Algemene inleiding. Maak het onbespreekbare bespreekbaar met Jouw Stad in de Klas. Burgerschapsvorming



Vergelijkbare documenten
Jouw Stad in de Klas Thema '4 en 5 mei'

Pestprotocol basisschool Pieter Wijten

Lesideeën. Hedendaagse Propaganda Analyseren. uitgewerkt door

Actie keuze 5. a. Campagne rookvrij schoolplein. b. Hoofd- en deelvragen. Hoofdvraag: 1: Wat zijn de gevolgen en gevaren van roken?

Les 2. Een open gesprek over psychische gezondheid. Groepsvormingsopdrachten. is een project van Diversion en MIND

Godsdienstige stellingname collega

Evaluatierapport Scalda - Groep 3 29 januari 26 maart 2014

Huiswerk Informatie voor alle ouders

PESTEN. Deze folder is een hulpmiddel voor jou en je kind om samen te leren over pesten en hoe je dit kan stoppen.

Goede afspraken maken goede vrienden

Aan de hand van deze 3 lessen ontdekken de leerlingen dat er techniek in en om de Schelde, dus in onze regio, een erg belangrijke rol speelt.

Lesbeschrijving. Historische bronnen - beeldmateriaal

Het Grote Geldonderzoek: hoe ga je met je geld om?

Vlaanderen: Primair onderwijs Brongebruik Kerndoel 7: De leerlingen kunnen op hun niveau verschillende informatiebronnen raadplegen.

Aan de hand van deze 3 lessen maken de leerlingen kennis met de dieren die in en om de Schelde leven

Rollenspel Jezus redt

Let op!! Niet zwemmen i.v.m. blauwalg. Leerdoelen: Kerndoelen Curriculum watereducatie SLO: NME leergebied: Werkvormen: Vakgebied: Niveau: Tijdsduur:

LOGBOEK van: klas: 1

Lesbeschrijving. Historische bronnen - beeldmateriaal

Onze groep bezoekt de voorstelling op: LESBRIEF

PEST PROTOCOL. Prins Willem-Alexanderschool

5.2.1 Jezelf losmaken uit overtuigingen

HANDLEIDING. Kom In Actie Rode Kruis

Presenteren met Impact:

Wegwijzer. Dagbehandeling in Behandelcentrum Heideheuvel Informatie voor kinderen en ouders

Het Coole Kikkerplan Binnen twee weken een klas vol vet coole kikkers Groep 4 tot en met 8

Stap 7. Deel Elkaar positief blijven versterken

Tips Digiduif. 1. U logt in op digiduif met uw adres en wachtwoord.

Lesbeschrijving. Havens aan de Schelde. Aan de hand van deze 3 lessen maken de leerlingen kennis met de dieren die in en om de Schelde leven

Pestprotocol Cazemierschool 2012

Huiswerk. Waarom geven wij op school huiswerk? Wij vinden huiswerk zinvol, omdat we denken daar het volgende mee te kunnen bereiken :

PROJECTBESCHRIJVING DIT BEN IK

Alle secundaire scholen, binnen de regio MidLim, met een klasgroep in de 2de of 3de graad waarin: o o o o o

PROJECTBESCHRIJVING HISTORISCHE PLEKKEN

Protocol: Pestprotocol

Als uitgangspunt zijn er drie wensen waar jij uit kunt kiezen:

Presenteren met Impact:

Gespreksleidraad WOII geïnteresseerden

Cursussen CJG. (samenwerking tussen De Meerpaal en het onderwijs in Dronten) Voortgezet Onderwijs

OVERAL TAAL EDUCATIEF NT2-PAKKET DOOR KIRSTEN DE MAESSCHALCK JO DE RAEDEMAECKER - JOHAN DONCKERS

o o o BIJLAGE PEDAGOGISCHE VISIE A. Gedragsindicatoren personeel in relatie tot leerlingen (vice versa)

Vergaderen Informatieblad (VP) IEV1 Bladzijde 1 van 7. Vergaderen

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

Les 1. Vergroten van kennis over psychische gezondheid. Zelfstandige verwerkingsles (achter de computer) is een project van Diversion en MIND

Waterbeheer, kan jij het aan?

Intervisiemethodes. In andermans schoenen methode. Incidentenmethode. Kernmodel intervisiemethode. Roddelmethode. Leren van elkaars succes methode

Hoe zet ik een tent op?

CMD EVALUATIE STAGEBEDRIJVEN 2014

Handleiding Inschrijven bedrijfsteam. Ride for the Roses

Ontdekken van talenten jouw woorden, jouw verhaal

Monitor de Bibliotheek op school

Vier beproefde manieren om de pot met goud, leren van elkaars ervaringen, open te maken

Jouw Stad in de Klas Thema 'Pesten'

Stap 1. Wat wil jij?

2 Overgangen en tekstelementen toevoegen en opmaken

Onze school gebruikt hierbij naast het SPCO veiligheidplan, in ieder geval de volgende hulpmiddelen:

Anti Pestbeleid Uitgangspunt: Ieder kind heeft recht op een veilige omgeving en een plezierige schooltijd. Achtergrond

Leer / ontwikkelingslijnen. Opleiding Helpende Zorg en Welzijn. BOL en BBL NAAM STUDENT:..

VAN OUDERCOMITÉ NAAR OUDERRAAD

Veel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012

Sociaal veiligheidsprotocol VMBO Helicon Eindhoven

Planning. Week Les Thuis Af. Uitleg nieuwe opdracht Reclame en Campagnes Onderzoek Orange Baby s - NEE - -

Vragenlijst: Ouderenagressie, een verschijnsel in Thuiszorg Bilzen?

Pestprotocol. 1 Achtergrond. 1.1 Uitgangspunt. 1.2 Pesten in het cluster-4-onderwijs. Onderwijs. Pestprotocol Versie: 1.0 Datum: 20 mei 2014

Ouders en loopbaankeuzes

Presentatie eisen reisweek

Maatschappelijke Stage

Onze eigen boontjes doppen in Kenia

KENNISBANK - PROJECTPLANNEN

De Ultieme Sollicitatie Gids.

Voorbeeldles emindmaps

ACT in LOB. De informatietrechter. Werkbladen. Toolkit. Check je info-level! Level 1. Level 2. Level 3. Level 4

*** Enquête *** afstudeerscriptie over de huidige elektronische verbindingen*

1. Gebruik van de online tekstverwerker op de schoolwebsite.

Doelgroepen Dit educatieve lespakket is bedoeld voor de groepen 5,6 en de groepen 7,8.

Groep 6. Werkboek Werkstuk

CBS DE VAART Informatieboekje groep 5 en 6

Kleerkastgriezels. Doelstellingen. Materiaal

Protocol bij het overlijden van een gezinslid van een leerling

HANDLEIDING PROFIELWERKSTUK. Goese Lyceum, locatie Bergweg

Taakkaart 4 Kleding van vroeger tot nu

LEERVRAAG 2. - Informatie: - informeren. - observeren. - middelen zoeken. - actie ondernemen. - evalueren

Kindercoach. Jasmijn Kromhout Groep 8b

Neem deze kijkwijzer eerst goed door op school. Als er nog vragen zijn, stel die dan nog!

Relatiegeschenk. Design en Maatschappij. ontwerpen

bal Waterpolo competitie

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar

Huiswerkgids. groep 5-6. Ranninkschool. Schooljaar

Contract gedragsverandering

Uitleg Facebook. Account aanmaken. Startpagina

Pyonkee App Inleiding

Passend Onderwijs. Tot wanneer is het nog passend?

Kolom A Kolom B Kolom C Kolom D 1 Je wilt leren zeilen. Wat doe je? Ik stap direct in de boot en ik probeer te zeilen.

Pestprotocol. Uitleg van de petten van de Kanjertraining VOOR ALLE KINDEREN VOOR HET GEPESTE KIND

Een verhaal schrijven

GBS HET KOMPAS ZEGT NEEN TEGEN PESTEN!

Praktisch: Inhoudelijk: Thema: een dag uit het leven van een kind in België en in Dogbo, focus op watergebruik. Werkvorm: groepswerk

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid

Van afvalrace tot kringloop

Schade protocol Zuiderpark Stadswalzone

Transcriptie:

Algemene inleiding Maak het nbespreekbare bespreekbaar met Juw Stad in de Klas Juw Stad in de Klas is een interactieve, educatieve tlkit die kant en klare, laagdrempelige, nline lespakketten biedt vr leerlingen van 10 tt en met 14 jaar (PO en VO). De thema's die aan bd kmen hebben alles te maken met burgerschapsvrming enerzijds en mediawijsheid anderzijds en wrden p een verfrissende en interactieve wijze aangebden. Met behulp van aansprekende, zrgvuldig gemnteerde filmpjes, het bijbehrende lesmateriaal en leuke pdrachten met nieuwe- en scial media, zijn lespakketten samengesteld waarmee u meilijke nderwerpen zals 'hmseksualiteit', 'discriminatie' f 'pesten' bespreekbaar maakt. Maak het nbespreekbare bespreekbaar. Leerlingen wrden p een vr hen aansprekende en bekende manier uitgedaagd buiten de klas p zek te gaan naar meningen, deze te respecteren en uiteindelijk zélf hun mening te vrmen en te frmuleren. Burgerschapsvrming Sinds februari 2006 zijn schlen wettelijk verplicht een bijdrage te leveren aan actief burgerschap en sciale integratie. Dit past in een bredere beweging m de verbanden in nze samenleving te verstevigen en de fundamenten van nze samenleving (zals demcratie, grndrechten, participatie en vrijheidsrechten) nadrukkelijker naar vren te brengen. De vraag vanuit het ministerie aan het nderwijs is aandacht te besteden aan actief burgerschap en sciale integratie. Centraal daarin staat de bereidheid en het vermgen m deel uit te maken van de gemeenschap en daar een actieve bijdrage aan te leveren. De kern van het beleid is jngeren in staat stellen deel te nemen aan nze samenleving en hen de kans p een gede tekmst bieden. Het ministerie van nderwijs benemt burgerschapsvrming binnen de kerndelen, maar deze aanwijzingen zijn niet altijd even cncreet. Juw Stad in de Klas biedt met de nline lespakketten cncrete handvatten m de basiskennis, vaardigheden en huding die ndig zijn m een actieve rl te kunnen spelen in de eigen leefmgeving en in de samenleving bij te brengen. Leerlingen maken kennis met begrippen als demcratie, grnd- en mensenrechten, duurzame ntwikkeling, cnflicthantering, sciale verantwrdelijkheid, gelijkwaardigheid en het mgaan met maatschappelijk diversiteit. Hiermee vldet u als dcent aan de inspanningsverplichting p het gebied van burgerschapsvrming. Bvendien vallen de thema's binnen de kerndelen van 'Oriëntatie p jezelf en de wereld' (PO) en 'Mens en Maatschappij' (VO). In de lespakketten van Juw Stad in de Klas staan drie dmeinen centraal zals bepaald dr het natinaal expertisecentrum leerplanntwikkeling SLO: demcratie - kennis ver de demcratische rechtstaat en plitieke besluitvrming; demcratisch handelen en de maatschappelijke basiswaarden participatie - kennis ver de basiswaarden en mgelijkheden vr inspraak en vaardigheden en hudingen die ndig zijn m p schl en in de samenleving actief mee te kunnen den identiteit - verkennen van de eigen identiteit en die van anderen; vr welke (levensbeschuwelijke) waarden sta ik en he maak ik die waar? 2

Mediawijsheid Naast burgerschapsvrming is een belangrijk del van Juw Stad in de Klas het verhgen van het mediabesef en de mediawijsheid van leerlingen. In een tijdperk waarin vrtdurend vanuit allerlei kanalen media n demand beschikbaar is, is het van belang dat kinderen leren he deze te interpreteren en he hier mee m te gaan. Wat is waar, wat is werkelijkheid en wanneer heb je te maken met een mening f juist een feit? De lespakketten van Juw Stad in de Klas helpen leerlingen p zek te gaan naar meningen van anderen, deze te respecteren en gedurende dit prces hun eigen mening vrm te geven. Opbuw lessen Elk lespakket binnen Juw Stad in de Klas mvat vier lessen van elk ngeveer een uur. De pzet van elk lespakket is m in de eerste les het nderwerp te verkennen vanuit een algemeen, breed perspectief. In de lessen die daarp vlgen wrdt het nderwerp steeds dichterbij de belevingswereld van de leerlingen gebracht. Na het nderwerp verkend te hebben in de eerste twee lessen wrdt in les drie de huiswerkpdracht uitgelegd, in les vier presenteren de leerlingen hun bevindingen en wrdt het thema afgeslten. Elk lespakket is vrzien van een uitgebreide dcentenhandleiding. In deze handleiding zijn de lessen telkens p eenzelfde manier pgebuwd en uitgewerkt: Del van de les Materiaal en vrbereiding Lespbuw Inleiding Lesdel bespreken Leeractiviteiten Evaluatie en vruitblik De lessen wrden altijd ingeleid en tussendr aangekleed met speciaal gemnteerde filmpjes. Deze filmpjes zijn geschikt vr digibrd en zijn beschikbaar p www.juwstad.nl nder het betreffende thema. In de handleiding wrdt precies aangegeven wanneer de filmpjes bekeken meten wrden. Naar aanleiding van de filmpjes zijn vragen gefrmuleerd. De antwrden staan schuin gedrukt nder de vragen. Aan het eind van de handleiding wrden ng eventuele extra pdrachten vermeld. Digitale tls Per les wrden verschillende digitale tls genemd die gebruikt kunnen wrden tijdens de les f dr de leerlingen thuis. Van deze tls zijn lesbrieven tegevegd aan de lerarenhandleiding. Daarnaast zijn de links naar de nline tls terug te vinden p de betreffende lespagina p www.juwstad.nl. Op de website is k een deel van het Sciale Media ABC van Mijn Kind Online pgenmen waaruit de gebruikte tls kmen. De tls die in de lespakketten van Juw Stad in de Klas gebruikt wrden zijn gratis, maar vaak zijn er k betaalde/educatieve versies beschikbaar. Het is raadzaam m vr aanvang van elke les te bekijken welke tls er gebruikt wrden en te bepalen f u eventueel gebruik wilt maken van betaalde versies. 3

Scial Media Juw Stad in de Klas is een eigentijdse interactieve tlkit en maakt dan k graag gebruik van verschillende scial media. In de lespakketten wrden leraren en leerlingen aangesprd hun bevindingen en prjecten te delen via de speciaal aangemaakte Juw Stad in de Klas platfrms. De vlgende kanalen zijn beschikbaar: Hyves: www.justad.hyves.nl Twitter: twitter.cm/jsindeklas YuTube: yutube.cm/juwstad Er zijn natuurlijk ng andere manieren m het prces van een klas digitaal te publiceren, zals dr middel van een blg (denk aan Blgger maar k Hyves) f via de schlwebsite. In de lespakketten van Juw Stad in de Klas draait het m het nderzeken van meningen en daarm vinden we het als makers leuk m terugkppeling te krijgen vanuit de klassen. Dit kan via de scial media platfrms maar k dr ns te mailen via inf@juwstad.nl. Juw Stad in de Klas is nauw verbnden aan het Schltv prgramma Basta en wie weet neemt de redactie wel cntact p vr een leuk prject. Privacy Wanneer u met uw klas gebruik maakt van de verschillende tls en scial media platfrms, hudt dan ged de privacy van uw leerlingen en anderen in de gaten. Het is ged m dit met uw klas te bespreken zdat leerlingen zich bewust wrden van de mgelijke gevlgen. Ok dit is mediawijsheid! Maak bijvrbeeld gezamenlijk een accunt aan en bespreek wat een gede nickname is (niet je vlledige naam) en wat een ged wachtwrd is. Bespreek k de eventuele leeftijdsgrenzen en laat leerlingen meedenken waarm dit z is. Presentaties die via gratis tls gemaakt wrden zijn vaak niet privé. Laat de leerlingen aan betrkken persnen bij eventuele interviews f filmpjes vragen f zij akkrd gaan met het penbaar maken van het gemaakte materiaal via (sciale) media. Daarbij is het van belang uw leerlingen te wijzen p hun verantwrdelijkheid bij het plaatsen van infrmatie en/f cmments p scial media. Bespreek dit k in de klas. He hr je je te gedragen p het internet? Partners Juw Stad in de Klas is een prject van AT5/ RTV N- H Prducties en is mede ntwikkeld dr de makers van Basta Schltv. Het prject wrdt gefinancierd dr de gemeente Amsterdam afdeling DMO en Mediawijzer.net. De lespakketten zijn ntwikkeld in samenwerking met Mijn Kind Online. De website is gerealiseerd dr Driebit. 4

Inleiding 'Hmseksualiteit' Dit lespakket van Juw Stad in de Klas gaat ver het thema Hmseksualiteit. Het thema heeft als del de vrming van burgerschap bij leerlingen te stimuleren. Dat gebeurt dr de klas in te zetten als efenplaats vr het uiten van demcratische principes, kinderen te helpen zich verantwrdelijk en practief te gedragen en het ntwikkelen van waarden en nrmen. Leren dr den! De drie dmeinen van burgerschapsvrming kmen aan bd: - Demcratie : Leerlingen leren verschillende pvattingen en belangen rndm het nderwerp hmseksualiteit. Dr het benaderen van het nderwerp vanuit verschillende perspectieven, leren zij zich in te leven in de ander en wrdt een kritisch nderzekende huding gestimuleerd. Zij vrmen p een respectvlle manier hun eigen mening ten aanzien van het nderwerp en accepteren de mening van een ander. - Participatie : Leerlingen leren verschijnselen te plaatsen in een breder perspectief. Ze nemen een betrkken en verantwrdelijke huding aan ten aanzien van het nderwerp. Kennis en inzicht rndm discriminatie, gelijkheid en ngelijkheid wrdt verwrven. - Identiteit : Leerlingen leren mgaan met diversiteit, ntwikkelen eigen pvattingen in discussie en debat en leren pvattingen vergelijken. Zij erkennen dat er verschillende pvattingen mgelijk zijn en ntwikkelen verdraagzaamheid, empathie, het gevel van gelijkwaardigheid van alle burgers. De leerlingen gaan p zek naar verhalen ver, en perspectieven p hmseksualiteit. Die zeken zij binnen verschillende generaties en culturen in hun eigen familie en leefmgeving. Ze leren dat het nderwerp hmseksualiteit in het tlerante Nederland ng erg gevelig ligt en dat het vr hm s niet vanzelfsprekend is m vr hun geaardheid uit te kmen. De lessenreeks begint ver van de belevingswereld van de leerlingen en eindigt dichtbij hun belevingswereld. Les 1 mvat een algemeen inleidende les ver hmseksualiteit in Nederland. In les 2 kmt het nderwerp iets dichterbij en wrdt van de leerlingen gevraagd een visie te vrmen. Tijdens les 3 gaan de leerlingen nadenken ver de meningen van anderen, en he zij die mening te weten kunnen kmen. In de afsluitende les zijn de leerlingen van dichtbij betrkken geraakt p het nderwerp. Ze hebben ervaring pgedaan met het nderwerp en de bevindingen wrden tijdens presentaties met elkaar gedeeld. In het lespakket wrden diverse digitale werkvrmen aangebden. Dr deze actief in te zetten en met de leerlingen samen het medium te leren kennen, vergrt u de technische digitale mediavaardigheden van de leerlingen. Ok kunnen zij via deze nieuwe technieken hun creativiteit kwijt. Naast deze werkvrmen, kunnen de leerlingen hun pdrachten k maken met traditinele media. Leerlingen leren gede mediabdschappen te maken en mediabdschappen te analyseren. Dr te reflecteren p mediaprducties leren ze de waarde zien van burgerrechten zals privacy, vrijheid van meningsuiting en mrele kwesties als nline respect en tlerantie. Ok wrden ze meer bewust van hun huding en gedrag via media. 5

Inhudspgave Les 1: Hmseksualiteit 7-13 Les 2: Juw Mening 14-20 Les 3: Interview 21-27 Les 4: Presentaties 28 Extra pdracht 29-30 Bijlage 1: Rllenspel 31 Bijlage 2: Stappenplan interviewen 32 Bijlage 3: Werkblad interviewen 33-34 Bijlage 4: Glgster 35 Bijlage 5: Pinterest 36 Bijlage 6: Prezi 37 Bijlage 7: Bitstrips 38-39 Bijlage 8: Cllage 40 Bijlage 9: Filmpje maken 41 6

Les 1: Hmseksualiteit Del van de les: Kennis en ervaringen inventariseren rndm het thema hmseksualiteit. Demcratisch denken stimuleren ten aanzien van het thema hmseksualiteit. De leerlingen hebben aan het einde van de les: Een beeld van verschillende psitieve en negatieve meningen die er in Nederland bestaan ver hmseksualiteit. Kernwrden verzameld ver het thema hmseksualiteit. Stf tt nadenken gekregen vr het vrmen van een eigen mening. Geleerd dat een verhaal meerdere kanten heeft. Materiaal en vrbereiding: Cmputer met internetverbinding, digitaal schlbrd f beeldscherm zichtbaar vr leerlingen. Filmpje: Amsterdam tlerante hm- stad ( 1:21 minuut) Filmpje: Hmgeweld (1:57 minuten) Maak een keuze tussen de werkvrmen ABCya( www.abcya.cm/wrd_cluds.htm)en Pst- its. Zrg dat u het bendigde materiaal heeft. ABCya: Zet de webpagina www.abcya.cm/wrd_cluds.htm klaar en prbeer het uit: type een paar wrden en klik p de pijl. Misschien met u eerst de gratis versie van Java dwnladen, klik dan p de link. Pst- its: Zrg dat elke leerling en u zelf een eigen blkje Pst- its heeft (minimaal 20 velletjes) en een stift. De steekwrden die p de Pst- its kmen, wrden aan het einde van de les per nderwerp geclusterd. U gebruikt tijdens de les k een tekstverwerker zals Micrsft Wrd. Hierin verzamelt u eerst alle kernwrden die tijdens de les genemd wrden, k herhalingen van wrden. Later verwerkt u die in ABCya tt een wrdenwlk. Hang ngeveer 10 grte vellen papier p in de klas. Hier plakt u later de Pst- its p. Lespbuw: Inleiding (8 minuten) Vraag de leerlingen naar hun algemene kennis ver het thema hmseksualiteit : Wat weet jij ver hmseksualiteit? Wat betekent hmseksualiteit? Ken jij mensen die hmseksueel zijn? Heb je wel eens dingen gehrd die ver hmseksuelen zijn gezegd? 7

Lesdel bespreken (2 minuten) Benem het lesdel: Tijdens deze les leren we ver hmseksualiteit. Misschien ben je wel eens naar de Gay Pride geweest f ken je iemand die hmseksueel is. In Nederland zijn hm s vrij m te truwen en kinderen te krijgen. Tch zijn er veel verschillende meningen ver hmseksualiteit. Dat mag, zlang je maar respectvl blijft en niet racistisch f gewelddadig bent tegenver hmseksuelen. Aan het eind van deze les hebben we met de klas wrden verzameld die te maken hebben met het nderwerp en weten we welke verschillende meningen er zijn ver hmseksualiteit. 8

Leeractiviteiten (45 minuten) Amsterdam tlerante hm- stad (15 minuten) Bekijk klassikaal het filmpje: Amsterdam tlerante hm- stad (1:21 minuut) en drlp de vlgende vragen ver dit filmpje. Wat betekent tlerant? Wat wrdt er bedeld met: Amsterdam is een tlerante hm stad? Is Nederland vlgens ju echt tlerant ten aanzien van hm s? Ben jij zelf tlerant ten aanzien van hm s? Tlerantie: de bereidheid m andere mensen afwijkend te laten nadenken en handelen. Een ander wrd is verdraagzaamheid Wat is de Gay Pride? Wat is het del van de rganisatren? Waarm willen hmseksuelen meeden aan de Gay Pride? Vinden alle hm s de Gay Pride leuk denk je? Wat vind jij van de Gay Pride? De Gay Pride is een feestelijk evenement met een hmcultureel karakter. Het wrdt sinds 1996 jaarlijks gedurende het eerste weekend van augustus gehuden in de binnenstad van Amsterdam. Hgtepunt van de Amsterdam Gay Pride is de Canal Parade, een bnte stet van bten die p de eerste zaterdag van augustus dr de grachten vaart. Del: In Amsterdam staat eerbied vr ieders sciale f culturele achtergrnd hg in het vaandel. Iedereen met zich thuis kunnen velen in de stad: mensen mgen verschillende gelfsvertuigingen en meningen hebben. Tlerantie jegens hmseksualiteit is niet in elke cultuur f gelf vanzelfsprekend. Via wederkerigheid meten we begrip kweken. Tijdens de Gay Pride tnen hmseksuelen trts hun identiteit. Wat zijn de rechten van hm s in Nederland? Waarm truwt de tenmalige burgemeester van Amsterdam een hmstel uit Amerika? Wat vind je ervan dat hmseksuelen in Nederland mgen truwen en kinderen krijgen? Waarm vind je dat? Sinds 1 april 2001 mgen hmseksuelen in Nederland met elkaar truwen en kinderen adpteren. Nederland was het eerste land met een vlwaardig hmhuwelijk. De grte meerderheid van de Nederlandse priesters is bereid het huwelijk in te zegenen. (Prtestants kan het k) Discriminatie van hmseksuelen is sinds 1 maart 1994 wettelijk verbden. In Nederland hebben hm s dezelfde rechten als andere mensen. Wat is hmfbie? Wat vind jij van de actie tegen hmfbie, waarbij leerkrachten en leerlingen in het paars gekleed gaan? Wat vind jij van een rlgsmnument vr hm s? Waarm krijgen de hm s uit de 2 e Wereldrlg hun eigen mnument? Wat bedelt de man in het einde van het filmpje met: Mensen in de rest van de wereld, kijken hier k naar.? Wat zu vlgens ju helpen m hmfbie tegen te gaan? Hmfbie: Afkmstig van de afkrting hm vr "hmseksueel" en fbie, "vrees, angst. Betekent letterlijk de angst vr hmseksualiteit. Er wrdt mee bedeld: een haat vr f afkeer van hmseksuelen en hmseksualiteit. Het wrd hmhaat wrdt k gebruikt vr dit fenmeen. 9

ABCya: Terwijl een leerling de beurt heeft, typt u in Micrsft Wrd: De kernwrden van het antwrd van de leerling, zwel psitief als negatief. Indien een antwrd meerdere keren vrkmt, typt u het k meerdere keren. Het is juist ged als er kernwrden meer vrkmen! In ABCya wrden deze kernwrden grter afgedrukt. De wrdenwlk in www.abcya.cm/wrd_cluds.htm wrdt later gemaakt. Herhaal na elke beurt: Ik heb de kernwrden en getypt. Klpt het dat jij hier aan denkt? Z cntrleert u f u de leerling ged begrepen heeft én geeft u het vrbeeld vr de kinderen he zij kernwrden kunnen herkennen. Benem dat de leerlingen dit later in de les zelf gaan den. Pst- its: Terwijl een leerling de beurt heeft, schrijft u p Pst- it briefjes: De kernwrden van het antwrd van de leerling, zwel psitief als negatief. Indien een antwrd meerdere keren vrkmt, schrijft u het k meerdere keren p. Het is juist ged als er kernwrden meer vrkmen! De pst- its plakt u vrlpig p de muur f p uw bureau, maar ng niet p een van de grte vellen papier. Herhaal na elke beurt: Ik heb de kernwrden en pgeschreven. Klpt het dat jij hier aan denkt? Z cntrleert u f u de leerling ged begrepen heeft én geeft u het vrbeeld vr de kinderen he zij kernwrden kunnen herkennen. Benem dat de leerlingen dit later in de les zelf gaan den. Hmgeweld (15 minuten) Bekijk klassikaal het filmpje: Hmgeweld (1:57 minuut) en drlp de vlgende vragen ver dit filmpje. De nieuwsbeelden gaan ver geweld f intimidatie tegen hm s. He kun je weten f zien dan mannen f vruwen hmseksueel zijn? Wat is intimidatie? Kun je een vrbeeld nemen van intimidatie en geweld tegen hm s? Waar en wanneer kmt geweld tegen hm s vr? Kun je vrbeelden nemen van mensen die tegen hmseksualiteit zijn en vergaan tt geweld? Intimidatie is iemands gedrag beïnvleden dr hem angst aan te jagen dr te dreigen met negatieve gevlgen. Deze gevlgen kunnen bijvrbeeld lichamelijk geweld betreffen, maar k andere negatieve gevlgen zijn denkbaar. Men nderscheidt: Fysieke intimidatie: intimidatie vindt plaats dr lichamelijk gedrag en feitelijk handelen (dreigend naderen, vandalisme, (licht) geweld, dreigende gebaren etc.). Verbale intimidatie: het dreigement wrdt impliciet f expliciet verbaal vergebracht. 10

Wat is een hm- ntmetingsgebied? Waarm zijn er hm- ntmetingsgebieden? Wat vind je daar van? Wat vind jij van geweld tegen hm s? Heb je wel eens meegemaakt dat een hm werd gepest? Wat heb je ten gedaan? Wat bedelt de plitieagent die zegt: Er zijn buurten in de stad waar hmstellen, vruwen f mannen, zich nveilig velen. We willen dat mensen zichtbaar zijn, ( ) ga dan k allemaal hand- in- hand lpen. Want dan wrdt het k echt zichtbaar. En dan wrdt het een nrmaal beeld in de stad. Wat vind jij van deze plssing? Welke plssingen kun jij bedenken vr hmseksuelen m niet met geweld te maken te krijgen? Is het bijvrbeeld nrmaal dat een hm- man niet meer naar buitenkmt en de grdijnen niet meer pen durft te den? De plitieagent nemt dat de pesterijen tegen hm s plaatsvinden p straat en in de eigen leefmgeving. Maar met de mderne technlgie zijn er k nieuwe plekken waar pesten plaatsvindt; namelijk de sciale media. Wat zu jij erger vinden? 1) Op straat in elkaar geschpt wrden, 2) je huis niet meer uit durven; f 3) p je mbieltje, e- mail f Hyves/Twitter/Facebk telkens gepest wrden (stalken)? Waarm? ABCya: Tijdens het drnemen van de vragen vegt u de kernwrden te in het Wrd dcument. Laat eventueel één f twee leerlingen p de cmputer f p het digibrd de kernwrden typen. Z raken zij langzaamaan bekend met deze Tl. Sla het dcument tussendr p. Pst- its: Laat de leerlingen kernwrden pschrijven tijdens het bekijken van het filmpje. Benem vr het bekijken van het filmpje duidelijk dat p elke Pst- it slechts één kern- f steekwrd mag kmen. Laat k tijdens het drnemen van de vragen de leerlingen kernwrden aanvullen p hun Pst- its. De leerlingen plakken de Pst- its vrlpig p hun tafel. 11

Clusteren van kernwrden (15 minuten) Hierna heeft u geneg kernwrden verzameld en gaat u met de wrden een cluster maken. ABCya: U gaat klassikaal met de wrden uit het Wrd dcument een ABCya Wrdenwlk maken. Dat gaat als vlgt: Kpieer met de rechtermuisknp de kernwrden uit het tekstdcument. Pst- its: U gaat klassikaal de Pst- its clusteren. Dat gaat als vlgt: Vraag aan de klas: Wie wil één Pst- it vrlezen en het kernwrd krt telichten? Laat deze leerling de Pst- it p een grt vel papier plakken. Ga naar de websitewww.abcya.cm/wrd_cluds.htm. Klik met de rechtermuisknp p het tekstvlak en kies vr plakken. De kernwrden staan nu in het tekstvlak. Klik vervlgens p de pijl. Van de kernwrden wrdt nu een wrdenwlk gemaakt. De wrden die veel zijn genemd wrden in de wrdenwlk grter afgedrukt. U kunt de pmaak van de afbeelding wijzigen. Klik p de knp Randmize vr een willekeurige nieuwe pmaak, f met de pties Fnt, Layut en Clr. Vervlgens vraag u: Wie heeft er een Pst- it die hier p lijkt? De leerling die de eerste Pst- it heeft pgeplakt (clustereigenaar) bepaalt f het daadwerkelijk aansluit p zijn kernwrd. De Pst- its die er bij passen, wrden tegevegd aan het grte vel. Als er meerdere dezelfde kernwrden zijn, laat ze dan p elkaar plakken. Als het kernwrd f de uitleg niet aansluit, f als het cluster klaar is, gaat u verder. Vraag de clustereigenaar m een naam te bedenken vr het cluster van kernwrden. Ga verder met een nieuw cluster dr vraag 1 pnieuw te stellen. Met de rechtermuisknp kunt u wrden verwijderen en nderaan kunt u het aantal wrden wijzigen. Klik p Print m de ABCya wrdenwlk af te drukken. Hang de afdruk p in klas, deze kunt u gebruiken vr de vlgende lessen van het thema Hmseksualiteit. Bewaar k het riginele tekstdcument vr de vlgende les. Als u de ABCya als een digitale afbeelding wilt bewaren, drukt u p Save en kiest u de juiste map en bestandsnaam. Als alle clusters klaar zijn en er ng Pst- its ver zijn die niet pgeplakt zijn, kunt u gezamenlijk bekijken f het kernwrd tch ng ergens bij past. Z niet, dan kunt u een cluster verige tevegen en de Pst- its daar pplakken. Bewaar de vellen met Pst- its. U kunt ze tijdens de vlgende lessen weer gebruiken. Plak de Pst- its ged vast met plakband f lijm, zdat ze er niet afvallen. Maak een ft van de clusters vr de zekerheid. 12

Evaluatie en vruitblik (5 minuten) Blik gezamenlijk krt terug p de ABCya f p het schrijven en clusteren van de Pst- its. Zijn jullie tevreden? Mist iemand ng iets? Bespreek klassikaal krt f de delen zijn behaald. U kunt hiervr het lesdel herhalen: Aan het eind van deze les hebben jullie met de klas wrden verzameld die te maken hebben met het nderwerp en weten jullie welke verschillende meningen er zijn ver hmseksualiteit. Zet de ABCya Wrdenwlk f enkele ft s van de Pst- it clusters p jullie sciale medium: tweet het, zet het p jullie blg f plaats een update p Hyves. De dat klassikaal en geef hiervr een aantal leerlingen de pdracht. Z leren jullie gezamenlijk he dit met. Hud in de gaten dat de privacy gewaarbrgd wrdt. Vruitblik vlgende les: In de vlgende les gaan we aan de slag met het vrmen van een mening f perspectief ver dit thema. Denk alvast na wat jij vindt van hmseksualiteit. Je kunt het er k thuis f met vrienden ver hebben. 13

Les 2: Juw mening Del van de les: Erkennen en vergelijken van verschillende pvattingen en het ntwikkelen van een eigen pvatting in discussie en debat. Bewustwrding bijbrengen dat het thema vanuit verschillende perspectieven gezien kan wrden, afhankelijk van ervaringen, cntext, cultuur. De leerlingen hebben aan het einde van de les: geleerd verschillende standpunten te (h)erkennen ten aanzien van hmseksualiteit. ervaren dat hun mening persnlijk is en kan afwijken van andere meningen. gediscussieerd ver het thema hmseksualiteit en stelling genmen ten aanzien van dit nderwerp. geleerd hun mening respectvl te frmuleren waarmee ze anderen hun vrijheid van meningsuiting niet ntnemen. Materiaal en vrbereiding: Cmputer met internetverbinding, digitaal schlbrd f beeldscherm zichtbaar vr leerlingen ABCya Wrdenwlk f Pst- it clusters van Les 1 Filmpje: Nedd uit de kast (3:51 minuten) Filmpje: Verschillende meningen (1:26 minuten) Filmpje: Stp hmgeweld (1:51 minuten) Als u kiest vr de activiteit Rllenspel, pen f print dan de Bijlage Rllenspel Lespbuw: Inleiding (5 minuten) Bekijk de ABCya f Pst- it clusters van Les 1. Vraag de leerlingen krt te herhalen wat ze in Les 1 hebben geleerd. Kunnen ze ng enkele kernwrden benemen? Tijdens deze les kunt u de kernwrden weer aanvullen. Lesdel bespreken (2 minuten) Benem het lesdel: Tijdens deze les leer je p verschillende manieren te kijken naar hmseksualiteit. Je neemt een standpunt in, denkt na ver je mening en bekijkt deze k kritisch. Je leert je mening p een respectvlle manier te benemen. Ok leer je respect te hebben vr de mening van anderen. Aan het einde van deze les ken je k een aantal vrrdelen ver hmseksualiteit en begrijp je wat de gevlgen daarvan kunnen zijn. 14

Leeractiviteiten (45 minuten) Perspectieven p hmseksualiteit (15 minuten) Bekijk klassikaal het filmpje: Nedd uit de kast (3:51 minuut) en drlp de vlgende vragen ver dit filmpje. Wat betekent uit de kast kmen? Waarm is het z meilijk vr hm s m uit de kast te kmen? Kun je een aantal vrrdelen nemen ver hm s? Waarm is het belangrijk vr hm s m uit de kast te kmen? Uit de kast kmen, k wel Cming ut genemd, is een uitdrukking die wrdt gebruikt vr het mment waarp iemand die hmseksueel is ervr kiest m penlijk vr zijn f haar seksuele geaardheid uit te kmen; dat hij f zij hm is dus. Meestal zijn hm's erg pgelucht nadat ze uit de kast zijn gekmen. Want f de mgeving het accepteert f niet, de hm heft dan geen geheim meer met zich mee te dragen. Alleen dat idee al, is bevrijdend. He vind je dat Nedd het heeft aangepakt ten hij het zijn meder ging vertellen? Wat vind je van de reactie van Nedd s meder? He zuden de mensen in juw mgeving reageren als jij f iemand dichtbij hmseksueel blijkt te zijn? He zu jij het zelf vinden als iemand in je gezin f familie hmseksueel blijkt te zijn? Zijn er kinderen in de klas die dit hebben ervaren? Wat vind je van de reactie van Nedd s vrienden? He zu jij het zelf vinden als iemand in je vriendengrep hmseksueel blijkt te zijn? Wat vind je van wat Fiene zegt: Nedd ging wel heel vrzichtig m met wat je dacht en wat je zei ver zijn gevelens vr jngens. Wat bedelt ze hiermee? De cming- ut gaat niet bij iedereen z makkelijk als bij Nedd. He zu jij het vinden als je uders zeggen dat ze je niet meer als kind willen, f dat je vrienden je verlaten? Wat vind jij van het scheldwrd hm? Gebruik je het zelf k wel eens, en wanneer? Denk je er bij na dat smmige mensen het kwetsend vinden als je het scheldwrd zegt? Heb je wel eens ervaren dat een hm werd uitgeschlden? Wat vind je van de reactie van Nedd: Op het mment dat ik wrd nagerepen denk ik: daar sta ik bven. Ik ga er niet p reageren. Als iemand z dm f triest is m iemand daarp uit te jelen, dan heeft het k geen zin m daar het gesprek mee aan te gaan en te zeggen Dat hr je niet te den. Dat begrijpen ze niet. Wat zu juw reactie zijn als je wrdt uitgeschlden vr iets? 15

Leidt het vlgende filmpje in: Als hm krijg je zals we bij Nedd gezien hebben te maken met meningen die mensen hebben ver ju. Die meningen kunnen sms heel erg bedreigend zijn, dit zien we in het vlgende filmpje. Bekijk nu klassikaal het vlgende filmpje: Verschillende meningen (1:26 minuten) en drlp de vlgende vragen ver dit filmpje. Wat vinden jullie er van dat die jngen zegt je gaat dd? Mag je zulke zulke uitspraken den? Wat is een tabe? Wat vind jij ervan dat mensen vanwege hun gelfsvertuiging tegen hmseksualiteit zijn? In het filmpje zijn mslims aan het wrd die zeggen dat ze tegen hmseksualiteit zijn. Zijn er k andere gelven f culturen waar hmseksualiteit een tabe is? Tabe: iets dat wrdt beschuwd als ngepast m te gebruiken, te den f ver te spreken. Het is in smmige culturen, gelven f landen een tabe m hmseksueel te zijn, het wrdt niet geaccepteerd en het is niet veilig m hmseksueel te zijn. Wat vind je van de reactie van de jngen die zegt: Dat kan ik wel respecteren, dat je gevelens hebt vr mannen. Maar als je het in praktijk brengt, dan denk ik er anders ver, dat kan niet. He zu het vr mannen f vruwen zijn die hmseksueel zijn én lid zijn van een kerk f mskee waar hmseksualiteit niet wrdt getlereerd? Hm s in de (prfessinele) vetbal en andere sprten hebben sms k last van vrrdelen. He kmt het dat de vrrdelen k daar best hardnekkig zijn? Eén van de jngens p de vetbalclub zegt: Ik heb niets tegen ze maar als ze aan mij gaan zitten dan heb ik wat tegen ze. He denk je dat hij zich velt, waarm zegt hij dit? De wethuder zegt: We leven in een stad waarin we hm s niet alleen maar tlereren, maar k meten accepteren. Wat is het verschil tussen die twee wrden? Tlereren: als afwijkend gedrag f een bepaalde grep, zals hmseksuelen, niet gediscrimineerd wrdt, ndanks dat ze anders zijn dan de meerderheid van de mensen. Men verdraagt het anders- zijn. Hmseksualiteit tlereren betekent dat men het dr de vingers ziet en men vervlgens naast elkaar blijft leven. Accepteren: de geaardheid van hm s wrdt k echt erkend en hmseksualiteit wrdt gedgekeurd. Aan de hand van de filmpjes hebben de leerlingen nagedacht ver wat hun mening is ten aanzien van hmseksualiteit. Nu gaan de leerlingen ng dieper nadenken ver hun mening en de gevlgen daarvan. Z wrdt deze meer genuanceerd en krijgen de leerlingen een cmpleter beeld van het nderwerp en de bijbehrende prblematieken. 16

De twee werkvrmen waar u uit kunt kiezen zijn Meningen p een rij en Rllenspel. Let bij uw keuze p de tn van het gesprek dat tijdens de afgelpen lessen en activiteiten in de klas wrdt geverd. Zijn de meningen in uw klas al erg uitgesprken en is het belangrijk dat uw leerlingen leren vanuit een ander perspectief te kijken? Kies dan vr het Rllenspel. Uiten de leerlingen hun gedachten juist ng weinig en wilt u juist dat zij hun mening meer zichtbaar maken aan de klas en deze leren te verwrden? Kies dan vr Meningen p een rij. Hudt u tijdens deze activiteiten het del van de les ged in de gaten; als een leerling zijn f haar mening p een kwetsende manier mschrijft, stimuleer de leerling dan deze mening p een respectvlle manier te frmuleren. De twee werkvrmen zijn pgebuwd rndm de situatie in het nieuwsbericht in het filmpje: Stp Hmgeweld (1:51 minuten). Dit filmpje gaat ver Mathijs uit Amsterdam. Hij is hmseksueel en in maart 2012 is hij tijdens een avndje carnaval in Tilburg slachtffer gewrden van zinls geweld tegen hm s. Hij raakte daarbij verlamd aan zijn been. Hij heeft een stichting pgericht tegen hmgeweld. Kijk vr meer infrmatie p www.stichtingtegenhmgeweld.nl Rllenspel (30 minuten) De activiteit Rllenspel heeft als del dat leerlingen meer inlevingsvermgen en wederzijds begrip ntwikkelen. Ze wrden geprikkeld hun eigen perspectief ls te laten en zich te verplaatsen in de rl en belangen van een ander. U gaat als vlgt te werk: Benem het del van de activiteit zals deze hierbven staat beschreven. Leg uit dat de leerlingen verschillende rllen krijgen en dat zij tijdens een discussie ver hmseksualiteit argumenten meten geven die past bij hun rl. De rllen zijn gerelateerd aan de persnen uit het nieuwsbericht: slachtffer (hm f lesb), vrienden van het slachtffer, daders. Bekijk klassikaal filmpje: Stp Hmgeweld (1:51 minuten). Zrg dat de rllen en de stellingen p het brd staan (als digitaal bestand f vergeschreven). Gebruik hiervr de nderstaande tabel. U kunt k zelf stellingen bedenken die wellicht beter bij de tn van het gesprek in de grep passen. Geef iedere leerling een rl en prbeer daarbij af te wijken van de rl die in het echt bij hem / haar past. Laat de leerlingen die dezelfde rl hebben bij elkaar zitten. Herhaal ngmaals het del: Leef je zveel mgelijk in in de rl die je speelt: wat is de mening van deze persn, wat is vr deze persn belangrijk?. Begin ng niet direct met de discussie maar geef de leerlingen eerst tijd m te verleggen ver de argumenten die bij hun rl passen. Open de discussie dr een stelling te benemen, geef beurten en laat de verschillende grepjes p elkaar reageren. Vervul zelf de rl als prcesbegeleider: vat tussendr de argumenten samen, nteer de punten in de tabel en vraag dr. Buw eventueel een Time- ut mment in, zdat de grepen weer even kunnen verleggen ver de vlgende stelling. U kunt ndertussen de argumenten pschrijven. Als u vier stellingen heeft behandeld, buwt u de discussie af. Zrg dat u tijd verhudt m de leerlingen uit hun rl te laten stappen en terug te laten kijken p de discussie. Vat de input samen en bespreek welke inzichten de discussie heeft gebracht en wat de leerlingen ervan vnden. 17

Tabel bij het Rllenspel Rllen: Stelling: Argumenten: 1. Slachtffer van geweld tegen hm s Hm s mgen penlijk laten zien dat ze hm zijn 2. Vrienden/familie van slachtffer 3. Dader 1. Slachtffer van geweld tegen hm s Hm is een nrmaal scheldwrd 2. Vrienden/familie van slachtffer 3. Dader 1. Slachtffer van geweld tegen hm s Een stichting en evenementen helpen tegen hmgeweld 2. Vrienden/familie van slachtffer 3. Dader 1. Slachtffer van geweld tegen hm s 2. Vrienden/familie van slachtffer Je mag geweld gebruiken als je de mening van iemand anders heel erg stm vindt 3. Dader 18

Meningen p een rij (ngeveer 30 minuten, per stelling 10 minuten) De activiteit Meningen p een rij maakt meningen visueel. Deze activiteit is vral geschikt m de mening van de leerlingen in de klas aan te scherpen. De werkvrm is minder geschikt m het beeld dat de leerlingen ver hmseksualiteit hebben, te veranderen. De leerlingen gaan tijdens de activiteit p een denkbeeldige lijn staan tussen Oneens en Eens waardr het duidelijk wrdt he de meningen zijn verdeeld. Ok stille leerlingen krijgen een stem, k znder dat zij hun standpunt hebben tegelicht. Deze werkvrm vereist duidelijke leiding. Drie vrdelen van deze werkvrm zijn: Niet iedereen heft het wrd te krijgen, je plek p de lijn zegt veel; De leerlingen kunnen zich minder laten leiden dr de mening van een ander. Het zeken van een plek p de lijn vindt namelijk plaats znder verleg. Ze meten vervlgens zelf verwrden waarm ze p die plek gaan staan; Het is waarschijnlijker dat nieuwe standpunten eerder naar vren kmen, in plaats van de herhaling van (ngeveer) dezelfde standpunten. Drdat p een lijn staan meer energie kst, zal iemand die ngeveer hetzelfde wil vertellen eerder geneigd zijn m te gaan zitten, in plaats van hetzelfde standpunt ngmaals te vertellen. De discussie wrdt daardr krachtiger. U gaat als vlgt te werk: Bekijk het nieuwsbericht in filmpje: Stp Hmgeweld (1:51 minuten). Vraag vrdat u de pdracht uitlegt ngeveer 10 leerlingen p te staan en vraag ze naar vren te kmen. Geef vervlgens aan dat er een denkbeeldige lijn lpt van de ene kant naar de andere kant van het lkaal, van Eens naar Oneens. Benem het del van de activiteit zals deze hierbven staat beschreven. Benem nu één stelling. U kunt daarvr de vlgende stellingen nemen, f er zelf enkele bedenken die passen bij de tn van het gesprek ver hmseksualiteit in uw klas. Nteer de stelling p het brd. Hm s mgen penlijk laten zien dat ze hm zijn Hm is een nrmaal scheldwrd Een stichting en evenementen helpen tegen hmgeweld Je mag geweld gebruiken als je de mening van iemand anders heel erg stm vindt Vraag de leerlingen psitie in te nemen p de lijn: Ben je het er helemaal mee eens, een beetje, zit juw mening in het midden, ben je het er een beetje mee neens f helemaal mee neens? Geef een leerling die p de lijn staat de beurt en vraag m zijn standpunt te te lichten. Schrijf de argumenten p het brd nder de stelling. Geef een vlgende leerling p de lijn de beurt. Stel tussendr veel (reflectie)vragen en blijf de argumenten samenvatten. 19

Vraag tt slt wie ng een standpunt heeft dat ng niet genemd is. Dat kan k een leerling zijn die ng niet p de lijn staat. Ndig de leerling dan uit psitie in te nemen p de lijn en zijn standpunt te verwrden. Leerlingen kunnen tussendr verschuiven p de lijn. Vraag eventueel waarm ze dat den. Hierna kunt u eventueel de stelling herfrmuleren p basis van de argumenten. Herhaal deze stappen met een nieuwe stelling. Laat leerlingen p de lijn staan die ng niet aan de beurt zijn geweest. Evaluatie en vruitblik (8 minuten) Blik gezamenlijk terug p de activiteit(en). Wat hebben de leerlingen geleerd? Is iemands mening veranderd, meer gespecificeerd f juist versterkt? Wat vnd je van de perspectieven f meningen van een ander? Bespreek klassikaal f de delen zijn behaald. U kunt hiervr het lesdel herhalen: Aan het eind van deze les ken je een aantal vrrdelen ver hmseksualiteit en begrijp je wat de gevlgen daarvan zijn. Je hebt een eigen mening en deze kun je p een respectvlle manier vertellen. Je begrijpt k dat er mensen zijn die daar anders ver denken. Zet enkele reacties f filmpjes f ft s van de lesactiviteit p jullie sciale medium: tweet het, zet het p jullie blg f plaats een update p Hyves. De dat klassikaal en geef hiervr een aantal leerlingen de pdracht. Z leren jullie gezamenlijk he dit met. Hud in de gaten dat de privacy gewaarbrgd wrdt. Vruitblik vlgende les: In de vlgende les gaan we aan de slag met het vrbereiden van een interview. Dat interview gaat ver iemand anders ervaring f mening ver hmseksualiteit. Denk alvast na f je iemand weet die je wilt interviewen, bijvrbeeld iemand die helemaal tegen hmseksualiteit is f juist iemand die zelf hmseksueel is. Misschien kun je iemand vinden die een andere mening heeft dan jij zelf, iemand waar je van kunt leren waarm hij f zij z denkt. Dat betekent niet dat je het aan het einde met iemand eens heft te zijn. 20

Les 3: Interview Del van de les: interviewtechnieken leren en deze inzetten in de praktijk. Reacties uit je mgeving vastleggen. Verschillende presentatievrmen aanreiken. Plan van aanpak maken vr de huiswerkpdracht. De leerlingen kunnen aan het einde van de les: Kennis en ervaringen inventariseren bij anderen (vlwassenen) ten aanzien van het thema hmseksualiteit. Materiaal en vrbereiding: Cmputer met internetverbinding, digitaal schlbrd f beeldscherm zichtbaar vr leerlingen Filmpje: Teun heeft 2 meders ( 3:24 minuten) Filmpje: Interviewen (3:00 minuten) Schrijf de kijkvragen p het brd. Zrg vr pen en papier vr alle leerlingen. Dubbelzijdige kpieën van het Stappenplan en het Werkblad Interviewen, per tweetal en vr uzelf De Tls vr het maken van een presentatie zijn: www.glgster.cm, www.prezi.cm, www.bitstrips.cm, www.pinterest.cm en een gewn filmpje. Zet de drie websites klaar, zdat u de Tls kunt laten zien. Kpieer lesbrieven van deze Tls, die p de website van Juw Stad in de Klas te dwnladen zijn. Lespbuw Inleiding (5 minuten) Blik krt terug p Les 2 en vraag de leerlingen verschillende psitieve en negatieve meningen te frmuleren die er zijn ten aanzien van hmseksualiteit. Benem dat de leerlingen in Les 3 een interview gaan vrbereiden. Behandel krt de vlgende vragen: Wie heeft het thuis ng ver les 2 gehad, de filmpjes en de discussie? Wat zeiden je uders hier dan ver? Waar ging het gesprek ver? Hadden zij dezelfde mening als jij? Als je uders een andere mening hadden: he velde je je daar dan bij? Heeft iemand al eens een interview afgenmen? Wat was dat dan vr interview? He heb je dat aangepakt en vrbereid? Wat vnd je meilijk f juist gemakkelijk? Wie heeft al nagedacht ver iemand uit zijn / haar mgeving die je graag meer zu willen vragen ver hmseksualiteit? Waarm wil je vr die persn kiezen? 21

Lesdel bespreken (2 minuten) Benem het lesdel: Tijdens deze les gaan we aan de slag met een pdracht die je thuis gaat uitveren. Je gaat een interview huden met een vlwassene. Dat interview met gaan ver iemands mening, ervaringen f gevelens die hij f zij heeft ver hmseksualiteit. Aan het eind van deze les heb je interviewtechnieken geleerd die je ndig hebt m een ged interview te huden. Je hebt aan het einde van de les een plan gemaakt he je het interview gaat huden. Het interview neem je in je eigen tijd af. In de vlgende les wrden de interviews gepresenteerd p verschillende manieren. 22

Leeractiviteiten (45 minuten) Uitleg vragen stellen (15 minuten) Leg het vlgende uit: Tijdens een interview stel je veel vragen. Dat de je mdat je infrmatie wilt krijgen van de persn die je interviewt. Er zijn twee srten vragen, pen en geslten. Een geslten vraag is een vraag die beantwrd kan wrden met 'ja' f 'nee' f met maar één wrd. Als je een heel duidelijk antwrd wilt hebben stel je een geslten vraag. Vraag f leerlingen zelf een aantal vrbeelden kunnen geven van geslten vragen en van pen vragen. Geslten vraag: Wat is je lievelingskleur? Antwrd: Rd. Geslten vraag: Vind je rd een mie kleur? Antwrd: Nee. Als je graag wat meer wilt weten kun je beter een pen vraag stellen. De persn die je interviewt met dan meer vertellen. Open vraag: Kun je iets vertellen ver juw lievelingskleur? Open vraag: Wat heb je gisteren allemaal gedaan? Let er p dat je in juw vragen niet je eigen mening verpakt. Bijvrbeeld: Vindt u k dat rd z lelijk is? Beter is dan m te vragen: Wat vindt u van de kleur rd? Leg k uit wat drvragen is: Als je een interview geeft, ga je k vaak verder vragen p het antwrd dat de persn geeft. Dat heet drvragen. Vraag f leerlingen een aantal vrbeelden kunnen geven van drvragen. Vraag: Wat heb je gisteren allemaal gedaan? Antwrd: Ik heb gewerkt. Drvraag: Waar werk je dan? Je kunt k altijd vragen: Kunt u daar wat meer ver vertellen? 23

Kijkvragen bij filmpje(15 minuten) We gaan z naar een filmpje kijken waarin Teun geïnterviewd wrdt. Hij heeft twee meders en vertelt daarver. Tijdens dit filmpje gaan we kijkpdrachten maken. Er zijn 6 verschillende pdrachten. Ik verdeel z de kijkpdracht en je schrijft dan de vraag die je krijgt ver p je papier. De kijkpdrachten zijn: 1. Schrijf zveel mgelijk pen vragen p die gesteld wrden. 2. Schrijf zveel mgelijk geslten vragen p die gesteld wrden. 3. Wanneer vraagt de interviewer dr p het antwrd van Teun? 4. Kijk naar de reacties van Teun p de vragen. Zijn er mmenten dat hij het lastig vindt m ver het nderwerp te vertellen? Waar zie je dat aan? 5. Let ged p de interviewer. Wat is zijn gedrag? Geeft hij zijn eigen mening? Wat is zijn taalgebruik? 6. Let ged p de nderwerpen die besprken wrden. Op welk nderwerp zu je dieper in willen gaan? Wat zu je ng willen weten? Bekijk klassikaal het filmpje: Teun heeft 2 meders (3:00 minuten). Bespreek de antwrden van de leerlingen p de kijkvragen. Stel de vlgende vragen bij de kijkpdrachten: Wanneer kun je het beste een pen vraag stellen? En wanneer een geslten vraag? Als je een duidelijk antwrd wilt hebben, stel je een geslten vraag. Als je wilt weten wat de mening f ervaring is van de persn, stel je een pen vraag. Wanneer is het belangrijk m dr te vragen? Wanneer gebruik je de techniek drvragen? Als je meer wilt weten ver wat de persn vertelt. Waarm met je letten p de reacties van de persn die je interviewt? Misschien raak je de persn met je vraag, hij f zij kan gevelens hebben ver het nderwerp. Je met p de reacties en gevelens letten m ervr te zrgen dat het een prettig interview blijft. He met je je gedragen tijdens het geven van een interview? Op welke manier praat je tegen elkaar tijdens een interview? Je met je netjes gedragen, vlgens de huisregels van de persn waar je te gast bent. Je met er verzrgd uitzien. Je gebruikt nette wrden en spreekt de persn beleefd aan. Je bent respectvl. 24

Op deze manier velt de persn die je interviewt zich p zijn gemak en km je het meeste te weten. Jullie mgen een andere mening hebben, maar tijdens het interview gaat het m de mening van de persn die je interviewt. Als je meer ver iets wilt weten, he zu je dat dan kunnen den? Welke vragen zu je daarbij kunnen stellen? He zrg je ervr dat alles besprken wrdt wat je wilt weten? Je kunt drvragen en pen vragen stellen. Je kunt k vrbeelden geven van tegenvergestelde meningen. Bekijk aan het einde van het interview f je al je vragen hebt gesteld en f je een duidelijk antwrd hebt gekregen. Hierna vertelt u dat het interview dat de leerlingen gaan afnemen misschien wel lijkt p het filmpje ver Teun. Smmige interviews zijn meer een verhaal dat iemand heeft meegemaakt, andere interviews kunnen juist een gesprekje f een discussie ver het nderwerp hmseksualiteit zijn. Over het geven van een interview gaan jullie een filmpje bekijken en het in de klas efenen. Interview efenen (15 minuten) Geef de vlgende inleiding bij het filmpje: De Martin Luther King schl in Amsterdam West heeft een radistudi. Drie kinderen geven een interview ver een ddelijke vechtpartij in Venl uit 2002. Een jngen van 22 werd slachtffer van zinls geweld ten hij tegen een grepje jngeren een pmerking maakte ver hun vervelende gedrag. De dader mest 8 jaar in de gevangenis. De kinderen interviewen mensen p een markt naar hun mening hierver. Benem dat de stappen en acties uit het filmpje crrespnderen met de stappen p het stappenplan en het werkblad Interviewen uit bijlage 1. Deel het stappenplan en werkblad uit aan alle leerlingen. Bekijk klassikaal het filmpje: Interviewen (3:00 minuten). U gaat nu aan de slag met een rllenspel waarin het geven van een interview geefend wrdt. Het interview in het rllenspel kan ver iets anders gaan dan ver hmseksualiteit. Bijvrbeeld de vakantie, een prject waar u p schl mee bezig bent geweest f iets anders wat actueel is en leeft in de klas. Bereid gezamenlijk het fictieve interview vr. Neem samen het stappenplan dr en vul het werkblad klassikaal (p het digibrd) in vr het fictieve nderwerp dat u heeft uitgekzen. Bedenk vragen en zrg vr een gede verdeling pen en geslten vragen (zet een kruisje in het vakje achter de vraag). Bedenk k he de interviewer kan drvragen. Leg uit dat de vragen handvatten geven, maar dat de interviewer daar wel een beetje van mag afwijken. Na de vrbereiding begint het rllenspel. Laat twee leerlingen vraan in de klas zitten, de interviewer en de persn die geïnterviewd wrdt. Laat ze het interview netjes beginnen, geef tussendr feedback p het interview, geef hulp en richting bij het vragen stellen en laat ze het interview netjes afsluiten. 25

Uitleg huiswerkpdracht (5 minuten) Inventariseer in de klas f de kinderen al een idee hebben wie ze willen interviewen ver het nderwerp hmseksualiteit. De interviews wrden in tweetallen gegeven. Prbeer bij het maken van de tweetallen en het vrbereiden van de interviews een variatie te krijgen in de insteek van de interviews; bijvrbeeld mensen met een duidelijke mening, ervaringsverhalen, hmseksuelen aan het wrd laten, enzvrts. Leg de huiswerkpdracht uit: De leerlingen gaan in tweetallen met een vlwassene in gesprek ver hmseksualiteit. Dat mag iemand zijn uit de familie f iemand uit de buurt. Het met een vlwassene zijn f udere, het kan k iemand zijn van een andere cultuur f gelfsvertuiging dan de leerlingen zelf. Dit gesprek leggen ze vast (papier, geluidspname, ft s, f vide pnames) en maken hier een presentatie van. Spreek af waar ze de presentatie (als bestand) meten inleveren en in welke map. De tweetallen nemen het stappenplan dr en vullen het werkblad in. Ze kunnen verschillende vrmen kiezen vr het interview: een vragenlijst afnemen en het pnemen met geluid f film, samen de filmpjes p Juwstad.nl bekijken, de vlwassene een verhaal laten vertellen ver zijn ervaringen. Na het interview gaan ze een presentatie maken ver het interview. Daar kunnen ze verschillende Tls vr gebruiken: Glgster, Prezi, Bitstrips f een gewn filmpje mnteren met bijvrbeeld Windws Mvie Maker. De tweetallen zeken met de lesbrief ver de Tls erbij, thuis uit he het met. De hele presentatie (inclusief inleiding en nabespreken) duurt 5 minuten per tweetal. Dat betekent dat de presentatie zelf maximaal 2 tt 3 minuten mag duren. De presentatie zijn in de vlgende les. Vervlgens laat u krt de Tls zien: Glgster pster, Prezi, Bitstrips, Pinterest. Vr deze Tls zijn er lesbrieven, waarin stapsgewijs staat uitgelegd he je te werk met gaan. De tweetallen pakken aan het eind van de les een lesbrief van de Tl die zij willen den. Leerlingen kunnen k een filmpje mnteren, bijvrbeeld met Windws Mvie Maker. Maak tweetallen (f drietallen) f laat de kinderen daar vrij in. Zrg vr tweetallen die prettig samenwerken en waar de leerlingen zich veilig bij velen. Zelfstandig werkmment (10 minuten) Geef de tweetallen de tijd m een start te maken met de pdracht. Laat ze samen het werkblad bespreken en eventueel alvast invullen. Laat ze een Tl uitkiezen en een lesbrief pakken. Lp rnd en bekijk f de kinderen p de gede weg zijn. De rest van de pdracht vindt plaats buiten schltijd. Sluit het zelfstandig werkmment p tijd af en geef aan dat de leerlingen de rest thuis meten afmaken. Hud in de tijd tt les 4 dit prces in de gaten. Misschien hebben de leerlingen hulp f aansturing ndig. 26

Evaluatie en vruitblik (8 minuten) Blik gezamenlijk terug p het maken van een plan van aanpak. Laat een aantal leerlingen hun plan van aanpak presenteren: Wat hebben zij pgeschreven? Zijn ze ng nduidelijkheden tegengekmen? Kunnen de leerlingen nu zelfstandig aan de slag? Bespreek klassikaal f de delen zijn behaald. Wat ging er ged en wat was ng lastig? U kunt hiervr het lesdel herhalen: Aan het eind van deze les ken je een aantal vrrdelen ver hmseksualiteit en begrijp je wat de gevlgen daarvan zijn. Je hebt een eigen mening en deze kun je p een respectvlle manier vertellen. Je begrijpt k dat er mensen zijn die daar anders ver denken. Bespreek de datum waarp de presentaties klaar meten zijn en waar deze (digitaal) ingeleverd kunnen wrden (zie algemene inleiding vr tips). Hud in de tijd tt les 4 een vinger aan de pls en vraag af en te he het gaat met het geven van de interviews en het maken van de presentaties. Bedenk he u met de klas de geïnterviewden wilt betrekken bij de presentaties. Misschien kunt u ze uitndigen in de klas m aan les 4 deel te nemen. De leerlingen kunnen k in hun eigen tijd de presentatie aan de geïnterviewde laten zien. Of u kiest ervr m de eindresultaten p jullie sciale medium te plaatsen, met g vr de privacy, en de geïnterviewden daar de link van te geven. Zet een plan van aanpak f een aantal ideeën vr interviews p jullie sciale medium: tweet het, zet het p jullie blg f plaats een update p Hyves. Laat een aantal leerlingen dit klassikaal p het digibrd den, z leren jullie gezamenlijk he dit met. Hud in de gaten dat k de privacy van de te interviewen persnen gewaarbrgd wrdt. Vruitblik vlgende les: In de vlgende les gaan jullie een presentatie geven ver het interview dat je hebt gehuden. Daarvr maak je gebruik van één van de Tls. De presentatie mag niet langer dan 3 minuten duren. We zullen dan k het thema hmseksualiteit nabespreken en afsluiten. 27