Opwarming van de aarde hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 03 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.

2 Inhoudsopgave Vooraf Leerdoelen Eindproduct-Beoordeling Werkwijze Aan de slag Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Begrippenlijst Opwarming van de aarde Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Vooraf Leerdoelen De temperatuur op aarde wordt steeds een beetje hoger. Dat lijkt je misschien een fijn idee, maar de gevolgen zijn erger dan je denkt. In deze opdracht kijk je naar de gevolgen van de opwarming van de aarde als gevolg van het broeikaseffect. Aan het eind van deze opdracht kun je: uitleggen wat het broeikaseffect inhoud. de gevolgen van de opwarming van de aarde noemen. Eindproduct-Beoordeling Pagina 2

4 Eindproduct Je maakt een cartoon met als titel Deventer aan zee. In de cartoon laat je op een humoristische manier zien wat de gevolgen zijn van een stijging van zeespiegel voor een stad die nu niet aan zee ligt. Beoordeling Het eindproduct laten jullie beoordelen door jullie docent. Jullie krijgen een goede beoordeling als: de cartoon over de stijging van de zeespiegel gaat. de cartoon humoristisch is. de cartoon verrassend is. de cartoon netjes vormgegeven is. Werkwijze Activiteiten Stap Groepsgrootte Activiteit Stap 1 Alleen Video's bekijken, informatie lezen en vragen over het broeikaseffect beantwoorden. Stap 2 Alleen Informatie opdoen op de website van 'flood maps'. Stap 3 Alleen Cartoon 'Deventer aan zee' maken. Benodigdheden een papier (kleur) potloden Tijd Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig. Pagina 3

5 Aan de slag Stap 1 Opwarming van de aarde Bestudeer uit de Kennisbank het onderdeel over klimaatverandering. KB: Klimaatverandering Bekijk op de website van SchoolTV het filmpje over het broeikaseffect. Hieronder zie je de invloed van de opwarming op het leven op de Noordpool. Tot slot bekijk je het filmpje over het broeikaseffect in Nederland. De inhoud van de filmpjes kun je omschrijven met onderstaande zinnen. De zinnen staan nog niet in de goede volgorde. In welke volgorde vertellen de zinnen een logisch verhaal? De eerste zin staat al goed Het broeikaseffect maakt leven op aarde mogelijk. Eén van die broeikasgassen is CO2. Door een toename van CO2 in de dampkring blijft er meer warmte hangen in de dampkring. Het broeikaseffect wordt veroorzaakt door broeikasgassen in de dampkring. Doordat mensen veel energie opwekken, komt er veel CO2 vrij. Door een stijging van de zeespiegel kan een deel van Nederland onder water komen te staan. Hierdoor neemt de temperatuur toe en stijgt de zeespiegel. Pagina 4

6 De goede volgorde is: Stap 2 Hoe snel stijgt het water? Als de temperatuur op aarde stijgt, stijgt de zeespiegel. Dat is zeker. Hoe snel dat gaan wet niemand precies. De ene wetenschapper heeft het over millimeters per jaar. Anderen praten over enkele of zelfs tientallen centimeters. Het is moeilijk te meten, omdat het zeespiegelniveau sowieso op elk moment anders is. Het is ook niet heelmaal duidelijk hoe snel de opwarming van de aarde gaat. Als al het ijs op Groenland smelt, zou de zeespiegel met ongeveer 7 meter stijgen, denkt men. Op de website van flood.firetree.net kun je zien welke delen van de wereld onder water komen te staan bij verschillende stijgingen van de zeespiegel. Ga naar de website flood.firetree.net Zorg dat je Nederland in beeld hebt. Stel links bovenaan de stijging van de zeespiegel in. Begin met een stijging van de zeespiegel van 7 m. Bekijk bij verschillende stijgingen van de zeespiegel welke delen van Nederland onder water komen te staan. Stap 3 Toets Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'Opwarming van de aarde'. De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen. Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score. Pagina 5

7 Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien. De score wordt opgenomen in het volgsysteem. Klik op de knop 'Start' om te beginnen: Opwarming van de aarde kn.nu/k8rmj 1 Vul de juiste woorden in op de lege plekken in de tekst. De stijging van door de toename van wordt het broeikaseffect genoemd. a. 1 = broeikasgassen 2 = de temperatuur b. 1 = de temperatuur 2 =broeikasgassen 2 Een van onderstaande beweringen is niet waar. Geef aan welke niet waar is. a. Één van die broeikasgassen is CO2. b. Door een toename van CO2 in de dampkring blijft er meer warmte hangen in de dampkring. c. Broeikasgassen dragen bij aan het verlagen en in stand houden van de temperatuur van de aarde. d. Het broeikaseffect wordt veroorzaakt door broeikasgassen in de dampkring. CO2 3 De stijging van de zeespiegel, nu nog met millimeters per jaar, baart wetenschappers al een tijdje zorgen. Maar uit verschillende studies die het voorbije jaar verschenen, blijkt dat het allemaal nog sneller gaat dan gedacht. Pagina 6

8 Deze maand nog stelde een nieuwe studie dat de zeespiegel sneller stijgt dan het VNklimaatpanel aangeeft. Ze voorspelt een stijging van 1,2 meter tegen 2100, het klimaatpanel ging nog uit van een stijging tot 82 centimeter. De nieuwe studie ondervroeg negentig specialisten die in de afgelopen jaren intensief onderzoek deden naar het zeeniveau. Lees de bron. Je zou hier verschillende conclusies uit kunnen trekken. Welke van onderstaande bewerkingen is niet logisch? a. Er zal in de toekomst meer regen vallen dan eerder verwacht werd. b. De stijging van de temperatuur op aarde gaat sneller dan verwacht. c. De kans op overstromingen zal nog groter worden dan verwacht. 4 Eind 2007 werd één van de meest toeristische eilanden van Indonesi?, Bali, uitgekozen voor een bijeenkomst van vele politici uit de hele wereld. Het belangrijkste agendapunt was het terugdringen van de wereldwijde CO2-uitstoot. De cartoon (afbeelding) drijft de spot met dit agendapunt. Wat wil de tekenaar met deze spotprent aangeven? a. Dat niet alleen uitstoot van CO2 een agendapunt zou moeten zijn, maar ook het massatoerisme op Bali. b. Dat het uitkiezen van een toerisch eiland als Bali geen goede plek is om met zoveel mensen uit de hele wereld bij elkaar te komen. c. Dat de politici in ieder geval niet achter elkaar aan moeten vliegen naar Bali. d. Dat de politici zelf ook voor uitstoot van CO2 zorgen door naar Bali te vliegen. 5 Klimaatverandering zal ook invloed hebben op de landbouw in Spanje. Hieronder staan een Pagina 7

9 aantal gevolgen van klimaatverandering in Spanje voor de landbouw in Spanje. Waar of niet waar? I. In grote delen van Spanje is het al heel droog. Als het nog droger wordt is er geen landbouw meer mogelijk. II. Als het droger wordt is er meer irrigatie nodig. Op veel plaatsen is er al waterschaarste. a. I en II zijn beide waar. b. I is waar, II is niet waar. c. I is niet waar, II is waar. d. I en II zijn beide niet waar. 6 Het versterkte broeikaseffect wordt onder andere veroorzaakt doordat de mens broeikasgassen uitstoot. Stel dat in een land de uitstoot van broeikasgassen tot een absoluut minimum beperkt is. Geef met behulp van de afbeelding een maatregel die dat land dan nog zou kunnen nemen om het versterkte broeikaseffect te verminderen. Welke optie is juist? a. Strijden voor een verbod op de bouw van nieuwe kernenergiecentrales. b. Grootschalige aanplant van bossen, de bossen zullen CO2 opnemen. c. Steeds meer gebruik gaan maken van fossiele brandstoffen. Stap 4 Pagina 8

10 Eindproduct Een cartoon of een spotprent is een humoristische afbeelding. In veel cartoons spelen bekende personen een belangrijke rol. Maar een cartoon kan ook een komische situatie weergeven. Je gaat een cartoon maken met als titel Deventer aan zee. Je mag Deventer eventueel ook voor een andere stad vervangen. In de cartoon moet duidelijk zijn wat de gevolgen van de stijging van de zeespiegel zijn voor een stad als Deventer. Laat de cartoon beoordelen door je docent. Pagina 9

11 Begrippenlijst Opwarming van de aarde Broeikaseffect Het vasthouden van warmte van de zon door de atmosfeer. Versterkt broeikaseffect Het versterken van het vasthouden van door de mens. Broeikasgas Gassen die warmte van de zon opnemen en dit weer uitstralen. Ijstijden Een koude periode op aarde. Ook wel g Zeespiegelstijging Het stijgen van de zeespiegel als gevolg van de opwarming van de aarde door het versterkt broeikaseffect. (Land)ijs Een dikke laag ijs op het land. Klimaatverandering Het gemiddeld weertype of klimaat verandert over een bepaalde periode. Pagina 10

12 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 03 May 2016 om 10:47 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 2; Leerinhoud en Broeikaseffect; Werking van het broeikaseffect en gevolgen voor de mens op doelen mondiaal niveau; Aardrijkskunde; Duurzaamheid; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden rearrangeerbare Pagina 11