NIEUWSBRIEF LIVING STONE COMPETENTIECENTRUM INTERCULTUREEL ONDERNEMEN Januari 2009 YES WE CAN, Nieuwjaar 2009 Omgaan met de Chinese Cultuur, vooruitblik 27 maart 2009 Omgaan met de Chinese Cultuur, terugblik 17 november 2008 Culturele dialoog in Tunis, 12 december 2008 Netwerking Actualiteit YES WE CAN But how to make it happen? De wereld heeft zijn kaarten door elkaar geschud. Bij het ontluiken van het derde millennium sturen zowel de renaissance van Azië als de economische crisis die ontstond in het Westen grote schokgolven door de wereld. Met als resultaat dat de grenzen en traditionele sterktes van het Noorden, het Zuiden, het Oosten en het Westen helemaal verschuiven en vervagen. Het Chinese woord voor crisis is samengesteld uit de karakters gevaar en kans. Ook de huidige crisis hoeft er geen te zijn van louter onzekerheid en bedreiging. Het kan evengoed een startpunt en ongekende opportuniteit betekenen. Tekenend voor de tijdsgeest is de roep om verandering: vanuit een creatieve destructie en tabula rasa vertrouwde patronen loslaten en andere wegen inslaan. Managers en leidinggevenden zoeken over de grenzen heen naar nieuwe productbenaderingen en samenwerkingsvormen. Maar een veranderingsproces lukt pas echt als men de relaties tussen mensen meer plaats geeft. Elke onderneming of organisatie is een levend geheel en dit wordt vanuit een rationele aanpak teveel vergeten. Living Stone Centrum kan met haar verworven kennis en ervaring u hierbij ondersteunen. U kan bij ons terecht voor een interculturele training of workshop, maar ook voor een compleet adviestraject, van een waardebarometer bij veranderingsprocessen tot individuele coaching. Living Stone Centrum gelooft in de kracht van intercultureel ondernemen. Interculturaliteit is een transformatiemodel bij uitstek. Interculturele competentie is de bekwaamheid om de dynamiek die ontstaat uit de interactie tussen de verschillende culturen constructief te managen. Want wie oog heeft voor diversiteit binnen en buiten de organisatie, krijgt er een sterkere, creatievere en klantgerichtere organisatie voor terug. Ook in 2009. Met onze beste wensen voor een gelukkig jaar. Bob Elsen Afgevaardigd bestuurder Koenraad Debackere Voorzitter Omgaan met de Chinese Cultuur, vooruitblik 27 maart 2009 Staan in de steigers voor 2009: Gateway naar China, open workshops voor managers en leidinggevenden, oriëntatiesessies voor inkomende Chinese studerenden en werknemers. Ook de uitwisseling met het Centre for National and Cultural Heritage (CNACH, Academy of Sciences, Beijing) vervolgt. Vandaag kan u reeds inschrijven op de open workshop Cross-cultureel teamwork België- China op 27 maart 2009, een organisatie van Stanwick Management Consultants en Living Stone Centrum. Een succesvolle roll-out van bedrijfsprojecten in Chinese of Zuid-Oost Aziatische vestigingen, een optimale samenwerking tussen teams hier en ginder worden mee bepaald door de mate 1
van synergie die u kunt bereiken. Daarbij mag het belang van menselijke en culturele factoren nooit onderschat worden. In een interactieve workshop maken de deelnemers zich het bredere culturele perspectief eigen dat nodig is om met collega s en klanten in China en het Verre Oosten te kunnen omgaan. Zo zijn verbondenheid, het balanceren tussen groep en individu, de afkeer van directe confrontatie en de zorg om de tegenpartij een gezicht te geven belangrijke ongeschreven regels waarmee men best rekening houdt om van multiculturele teams winnende teams te maken. Aan het einde van het seminarie beschikken de deelnemers over een praktische leidraad om de fundamenten te leggen voor effectief intercultureel teamwerk in hun bedrijf of organisatie. Datum: 27 maart 2009 Prijs: 600 excl. 21% BTW Locatie: Stanwick Consultants, Axxes Business Park, Gebouw B Guldensporenpark 20, B - 9820 Merelbeke Aanmelden: info@lscoop.com Omgaan met de Chinese Cultuur, terugblik 17 november 2008 Vele westerse zakenlui zijn gefascineerd door China maar koesteren ook gemengde gevoelens bij zakenpraktijken die voor Westerlingen moeilijk begrijpbaar zijn. Op 17 november gaven Leuven.Inc en Living Stone Centrum uitdaagster Lulu Wang een podium samen met prof. Hans Crijns van Vlerick Leuven-Gent en prof. Nicolas Standaert van de K.U.Leuven. De avondactiviteit startte met de nodige spanning: gastspreekster Lulu Wang was omwille van een stroomstoring op de spoorweg van Nederland naar België ernstig verlaat. Maar de avond stond er. Na een ontvangst met drankje in de Vlerick Leuven Management School en verwelkoming door Nicole Desmyter van Leuven.Inc, introduceerde Lutgart Dusar het thema van de avond: China fascineert en roept tegelijk gemengde gevoelens op omdat we handel drijven op basis van normen en waarden die totaal verschillen van de onze. En hoe deze démarche leidt tot inzicht in het eigen wereldbeeld dat minder centraal wordt. De renaissance van China en de globalisering in het algemeen transformeren onze samenleving in een snel tempo. Voor Living Stone Centrum is het streven naar tolerantie en menselijke waardigheid een kritische succesfactor in het mondiaal ondernemen. Prof. Hans Crijns van Vlerick Leuven-Gent beet de spits af. Hij wees op de risico s bij onderhandelingen als men culturele verschillen ontkent of minimaliseert. Westerse zakenmensen verwachten dat hun Chinese partners gekwalificeerd zijn maar evenzeer dat zij zich houden aan afspraken en hun verantwoordelijkheid opnemen. Hoe deze verwachtingen rijmen met de Confuciaanse traditie van piëteit en loyaliteit? Hoe zakendoen in een kapitalistische omgeving die men meent te herkennen terwijl de lokale bedrijfsleiders officieel lid zijn van de communistische partij? Hans Crijns benadrukte het belang van zich te verdiepen in de Chinese cultuur en geschiedenis om betere relaties leggen met Chinese zakenpartners. De tweede spreker was Prof. Nicolas Standaert, hoofd van de onderzoeksgroep Sinologie aan de K.U.Leuven. Hij boeide met zijn betoog over Schaamte en schuld als sleutel tot de Chinese cultuur. Of waarom een Bill Clinton een publieke schuldbekentenis aflegt, terwijl in China een schaamtecultuur geldt met een uitgesproken afkeer voor directe confrontatie. Voor een Westerling is het veel gemakkelijker om sorry of excuseer me te zeggen. Het individu staat op zijn vrijheid en heeft een losse band met zijn omgeving. China is een schaamtecultuur waarbij vooral over de harmonie binnen de groep gewaakt wordt. Een kernbegrip is face negotiation, of het belang van een gezicht geven. In ruil voor het beschermen van de waardigheid van de groep, bieden de familie, de hiërarchie, de staat bescherming. Deze uitgangspunten verklaren een totaal verschillende kijk tussen Oost en West op leiderschap, op transparantie en loyaliteit. Maar ook dat verdient nuancering volgens Nicolaas Standaert, want veel verandert, ook in China. Deze fundamentele uitgangspunten herkennen kan wederzijdse frustraties en zelfs conflicten voorkomen. Ze kunnen overbruggen betekent beduidend meer kans op zakelijk succes. Drs Miao Zhao, 2
researcher aan de K.U.Leuven en aan de slag als trainer bij Living Stone gaf een voorsmaak van een interculturele training Vlaanderen-China. Hoe het Chinese zelf vertrekt vanuit een relatienetwerk eerder dan vanuit de wensen en verwachtingen van het individu, hoe aangeleerde sociale regels het denken en handelen sturen, hoe door een sterke interne competitie men geen gewag maakt van een grens tussen werk en privé. De verkenningstocht eindigde bij schrijfster Lulu Wang (Beijing 1960), een succesvolle zakenvrouw die sinds haar vijfentwintigste in Nederland woont. Vele managers kennen de kracht van narratives of verhalen voor het bekomen van gedragsveranderingen. Lulu Wang maakt gebruik van de Chinese vertelkunst Pingshu en vertelt haar verhaal aan de hand van Chinese sprookjes. Lulu bestookte het publiek hartstochtelijk met oude Chinese verhalen over de vindingrijkheid en het rechtvaardigheidsgevoel van de bevolking ten aanzien van haar leiders en systemen. Daarmee plaatste Lulu Wang reële problemen in China, zoals het ombuigen van wetten en regels in perspectief. Zij maakte indruk met de manier waarop verleden en heden in elkaar vloeiden bij het uitleggen van de culturele verschillen met Nederland en België. Door de treinvertraging moest de gedachtewisseling met het publiek gevoerd worden bij een Chinees hapje tapje. De opkomst van de deelnemers, en de discussie naar aanleiding van de korte presentaties geven aan dat er veel belangstelling is voor een verdere uitdieping van het onderwerp. Living Stone Centrum en Leuven.Inc agenderen in 2009 een discussieavond onder ondernemers over hun zakelijke ervaringen in en met China. De datum wordt spoedig meegedeeld. Van links naar rechts: Bob Elsen, Lulu Wang, Koen Peeters, Lieve Jacobs, Miao Zhao, Lutgart Dusar Rassemblement Arabe des Partis Verts et Progressistes in Tunis, 12 december 2008 Living Stone Centrum was uitgenodigd als key note spreker op 12 december 2008 in Tunis op de lancering van de eerste officiële groene partij in Tunesië. Delegaties van Marokko, Algerije, Egypte en Palestina aanvaarden bij deze gelegenheid de uitnodiging voor een eerste Rassemblement Arabe des partis verts et progressistes. Bob Elsen zou de openingceremonie afsluiten met een toespraak over duurzaam toerisme en intercultureel ondernemen. Op vraag van de organisator deed hij een warme oproep voor een interculturele dialoog, voor een samenleving waar plaats is voor meer dan één waarheid, voor meerstemmigheid als basis voor vrede en tolerantie. Tijdens het 3-daagse verblijf in Tunis werd veel nagepraat met de delegatieleiders. Er was een grote bekommernis om de perceptie van de Arabische groenen en progressieven in Europa. En hoe interculturele dialoog een kader biedt voor een groter draagvlak voor het groene gedachtegoed en verdraagzaamheid ten aanzien van de Magrheblanden: in de eerste plaats omdat het prefix inter de bereidheid inhoudt tot uitwisselen en daarbij het opschorten van oordelen en vooroordelen; in de tweede plaats omdat het woord dialoog een veilige omgeving creëert voor het overleg rond cultuurgevoelige thema s zoals mensenrechten en oppositie, globalisering en ontwikkeling. Op het programma stond ook een bezoek aan ecologisch waardevolle bergregio rond Le Kef en Kasserine tegen de Algerijnse grens. De streek kampt met werkloosheid en staat bekend voor de emigratie naar het Westen. Bioloog Tareg Nefzi is een bezielde natuurkenner en introduceerde groene 3
klassen in Tunesië. Zijn droom is het toeristisch ontsluiten van de bezochte regio op een wijze die ecologie verzoent met economie. www.partivert-tunisie.com www.becasse-ecologie.com Bob Elsen, Mongi Khammassi, voorzitter Parti Vert Tunisien en Tareg Nefsi van het ecologische studiebureau Bécasse. Netwerking KAURI Intercultureel Management, Op 15 oktober 2008 presenteerde Kauri een referentiedocument over intercultureel management ten behoeve van KMO s. Dit project kwam tot stand met de medewerking van Living Stone Centrum en CIMIC, en wordt gesteund door het Vlaams Agentschap voor Internationale Samenwerking (VAIS). (kauri.be). handelen Peter Wollaert (Kauri) en Lutgart Dusar SIETAR Global 2008, 22-26 oktober 2008 Hoe beinvloedt globalisering cultuur, en hoe geeft cultuur globalisering vorm? De Society for Intercultural Education, Training & Research nodigde haar leden uit hun 4
recente onderzoek en best practice voor te stellen in de nog steeds geladen materie van globalisering en interculturaliteit. 600 onderzoekers, professoren, trainers en diversiteitsmanagers daagden op voor 70 workshops en tientallen discussie- en postersessies. Belgische presentaties kwamen van prof. Lut Baten (Certificatie van Interculturele Taalcapaciteiten), prof. Marie-Thérèse Claes (Diversiteit, een Euro-Thai case) en Pascale Tszum (Ondernemen met Afrikanen). Lutgart Dusar, een congresganger en Pascale Zstum. Coördinatieteam Duurzaam Leuven, 11 december 2008 Living Stone is lid van het coördinatieteam Duurzaam Leuven. Dit netwerk is een initiatief van Schepen Mohamed Ridouani en verenigt bedrijven, instellingen en organisaties die Leuven op de kaart moeten zetten als duurzame stad. (lwww.duurzaamleuven.be). Schepen Ridouani ontvangt Zuid-Afrikaanse delegatie van overheidsmanagers op initiatief van Living Stone (jan.2008). Actualiteit Auteur van Culture Matters is niet meer Op kerstavond 2008 overleed de Amerikaanse politoloog Samuel P. Huntington. Hij is bekend van zijn boek The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order uit 1996. Cultuur en religie, en niet langer ideologie of economie betoogde hij, zullen na de Koude Ooorlog de voornaamste oorzaken zijn van conflicten. Hij benoemde als twee voornaamste uitdagingen de Chinese cultuur en de Islam. 5
Het boek en de auteur zorgden voor heel wat controverse. In 2000 wordt het debat geïnstitutionaliseerd met een publicatie van essays onder de iconische titel: Culture Matters : How Values Shape Human Progress (Ed. Lawrence E. Harrison en Samuel P. Huntington). Wat is de invloed van geografie op duurzame ontwikkeling en cultuur? Op 13 november kreeg Jared Diamond, professor geografie aan de UCLA, maar ook fysioloog en ecoloog van wereldformaat, een eredoctoraat van de K.U.Leuven. Jared Diamond s geografisch onderzoek naar de factoren die de ontwikkeling en de ondergang van menselijke beschavingen hebben bepaald vertaalde hij in de bestseller: Zwaarden, paarden en ziektekiemen: de ongelijkheid in de wereld verklaard, bekroond met de Pulitzer-prijs. In dit boek probeert Jared Diamond een antwoord te formuleren op de vraag van Yali, zijn trouwe gids tijdens veldonderzoek in Nieuw Guinea, een antwoord dat hem 30 jaar onderzoek kostte en nog steeds niet bevredigt: 'Hoe komt het dat jullie blanken zoveel cargo ontwikkelden en verschepen naar Nieuw Guinea, terwijl wij zwarten zo weinig ontwikkelden dat jullie kunnen inschepen? 6