Nieuwe richtlijnen voor bronchiolitis. Dr Tyl Jonckheer

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nieuwe richtlijnen voor bronchiolitis. Dr Tyl Jonckheer"

Transcriptie

1 Nieuwe richtlijnen voor bronchiolitis Dr Tyl Jonckheer

2 Quote: Wetenschap is zoals een voetbalmatch van 6-jarige jongens 2

3 AAP guidelines 2014 Richtlijnen voor diagnosis behandeling preventie van bronchiolitis Gebaseerd op level of evidence benefit-harm relationship Focus Gezonde kinderen tussen 0 en 24m zonder onderliggende aandoeningen Bedoeld voor pediaters huisartsen urgentisten verpleegkundigen arts assistenten

4 Wat verstaat men onder bronchiolitis? Aandoening van de kleinere luchtwegen veroorzaakt door virussen ( 75% RSV, 40% rhinovirussen, 10% influenza, 3% metapneumovirus ) Acute inflammatie van de bronchiolen met oedeem, necrosis van epitheliale cellen en mucusproductie.

5 Kliniek en symptomen van bronchiolitis Tachypnee Wheezing Reutels Intercostale tirage Neusvleugelen Wheezing baby Wheezing baby

6 Verloop van respiratoire symptomen Neusloop 1 à 2 dagen Wheezing Piek na 3-4 dagen Mediane duur tot genezing 8-15 dagen Hoesten 50 % hoest tot 13 dagen 10% hoest tot 21 dagen Thompson M, Vodicka TA, Blair PS, Buckley DI, Heneghan C, Hay AD, TARGET Programme Team BMJ. 2013;347:f7027. Swingler GH, Hussey GD, Zwarenstein M Arch Pediatr Adolesc Med. 2000;154(10):997.

7 Risicopatiënten Prematuriteit Leeftijd < 12 weken Chronisch pulmonale aandoeningen ( BPD bv) Cardiopathie Immuundeficiëntie Neurologische aandoeningen

8 Indicatie voor hospitalisatie ( 0,5-2%) Toxisch kind, onvoldoende intake, lethargie, deshydratatie (Matige tot) ernstige ademnood ( AHF > 70/min) Apnoe Hypoxie ( sat < 95 %) Niet betrouwbare ouders Leeftijd onder 12 weken ( relatief )

9 Key action statement ( KAS) Diagnose 9

10 Key action statement ( KAS): Diagnosis Diagnosis 1A

11 Diagnosis 1A Artsen moeten de diagnosis stellen van bronchiolitis en de ernst evalueren op basis van anamnese en klinisch onderzoek. Evidence quality: B Moderate recommendation

12 Key action statement ( KAS): Diagnosis Diagnosis 1A Diagnose op basis van anamnese en klinisch onderzoek Diagnosis 1B

13 Diagnosis 1B Artsen moeten risicofactoren voor ernstig verloop onderzoeken wanneer zij beslissingen nemen met betrekking tot evaluatie en behandeling van deze kinderen. Evidence quality: B Moderate recommendation

14 Key action statement ( KAS): Diagnosis Diagnosis 1A Diagnose op basis van anamnese en klinisch onderzoek Diagnosis 1B Risicofactoren onderzoeken Diagnosis 1C

15 Diagnosis 1C Wanneer artsen de diagnose maken van bronchiolitis op basis van anamnese en klinisch onderzoek, zijn radiografie en labostudies niet routinematig aangewezen. Evidence quality: B Moderate recommendation

16 120% Bronchiolitis opgenomen in Sint Vincentius 100% 70% RSV+ 80% 60% 69% RSV 40% 20% 0% RSV test Rx Aerosol Puff Aerosol/Puff Antibiotica Zuurstof DEC 2010 (N= 31) DEC 2014 (N=41)

17 Key action statement ( KAS): Diagnosis Diagnosis 1A Diagnose op basis van anamnese en klinisch onderzoek Diagnosis 1B Risicofactoren onderzoeken Diagnosis 1C Radiografie en labostudies niet routinematig aangewezen

18 Key action statement ( KAS) Behandeling 18

19 Key action statement ( KAS): Behandeling KAS 2

20 Behandeling KAS 2 Artsen zouden geen beta-2-mimetica mogen toedienen aan zuigelingen en peuters met de diagnose van bronchiolitis. Evidence quality: B Strong recommendation

21 KAS 2: profile geen aerosol Benefits Geen nevenwerkingen Vermijden van gebruik van ineffectieve medicatie Lagere kost Minder arbeidsintensief (eigen inbreng) Risk Missen van mogelijke transiënte beterschap met aerosol Benefit-harm evaluatie: Erkende algemene inefficiëntie overtreft hypotetische transiënte beterschap

22 KAS 2: profile geen aerosol In tegenstelling tot de richtlijnen van 2006 geven deze nieuwe richtlijnen niet meer de raad om een proefbehandeling met Ventolin te doen.

23 120% Bronchiolitis opgenomen in Sint Vincentius 100% 70% RSV+ 80% 60% 69% RSV 40% 20% 0% RSV test Rx Aerosol Puff Aerosol/Puff Antibiotica Zuurstof DEC 2010 (N= 31) DEC 2014 (N=41)

24 Longdepositie in functie diameter partikel Natte aerosol Droge puffers Ref: Köbrich R et al. Ann Occup Hyg 1994 Symposium 7 maart 2015

25 Variabiliteit in ingeademde dosis Ref H.M Janssens et al Eur Respir J 2000 Symposium 7 maart 2015

26 Niet aansluitend aerosol Aerosol huilende baby Aerosol rustig ademend Puffer rustig ademend Ref:S Erzinger et al. J Aerosol Med 2007 Symposium 7 maart

27 Suspensie : Waarom moet men goed schudden? Symposium 7 maart

28 Key action statement ( KAS): Behandeling KAS 2 geen beta- 2-mimetica puff/aerosol KAS 3

29 Behandeling KAS 3 Artsen zouden geen adrenaline mogen toedienen aan zuigelingen en peuters met de diagnose van bronchiolitis. Evidence quality: B Strong recommendation

30 Key action statement ( KAS): Behandeling KAS 2 KAS 3 geen beta- 2-mimetica puff/aerosol geen adrenaline aerosol KAS 5

31 Behandeling KAS 5 Artsen zouden nooit systemische corticoïden mogen toedienen aan zuigelingen en peuters met de diagnose van bronchiolitis, noch ambulant, noch bij opgenomen patiënten. Evidence quality: A Strong recommendation

32 Key action statement ( KAS): Behandeling KAS 2 geen beta- 2-mimetica puff/aerosol KAS 3 KAS 5 geen adrenaline aerosol Geen systemische corticoïden KAS 7

33 Behandeling KAS 7 Artsen zouden geen kinesitherapie mogen voorschrijven voor zuigelingen en peuters met de diagnose van bronchiolitis Diepe nasofaryngeale aspiratie van slijmen veroorzaken een langere hospitalisatieduur. Evidence quality: B Moderate recommendation

34 Key action statement ( KAS): Behandeling KAS 2 geen beta-2- mimetica puff/aerosol KAS 3 geen adrenaline aerosol KAS 5 Geen systemische corticoïden KAS 7 geen kinesitherapie KAS 8

35 Behandeling KAS 8 Artsen zouden geen antibiotica mogen toedienen aan zuigelingen en peuters met de diagnose van bronchiolitis tenzij er een bewezen bacteriële surinfectie is of sterk vermoeden van. ( minder dan 2% van de gehospitaliseerde kinderen) Evidence quality: B Strong recommendation

36 Key action statement ( KAS): Behandeling KAS 2 geen beta-2- mimetica puff/aerosol KAS 3 geen adrenaline aerosol KAS 5 Geen systemische corticoïden KAS 7 geen kinesitherapie KAS 8 geen antibiotica

37 Key action statement ( KAS): Behandeling Do nothing

38 In Sint Vincentius: Behandeling Minimal touch Goed neushygiëne: zacht spoelen met lauw (37 C) fysiologisch serum als kind wakker is. Zo weinig mogelijk manipulatie. Voeding fractioneren/ maagsonde (KAS 9) Zuurstof extra indien nodig via neusbril/optiflow. Transfert indien deterioratie.

39 Key action statement ( KAS) Preventie 40

40 KAS 11: handhygiëne 11a Iedereen zou zijn handen moeten ontsmetten voor en na contact met de patiënt, de voorwerpen in de omgeving en na uitnemen van handschoenen 11b Iedereen zou bij voorkeur alcoholgel moeten gebruiken bij verzorging van bronchiolitis patiënten. Indien niet mogelijk, handen wassen met veel water en zeep is een alternatief.

41 KAS 12 A/B

42 Symposium 7 maart

Zieke kinderen bij de apotheker. Dr T Jonckheer Sint Vincentius Ziekenhuis GZA Antwerpen

Zieke kinderen bij de apotheker. Dr T Jonckheer Sint Vincentius Ziekenhuis GZA Antwerpen Zieke kinderen bij de apotheker Dr T Jonckheer Sint Vincentius Ziekenhuis GZA Antwerpen Hoestsiropen Hoestsiropen Hoestsiropen bij kinderen Verkoudheid Altijd viraal Gekleurde neussecreties niet synoniem

Nadere informatie

Luchtweginfectie RSV

Luchtweginfectie RSV Luchtweginfectie RSV Beste ouder RSV (Respiratoir syncytieel virus) is de belangrijkste oorzaak van luchtweginfecties bij jonge kinderen met jaarlijkse epidemieën tijdens de wintermaanden (november tot

Nadere informatie

Auteurs: Kate Sauer( AZ St Jan), Annick de Jaeger ( UZG), Sabine Van Daele(UZG)

Auteurs: Kate Sauer( AZ St Jan), Annick de Jaeger ( UZG), Sabine Van Daele(UZG) Klinische richtlijn voor behandeling van bronchiolitis. Auteurs: Kate Sauer( AZ St Jan), Annick de Jaeger ( UZG), Sabine Van Daele(UZG) Versie 1-25/04/2017 1) Samenvatting : Bronchiolitis is een acute

Nadere informatie

kindergeneeskunde informatiebrochure Bronchiolitis (consultatie)

kindergeneeskunde informatiebrochure Bronchiolitis (consultatie) kindergeneeskunde informatiebrochure Bronchiolitis (consultatie) Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is bronchiolitis? 4 3. Weetjes 4 4. Behandeling 5 5. Alarmtekens: onmiddellijk terug contact opnemen

Nadere informatie

Alles over RSV (Respiratoir Syncytieel Virus)

Alles over RSV (Respiratoir Syncytieel Virus) Alles over RSV (Respiratoir Syncytieel Virus) Wat is RSV Een RSV Respiratoir Syncytieel Virus -infectie is een luchtweginfectie die wordt veroorzaakt door het respiratoir syncytieel virus. Het virus veroorzaakt

Nadere informatie

Bronchiolitis bij kinderen. Ontsteking van de kleine luchtwegen

Bronchiolitis bij kinderen. Ontsteking van de kleine luchtwegen Bronchiolitis bij kinderen Ontsteking van de kleine luchtwegen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw kind is opgenomen in het ziekenhuis, omdat het een ontsteking

Nadere informatie

RSV (respiratoir syncytiaal virus)

RSV (respiratoir syncytiaal virus) RSV (respiratoir syncytiaal virus) INFORMATIEFOLDER VOOR OUDER(S) WAT IS RSV? RSV is de afkorting van respiratoir syncytiaal virus en het is één van de belangrijkste oorzaken van luchtweginfecties bij

Nadere informatie

Wat u moet weten over RSV. patiënteninformatie

Wat u moet weten over RSV. patiënteninformatie Wat u moet weten over RSV patiënteninformatie Beste ouders Het Respiratoir Synctieel Virus (RSV) is een belangrijke oorzaak van luchtweginfecties bij jonge kinderen. De frequentie van de ziekte is het

Nadere informatie

Bronchiolitis bij kinderen

Bronchiolitis bij kinderen Bronchiolitis bij kinderen Ontsteking van de kleine luchtwegen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw kind is opgenomen in het ziekenhuis, omdat het een ontsteking

Nadere informatie

COPD Pneumologie. Patiënteninformatie

COPD Pneumologie. Patiënteninformatie COPD Pneumologie Patiënteninformatie Inhoudstafel 1. Inleiding... 3 1.1. Definitie... 3 1.2. Klachten bij COPD... 3 1.3. Onderzoeken... 4 1.4. Behandeling... 4 2. Contact... 6 3. Notities... 7 Deze publicatie

Nadere informatie

Bronchiolitis bij kinderen

Bronchiolitis bij kinderen Kindergeneeskunde Bronchiolitis bij kinderen i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Uw kind is opgenomen in het ziekenhuis omdat het een ontsteking van de kleine luchtwegen heeft. Lang niet

Nadere informatie

Alles over RSV (Respiratoir Syncytieel Virus)

Alles over RSV (Respiratoir Syncytieel Virus) Alles over RSV (Respiratoir Syncytieel Virus) Wat is RSV RSV staat voor Respiratoir Syncytieel Virus, de meest voorkomende oorzaak van ernstige luchtweginfecties bij baby s en kinderen onder de vier jaar.

Nadere informatie

Longontsteking bij uw kind

Longontsteking bij uw kind Longontsteking bij uw kind Uw kind heeft een longontsteking (pneumonie). In deze folder leest u meer over deze aandoening en de behandeling ervan. Informatie voor ouders en verzorgers. Neem altijd uw verzekeringsgegevens

Nadere informatie

Workshop Astma bij Kinderen

Workshop Astma bij Kinderen Workshop Astma bij Kinderen Regionale Transmurale Afspraak bij Kinderen 2011 1 Hoesten, piepen, zagen bij het jonge kind: Hein Brackel hein.brackel@cze.nl 2 Astma-controle Rene van Gent r.vangent@mmc.nl

Nadere informatie

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. R.S.-virus, wat is dat? rkz.nl kinderwebsite.rkz.nl

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. R.S.-virus, wat is dat? rkz.nl kinderwebsite.rkz.nl Patiënteninformatie R.S.-virus, wat is dat? rkz.nl kinderwebsite.rkz.nl Inleiding In de late herfst en de vroege winter worden veel mensen ziek, vaak zijn dit virale infecties. Een daarvan is het zogenaamde

Nadere informatie

kindergeneeskunde informatiebrochure Bronchiolitis (opname)

kindergeneeskunde informatiebrochure Bronchiolitis (opname) kindergeneeskunde informatiebrochure Bronchiolitis (opname) Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Behandeling 4 3. Contactgegevens bij vragen 6 4. Persoonlijke notities 6 3 1. Inleiding Elke winter worden we

Nadere informatie

Wat u moet weten over RSV

Wat u moet weten over RSV 1273/939/8 - SA - mei 2011 Wat u moet weten over RSV Pediatrie 03 443 35 16 campus Sint-Augustinus Oosterveldlaan 24 2610 Wilrijk tel. 03 443 30 11 fax 03 440 43 74 www.gzaziekenhuizen.be GasthuisZusters

Nadere informatie

RESPIRATOIR SYNCYTIEEL VIRUS BIJ KINDEREN

RESPIRATOIR SYNCYTIEEL VIRUS BIJ KINDEREN RESPIRATOIR SYNCYTIEEL VIRUS BIJ KINDEREN 17241 Wat is het RS virus? Respiratoir Syncytieel Virus, kortweg RS virus genoemd, is een virus dat infecties veroorzaakt aan de luchtwegen (neus, oren, keel,

Nadere informatie

Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie

Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie Andrea Bruning, MD PhD AIOS Medische Microbiologie Overzicht Introductie - Point-of-care

Nadere informatie

KINDERGENEESKUNDE. Bronchiolitis (RSV) KINDEREN

KINDERGENEESKUNDE. Bronchiolitis (RSV) KINDEREN KINDERGENEESKUNDE Bronchiolitis (RSV) KINDEREN Bronchiolitis (RSV) Deze folder is bedoeld voor ouders van een kindje met een bronchiolitis. In deze folder vindt u informatie over bronchiolitis. Wat is

Nadere informatie

kindergeneeskunde informatiebrochure Bronchiolitis (opname)

kindergeneeskunde informatiebrochure Bronchiolitis (opname) kindergeneeskunde informatiebrochure Bronchiolitis (opname) Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Behandeling 4 3. Contactgegevens bij vragen 6 4. Persoonlijke notities 6 3 1. Inleiding Elke winter worden we

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Wat is RSV? 3. Hoe kunt u RSV herkennen? 3. Hoe gevaarlijk is RSV? 4. Is RSV besmettelijk? 5. Is een RSV-infectie te voorkomen?

Inhoudsopgave. Wat is RSV? 3. Hoe kunt u RSV herkennen? 3. Hoe gevaarlijk is RSV? 4. Is RSV besmettelijk? 5. Is een RSV-infectie te voorkomen? RSV-infectie Inhoudsopgave Wat is RSV? 3 Hoe kunt u RSV herkennen? 3 Hoe gevaarlijk is RSV? 4 Is RSV besmettelijk? 5 Is een RSV-infectie te voorkomen? 6 RSV: wat moet u onthouden? 7 Medische behandeling

Nadere informatie

Anatomie van de luchtwegen en meest voorkomende respiratoire pathologieën. Dr. Jonas Dewulf

Anatomie van de luchtwegen en meest voorkomende respiratoire pathologieën. Dr. Jonas Dewulf Anatomie van de luchtwegen en meest voorkomende respiratoire pathologieën Dr. Jonas Dewulf Inhoud Inleiding Anatomie van de bovenste en onderste luchtwegen Respiratoire pathologieën Laryngitis stridulosa

Nadere informatie

14u05-14u50 Geef griep geen kans op de werkvloer. Els De Pinnewaert, verpleegkundig ziekenhuishygiënist

14u05-14u50 Geef griep geen kans op de werkvloer. Els De Pinnewaert, verpleegkundig ziekenhuishygiënist 14u05-14u50 Geef griep geen kans op de werkvloer Els De Pinnewaert, verpleegkundig ziekenhuishygiënist GRIEPVACCINATIE VAN ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden? 1. Griep quiz 2. Wat is seizoensgriep?

Nadere informatie

Het piepende kind. Nascholing huisartsen. 20 mei 2014. Annejet Plaisier. kinderarts

Het piepende kind. Nascholing huisartsen. 20 mei 2014. Annejet Plaisier. kinderarts Het piepende kind Nascholing huisartsen 20 mei 2014 Annejet Plaisier kinderarts Incidentie van wheezing bij kinderen 18 16 Kinderen in % 14 12 10 8 6 4 2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 MAS-90 Leeftijd

Nadere informatie

RS-virus bij kinderen

RS-virus bij kinderen RS-virus bij kinderen Bij uw kind is het Respiratoir Syncitieel-virus, kortweg RS-virus, geconstateerd. Soms worden kinderen met het RS-virus opgenomen in het ziekenhuis. In deze folder leest u wat het

Nadere informatie

RS virus. Kinderafdeling

RS virus. Kinderafdeling RS virus Kinderafdeling Beter voor elkaar 2 RS virus Wat is het RS virus Het RS virus is de afkorting van Respiratoir Syncytieel Virus. Het is een veel voorkomend virus dat infecties van de luchtwegen

Nadere informatie

Longontsteking bij uw kind

Longontsteking bij uw kind Longontsteking bij uw kind Uw kind heeft een longontsteking (pneumonie). In deze folder leest u meer over deze aandoening en de behandeling ervan. Informatie voor ouders en verzorgers. Neem altijd uw verzekeringsgegevens

Nadere informatie

alles over rsv (respiratoir synctieel virus) een handleiding voor ouders

alles over rsv (respiratoir synctieel virus) een handleiding voor ouders alles over rsv (respiratoir synctieel virus) een handleiding voor ouders 1 2 Wat is RSV? RSV staat voor Respiratoir Syncytieel Virus, de meest voorkomende oorzaak van ernstige luchtweginfecties bij baby

Nadere informatie

RSV. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

RSV. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! RSV De arts heeft bij uw kind de diagnose Respiratoir Syncytieel Virus (RSV) gesteld. Dit virus is zeer besmettelijk. Bij de behandeling van de verschijnselen van dit virus worden daarom speciale maatregelen

Nadere informatie

Reanimatie van de pasgeborene

Reanimatie van de pasgeborene Reanimatie van de pasgeborene Anne Debeer, neonatale intensieve zorgen, UZ Leuven Katleen Plaskie, neonatale intensieve zorgen, St Augustinus Wilrijk Luc Cornette, neonatale intensieve zorgen, AZ St-Jan

Nadere informatie

Respiratoire virussen en astma. Dr François Vermeulen Kinderlongziekten Gasthuisberg - UZ Leuven

Respiratoire virussen en astma. Dr François Vermeulen Kinderlongziekten Gasthuisberg - UZ Leuven Respiratoire virussen en astma Dr François Vermeulen Kinderlongziekten Gasthuisberg - UZ Leuven Plan Wheezing phenotypes Virussen als oorzaak van episodes van wheezing Virussen als oorzaak van astma Behandeling

Nadere informatie

RSV Risicogroep Oorzaak Symptomen van RSV

RSV Risicogroep Oorzaak Symptomen van RSV RS virus Uw kind is opgenomen op de kinderafdeling van het VUmc in verband met een infectie van RSV. Opname in het ziekenhuis vindt plaats bij ernstige benauwdheid en als zich voedingsproblemen voordoen.

Nadere informatie

In deze brochure vindt u informatie over COPD, en over hoe u er best mee kunt omgaan.

In deze brochure vindt u informatie over COPD, en over hoe u er best mee kunt omgaan. Welkom Geachte mevrouw Geachte heer In deze brochure vindt u informatie over COPD, en over hoe u er best mee kunt omgaan. Heeft u na het lezen van deze brochure nog bijkomende vragen, opmerkingen of wensen,

Nadere informatie

Wat is een RS-infectie

Wat is een RS-infectie Het RS-virus Wat is een RS-infectie Het RS (Respiratoir Syncytieel)-virus is de meest voorkomende verwekker van luchtweginfecties bij zuigelingen en peuters. Dit virus kan het hele jaar door infecties

Nadere informatie

Doel van de presentatie

Doel van de presentatie Doel van de presentatie Voordelen & valkuilen aërosoltherapie Educatie & therapietrouw Soorten medicatie en inhalatoren Valkuilen dosisaërosol & concreet gebruik Spacers: voordeel, gebruik en onderhoud

Nadere informatie

Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk. Warffum 2012

Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk. Warffum 2012 Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk Warffum 2012 Onderwerpen CRP, bezinking of beide CRP bij acuut hoesten CRP sneltest voor andere indicaties? CRP, bezinking of beide? Indicaties - infectie/ontsteking

Nadere informatie

Bronchiolitis. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Bronchiolitis. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Bronchiolitis Uw kind heeft bronchiolitis. Dit is een ontsteking van de kleine luchtwegen, veroorzaakt door een virus. In deze folder leest u meer over bronchiolitis. Neem altijd uw verzekeringsgegevens

Nadere informatie

OBSTRUCTIEVE LONGAANDOENINGEN: Door de bomen het bos opnieuw zien. Diensten Longziekten AZ Maria Middelares Gent AZ Sint-Vincentius - Deinze

OBSTRUCTIEVE LONGAANDOENINGEN: Door de bomen het bos opnieuw zien. Diensten Longziekten AZ Maria Middelares Gent AZ Sint-Vincentius - Deinze OBSTRUCTIEVE LONGAANDOENINGEN: Door de bomen het bos opnieuw zien Diensten Longziekten AZ Maria Middelares Gent AZ Sint-Vincentius - Deinze COPD: welke bos kiezen? Dr Paul Germonpré- Pneumologie AZ Maria

Nadere informatie

Kinderlongziekten op de IC. 17 april 2015 Michiel Bannier Kinderarts - fellow Kinderlongziekten

Kinderlongziekten op de IC. 17 april 2015 Michiel Bannier Kinderarts - fellow Kinderlongziekten Kinderlongziekten op de IC 17 april 2015 Michiel Bannier Kinderarts - fellow Kinderlongziekten Kinderlongziekten op de IC Inhoud Kinderen vs Volwassenen Astma Bronchiolitis Kinderen zijn géén kleine Volwassenen

Nadere informatie

pneumonie herhalingscursus BKZ kinderverpleegkundigen 12 april 2018 dr. K.T. (Rien) Verbruggen

pneumonie herhalingscursus BKZ kinderverpleegkundigen 12 april 2018 dr. K.T. (Rien) Verbruggen pneumonie herhalingscursus BKZ kinderverpleegkundigen 12 april 2018 dr. K.T. (Rien) Verbruggen intro definities pathofysiologie kliniek van pneumonie casuïstiek pneumonie - definitie pneumonie = pneumonitis

Nadere informatie

kindergeneeskunde informatiebrochure Richtlijnen voor het correct puffen bij kinderen

kindergeneeskunde informatiebrochure Richtlijnen voor het correct puffen bij kinderen kindergeneeskunde informatiebrochure Richtlijnen voor het correct puffen bij kinderen Inhoudstafel 1. Waarom een voorzetkamer gebruiken? 4 2. Welk masker is het meest geschikt? 4 3. Afleiding 4 4. Medicatie

Nadere informatie

BENAUWDHEID BIJ KINDEREN

BENAUWDHEID BIJ KINDEREN BENAUWDHEID BIJ KINDEREN 1009 Inleiding Uw kind heeft last van terugkomende benauwdheidaanvallen. Dit wordt astma genoemd of, als uw kind nog erg jong is, bronchiale hyperreactiviteit. Wij kunnen ons voorstellen

Nadere informatie

Happen naar lucht Ziektebeelden

Happen naar lucht Ziektebeelden Happen naar lucht Ziektebeelden 2 Oktober 2014 Michiel Bannier Kinderarts - fellow Kinderlongziekten Inhoud Astma Bronchiolitis Cystic Fibrosis Tussendoortjes Oudste stad van Nederland?? Astma Astma -

Nadere informatie

Adembenemend : Het acuut benauwde kind, wanneer wordt het adembenemend?

Adembenemend : Het acuut benauwde kind, wanneer wordt het adembenemend? Adembenemend : Het acuut benauwde kind, wanneer wordt het adembenemend? Annekien Jongbloet, huisarts Marianne Eijkemans, kinderarts CZE Titia Niers, kinderarts MMC Inschatting : Levensbedreigend benauwd?

Nadere informatie

Acute bronchitis bij volwassenen

Acute bronchitis bij volwassenen bij volwassenen L.J. Dupont, MD, PhD www.lung.be Acute exacerbatie van chronische bronchitis frequent probleem in klinische praktijk meest frequente infectie van de lagere luchtwegen frequente oorzaak

Nadere informatie

Samen in de lucht. Het kind met de piepende ademhaling. Guido Bothof, kinderarts i.o.

Samen in de lucht. Het kind met de piepende ademhaling. Guido Bothof, kinderarts i.o. Samen in de lucht Het kind met de piepende ademhaling Guido Bothof, kinderarts i.o. Wat is een piepende ademhaling? - Ouders gebruiken piepen o.a. om moeite met ademhaling en hoorbare ademhaling aan te

Nadere informatie

Wat is astma? Wat is astma? Basis Cursus Astma bij Kinderen. Dilemma s bij behandeling van kinderen met astma

Wat is astma? Wat is astma? Basis Cursus Astma bij Kinderen. Dilemma s bij behandeling van kinderen met astma Basis Cursus Astma bij Kinderen Wat is astma? Anneke Landstra Mariëlle Pijnenburg Maarten Kuethe Wim van Aalderen Wat is Normale luchtweg Matig/ernstig astma gezond fataal astma Dilemma s bij behandeling

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Griep of influenza

Patiënteninformatie. Griep of influenza Patiënteninformatie Griep of influenza Inhoud Inleiding... 3 Informatie over griep... 3 Wat is griep?... 3 Is vaccinatie belangrijk?... 3 Voor wie is griepvaccinatie sterk aangeraden?... 3 Wanneer moet

Nadere informatie

VANDAAG IS DE DAG WAAROP IK ME VERZET TEGEN IPF

VANDAAG IS DE DAG WAAROP IK ME VERZET TEGEN IPF VANDAAG IS DE DAG WAAROP IK ME VERZET TEGEN IPF Voor mensen met de diagnose van IPF: Een handleiding om u te helpen bij het bespreken van uw aandoening en behandelingsopties met uw dokter BE/EST/0217/0002

Nadere informatie

Jolet, 2 jaar oud, heeft bij verkoudheden last van hoesten, slijm opgeven en benauwdheid. Vooral s nachts zit zij vol, maar ze piept niet.

Jolet, 2 jaar oud, heeft bij verkoudheden last van hoesten, slijm opgeven en benauwdheid. Vooral s nachts zit zij vol, maar ze piept niet. Astma bij kinderen Casusschetsen Mrt 00 Casusschets 1 Jolet, 2 jaar oud, heeft bij verkoudheden last van hoesten, slijm opgeven en benauwdheid. Vooral s nachts zit zij vol, maar ze piept niet. Vraag 1:

Nadere informatie

Bronchoscopie: voorbereiding en nazorg. Ingel Demedts, MD, PhD Longarts, Dienst Longziekten UZ Gent Eindejaarsmeeting BVP La Hulpe, 30 november 2008

Bronchoscopie: voorbereiding en nazorg. Ingel Demedts, MD, PhD Longarts, Dienst Longziekten UZ Gent Eindejaarsmeeting BVP La Hulpe, 30 november 2008 Bronchoscopie: voorbereiding en nazorg Ingel Demedts, MD, PhD Longarts, Dienst Longziekten UZ Gent Eindejaarsmeeting BVP La Hulpe, 30 november 2008 Inleiding 1. Wat is bronchoscopie? 2. Evidentie 3. Veiligheid

Nadere informatie

De Kindercarrousel voor huisartsen en kinderartsen 15-05-2013

De Kindercarrousel voor huisartsen en kinderartsen 15-05-2013 De Kindercarrousel voor huisartsen en kinderartsen 15-05-2013 Bovenste luchtweginfectie Peter Verbruggen, huisarts Marianne Faber, kinderarts Leerdoelen Herkennen en benoemen van ernst van dyspnoe bij

Nadere informatie

COPD Ziekte en beleving

COPD Ziekte en beleving Versiedatum augustus 2016 - objectid 234962 vzw Jessa Ziekenhuis Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt, www.jessazh.be COPD Persoonlijke notities Welkom Het team van de afdeling Pneumologie heet u van harte

Nadere informatie

KINDERGENEESKUNDE. Het RS-virus KINDEREN

KINDERGENEESKUNDE. Het RS-virus KINDEREN KINDERGENEESKUNDE Het RS-virus KINDEREN Het RS-virus Deze folder is bedoeld voor ouders van een kindje met het RS-virus, ook wel RSV-bronchitis en RSV genoemd. In deze folder vindt u informatie over het

Nadere informatie

Franciscus nascholing. Welkom!

Franciscus nascholing. Welkom! Franciscus nascholing Praktische Kindergeneeskunde Herkent u het benauwde kind? Donderdag 22 november 2018 Welkom! S.E. Jaisli (I.de Kleer) Overzicht Introductie Algemene overzicht luchtwegen Oorzaken

Nadere informatie

Respiratoir Syncitieel virus (RSV)

Respiratoir Syncitieel virus (RSV) Respiratoir Syncitieel virus (RSV) Kind & Jeugd Locatie Hoorn/Enkhuizen Respiratoir Syncitieel Virus (RSV) Het Respiratoir Syncitieel Virus (RSV) is een virus dat in de wintermaanden voorkomt en zich in

Nadere informatie

Opname en ontslag bij COPD

Opname en ontslag bij COPD Opname en ontslag bij COPD Inleiding U bent opgenomen op de afdeling Longziekten met COPD-gerelateerde klachten. In deze brochure krijgt u informatie over de aandoening maar ook over de behandeling tijdens

Nadere informatie

INHALATIE Hanneke van Dijk kinderlongverpleegkundige

INHALATIE Hanneke van Dijk kinderlongverpleegkundige INHALATIE 30-06-2015 Hanneke van Dijk kinderlongverpleegkundige Doelstelling Aan het eind van deze workshop is de groep bekend met wat voor mogelijkheden er zijn om inhalatie medicatie toe te dienen en

Nadere informatie

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS Invasieve beademing bij longfibrose Liselotte Boerman, ANIOS Casus Man, 82 jaar, Opname ivm respiratoire insufficiëntie, DD: 1. Acute exacerbatie Idiopathische Pulmonale Fibrose (IPF) 2. overvulling cardiaal

Nadere informatie

BIJNIER. Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels. OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove

BIJNIER. Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels. OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove BIJNIER Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove INLEIDING CASUS man, 54 jaar Kliniek: reumapatiënt Therapie: langdurig medrol, geleidelijk afbouwen Laboratorium: onder

Nadere informatie

respiratoire virale infecties: evaluatie van de huidige PCR Sarah Resseler 31 maart 2009

respiratoire virale infecties: evaluatie van de huidige PCR Sarah Resseler 31 maart 2009 Laboratoriumdiagnose van respiratoire virale infecties: evaluatie van de huidige PCR Sarah Resseler 31 maart 2009 Inhoud 1. Algemene inleiding 2. Klinisch/diagnostisch scenario 3. CAT vraagstelling 4.

Nadere informatie

Gert verpooten. COPD versus Astma RIZIV RIZIV

Gert verpooten. COPD versus Astma RIZIV RIZIV Gert verpooten Consensusrichtlijnen COPD versus Astma De onderzoeksgroep van GV ontvangt steun van Fresenius, Amgen, Roche, Novartis, Baxter en Teva. GV is Belgisch hoofdonderzoeker voor de ALTITUDE studie

Nadere informatie

TBC (OF TUBERCULOSE)

TBC (OF TUBERCULOSE) TBC (OF TUBERCULOSE) Wat is TBC of tuberculose? TBC of tuberculose is een besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door de tuberkelbacterie of de bacil van Koch. De meest voorkomende vorm is longtuberculose.

Nadere informatie

SF Z. Oncologisch support Team. Tyverb SINT-FRANCISKUSZIEKENHUIS

SF Z. Oncologisch support Team. Tyverb SINT-FRANCISKUSZIEKENHUIS SF Z SINT-FRANCISKUSZIEKENHUIS Oncologisch support Team Tyverb Patiënteninformatie doelgerichte therapie Dosis en toediening Tyverb is beschikbaar in tabletten van 250 mg. De aanbevolen dosis volgens voorschrift

Nadere informatie

SEIZOENSGRIEP EN HET GRIEPVACCIN

SEIZOENSGRIEP EN HET GRIEPVACCIN SEIZOENSGRIEP EN HET GRIEPVACCIN Nr. 108 Wat is de klassieke of seizoensgriep In de volksmond wordt er gesproken over de griep, waar het gaat over een zware verkoudheid of een luchtwegeninfectie met enkele

Nadere informatie

Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC

Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden Teske Schoffelen, arts-assistent IC 28-02-2019 Casus Vrouw, 67 jaar Presentatie Koorts, niet-productieve hoest, dyspnoe Acuut hypoxisch

Nadere informatie

Aerosoltherapie bij kinderen

Aerosoltherapie bij kinderen Aerosoltherapie bij kinderen informatiebrochure voor patiënten copyright AZ SINT-ELISABETH ZOTTEGEM www.sezz.be ref. BRO/483/v1.0 Doel van aerosoltherapie Wanneer er een aerosoltherapie bij uw kindje gestart

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Dutch summary)

Nederlandse samenvatting (Dutch summary) Nederlandse samenvatting (Dutch summary) 1 Vroeggeboorte na antenatale inflammatie bronchiale hyperreactiviteit als onderliggende oorzaak van Vroeggeboorte Over vroeggeboorte, ook wel prematuriteit genoemd,

Nadere informatie

GRIEPVACCINATIE VOOR ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden?

GRIEPVACCINATIE VOOR ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden? GRIEPVACCINATIE VOOR ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden? WAT IS SEIZOENSGRIEP? WAT IS SEIZOENSGRIEP? > Een acute luchtweginfectie: Plots begin met koorts en rillingen Hoofdpijn Spierpijn Keelpijn

Nadere informatie

COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel

COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel Inhoud Definities Etiologie en impact Diagnose Behandeling Definitie van COPD COPD, een ziekte die voorkomen en behandeld kan worden,

Nadere informatie

Is er evidentie voor point of care testen voor de diagnose van occulte ernstige bacteriële infecties bij ambulante kinderen met koorts zonder focus?

Is er evidentie voor point of care testen voor de diagnose van occulte ernstige bacteriële infecties bij ambulante kinderen met koorts zonder focus? Is er evidentie voor point of care testen voor de diagnose van occulte ernstige bacteriële infecties bij ambulante kinderen met koorts zonder focus? Critically appraised topic Leuven 10 mei 2011 Dr. Apr.

Nadere informatie

Zuurstof reductie test

Zuurstof reductie test Zuurstof reductie test Bronchopulmonale dysplasie (BPD) kan geclassificeerd worden in mild, matig en ernstig afhankelijk van de hoeveelheid en duur van externe zuurstoftoediening en de mate van respiratoire

Nadere informatie

Hoesten. j.heynens 12-10-2007

Hoesten. j.heynens 12-10-2007 Hoesten Programma Fysiologie van hoesten Wat is normaal? Differentiaal diagnose Wat betekent hoesten voor de gemeenschap? USA: 35 % van de schoolkinderen otc medicatie afgelopen 30 dagen USA: 2 miljard

Nadere informatie

Respiratoir syncytieel virus (RSV)

Respiratoir syncytieel virus (RSV) Respiratoir syncytieel virus (RSV) Wat is RSV? De afkorting RSV staat voor Respiratoir Syncytieel Virus. Dit virus veroorzaakt luchtweginfecties van de kleine luchtwegen. Het virus is meestal actief in

Nadere informatie

Casusschetsen astma/copd

Casusschetsen astma/copd Casusschetsen astma/copd 7 augustus 2000 Casusschets 1 Mevr. N, is een 26 jarige adipeuze Surinaamse vrouw die sinds 1994 in Nederland woonachtig is. Sinds haar komst naar Nederland heeft zij in wisselende

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Norovirus

Patiënteninformatie. Norovirus Patiënteninformatie Norovirus Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Informatie over Norovirus... 3 Wat is het Norovirus?... 3 Besmettelijkheid... 3 Hoe wordt Norovirus opgespoord?... 4 Behandeling... 4 Maatregelen...

Nadere informatie

Kennelhoest - Infectieuze tracheobronchitis (infectieuze ontsteking van luchtpijp en bronchiën) bij honden

Kennelhoest - Infectieuze tracheobronchitis (infectieuze ontsteking van luchtpijp en bronchiën) bij honden Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving Een Infectieuze tracheobronchitis is de medische term die een groep van besmettelijke, respiratoire (luchtweg) aandoeningen

Nadere informatie

Griep, feiten en tips vaccinatie tegen seizoensgriep

Griep, feiten en tips vaccinatie tegen seizoensgriep Griep, feiten en tips vaccinatie tegen seizoensgriep Wat is griep? De wetenschappelijke benaming voor griep is influenza. Griep is een besmettelijke ziekte en wordt veroorzaakt door het influenzavirus.

Nadere informatie

Zuigeling met koorts. Rianne Wijbenga Kinderarts Antonius Ziekenhuis Sneek

Zuigeling met koorts. Rianne Wijbenga Kinderarts Antonius Ziekenhuis Sneek Zuigeling met koorts Rianne Wijbenga Kinderarts Antonius Ziekenhuis Sneek Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling - Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties - Sponsoring of

Nadere informatie

Zuurstof reductie test

Zuurstof reductie test Zuurstof reductie test Bronchopulmonale dysplasie (BPD) kan geclassificeerd worden in mild, matig en ernstig afhankelijk van de hoeveelheid en duur van externe zuurstoftoediening en de mate van respiratoire

Nadere informatie

Het RS-virus bij uw baby/kind

Het RS-virus bij uw baby/kind Het RS-virus bij uw baby/kind 2 Bij uw kind is het RS-virus vastgesteld. In deze folder leest u wat het RS-virus is en wat de gevolgen ervan zijn. Daarnaast vindt u informatie over de medische en verpleegkundige

Nadere informatie

Kinkhoest. Kinkhoest of pertussis is een acute bacteriële infectie van de luchtwegen.

Kinkhoest. Kinkhoest of pertussis is een acute bacteriële infectie van de luchtwegen. Kinkhoest Ziektebeeld Kinkhoest of pertussis is een acute bacteriële infectie van de luchtwegen. Het ziektebeeld kan variëren van een milde hoest tot ernstige ziekte. Klassiek wordt kinkhoest gekenmerkt

Nadere informatie

F. Thorax. Inhoudsopgave 01 F 02 F 03 F 04 F 05 F 06 F 07 F 08 F 09 F 10 F 11 F 12 F 13 F 14 F 15 F 16 F

F. Thorax. Inhoudsopgave 01 F 02 F 03 F 04 F 05 F 06 F 07 F 08 F 09 F 10 F 11 F 12 F 13 F 14 F 15 F 16 F F. Thorax nhoudsopgave 01 F 02 F 03 F 04 F 05 F 06 F 07 F 08 F 09 F 10 F 11 F 12 F 13 F 14 F 15 F 16 F Aspecifieke thoracale pijn... 1 Minder belangrijk thoraxtrauma... 1 Medische controle voor indiensttreding

Nadere informatie

MRSA bij uw baby. Wat moet u weten? Informatiefolder voor ouders

MRSA bij uw baby. Wat moet u weten? Informatiefolder voor ouders MRSA bij uw baby Wat moet u weten? Informatiefolder voor ouders Beste ouders, U hebt vernomen dat bij uw kind de bacterie MRSA werd teruggevonden. Wij begrijpen dat dit voor u een aangrijpende gebeurtenis

Nadere informatie

Palliatieve zorg bij COPD in onze regio. Karin Janssen-van Hemmen Jeroen Verheul

Palliatieve zorg bij COPD in onze regio. Karin Janssen-van Hemmen Jeroen Verheul Palliatieve zorg bij COPD in onze regio Karin Janssen-van Hemmen Jeroen Verheul Inhoud Stellingen Wie zijn we? Wat is ons doel? En waarom? Wat hebben we tot nu toe gedaan? Toekomst? Antwoorden op stellingen

Nadere informatie

Een veilig gevoel op school met een chronische longziekte

Een veilig gevoel op school met een chronische longziekte Een veilig gevoel op school met een chronische longziekte Kinderpneumologie Dr. Marleen Moens 53 6 Een veilig gevoel op school met een chronische longziekte: mucoviscidose. 6.1. Inleiding 6.1.1. Definitie

Nadere informatie

Multidisciplinaire behandeling van lagerug pijn

Multidisciplinaire behandeling van lagerug pijn Multidisciplinaire behandeling van lagerug pijn Jens François Groep Orthopedie @ OLV Multidisciplinaire behandeling van lagerug pijn Zaterdag 23 maart 2013 LAGERUG PIJN Lagerug pijn is frequent in de Westerse

Nadere informatie

HET ZORGPAD COPD. DOELSTELLING Een betere kwaliteit van zorg organiseren door o.a. multidisciplinair samen te werken.

HET ZORGPAD COPD. DOELSTELLING Een betere kwaliteit van zorg organiseren door o.a. multidisciplinair samen te werken. HET ZORGPAD COPD INLEIDING Het LMN CWV organiseert rookstopconsultaties door een erkende tabakoloog in het Regiohuis in Izegem en in het Eerstelijnshuis Midden West-Vlaanderen. Om het zorgpad COPD op te

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Welkom op de quarantaineafdeling

Patiënteninformatie. Welkom op de quarantaineafdeling Patiënteninformatie Welkom op de quarantaineafdeling Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Wat is isolatie?... 3 Welke isolatiemaatregelen zijn er?... 4 Waarom moet ik naar een quarantaineafdeling?... 5 Mag

Nadere informatie

ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN INTERLINE LUCHTWEGINFECTIES BIJ KINDEREN Augustus 2004 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding Luchtweginfecties komen op de kinderleeftijd buitengewoon veel voor

Nadere informatie

Virale luchtweginfecties bij kinderen

Virale luchtweginfecties bij kinderen Virale luchtweginfecties bij kinderen Mark Wojciechowski Algemene Pediatrie Respiratoire virussen RSV Human Metapneumovirus Parainfluenza virus Influenza virus Adenovirus Rhinovirus Coronavirus 1 Cold

Nadere informatie

Patiënteninformatie. MRSA bacterie

Patiënteninformatie. MRSA bacterie Patiënteninformatie MRSA bacterie 2 Inhoud Inhoud... 3 Inleiding... 4 Informatie over MRSA... 4 Wat is MRSA?... 4 Hoe wordt MRSA overgedragen?... 4 Word je ziek van de MRSA bacterie?... 4 Hoe word je opgevolgd?...

Nadere informatie

SAMENVATTING RICHTLIJN PREVENTIE, DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN

SAMENVATTING RICHTLIJN PREVENTIE, DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN SAMENVATTING RICHTLIJN PREVENTIE, DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN HYPERBILIRUBINEMIE BIJ DE PASGEBORENE, GEBOREN NA EEN ZWANGERSCHAPSDUUR VAN MEER DAN 35 WEKEN Initiatief: Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde

Nadere informatie

BENAUWDHEID BIJ KINDEREN

BENAUWDHEID BIJ KINDEREN BENAUWDHEID BIJ KINDEREN 1009 Inleiding Uw kind heeft last van terugkomende benauwdheidaanvallen. Dit kan astma genoemd worden of, als uw kind nog erg jong is, bronchiale hyperreactiviteit. Wij kunnen

Nadere informatie

INHALEREN MET VOORZETKAMER

INHALEREN MET VOORZETKAMER INHALEREN MET VOORZETKAMER 1029 Inhaleren met een voorzetkamer 1. Dosis aërosol krachtig schudden en in de voorzetkamer plaatsen. 2. Plaats het mondstuk van de voorzetkamer tussen de tanden en sluit de

Nadere informatie

Tuberculose. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk

Tuberculose. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk Tuberculose T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat

Nadere informatie

Communicatie rond palliatieve sedatie

Communicatie rond palliatieve sedatie Communicatie rond palliatieve sedatie D A G VA N D E M E D I C AT I E V E I L I G H E I D, 2 1 M A A R T 2 0 1 7 M A R G OT V E R KU Y L E N, S P E C I A L I S T O U D E R E N G E N E E S KU N D E / K

Nadere informatie

SF Z. Oncologisch support Team. Afinitor SINT-FRANCISKUSZIEKENHUIS

SF Z. Oncologisch support Team. Afinitor SINT-FRANCISKUSZIEKENHUIS SF Z SINT-FRANCISKUSZIEKENHUIS Oncologisch support Team Afinitor Patiënteninformatie doelgerichte therapie In het kader van uw behandeling voor nierkanker heeft uw arts het geneesmiddel Afinitor voorgeschreven.

Nadere informatie