AD Energie Rev 7 04/12/2014 Prcedure m de vraag naar elektriciteit in gebuwen te verminderen INHOUD CONTEXT... 2 DOELSTELLINGEN... 2 TOEPASSINGSGEBIED... 3 PRAKTISCH... 3 A) MAATREGELEN OM HET ELEKTRICITEITSVERBRUIK TE VERMINDEREN IN PERIODE VAN SCHAARSTE... 3 BUITEN DE KRITIEKE UREN... 3 TIJDENS DE KRITIEKE UREN... 5 NA HET VERTREK VAN HET PERSONEEL... 6 B) INDICATIEVE TOEPASSINGSPROCEDURE... 6 STUDIE VAN HET VERBRUIKSPROFIEL VAN HET GEBOUW... 6 VOOR ELK GEBOUW OVERLEG ORGANISEREN... 6 VOORBEREIDING VAN DE INTERNE TOEPASSINGSPROCEDURES... 7 EFFECTIEVE TOEPASSING EN PERIODE VAN ACTIVERING... 8
2/8 CONTEXT In het kader van het risic p elektriciteitsschaarste dat vr de winter 2014-2015 is aangekndigd en wegens de tekmstige meilijkheden m de vraag naar en het aanbd van elektriciteit p elkaar af te stemmen, werd p federaal niveau een actieplan pgesteld m dat risic te beperken. Dat plan mvat de vlgende bepalingen: - Aanleg van een strategische reserve. - Invering van een tarief verstrd evenwicht vr de evenwichtsbeheerders. - Maatregelen m de vraag naar elektriciteit te beperken: vrijwillige maatregelen (sensibilisering); verplichte maatregelen. - Tepassing van het afschakelplan (als laatste redmiddel). De vraagbeperkende maatregelen steunen p het ministerieel besluit van 3 juni 2005 tt vaststelling van het afschakelplan van het transmissienet van elektriciteit. Er zijn 4 srten maatregelen geïdentificeerd: - burgers en de residentiële sectr, - gebuwen, - verlichting, - penbaar verver. Dit dcument heeft tt del de tepassing van de vraagbeperkende maatregelen in gebuwen buiten de residentiële sectr te vergemakkelijken (laatstgenemde sectr wrdt immers apart behandeld). De vraagbeperkende maatregelen die in dit dcument aan bd kmen, meten anticiperend wrden tegepast, vóór de eventuele activering van het afschakelplan, en heeft als del dergelijke activering te vermijden. DOELSTELLINGEN Overeenkmstig wat hger is vermeld, stelt dit dcument vr elke categrie betrkken gebuwen het vlgende vr: - Een reeks vraagbeperkende maatregelen die kunnen wrden tegepast in peride van schaarste. buiten de kritieke uren, tijdens de kritieke uren, na het vertrek van het persneel. - Een prcedure m hger genemde maatregelen in de betrkken gebuwen te te passen. De vrgestelde maatregelen hebben tt del het elektriciteitsverbruik in de gebuwen drastisch te verminderen (in termen van pgerepen vermgen) waarbij de impact p de activiteiten, het cmfrt en de prductiviteit van het persneel z klein mgelijk wrdt gehuden. De peride van schaarste is gedefinieerd als een peride, gemeten in termen van dagen, tijdens dewelke een niet te verwaarlzen risic p verstrd evenwicht p het natinale elektriciteitsnetwerk wrdt verwacht, p basis van een schatting dr de peratr van het transmissienetwerk (Elia) en die aangekndigd wrdt dr de federale verheid. Tijdens peride van schaarste wrden de kritieke uren gedefinieerd als de uren tijdens dewelke het zeer waarschijnlijk is dat er een verstrd evenwicht ptreedt p het natinale elektriciteitsnetwerk. Die uren zullen vraf dr de federale verheid wrden aangekndigd p basis van de infrmatie die zij verkregen heeft van de peratr van het transmissienetwerk (Elia). Over het algemeen stemmen die uren vereen met de verbruikspiek. Tijdens de winter 2
3/8 vindt die piek plaats tussen 17 en 20 uur. In ngewne mstandigheden (incidenten, enz.) kunnen andere uren tijdens de dag als kritiek wrden beschuwd. Dr de grte diversiteit in de situaties (srten gebuwen, activiteiten, verbruiksprfielen, enz.) en drdat er geen gegevens uit het verleden beschikbaar zijn, is het meilijk de impact van dergelijke maatregelen te becijferen. Enkel een grtschalige test zu een beeld kunnen geven van het glbale ptentieel. Belangrijke pmerkingen - In een eerste fase hebben de beheerders van de betrkken gebuwen de keuze m de vrgestelde maatregelen al dan niet te te passen. Bij tegenmen risic zullen de bevegde ministers de tepassing van smmige vraagbeperkende maatregelen verplichten. - Maatregelen die de gezndheid en de veiligheid van fysieke persnen f van gegevens, f ng de gede werking van technische f infrmatica-apparatuur ernstig kunnen aantasten, meten wrden uitgeslten. TOEPASSINGSGEBIED Deze prcedure was rsprnkelijk bedeld vr de federale verheidsgebuwen maar is nu uitgebreid tt de gebuwen buiten de residentiële sectr. Zij hebben betrekking p de vlgende gebuwen: - De gebuwen die vallen nder de bevegdheid van de verheid: gebuwen die gebruikt wrden dr administratieve diensten, diensten vr de bevlking, enz., peratinele centra (plitiediensten, hulpdiensten, kazernes, nthaalcentra, medische centra, detentiediensten, enz.), gebuwen met een culturele, wetenschappelijke, enz. bestemming, enz. - De gebuwen die vallen nder de bevegdheid van bedrijven van de publieke, semipublieke f privésectr gebuwen die gebruikt wrden dr administratieve diensten, diensten vr het cliënteel, enz., handelszaken, restaurants, peratinele centra, behalve industriële prcessen, infrastructuur en gebuwen met een culturele, educatieve, sprtieve, assciatieve, wetenschappelijke, medisch, religieuze, vrijetijdsbestemming, enz. PRAKTISCH A) MAATREGELEN OM HET ELEKTRICITEITSVERBRUIK TE VERMINDEREN IN PERIODE VAN SCHAARSTE BUITEN DE KRITIEKE UREN Vrstel van cncrete maatregelen (niet-exhaustieve lijst): Belasting dr secundaire diensten (keukens, bedrijfsrestaurants, enz.) beperking van het aanbd warme maaltijden; aanpassing van de peningsuren; beperking van het gebruik van kelkasten en diepvriezers; 3
4/8 gedeeltelijke f vlledige stillegging van de keukens (alle testellen uitschakelen). Drukkerijdiensten beperking van de dienst en uitschakelen van de machines die niet wrden gebruikt. Randinfrmatica (printers, ftkpieermachines, faxen, scanners, enz.) Kantr-/werktestellen: beperking van het gebruik van vaste cmputers en de vrkeur geven aan het gebruik van draagbare cmputers; verbd m gebruik te maken van een vast scherm vr de gebruikers van de draagbare cmputers; activering van de functies energiebeheer p alle cmputers en de testellen die erp aangeslten zijn. Ftkpieermachines/printers: uitschakelen van alle individuele kantrprinters; uitschakelen van alle ftkpieertestellen f drastische beperking van het aantal testellen in werking (1 testel per verdieping); Zalen waar infrmaticaservers staan: beperking van de afkeling van de zalen (vr zver de testellen ng steeds in alle veiligheid kunnen werken); indien er een reservir met ijskud water aanwezig is, het de nacht vrdien pladen ; als er een free-chillingsysteem aanwezig is, het laten werken tijdens de peride van schaarste; indien mgelijk, kan meer ventilatie helpen m de ingestelde temperatuur te laten stijgen; de servers cncentreren en de niet ndzakelijke testellen uitschakelen; de servers cncentreren in een ruimte met ventilatie f klimaatregeling. Audivisuele systemen vermindering f stillegging van alle audivisuele systemen (prjectrs, schermen, enz.) Installaties vr verwarming, ventilatie, klimaatregeling van lkalen de binnentemperatuur verminderen en de peratinele uren verkrten; tepassing van het weekendstelsel; vermindering van het percentage ventilatie en van de heveelheid verse lucht; de klimaatregeling verminderen f deactiveren. Testellen vr bijverwarming en bijverlichting het gebruik van individuele testellen vr bijverwarming vermijden; het gebruik van bijverlichting verbieden (halgeenlampen, enz.). Elektrische huishudtestellen het gebruik van elektrische huishudtestellen verbieden (waterkkers, kffiezetapparaten, ); vlledige afschakeling van het elektriciteitsnet van die testellen. Binnenverlichting geen verlichting gebruiken in ruimten en gangen waar het natuurlijk licht vlstaat; vermindering van de verlichting in de kantren en gebruikte ruimten (bijvrbeeld dr deactivering van één lamp p twee f dr de bijverlichting manueel uit te schakelen). Buitenverlichting, decratieve f esthetische verlichting verlichting vr reclamedeleinden uitschakelen (reclamebrden, uitstalramen, etalages, enz.); 4
5/8 verlichting vr esthetische deleinden uitschakelen; d.i. verlichting van fnteinen, kunstwerken en andere feestelijke f decratieve verlichting; verlichting in tuinen en parken uitschakelen; buitenverlichting van gebuwen uitschakelen, behalve de verlichting die strikt ndzakelijk is vr de veiligheid van persnen. Petsdiensten aanpassing van de planning m verbruik tijdens de kritieke uren te vermijden. Individuele/cllectieve werktestellen buiten gebruik stellen van individuele wilde verbruikspsten (kacheltjes, individuele kffiezetapparaten, elektrische waterkkers, radi s aangeslten p het net, individuele ventilatren, enz.); uitschakelen van persnlijke batterijpladers (draagbare pc, gsm, UPS). Vergaderingen rganisatie van vergaderingen waarbij persnen zich meten verplaatsen f het gebruik van vergaderzalen met klimaatregeling en audivisuele systemen beperken f zelfs verbieden. Liften, gederenliften en rltrappen de snelheid en de frequentie van liften en rltrappen verminderen; het aantal werkende liften beperken. TIJDENS DE KRITIEKE UREN Tijdens de kritieke uren wrden drastische vraagbeperkende maatregelen tegepast via: - De versterking en het maximaal gebruik van de maatregelen die zijn vrgesteld buiten de kritieke uren (zie hger). Bijvrbeeld: vlledige (tijdelijke) uitschakeling van de ventilatie, verwarming, enz. in plaats van enkel vermindering; vlledige uitschakeling van alle randinfrmatica (ftkpieertestellen, scanners, enz.) in plaats van enkel beperking; vlledige uitschakeling van alle individuele audivisuele systemen in plaats van enkel vermindering. - In het algemeen: tepassing van bijkmende en meer bindende maatregelen (beperking en zelfs tijdelijke uitschakeling) die betrekking hebben p de vlgende categrieën (niet exhaustieve lijst): belasting dr secundaire diensten (keuken en petsdienst); ventilatie en klimaatregeling in lkalen; testellen vr bijverwarming en bijverlichting; binnen- en buitenverlichting; decratieve en esthetische verlichting; randinfrmatica (printer, ftkpieertestel, fax, scanner, enz.); elektrische huishudtestellen; drukkerijdiensten; audivisuele systemen; het algemene verwarmingscircuit (elektrische randapparatuur vr circulatie); desktpinfrmaticasystemen; 5
6/8 systemen vr het pladen van batterijen (draagbare pc, gsm, UPS); liften en gederenliften. NA HET VERTREK VAN HET PERSONEEL Na het vertrek van het persneel meten de gebuwverantwrdelijken in de mate van het mgelijke alle nietessentiële verbruiksbrnnen uitschakelen en in het gebuw de minimale verbruiksmdus tepassen. Bijvrbeeld: - vlledig stilleggen van de ventilatie (uitgeznderd de vitale systemen van het gebuw); - vlledig uitschakelen van de binnen- en buitenverlichting (behalve veiligheidsverlichting); - vlledig uitschakelen van de liften en gederenliften (bekijken met de hulpdiensten); - uitschakelen van alle niet vitale ICT-uitrustingen; - enz. B) INDICATIEVE TOEPASSINGSPROCEDURE De vlgende prcedure dient als vrbeeld, ter illustratie van de verschillende fasen waarin vrnemde maatregelen peratineel wrden. STUDIE VAN HET VERBRUIKSPROFIEL VAN HET GEBOUW Indien er gedetailleerde verbruiksgegevens vrhanden zijn, kunnen de gebuwverantwrdelijken daarvan gebruik maken m de meest efficiënte vraagbeperkende maatregelen te identificeren en pririteiten te bepalen. VOOR ELK GEBOUW OVERLEG ORGANISEREN Persnen die kunnen wrden samengerepen in functie van de beheften (indicatieve lijst): gebuwverantwrdelijken (facility manager, enz.), vertegenwrdigers van de directie, vertegenwrdigers van de verschillende diensten/departementen, vertegenwrdigers van de ICT-dienst, vertegenwrdigers van de secundaire diensten (keuken, petsdienst, enz.), vertegenwrdigers van het persneel, human resurces, vakbnden; vertegenwrdigers van het technisch nderhudspersneel, Verantwrdelijken van de preventie en bescherming van de werknemers, mgelijk betrkken nderaannemers, vertegenwrdigers van de verschillende (publieke/privé-) gebruikers van de betrkken gebuwen, enz. Delstellingen Opmaak van een lkaal plan dat streeft naar minder elektriciteitsverbruik in de betrkken gebuwen waarin nder meer de vlgende mdaliteiten staan (indicatieve lijst): 6
7/8 Identificeren van de effectieve vraagbeperkende maatregelen die kunnen genmen wrden: - tijdens de peride van schaarste en buiten de kritieke uren; - tijdens de peride van schaarste en gedurende de kritieke uren; - na het vertrek van het persneel. Discussie ver de technische tepassing van de maatregelen en de daarbij hrende termijnen. Identificeren van de verbruiksbrnnen die absluut meten behuden blijven: - bij aanwezigheid van het persneel, - bij afwezigheid van het persneel. Opmerking: Op basis van een risicanalyse kan een lijst wrden pgesteld van de systemen die peratineel meten blijven. Studie van de mgelijkheden m binnen de gebuwen eigen prductiemiddelen te gebruiken (strmgeneratr, warmtekrachtkppeling, znnepanelen, enz.). Opmerkingen: - enkel de systemen waarmee pnieuw p het net kan wrden geïnjecteerd zijn nuttig in peride van schaarste (de andere zullen vr de gebruikers nuttig zijn in geval van effectieve afschakeling); - de maintenance van die testellen met vr de peride van schaarste wrden uitgetest en uitgeverd. Identificeren van de mgelijkheden m de juiste tepassing van de maatregelen in de gebuwen te cntrleren. VOORBEREIDING VAN DE INTERNE TOEPASSINGSPROCEDURES - Uitwerken van interne prcedures vr de tepassing van de maatregelen. Opmerking: De gebuwbeheerders kunnen k testen uitveren m na te gaan f de geïdentificeerde maatregelen haalbaar zijn en ze kunnen die prcedures bijsturen. - Vrbereiding van een interne cmmunicatiestrategie vr het persneel: m hen aan te medigen minder strm te verbruiken p het werk; m hen te sensibiliseren hun verbruik te verminderen wanneer zij terug naar huis gaan. Hiervr middelen en typebdschappen vrzien, fase per fase. - Uitbuw van een cntrlesysteem (via bijvrbeeld een referentiepersn per verdieping) m te te zien p de juiste tepassing van de maatregelen. 7
8/8 EFFECTIEVE TOEPASSING EN PERIODE VAN ACTIVERING Op basis van de vruitzichten en in geval van dreigende schaarste zal de verheid het grte publiek via de media infrmeren ver die dreiging (betrkken dagen, kritieke uren, enz.) en ver de maatregelen die afgekndigd wrden m daaraan het hfd te bieden. In de praktijk met vr de verschillende gebuwen het vlgende wrden bepaald: - het/de infrmatiekanaal/-alen via dewelke de gebruikers en de beheerders gewaarschuwd zullen wrden; - de inhud van de waarschuwing; - het genblik van en de mdaliteiten vr de activering van de vraagbeperkende maatregelen vr elk gebuw afznderlijk. 8