Respiratoire virussen en astma. Dr François Vermeulen Kinderlongziekten Gasthuisberg - UZ Leuven



Vergelijkbare documenten
Het piepende kind. Nascholing huisartsen. 20 mei Annejet Plaisier. kinderarts

Wat is astma? Wat is astma? Basis Cursus Astma bij Kinderen. Dilemma s bij behandeling van kinderen met astma

Workshop Astma bij Kinderen

Wat doet kinderarts, longarts?

Astma bij kinderen. Quirine van Dellen Kinderarts OLVG

Samen in de lucht. Het kind met de piepende ademhaling. Guido Bothof, kinderarts i.o.

Huisartsen nascholing Het kind met astma

HERZIENE AANBEVELINGEN VAN GINA VOOR ASTMA, EN VAN GOLD VOOR COPD

ATOPIE ASTMA EN ALLERGISCHE RHINITIS

Astma bij kinderen. Astma phenotypes. Piepen op zuigelingenleeftijd. Prof.K Desager astmakliniek UZA

Astma controle, is er ruimte voor verbetering? Hoe goed behandelen we kinderen en volwassenen met astma in Nederland?

Piepjes en Pufjes. 8 september 2014

RSV-gerelateerde bronchiolitis: vraag over de bescherming van pasgeboren kinderen in risicogroepen

Huisarts en longarts ernstig astma

Tolerantie inductie bij kippenei-allergie. Jasmine Leus kinderarts Pentalfa

Astma bij Kinderen. Adembenemend 2015 Hans Berg, Regien Kievits

Astma; moeilijk of ernstig?! Marianne van Nieuwamerongen Physician Assistant longziekten

likes Astma : diagnose Longfunctie bij astma Casus 1 X-thorax op 3 jaar Indien geen reactie op astmamedicatie

Zieke kinderen bij de apotheker. Dr T Jonckheer Sint Vincentius Ziekenhuis GZA Antwerpen

Acute bronchitis bij volwassenen

DIAGNOSE VAN COPD: EENVOUDIG OF COMPLEX

Astma bij kinderen Achtergronden bij casusschetsen

ASTMA BIJ HET KIND. Definitie van astma: klinisch. Definitie van astma: fysiopathologisch-immunologisch

Disclosure belangen spreker

Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie

I - Identificatie van de rechthebbende (naam, voornaam, inschrijving bij de V.I.):

Astma monitoring & E-health anno TRENDS XXII, Garderen

Workshop voor apothekers en huisartsen Behandeling van COPD anno 2007

Een 49-jarige laborante met ademhalingsklachten. Gert-Jan Braunstahl, Rotterdam Shane Hanon, Brussel

astmakliniek astmakliniek UZA astmakliniek

Nieuwe richtlijnen voor bronchiolitis. Dr Tyl Jonckheer

Samenvatting. Nederlandse samenvatting

Longziekten en respiratoire revalidatie. Prof Dr W. Janssens

Adembenemend : Het acuut benauwde kind, wanneer wordt het adembenemend?

Workshop RTA astma bij kinderen

TOETSVRAGEN TRENDS IN ASTMA 2013

Resultaten VGO en gerelateerde studies: inzichten in de relatie veehouderij en gezondheid? Dick Heederik IRAS Universiteit Utrecht

Dubbeldiagnose. Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts

Leuvense Dagen voor Huisartsgeneeskunde Dienst Pneumologie

Gerichte therapie bij Astma COPD overlap syndroom

P olik lin isch m an agem en t can patiën ten m et Ch ron isch Obstru ctief Lon glijden : bek n opte h an dleidin g

Allergisch aangelegd: (n)iets aan te doen?

ASTMA PROTOCOL CELLO. Leiden

Immunotherapie: terug van weggeweest? Dr S Maddens

COPD Pneumologie. Patiënteninformatie

HET GAAT OM EEN KLEINE GROEP PATIËNTEN DIE VEEL AANDACHT VRAAGT EN NODIG HEEFT

Achtergronden casusschetsen astma/ copd

Astma en COPD. Aanbevelingen en lijsten geneesmiddelen

Dermatologie AZ Maria Middelares Dr Linda Temmerman Dr Els Van Autryve Dr Veerle Dhondt Dr Jolien Veramme Dr Sam Dekeyser

Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC

Happen naar lucht Ziektebeelden

OBSTRUCTIEVE LONGAANDOENINGEN: Door de bomen het bos opnieuw zien. Diensten Longziekten AZ Maria Middelares Gent AZ Sint-Vincentius - Deinze

Appendix Hoofdstuk 13 Tabellen wetenschappelijke onderbouwing farmacotherapie van ouderen met een bipolaire stoornis

Astma en COPD: kernpunten voor management.

FARMACOTHERAPIE BIJ CHRONISCH ASTMA

Auteurs: Kate Sauer( AZ St Jan), Annick de Jaeger ( UZG), Sabine Van Daele(UZG)

Immuunreactie tegen virussen

WERKAFSPRAKEN ASTMA BIJ KINDEREN TUSSEN 1 E EN 2 E LIJN

Rhinovirussen bij astma Een experimentele benadering

Jolet, 2 jaar oud, heeft bij verkoudheden last van hoesten, slijm opgeven en benauwdheid. Vooral s nachts zit zij vol, maar ze piept niet.

Nederlandse Samenvatting

GRIEPVACCINATIE VOOR ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden?

dubbeldiagnose Workshop deel 1 Dhr. R Indeling workshop POH - HA overleg

Disclosure belangen spreker

Nederlandse samenvatting Liesbeth van rensen

Bijlage II Lijst met contra-indicaties. Situatie A: Geen transmissie van het virus. Variola. Protocol infectieziekten 1. Revaccinatie Vaccinatie

Allergie bij het schoolgaande kind: preventie en aanpak van acute allergische reacties

Probiotica als primaire preventie van atopie: een gerandomiseerde, placebogecontroleerde

Inleiding. Lange termijnsverwikkelingen van HIV-infectie en therapie. Dr. Paul De Munter Dienst Algemene Interne - UZ Leuven

COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel

Vijf gedragsthema s lopen als een rode draad door de begeleiding van de patiënt met astma/copd:

2.1 Verstoord evenwicht protease-antiprotease

Gediagnosticeerd astma bij kinderen in de huisartspraktijk: hoe zeker is de diagnose?

De betekenis van dierexperimenteel onderzoek bij de risicoschatting van allergeenblootstelling

Richtlijn Behandeling van astma bij kinderen 4 controversiële vragen

Benauwdheid en piepen bij kinderen jonger dan 6 jaar

Ademhalingsmoeilijkheden en Sport: is het astma? Overzicht. Inspanningsastma (EIA) : voorkomen. Astma veroorzaakt door inspanning = inspanningsastma

Goed leven met astma

Wat is astma eigenlijk? 5 stellingen

Astma. bij kinderen. 101 vragen en antwoorden. Astma bij kinderen. Marc Raes (hoofdredacteur)

Multipel myeloom 2012

Allergie bij kinderen: peanuts?! DDr. Annemie Wijnants

Patiëntgerichtheid bij adolescenten met chronisch longlijden

Casusschetsen astma/copd

Symposium Borstkanker bij jong en oud. Chemotherapie bij jonge patiënten K. Punie

Praktische implementatie van astma- en COPD-richtlijnen

Oseltamivir. Herjan Bavelaar AIOS MMB

Astmatische klachten bij kinderen jonger dan 6 jaar

IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK

Inhalatietherapie: Specifieke toepassingen in de pediatrie.

Zorginstituut Nederland. > Retouradres Postbus 320, 1110 AHDiemen

Astma monitoring & E-health anno TRENDS XXIII, Garderen

Populatie Management COPD Leuven. Prof. Wim Janssens Longziekten en revalidatie UZ Leuven

Astma Controle en ziektelast Paul de Vries

Allergische Rhinitis en Astma Wat zijn zinvolle preventiemaatregelen? WDH Marjo van de Ven

Tentamen B: correctievoorschrift 5 november 2004

Acute pijntherapie voor de geriatrische patiënt

Minisymposium voedselallergie. 28 april 2011 Chris Nieuwhof, internistallergologe/immunologe

Therapietrouw bij chronisch zieke kinderen

Transcriptie:

Respiratoire virussen en astma Dr François Vermeulen Kinderlongziekten Gasthuisberg - UZ Leuven

Plan Wheezing phenotypes Virussen als oorzaak van episodes van wheezing Virussen als oorzaak van astma Behandeling

Wheezingphenotypes

RSV wheeze en astma Na vroege RSV infectie hoger risico op wheeze in eerste levensjaren, niet op latere leeftijd geen verhoogd risico op allergie progressieve verbetering van de longfunctie Opnamemet RSV wheeze < 1 jaar -> Hogerrisicoop leeftijdvan 18 jaarvoor: astma/recidiverende wheeze allergie sensitisatie voor aeroallergenen obstructieve longfunctie Stein R. Lancet 1999; 354:541-5 Sigurs N. Thorax 2010;65:1045-52

Virussen veroorzaken wheezing : astmapatienten

Virussen veroorzaken wheezing : opgenomen kinderen Other Influenza Rhinovirus RSV

Virussen veroorzaken wheezing: eerste levensjaar

Wheeze bij rhinovirus is risicofactor voor wheeze op 3 jaar

Rhinovirus vòòr2 jaaren astmaop 7 jaar Risicofactoren voor wheeze op 7 jaar recurrente wheezing atopische dermatitis verhoogd IgE verhoogde eosinofilie Indien RV geisoleerd werd-> 4x hoger risico voor astmaop 7 jaar Wheeze met RV frequenter geassocieerdmet atopische dermatitis Met RSV is ereennegatieveassociatie Kotaniemi A. et al JACI 2003;111:66-71

RV wheeze en longfunctie Wheeze vòòr3 jaarvsgeenwheeze -> geenverschilin longfunctietussen5 en 8 jaar RSV wheeze vsgeenrsv wheeze -> geenverschilin longfunctietussen5 en 8 jaar RV wheeze vsgeenrv wheeze : lagerefev 1, FEV 0.5, FEF 25-75 Wheeze bijrv vsrv zonderwheeze of geenrv : lagere longfunctie Guilbert T JACI 2011;128:532-8

Viraleinfectie, allergieen blootstelling aanallergenen Risk of hospitalisation for asthma

Omalizumaben viraalgetriggerde astmaopstoten

Palivizumaben recurrentewheeze

Astmaals immuunstoornis Verminderde anti-virale immuniteit bij astmapatiënten IFN-γ productie door monocyten lager bij kinderen met RV wheeze IFN-γ productie door monocyten lager bij astmapatienten (Tang M Lancet 1994; 344:983-5) Th 2 -shift -> deficienteth 1 -respons

Hypotheses onderliggend mechanisme

Hypotheses onderliggend mechanisme

Behandeling Doel is verminderen van symptomen Geen disease-modifying therapie beschikbaar Behandeling goed bestudeerd in schoolgaande kinderen(gina guidelines) : ICS is de hoeksteen van de behandeling Voor pre-school wheezers recent meer gegevens beschikbaar

Pre-school wheeze Clinical pattern Episodic (viral) wheeze Only wheeze with colds Duration of wheeze (epidemiology) Transient wheeze Persistent wheeze Multi trigger wheeze Exacerbations but also symptoms in intervals Late onset wheeze ERS Task Force. Brand et al Eur Resp J 2008; 32: 1096-1110

Inhalatiesteroïdenvoor pre-school wheezers Onderhouds-ICS bij hoog-risico kinderenmet aanslepende/frequente symptomen verminderen frequentie/ernst van de klachten Guilbert et al NEJM 2006; 354: 1985-1997

1 Modified Asthma Predictive Index (mapi) 4 episodes of wheezing (at least 1 doctor confirmed) + 1 major risk factor: Asthma in one of the parents Child eczema Allergic sensitisation 1 aeroallergen or + 2 minor risk factors: Eosinophilia ( 4%) Wheezing unrelated colds Allergic sensitisation for milk, egg, or peanut Guilbert et al JACI 2004; 114: 1282-1287

Slide 20 1 2 minor risk factors? Laurence Hanssens; 18/03/2012

Episodic (viral) wheeze Onderhoudmet lagedosisics 40 kinderen, 0.5 5 jaar, minstens2x wheezeover laatste3 maanden, symptoomvrij tussen exacerbaties Budesonide400 μg/dag vs placebo gedurende 4 maanden Geenverschilin dagelijksesymptomen, aantal of ernst van episodes met wheeze Wilson N Arch Dis Childh 1995;72:317-20

Episodic (viral) wheeze Intermittent lage dosis ICS Kinderentussen1 maanden 3 jaarmet eerste episode van wheezing Budesonide 400 μg/dag vs placebo voor2 weken indien wheeze>= 3 dagen Geeneffectop outcome Aantal symptoomvrije dagen Progressie naar peristente wheeze(21 vs 24%) Duurvan episodes(10 dagen) Bisgaard H NEJM 2006;354:1998-2005

Episodic (viral) wheeze Intermittent hoge dosis ICS Kinderentussen1en 6 jaar Minstens 3x wheezing, symptoomvrije periodes tussenin Fluticasone 750 μg2x/dag vs placebo tot48 uur symptoomvrij(max 10 dagen) Minder orale steroïden, kortere episodes Geeneffectop hospitalisatie, visits, symptoomscore Merkbaareffectop de groei Ducharme NEJM 2009; 360:339-53

Episodic (viral) wheeze Intermittent hogedosisics vslagedosisin onderhoud 1-5 jaar Recurrent wheeze (> 3 episodes/1 jaar, één met systeemsteroïden) Budesonide 1 mg 1x/dag 7 dagenvs Budesonide 0.5 mg/dag Zeiger et al NEJM 2011; 21: 1990-2001

Episodic (viral) wheeze Zeiger et al NEJM 2011; 21: 1990-2001

Orale steroïden Door ouders gestart : niet aangewezen, weinig efficiënt Oommen A Lancet 2003; 362:1433-8 In ED/hospitaal : reductie hospitalisatieduur geen effect Csonka P 2003 J Pediatr 143;725-30 Panickar J 2009 NEJM 360:329-38 Effect mogelijks afhankelijk van onderliggend fenotype Efficiënter bij RV dan RSV wheeze Jartti, Ped Inf Dis J 2006; 25:482-8

Episodic (viral) wheeze Behandeling Bronchodilatoren ICS lage dosis in onderhoud: niet systematisch Ernstige/frequente/aanslepende episodes Positief mapi ICS hoge dosis intermittent : neveneffecten, eerder niet Montelukast: mogelijks effect, zowel in onderhoud als intermittent bij acute episodes Orale steroïden : niet systematisch Ernstige episodes Geen respons op bronchodilatoren Effect onderhoudsbehandeling herevalueren Stop indien geen effect Trial afbouw medicatie plannen indien goede symptoomcontrole ERS Task Force. Brand et al Eur Resp J 2008; 32: 1096-1110

Boodschap Virussen spelen een centrale rol in astma Lokken opstoten uit Associatie hrv/rsv met later astma, zeker bij kinderen met hoger risico op astma Onderliggend mechanisme? Virus induceert gevoeligheid Virale infectie en atopie als merkers van onderliggende immuunafwijking

Boodschap Behandeling pre-school episodic wheeze Bronchodilatoren Orale steroïden : niet systematisch Dagelijks ICS bij geselecteerde patiënten : frequente, ernstige klachten, positieve api Regelmatige herevaluatie van de nood aan ICS Hoge dosis ICS intermittent : neveneffecten? Toekomst Immunomodulatoren? Vaccinatie?