Metacgnitieve Therapie MODULE 4: ATTRIBUTIESTIJL 4.1
attributiestijl 4.2 Attributies Attributie = waaraan schrijf je de rzaak van een gebeurtenis te? Leg je de verantwrdelijkheid bij jezelf, de ander f de mstandigheden? We zien vaak ver het hfd dat een gebeurtenis verschillende rzaken kan hebben. Welke rzaken kunnen hebben bijgedragen aan de vlgende situatie? Je bent vr je rijexamen gezakt.
attributiestijl 4.3 Orzaken Waarm zakte je vr je rijexamen? Mgelijke rzaken...... jezelf zenuwen, gebrek aan rijervaring... anderen veeleisende examinatr... mstandigheden slecht weer, lastige weg, veel verkeer
Attributies Veel mensen hebben de neiging m de rzaak van een gebeurtenis eenzijdig te verklaren. We geven vaak anderen de schuld en niet nszelf (gezegde: We zien wel de splinter in het g van de ander, maar niet de balk in het eigen g! ). In de meeste gevallen spelen meerder factren een rl! ( ne way, the 7 eleven way by dcjhn) attributiestijl 4.4
attributiestijl 4.5 Waarm den we dit? Uit nderzek blijkt dat veel (maar niet alle) mensen met een depressieve kwetsbaarheid (en smbere vertuigingen): geneigd zijn falen aan zichzelf te te schrijven succes eerder teschrijven aan de mstandigheden f anderen Deze attributiestijl kan leiden tt een gebrek aan zelfvertruwen!
attributiestijl 4.6 Waarm den we dit? Uit nderzek blijkt dat veel (maar niet alle) mensen met een psychtische kwetsbaarheid (en waanvertuigingen): geneigd zijn andere mensen negatieve gebeurtenissen en falen kwalijk te nemen geneigd zijn m te denken dat ze geen invled hebben p nch psitieve nch negatieve gebeurtenissen Vral de eerste attributiestijl kan leiden tt ernstige prblemen met anderen!
He eenzijdige attributies bijdragen aan misinterpretatie tijdens een psychse - vrbeelden attributiestijl 4.7 Gebeurtenis Het gesprek valt stil als ik de kamer binnen km. Verklaring tijdens een psychse Mensen praten ver mij achter mijn rug m. Andere mgelijke verklaringen Puur teval iemand was net klaar met zijn verhaal; mensen zijn nieuwsgierig wie er binnenkmt. Ik ben aangekmen. Mijn fiets is gejat vr de supermarkt. Een zuinige dkter schrijft mij gedkpe medicatie vr waardr ik aankm. Iemand wil mij ruïneren: de vlgende keer wrdt mijn huis leeggerfd. Bijwerkingen van medicatie kunnen een deel van het prbleem zijn, maar een gebrek aan activiteit en slechte veding zijn andere mgelijke rzaken. In deze buurt wrden vaak fietsen gejat; de fiets stnd er al 3 dagen en stnd niet p slt; dit is een gewne diefstal die iedereen had kunnen verkmen. werkblad 4.1
attributiestijl 4.8 Oefeningen Denk na ver verschillende rzaken van gebeurtenissen Accepteer niet te snel maar één verklaring Bespreek de cnsequenties van een bepaalde attributiestijl (bv. anderen beschuldigen leidt tt cnflicten)
Andere mensen lachen terwijl jij praat. Waarm meten deze mensen lachen terwijl jij aan het wrd bent? Wat is de belangrijkste reden vr deze gebeurtenis? Jezelf? Anderen? Omstandigheden? ( Laughter wrkshp by yanec) attributiestijl 4.9
Een vriendin verrast je met een cadeau. Waarm geeft je vriendin je een cadeau? Wat is de belangrijkste reden vr deze gebeurtenis? Jezelf? Anderen? Omstandigheden? ( Gift :D by Marcin Mga / Llek) attributiestijl 4.10
Effecten van attributiestijl bij negatieve gebeurtenissen 29 Het spijt mij meneer van Wijk, maar ik verleng uw cntract niet. Attributie: jezelf (bv. Dat is echt mijn eigen schuld. Ik heb niet hard geneg gewerkt! ) Nadeel:??? Vrdeel:??? Attributie: anderen/mstandigheden (bv. De baas mcht mij vanaf het begin al niet. Ik werd steeds gepest. ) Nadeel:??? Vrdeel:??? ( Marc Gmes e Marcel Edurd by Marc Gmes; "Smiley" by Ruth Veckenstedt) attributiestijl 4.11
Effecten van attributiestijl bij negatieve gebeurtenissen 29 Het spijt mij meneer van Wijk, maar ik verleng uw cntract niet. Attributie: jezelf (bv. Dat is echt mijn eigen schuld. Ik heb niet hard geneg gewerkt! ) Nadeel: verkleint je zelfvertruwen Vrdeel: het wrdt gezien als ruimhartig m de verantwrdelijkheid te nemen Attributie: anderen/mstandigheden (bv. De baas mcht mij vanaf het begin al niet. Ik werd steeds gepest. ) Nadeel: het niet nemen van je verantwrdelijkheid wrdt gezien als nbeleefd; het jezelf gemakkelijk maken Vrdeel: zelfvertruwen kmt niet in gevaar ( Marc Gmes e Marcel Edurd by Marc Gmes; "Smiley" by Ruth Veckenstedt) attributiestijl 4.12
Effecten van attributiestijl bij negatieve gebeurtenissen 30 Succes heeft vele vaders, een mislukking blijkt meestal wees Het spijt mij meneer van Wijk, maar ik verleng uw cntract niet. Evenwichtige verklaring (d.w.z. cmbineer de invled van jezelf, anderen en mstandigheden; km met verschillende verklaringen): Ons bedrijf met persneel kwijt. Ik merkte k zelf dat mijn huidige psitie niet paste bij mijn mgelijkheden en interesses en dat de samenwerking met mijn cllega s niet altijd sepel verliep. ( Marc Gmes e Marcel Edurd by Marc Gmes; "Smiley" by Ruth Veckenstedt) attributiestijl 4.13
Effecten van attributiestijl bij psitieve gebeurtenissen 31 U krijgt de wning! We zijn blij u te mgen verwelkmen als nze nieuwe huurder! Attributie: jezelf (bv. Ik maakte een gede indruk. Ngal wiedes dat mijn aanvraag werd geaccepteerd! ) Nadeel:??? Vrdeel:??? Attributie: anderen/mstandigheden (bv. Ik was vast de enige geïnteresseerde. Wat een gelukkig teval! ) Nadeel:??? Vrdeel:??? ( Secret handshakes by The infamus gdub ; "Smiley" by Ruth Veckenstedt) attributiestijl 4.14
Effecten van attributiestijl bij psitieve gebeurtenissen 31 U krijgt de wning! We zijn blij u te mgen verwelkmen als nze nieuwe huurder! Attributie: jezelf (bv. Ik maakte een gede indruk. Ngal wiedes dat mijn aanvraag werd geaccepteerd! ) Nadeel: je maakt een arrgante indruk (vlksmnd: Eigen rem stinkt ) Vrdeel: je eigenwaarde stijgt Attributie: anderen/mstandigheden (bv. Ik was vast de enige geïnteresseerde. Wat een gelukkig teval! ) Nadeel: je eigenwaarde stijgt niet Vrdeel: je kmt ver als bescheiden en sciaal ( Secret handshakes by The infamus gdub ; "Smiley" by Ruth Veckenstedt) attributiestijl 4.15
Effecten van attributiestijl bij psitieve gebeurtenissen 32 U krijgt de wning! We zijn blij u te mgen verwelkmen als nze nieuwe huurder! Evenwichtige verklaring (d.w.z. cmbineer de invled van jezelf, anderen en mstandigheden; km met verschillende verklaringen): Ik zal een gede indruk hebben gemaakt p de huisbaas. We knden het meteen al ged met elkaar vinden. Bvendien kmt het hem ged uit dat ik de keukeninrichting verneem! ( Secret handshakes by The infamus gdub ; "Smiley" by Ruth Veckenstedt) attributiestijl 4.16
( Cards-Trick by Linney und Peters, 2007) attributiestijl 4.17 Kaartspel 8 Neem één van deze speelkaarten in gedachten en cncentreer je hierp. Wijs er niet naar en zeg niet hardp welke je hebt uitgekzen. Nadat je de kaart in je geheugen hebt geprent, sla ik de bladzij m
Mdule 1 9 Kaartspel De kaart die je hebt uitgekzen wrdt nu geselecteerd en verwijderd uit de stapel. Ik draai nu de bladzij m ( Ryal Flush by mawel) attributiestijl 4.18
( Cards-Trick by Linney und Peters, 2007) attributiestijl 4.19 Mdule 1 10 Kaartspel Is juw kaart verwijderd? He heb ik dat gedaan?
Mdule 1 12 Kaartspel He denk je dat ik dit heb gedaan? Telepathie? Tvenarij? Nee: het is een kaarttruc! Vreemde verschijnselen f situaties die bvennatuurlijke rzaken lijken te hebben, kmen k vr in het dagelijks leven. Bedenk daarbij: Meestal zijn er eenvudige verklaringen vr vreemde gebeurtenissen. ( Ryal Flush by mawel; RAOK Suggestin #5 D a magic trick by Garethjmsaunders) attributiestijl 4.20
Achtervlging en vreemde geuren Vrs en tegens? Vrbeeld: Tina neemt in de straten van Bangkk de geur van traangas waar. Interpretatie/Attributie: Tina is vertuigd dat haar buurman haar is gevlgd naar Bangkk en dat hij haar, net als thuis, prbeert te schaden met giftige stffen. Welke andere verklaringen/rzaken zijn k mgelijk???? ( Straßen vn Bangkk by Lisa Schilling) attributiestijl 4.21
Achtervlging en vreemde geuren Vrs en tegens? Vrbeeld: vreemde geuren Welke andere verklaringen/rzaken zijn k mgelijk? Tina zelf: Anderen: Omstandigheden: ( Straßen vn Bangkk by Lisa Schilling) attributiestijl 4.22
Achtervlging en vreemde geuren Vrs en tegens? Vrbeeld: vreemde geuren Welke andere verklaringen/rzaken zijn k mgelijk? Tina zelf: Tina is dr de tijdwisseling (jetlag) gestrest en gespannen. Bvendien heeft ze een gevelige neus. Tina maakte eerder een psychse dr, die gepaard ging met verstringen in de waarneming. Anderen: Er is een actie van de plitie geweest waarbij traangas is gebruikt (nwaarschijnlijk). Omstandigheden: In Bangkk zijn vr Tina veel nbekende geuren en er is veel smg. werkblad 4.2 ( Straßen vn Bangkk by Lisa Schilling) attributiestijl 4.23
Achtervlging en vreemde geuren Vrs en tegens? Vrbeeld: vreemde geuren Wat zu een meer evenwichtige verklaring zijn, die rekening hudt met meer mgelijke rzaken? Tina zelf/anderen/mstandigheden: Ten gevlge van de lange reis en een jetlag was Tina gestrest en gespannen. Onbekende geuren, haar gevelige neus en de angst vr haar buurman ntregelden haar waarneming, waardr een misinterpretatie kn ntstaan. ( Straßen vn Bangkk by Lisa Schilling) attributiestijl 4.24
Negatieve gebeurtenis in de afgelpen week (stress, ruzie, verdriet, teleurstelling ) 17 Wat is er gebeurd? * Waaraan schreef je de rzaak van deze gebeurtenis te? Wat waren de gevlgen van juw verklaring? Welke andere verklaringen zijn denkbaar vr de gebeurtenis? werkblad 4.3 (* v.l.n.r.: Lneliness by The unnamed, Anger by Mr.Gunn, Index by Sami Keinänen) attributiestijl 4.25
Psitieve gebeurtenis in de afgelpen week (cmpliment, kennismaking, uitndiging ) 18 Wat is er gebeurd? * Waaraan schreef je de rzaak van deze gebeurtenis te? Wat waren de gevlgen van juw verklaring? Welke andere verklaringen zijn denkbaar vr de gebeurtenis? werkblad 4.4 (* v.l.n.r.: The Happy cuple by The Geary s, thumbs up by Jeltelling, The same bundle f (sheer)jy by Seeding chas) attributiestijl 4.26
attributie Wat is juw attributiestijl? 19 - - attributie jezelf anderen + jezelf zelfgericht zelfbehud -> wanen + anderen depressieve stijl nmacht/ cntrleverlies psitieve gebeurtenis negatieve gebeurtenis ( Index by Sami Keinänen; "Smileys" by Ruth Veckenstedt) attributiestijl 4.27
Achtervlging: Omstandigheden, anderen en jezelf! 20 attributiestijl 4.28 Vrbeeld: Peter denkt dat zijn buren hem uit zijn flat willen wegwerken. Het cnflict escaleert als hij nder invled van drugs de plitie erbij haalt. jezelf: verdreven gevelig (30%) mstandigheden: alchl, drugs (40%) werkblad 4.5 anderen: gemene buren (30%)
Een stem zegt dat je niet deugt, znder dat er een brn zichtbaar is Mgelijke attributies...jezelf:...anderen:... mstandigheden: ( Mask f hrrr by Chrystalline) attributiestijl 4.29
Een stem zegt dat je niet deugt, znder dat er een brn zichtbaar is 22 Mgelijke attributies... jezelf: zelfbeschuldiging, nbewuste zelfhaat symptm van een psychiatrisch aandening spntane ntlading in het brein (bv. in taalcentrum) eigen gedachten, die je gewnweg p een intense wijze waarneemt... anderen: er is iets in mijn hersenen geïmplanteerd (transmitter, elektrde) f er wrden van buitenaf impulsen gegeven iemand heeft de cntrle ver mijn denken vergenmen... mstandigheden: stress aanstekelijke muziek, piekeren, negatieve denkspiraal in mijn hfd bv. na een cnflict ( Mask f hrrr by Chrystalline) attributiestijl 4.30
Een stem zegt dat je niet deugt, znder dat er een brn zichtbaar is 23 Kenmerkende attributies tijdens een psychse: er is iets in mijn hersenen geïmplanteerd (transmitter, elektrde) f er wrden van buitenaf impulsen gegeven iemand heeft de cntrle ver mijn denken vergenmen werkblad 4.6 ( Mask f hrrr by Chrystalline) attributiestijl 4.31
Stemmenhren je eigen gedachten f p afstand bestuurd? Vrs en tegens 25 Op afstand bestuurd? Ik hr het heel duidelijk. Dit in tegenstelling tt mijn gedachten, die geluidls zijn. Zijn er andere verklaringen mgelijk???? Ik heb geen cntrle ver deze gedachten. Wanneer ik prbeer ze te nderdrukken, wrdt het erger. Dit betekent dat iemand me naar beneden wil halen.??? Agressieve gedachten passen niet bij mij. Maar tch heb ik cnstant kwaadaardige gedachten.??? ( Mask f hrrr by Chrystalline) attributiestijl 4.33
Stemmenhren je eigen gedachten f p afstand bestuurd? Vrs en tegens 25 Op afstand bestuurd? Ik hr het heel duidelijk. Dit in tegenstelling tt mijn gedachten, die geluidls zijn. Ik heb geen cntrle ver deze gedachten. Wanneer ik prbeer ze te nderdrukken, wrdt het erger. Dit betekent dat iemand me naar beneden wil halen. Agressieve gedachten passen niet bij mij. Maar tch heb ik cnstant kwaadaardige gedachten. ( Mask f hrrr by Chrystalline) Zijn er andere verklaringen mgelijk? Ongeveer 15-20% van de bevlking hrt van tijd tt tijd stemmen. Intensieve gedachten zijn sms bijna hrbaar (aanstekelijke muziek, piekeren, het hren van de stem van een vriend terwijl je zijn email leest). Onze gedachten zijn niet vlledig te cntrleren anders zuden we k geen inspiratie hebben, kunnen brainstrmen f piekeren. Als we nze gedachten prberen te nderdrukken, wrden ze autmatisch sterker Experiment: Denk niet aan het getal 8! het zal je niet lukken. Gedachten die tegengesteld zijn aan nze nrmale manier van denken kmen veel vr. Gedachten actie: 20% van de bevlking heeft wel eens gedacht aan het plegen van zelfmrd, maar det het niet. Ok bij mensen van wie we huden velen we sms agressie (bv. een meder als haar kind huilt). attributiestijl 4.33
Stemmenhren je eigen gedachten f p afstand bestuurd? Vrs en tegens 26 De verklaring dat je gedachten p afstand wrden bestuurd levert meer vragen dan antwrden p, bv.: He is het technisch mgelijk? Wanneer en waar vnd de implantatie plaats? Waarm zu iemand ju kwaad willen den? Wie heeft daarvr de tijd en het geld? Er zijn makkelijkere manieren m iemand kwaad te den. Waarm zu iemand z n ingewikkelde methde kiezen? ( Mask f hrrr by Chrystalline) attributiestijl 4.34
attributiestijl 4.35 Betekenis vr het dagelijks leven 27 Leerdelen Hud rekening met verschillende factren die ten grndslag kunnen liggen aan he de dingen gaan: jezelf, anderen en mstandigheden. Prbeer z realistisch mgelijk te zijn in het dagelijks leven: het is niet terecht m het altijd anderen kwalijk te nemen als er iets mis gaat, net z min als een mislukking altijd je eigen schuld is. Meestal spelen meerdere factren een rl.
attributiestijl 4.36 Wat heeft dit met psychse te maken? Veel mensen met een psychstische kwetsbaarheid zijn geneigd m maar één reden te bedenken als verklaring vr cmplexe gebeurtenissen. Sms wrden alleen anderen aangewezen als de hfdschuldige vr een mislukking. Omgekeerd geeft een aantal alleen zichzelf de schuld. Vrbeeld: Anna heeft een terugval. Anna's vertuiging: Het vedsel was vergiftigd. MAAR: Anna heeft de laatste tijd veel gefeest en daarbij veel alchl en drugs gebruikt. Bvendien sliep ze de laaste weken weinig en had ze trammelant p haar werk.