oppervlakte bevindt, maar ondergronds in de bodems en gesteenten. Aquifer Een watervoerende laag in de ondergrond. Pagina 8

10 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 16 December 2016 om 13:29 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 2; Leerinhoud en doelen Waterkringloop; Water; Aardrijkskunde; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden leerlijn, rearrangeerbare Pagina 9